حمیدرضا صدر
بهترین تیم‌هایی که راهی رقابت‌های جام جهانی نشدند کدام‌ها بودند؟ چرا و چگونه ناکام ماندند؟
اسپانیا، ۱۹۵۸
ماتادورها ستاره‌های رئال مادرید را در اختیار داشتند، قهرمان‌های اروپا؛ آلفردو دی استفانو، جنتو، خوزه ماریا زاراگا و انریکه ماتئوس، همین‌طور ستاره‌های بارسایی؛ لوییز سوارز و لادیسلائو کوبالا. آنها روی کاغذ بهترین تیم تهاجمی دوران خوانده می‌شدند، ولی متوقف شدند و سپس سقوط کردند. رقابت‌های مقدماتی ترکیب غریبی داشت و با حضور فقط سه تیم در هر گروه انجام می‌شد که یعنی هر تیم فقط چهار بازی انجام می‌داد و هرگونه لغزشی می‌توانست به حذف منجر شود. ستاره‌های اسپانیایی در نخستین دیدار در خانه به تساوی ۲-۲ برابر سوییس دست یافتند و سپس در اسکاتلند ۲-۴ زانو زدند. آنها در دو نبرد بعدی جان کندند و جانانه پیروز شدند، ولی دو پیروزی ۱-۴ برابر سوییسی‌ها و اسکاتلندی‌ها هم آنها را راهی جام جهانی سوئد نکرد.
آرژانتین، ۱۹۷۰
پس از جام جهانی ۱۹۶۶ طی سه‌سال، پنج مربی روی نیمکت تیم ملی آرژانتین جابجا شدند، با این وصف کسب رتبه دوم در کوپا آمه‌ریکا ۱۹۶۷ و حضور بزرگانی مثل آنتونیو راتین، رافائل آلبرشت و میگل آنخل بریندیسی، نوید راهیابی آنها به جام جهانی را می‌داد. ولی طوفان بزرگ دو هفته پیش از آغاز رقابت‌های مقدماتی آغاز شد. زمانی‌که رئیس فدراسیون فوتبال آرژانتین استعفا داد. آنها در نخستین گام در لاپاز بسیار بالاتر از سطح دریا ۱-۳ مغلوب بلیوی شدند و پس از آن به مسیر اصلی بازنگشتند. شکست با یک گل برابر پرو در هفته بعد بدین معنی بود که آنها باید در همه دیدارهای بعدی پیروز می‌شدند. ولی فقط بولیوی را با یک گل شکست دادند و تساوی ۲-۲ برابر پرو مترادف بود با غیبت راه‌راه پوش‌های سپید و آبی‌آسمانی در جام جهانی ۱۹۷۰ مکزیک.
چکسلواکی، ۱۹۷۶
قهرمان‌های یورو فقط سه‌بار از راهیابی به رقابت‌های نهایی جام جهانی بازمانده‌اند: دانمارک ۱۹۹۴، یونان ۲۰۰۶ و همین‌طور چکسلواکی ۱۹۷۶٫٫٫ میان آنها چکسلواکی نیمه دهه هفتاد شگفتی فوتبال اروپا بود. همان تیمی که در مسابقات مقدماتی یورو ۱۹۷۶ انگلیس را مغلوب کرد و هلند به رهبری یوهان کرایف را در نیمه‌نهایی به زانو درآورد. همان تیمی که آلمان غربی قهرمان جام جهانی ۱۹۷۴ را با همه ستاره‌هایش از فرانتس بکن بائر تا گرد مولر در فینال شکست داد، با آن ضربه پنالتی معروف پاننکا برابر سپ مه‌یر.
ولی چکسلواکی در مسابقات مقدماتی جام جهانی ۱۹۷۸ در گروه سه‌تیمی با ولز و اسکاتلند روبرو شد. آغاز آنها دلگرم‌کننده بود: اسکاتلند را ۰-۲ در خانه شکست دادند، ولی طی دو سفر به بریتانیا مغلوب شدند، ۱-۳ در گلاسکو و ۳-۰ در کاردیف.
هلند، ۱۹۸۶
آنها جام جهانی ۲۰۰۲ را هم به‌رغم در اختیار داشتن رود فن نیستلروی، کلارنس سیدرف، ادگار داویدز، مارک اورمارس و یاپ استام از دست دادند، ولی ناکامی در راهیابی به جام جهانی ۱۹۸۶ تلخ‌تر بود. نارنجی‌ها نه جایی در جام جهانی ۱۹۸۲ پیدا کرده و نه به مسابقات یورو ۱۹۸۴ راه‌یافته بودند (در سایه شکست ۱-۱۲ مالت از اسپانیا در آن دیدار جنجالی). آنها در راه جام جهانی ۱۹۸۶ به نسل نو فوتبالشان دلبسته بودند، به رود گولیت، فرانک ریکارد، مارکو فن باستن و ویم کیفت، همان‌هایی که در رقابت‌های باشگاهی‌شان درخششی خیره‌کننده داشتند، ولی هلند مثل همیشه درگیر ماجراهای خارج از میدان شد و طی شش دیدار مقدماتی سه مربی را جابجا کرد.
آنها به رهبری کیس ریورس در نخستین گام مغلوب مجارستان شدند، سپس رینوس میشل رهبری تیم را در دست گرفت، ولی نتوانست از شکست یک گله برابر اتریش جلوگیری کند. لئوبین هاکر وارد شد تا شاید هلند را در نبرد پلی آف برابر بلژیک به کرانه امنی برساند. ولی کیفت در مصاف با فرانک ورکوترن برای خطایی که انجام نداد، اخراج شد و ورکوترن تک گل بازی را زد و بلژیک را پیروز کرد. فن باستن هم کارت زردی گرفت تا دیدار برگشت را از دست بدهد. نارنجی‌پوش‌ها در دیدار برگشت با زدن دو گل تا آستانه صعود پیش رفتند، ولی ژرژه ژرون پنج‌دقیقه به پایان با ضربه سر دروازه را گشود و هلند برای گل‌خورده در خانه حذف شد. حذف شد و نسل طلایی‌شان جام جهانی ۱۹۸۶ را از دست داد.
فرانسه، ۱۹۹۴
فرانسوی‌ها جایی در جام جهانی ۱۹۹۰ پیدا نکرده بودند و در مسابقات گروهی یورو ۱۹۹۲ هم حذف شده بودند، بنابراین ظاهرا ناکامی‌شان در راهیابی به جام جهانی ۱۹۹۴ ایالات متحده، غیرمنتظره نبود، ولی ستاره‌های فرانسوی دوران چنان پرشمار بودند که حذف‌شدن خروس‌ها همه را حیرت‌زده کرد: مارسل دسایی، دیدیه دشان، لورن بلان، ژان پیر پاپن، دیوید ژینولا و اریک کانتونا.
آنها برای سفر به آمریکا باید طی دو دیدار خانگی برابر اسرائیل و بلغارستان یک امتیاز کسب می‌کردند، ولی ناکام ماندند. وقتی برابر اسرائیل شکست خوردند همه تساوی با بلغارستان در خانه را کمترین دستاورد بازی خواندند. کانتونا دروازه بلغارستان را گشود، ولی امیل کاستادینف خیلی زود بازی را به تساوی کشید و پس از آن فرانسوی‌ها به تلف‌کردن وقت روی آوردند و انتظار به‌صدا درآمدن سوت پایان را کشیدند.
یک‌دقیقه به پایان بود که دیوید ژینولا در گوشه زمین بلغارستان توپ را به چنگ آورد. او بازیکن باتکنیکی بود و می‌توانست به تلف‌کردن وقت ادامه دهد، ولی توپ را روی دروازه بلغارستان سانتر کرد و کاستادینف طی یک ضد حمله باورنکردنی توپ را وارد دروازه فرانسه کرد و آبی‌پوش‌های میخکوب‌شده حذف شدند. فرانسوی ها هنوز با تلخی از آن دیدار یاد می‌کنند و ژرارد هولیه لقب “قاتل” را بر ژینولا گذاشت و ژینولا بعدها برای جمله‌های هولیه در کتابی خطاب به او، شکایتی را تقدیم دادگاه کرد.
