جام جهانی ۱۹۸۶ سیزدهمین رقابت جام جهانی فوتبال بود که در مکزیک از ۳۱ می تا ۲۹ ژوئن برگزار شد. در ابتدا کشور کلمبیا به عنوان میزبان این رقابتها انتخاب شده بود که به دلایل اقتصادی این انتخاب لغو و در می ۱۹۸۳ کشور مکزیک به عنوان میزبان جدید انتخاب شد. در نهایت تیم ملی فوتبال آرژانتین توانست دومین عنوان قهرمانی خود را در این رقابتها بدست آورد.
مرحله انتخابی
سه تیم کانادا، دانمارک و عراق برای نخستین بار در تاریخ در این مسابقات حضور یافتند. کره جنوبی نیز پس از مدتها بعد از سال ۱۹۵۴ به این مسابقات راه یافت.
نماد
نماد ویژه این رقابتها یک آدمک به نام پیکه بود. این شخصیت دارای کلاه مکزیکی، سبیل و لباسهایی به رنگپرچم مکزیک بود.
هشت ورزشگاه شامل گوآدالایارا، پوئبلا، لئون، کوئرتارو، ایراپوآتو، تولوکا، مونتری و مکزیکو سیتی میزبان ۵۲ مسابقه این جام بودند.
حاشیه ها
ايران در بازی‌های مقدماتی جام جهانی ۱۹۸۶ (۱۳۶۵) در دوران جنگ ایران و عراق به دلیل عدم پذیرش پیشنهاد فیفا مبنی بر بازی در زمین منطقه بی‌طرف از مسابقات دور مقدماتی جام جهانی کنار گذاشته شد.
در مسابقه تیمهای انگلستان و آرژانتین در مرحله یک چهارم نهایی، دیگو مارادونا جلوی دروازه انگلستان یک پاس هوایی را با دست وارد دروازه این تیم کرد. داور این خطا را ندید و در نتیجه این گل آرژانتین محسوب شد. بعدها مارادونا به خبرنگاران گفت که در آن مسابقه «دست خدا» به یاری او آمده بود. آرژانتین با گل دوم مارادونا که از زیباترین گل‌های تاریخ جام جهانی است به پیروزی رسید.
کارلوس دروازهبان تیم ملی برزیل در مسابقه یک چهارم نهایی به هنگام حمله برونو بیونه مهاجم تیم ملی فرانسه به دروازه برزیل به شیوه موزیانه‌ای روی او خطا کرد. داور مسابقه تصمیم گرفت که در برخورد با این خطا به فرانسه ضربه کاشته ندهد. جیمی هیل، گزارشگر بی‌بی‌سی که مسابقه را گزارش می‌کرد آن را «یک خطای فاحش» توصیف کرد.
تیم های حاضر در این تورنمنت:
ایتالیا کره جنوبی بلغارستان آرژانتین
بلژیک مکزیک عراق پاراگوئه
اتحاد جماهیر شوروی مجارستان کانادا فرانسه
اسپانیا الجزایر برزیل بریتانیا
اسکاتلند دانمارک اروگوئه آلمان غربی
مراکش لهستان پرتغال انگلستان
نتایج
برای دومین بار پس از جام جهانی ۱۹۸۲ اسپانیا این جام نیز با حضور ۲۴ تیم برگزار گردید که تیمها در ۶ گروه ۴ تیمی تقسیم‌بندی شدند.
گروه اول
در دور اول رقابتها و در گروه اول مدافع عنوان قهرمانی یعنی ایتالیا با تیمهای آرژانتین کره جنوبی و بلغارستان هم گروه بود. ایتالیا با دو تساوی یک بر یک مقابل تیمهای آرژانتین و بلغارستان (بازی افتتاحیه) و یک برد مقابل کره جنوبی با ۴ امتیاز در این گروه دوم شد. در بازی فیزیکی آرژانتین و ایتالیا ابتدا الساندرو آلتوبلی برای ایتالیا گل زد اما مارادونا کار را به تساوی یک بر یک کشاند. سپس آرژانتین با درخشش دیگو مارادونا سه بر یک کره جنوبی را شکست داد؛ و در بازی آخر خود نیز بلغارستان را با نتیجه دو بر صفر شکست داد و با ۵ امتیاز در این گروه اول شد و به همراه ایتالیا به دور بعد صعود کرد.
گروه دوم
در گروه دوم رقابتها میزبان یعنی مکزیک با تیمهای عراق بلژیک و پاراگوئه هم گروه بود که بلژیک و عراق را برد و با پاراگوئه مساوی کرد و اول شد پاراگوئه نیز دوم شد و بلزیک سوم شد و عراق که برای اولین بار پا به این رقابتها گذاشته بود حذف شد.
گروه سوم
در گروه سوم تیمهای شوروی سابق، فرانسه قهرمان جام ملتهای اروپا ۱۹۸۴، کانادا و مجارستان حضور داشتند در این گروه شوروی با نتیجه‌ای پر گل مجارستان را در هم کوبید و کانادا را دو بر صفر شکست داد و با فرانسه مساوی شد فرانسه نیز با شکست دادن کانادا و مجارستان در گروه دوم شد.
گروه چهارم
در گروه چهارم تیم خاطره انگیز برزیل با مربی گری تله سانتانا فقید حضور داشت اسپانیا، ایرلند شمالی و الجزایر دیگر تیمهای این گروه بودند. برزیل هر سه بازی خود را بدون حتی یک گل خورده برد و با قاطعیت اول شد. اسپانیا نیز با غلبه بر ایرلند شمالی و الجزایر در این گروه دوم شد و دو تیم دیگر حذف شدند.
گروه پنجم
در گروه پنجم تیمهای آلمان غربی، دانمارک اورگوئه و اسکاتلند با سرمربی گری الکس فرگوسن حضور داشتند. آلمان غربی با یک باخت مقابل دانمارک در بازی آخر، تساوی با اوروگوئه و شکست اسکاتلند در گروه دوم شد تا در دوربعد با مراکش روبرو گردد. دانمارک نیز با شکست شش بر یک اوروگوئه و شکست یک بر صفر اسکاتلند با ۶ امتیاز در گروه اول شد. اوروگوئه با وجود کسب تنها دو امتیاز و با تفاضل گل منفی پنج به دور بعد راه یافت که این یکی از تبعات نامتعارف سیستم جدید فیفا بود.
گروه ششم
سرانجام در گروه شش معروف به گروه خواب چهار تیم انگلیس با مربی گری سر بابی رابسون فقید، لهستان تیم سوم جام جهانی ۱۹۸۲۲، مراکش و پرتغال حضور داشتند. در این گروه انگلیس به پرتغال باخت و مقابل مراکش به تساوی بدون گل رسید و در دیدار آخر خود لهستان را شکست داد در آن مسابقه گری لینه کر ۳ گل زد. سه تیم برتر این گروه که صدرنشینشان مراکش بود به دور بعد رسیدند و پرتغال حذف شد. مراکش اولین تیم آفریقایی بود که صدرنشین گروهی در جام جهانی می‌شد.
دور دوم رقابتها بر خلاف جام اسپانیا به صورت حذفی بود و از بین ۲۴ تیم تیمهای اول و دوم هر گروه به اضافه ۴ تیم برتر از بین تیمهای سوم گروه‌ها به دور بعد راه پیدا می‌کردند تیمهای سومی که در این جام به دور بعد راه یافتند چهار تیم اروگوئه، لهستان، بلژیک و بلغارستان بودند، در حالی که سه تا از آنها تنها ۲ امتیاز کسب کرده بودند. بدین ترتیب در مرحله یک‌هشتم نهایی دانمارک با اسپانیا، انگلیس با پاراگوئه، آرژانتین با اورگوئه، ایتالیا با فرانسه، برزیل با لهستان، مکزیک با بلغارستان، شوروی با بلژیک و آلمان غربی با مراکش دیدار کردند که نتایج بدین شرح است دانمارک ۱ اسپانیا ۵ ـ انگلیس ۳ پاراگوئه ۰ ـ آرژانتین ۱ اورگوئه ۰ ـ ایتالیا ۰ فرانسه ۲ ـ برزیل ۴ لهستان ۰ ـ مکزیک ۱ بلغارستان ۰ ـ شوروی ۳ بلژیک ۴ ـ آلمان غربی ۲ مراکش ۰
بدین ترتیب ۸ تیم اسپانیا، انگلیس، آرژانتین، فرانسه، برزیل، مکزیک، بلزیک و آلمان غربی به مرحله یک چهارم نهایی جام سیزدهم صعود کردند در این مرحله برزیل و فرانسه، مکزیک و آلمان غربی، اسپانیا و بلژیک و آرژانتین و انگلیس به مصاف یکدیگر رفتند. سه بازی از چهار بازی این مرحله پس از وقت اضافی به ضربات پنالتی کشید تا برزیل به فرانسه، مکزیک به آلمان غربی و اسپانیا به بلژیک ببازند.
اما بازی چهارم که گل سر سبد بازیها بود وارد فرهنگ جام جهانی شد و به تاریخ پیوست؛ در آن بازی آرژانتین با ضربه «دست خدا» و قطعاً بهترین گل انفرادی تاریخ ادوار جام‌های جهانی انگلیس را برد. هر دو گل زیرکانه و فوق‌العاده را مارادونا زد تک گل انگلیس را گری لینکر به ثمر رساند. در جریان گل دوم اسطوره فوتبال جهان با عبور از سد پنج بازیکن انگلیس دروازهبان آنان پیتر شیلتون را نیز دریبل زد و دروازه انگلیس را گشود. تا بازی با نتیجه دو بر یک به سود آرژانتین به پایان برسد. در دیگر دیدار با شکوه این مرحله برزیل و فرانسه دیدار اعلایی را به نمایش گذاشتند که سرشار از مهارت و زیبایی بود. برخی آن بازی را بهترین بازی تاریخ جام جهانی می‌نامند. کاره‌کاروی برتری برزیل در دقایق اولیه در دقیقه ۱۸۸ گل زد، اما پنج دقیقه قبل از پایان نیمه اول میشل پلاتینی در جشن تولد ۳۱ سالگی‌اش ۴۱۱ امین گل خود برای تیم ملی فرانسه را زد و سانتر دومینیک روشتو را به تور دروازه حریف رساند. باتس، دروازهبان فرانسه برانکو را در محوطه جریمه به زمین زد ولی پنالتی حاصل را که زیکو زد مهار کرد. در وقت اضافه فرانسه برتر بود اما نمی‌توانست گل برتری را بزند.
در ضربات پنالتی، سوکراتس اولین ضربه را از دست داد، اما شش ضربه بعدی تبدیل به گل شد تا این که پلاتینی ضربه‌اش را به بالای دروازه زد تا دو تیم مساوی شوند. سپس ضربه ژولیو سزار به تیر دروازه خورد تا لوئیس فرناندز ضربه آخر را به گل تبدیل کند و فرانسه چهار بر سه پیروز شود.
دیگر بازی نفس‌گیر، دیدار بلژیک و شوروی در مرحله یک‌هشتم نهایی بود که در آن سه گل ایگور بلانوف برای پیروزی شوروی کافی نبود. بازی در وقت معمول دو بر دو به پایان رسید و در وقت اضافه استفان دمول و نیکو کلاسن دو گل دیگر برای بلژیک زدند. بلانوف از روی نقطه پنالتی هت‌تریکش را کامل کرد اما شوروی به گل چهارم دست نیافت. بلژیک با ۲امتیاز تیم سوم گروه خود بود و بر شوروی تیم ۵امتیازی گروه خود پیروز شد و ضعف سیستم جدید فیفا در جام جهانی باز هم هویدا شد. در مرحله نیمه نهایی آرژانتین با دو گل دیگو مارادونا که یکی از آنها انفرادی بود دو بر صفر تیم بلژیک را شکست داد؛ و آلمان غربی در دیداری که تکرار دیدار کلاسیک و تاریخی نیمه نهایی جام جهانی ۱۹۸۲ بود با دو گل آندریاس برمه و رودی فولر فرانسه را شکست داد و به دیدار پایانی رسید.
فینال
در دیدار فینال در ورزشگاه آزتیکا شهر مکزیکوسیتی باز هم در یک دیدار نفس گیر و جذاب تیمهای آرژانتین و آلمان غربی با یکدیگر پیکار کردند ابتدا آرژانتین روی ضربه سرخوزه لوئیس براون مدافع پیش تاخته در دقیقه ۲۲۲ به گل رسید سپس در نیمه دوم و در دقیقه ۵۵ خورخه والدانو با یک فرار از سمت چپ و ضربه‌ای دقیق آرژانتین را دو بر صفر پیش انداخت. تیم آمریکای لاتین به سمت پیروزی می‌رفت که بازگشت آلمان‌ها باز هم اتفاق افتاد و آلمان‌های باروحیه با دو گل کارل-هاینتس رومنیگه (۷۴) و فولر (۸۰۰) به بازی برگشتند. در ده دقیقه مانده به پایان بازی و در شرایطی که آلمان غربی به سختی می‌کوشید تا گل پیروزی را بزند، مارادونای افسانه‌ای دوباره مداخله‌ای سرنوشت‌ساز داشت و با یک پاس بسیار دیدنی خورخه بوروچاگا را در یک ضدحمله از سمت راست روانه دروازه آلمان غربی کرد تا او با خونسردی هارالد شوماخر را مغلوب کند و گل سوم آرژانتین را به ثمر برساند بدین ترتیب آرژانتین با درخششمارادونا برای دومین بار پس از سال ۱۹۷۸۸ قهرمان جهان گردید.
آرژانتین ۳ - ۲ آلمان غربی
