طرفداری- فوتبال کوبا تقریبا برای کسانی که در بیرون هستند، یک راز است. لیگ به معنای واقعی کلمه آماتور است و تیم ملی تنها یک یا دو بازی در مقدماتی جام جهانی انجام می دهد، قبل از اینکه حذف شود.
در حالی که تیم های اروپایی تازه مرحله مقدماتی جام جهانیِ روسیه ۲۰۱۸ را آغاز کرده اند، رویاهای کوبا در جوئن ۲۰۱۵ با شکست در برابر تیم کورسائوی پاتریک کلایورت، به پایان رسید. شاید لوس لئونس دل کاریبه زود حذف شد اما کوبا به ندرت توانسته به مراحل بالاتر برود و از جام جهانی ۱۹۳۸ به بعد-تورنمنتی که به کوبا، سهمیه پیشنهاد شد- به این تورنمنت راه نیافته است. مدت زیادی است که این داستان ادامه دارد، به خصوص از زمانی که فیدل کاسترو از سال ۱۹۵۹، قدرت را در دست گرفت. پیش از این، باشگاه های بزرگ آمریکای جنوبی مثل ولزسارفیلد آرژانتین یا کولوکولوی شیلی برای دیدارهای دوستانه به این جزیره سفر می کردند. حتی پای تیم هایی مثل رئال مادرید یا اسپانیول به کوبا باز شده بود اما همه چیز تحت حکومت کمونیستِ کاسترو تغییر کرد. آن هم زمانی که او موسسه ملی ورزش و تربیت بدنی ساخت و حرفه ای گری را ملامت کرد.
در حالی که فوتبال به خصوص در بین مهاجران محبوب شده بود، ورزش های آماتور مورد تحسین قرار گرفتند. در این بین، بوکس و بیسبال به خاطر برخورداری از شانس شکست دادن دشمن درونی در آبراهه های فلوریدا و البته در بازی خودشان، اهمیت بیشتری داشتند. در حالی که ان سینک و اسپایس گرلز دهه نود را به پایان رساندند، بالا رفتن محبوبیتِ فوتبال در سایر نقاط جهان، وضعیت این ورزش در جزیره کاراییب را تغییر داد. قانون ممنوعیت امضای قرارداد با تیم های حرفه ای خارجی از باشگاه های آماتور داخل کشور همچنان برقرار بود اما نهاد مسئول فوتبال در کوبا می خواست راهی برای پیشرفت در این ورزش پیدا کند تا آنها هم بتوانند به موفقیتی که کشور همسایه، جاماییکا، با رسیدن به جام جهانی ۱۹۹۸ به آن دست پیدا کرد برسند. حتی با اینکه جاماییکا در تورنمنت فرانسه، در لیون به ژاپن هم باخت.
بونر، یک باشگاه آلمانی است که به طور رقت انگیزی ناموفق است. این تیم در پایتخت سابق کشور، بن و در نزدیکی مرز بلژیک واقع است. طی ۱۰۵ سال تاریخ باشگاهِ بونر، این تیم همواره بین لیگ های دسته سوم و دسته چهارم بازی کرده است. چند فصل درخشان در لیگ دسته دوم و سالهایی سیاه در دسته پنج، در کارنامه بونر به چشم می خورد. باشگاه در آن سالها، از نظر اقتصادی وضعیت بدی داشت و حتی به اولین تیم حرفه ای تاریخ فوتبال آلمان تبدیل شد که در سال ۱۹۷۷، مجوزش را از دست داد!
در اواخر سال ۱۹۹۸، در حالی که بونر در لیگ سطح چهار آلمان و در ناحیه اوبرلیگا نوردراین بازی می کرد، هانس روبرت فیول، مالک ۵۲ ساله باشگاه به طور اتفاقی تماشاگر دیداری بین قهرمان جهان و کوبا شد که در نهایت برزیل با حساب ۲ بر ۰ از سد حریف گذشت. فیول در جریان بازی، تحت تاثیر نمایش شجاعانه جزیره نشینان قرار گرفت و بله، به این فکر کرد که آیا احتمال امضای قرارداد با چند بازیکن از این تیم وجود دارد:
ما فکر کردیم که شاید بتوانیم یک یا دو بازیکن کوبایی را به آلمان بیاوریم.
راینر توماس-سرمربی وقت
با این حال فدراسیون فوتبال کوبا همچنان مخالف جدایی برخی بازیکنان از ترکیب تیم و رفتن به باشگاهی حتی نه چندان حرفه ای مثل بونر بود. پاسخ فیول به کوبایی ها جالب بود. او به کوبا پیام فرستاد که اگر آنها اصرار دارند که همه باید با هم متحد باشند، وی از همه در آلمان پذیرایی می کند. این پاسخ باعث شد که فدراسیون فوتبال کوبا در نهایت با چراغ سبزِ کاسترو، با این درخواست موافقت کند.
تنها شرط مسئولان کوبایی برای این اتفاق این بود که بازیکنان دستمزدی دریافت نکنند که قطعا برای تیم آلمانی مناسب بود! بازیکنان تنها برای خرج روزانه، پول تو جیبی دریافت می کردند و غذا و خانه در اردوگاهی در جنگلهای شهر غاینباخ فراهم شد. همچنین به عنوان جایگزینی برای پرداخت پول، فیول تجهیزات ورزشی مثل توپ، کفش و لباس به کوبا فرستاد. گفته می شود در آن زمان کوبا تنها ۱۱ توپ داشت.
تقریبا هیچ زیرساختی وجود نداشت. همچنین مربیان، تجهیزات، نهاد ورزشی و ورزشگاه های کمی در کوبا دیده می شد. زیرِ لیگ دسته یک، تنها لیگ های استانی برگزار می شدند که تنها سه تا چهار ماه زمان می بردند. سایر زمان های سال، بازیکنان مشغول کار دیگری بودند.
روبرت فیول
در نهایت ۱۵ بازیکن، یک مترجم، یک آشپز، یک ماساژور و دو مربی(که یکی از آنها ویلیام بنت، سرمربی تیم ملی بود)، به غرب آلمان رسیدند تا بخش جدیدی را در تاریخچه فوتبالی کشور بنویسند. جدا از تجهیزاتی که به کوبا هدیه داده شد، کادوی اصلی برای آنها هدایت و امکانات حرفه ای بود که انتظار داشتند در آلمان دریافت کنند. فیول می گوید کوبایی ها امید داشتند از اروپایی ها تاکتیک یاد بگیرند.
در آلمان، کوبایی ها اعتقاد داشتند که بازیکنانشان می توانند یاد بگیرند چگونه ۱۲۰ دقیقه بد بازی کنند اما در نهایت در ضربات پنالتی پیروز شوند.
سایمون کوپر
با تعیین کردن هدف صعود به جام جهانی ۲۰۰۲، باشگاه بونر با سران کوبا توافق کردند که برایشان چند بازی دوستانه در برابر تیم های قاره ترتیب دهد.(دیدار با تیم ملی لوکزامبورگ و لیختنشتاین، زیر ۲۱ سال هلند، بلژیک و آلمان). سپس ۱۵ بازیکن کوبایی با بازیکنان باشگاه بونر تمرین خواهند کرد و بهترینِ آنها می توانند در لیست تیم برای فصل ۰۰-۱۹۹۹ حاضر شوند. سایر بازیکنان هم به تمرین در آلمان و بازی در تیم ذخیره ادامه خواهند داد.
چه چیزی می توانست اشتباه پیش رود؟
در حالی که برای یک تیم ملی عجیب بود که در لیگ دسته چهارم آلمان حاضر شود، توافق بین طرفین بر روی کاغذ کاملا قانونی بود. محدودیت اتحادیه اروپا که باشگاه ها را موظف می کند نتوانند با بیش از سه بازیکن غیر اروپایی قرارداد امضا کنند، در لیگ های دسته ۳ به پایین آلمان اعمال نمی شد و فدراسیون فوتبال کوبا به عنوان نماینده باشگاه ها و صاحب حقِ ثبت قرارداد بازیکنان، از انتقال آنها به اروپا و البته اینکه انتقال قرضی بود، کاملا خوشحال نشان می داد.
در ادامه فصل ۹۹-۱۹۹۸، بازیکنان همواره در تمرینات بودند و بنابراین در هیچ یک از دیدارهای رسمی حاضر نشدند. فیفا و فدراسیون فوتبال آلمان یک بار به صورت کامل توافق را بررسی کردند و نتوانستند مورد خلافی پیدا کنند. بدین ترتیب، ۵ بازیکن کوبایی در راستای اردوی تمرینیِ بونر، در ماه آوریل سال ۱۹۹۹، اولین بازی خود را برای باشگاه انجام دادند. دو دیدار دوستانه که بونر حتی یک بازی را از تیم همسایه اش، "توس اشمیت"، ۲-۰ برد و در دیگر بازی به تساوی یک-یک رسید. ایوان گارسیا، خبرنگارِ وقت از رضایت مدیران باشگاه از عملکرد کوبایی ها خبر می دهد.
با این حال مردم از چیزی که آن را یک شیرین کاری ارزان قیمت می دانستند، راضی نبودند. رسانه های آلمانی به باشگاه لقب "اف سی فیدل" دادند و سایر تیم ها نگرانی خود را از روند این تیم ابراز کردند. حتی بازیکنانِ خود تیم هم از وضعیت شاکی بودند. نورمن پرشن، کاپیتان وقتِ تیم، در مصاحبه با گاردین گفت که اگر شما در تیم ذخیره های ما بازی کنید، احتمالا در کوبا یک شخصیت بین المللی هستید!
در میان فشار و شکایت های فدراسیون فوتبال آلمان، طولی نکشید که فرانک یوزف آنتورپس، رئیس ناحیه کلن، در این مسئله دخالت کرد. آنتورپس با رد کردن ویزای افرادی که باشگاه بونر به آنها وعده داده بود، قادر بود پروژه را نابود کند. اگرچه تلاش های طرفین کوبایی و آلمانی تماما نابود نشد. با اینکه اکثر افراد مجبور شدند به کوبا بازگردند، برخی از آنها توانستند در سرزمین شعرا و متفکران بمانند و با ویزایی که از قرارداد بدست آمد، برای بدست آوردن جایگاه در تیم تلاش کنند. سایرین هم توانستند پس از بازگشت به کشور، دوباره در اوایل قرن جدید به آلمان بیایند.
برای مثال، یومبل آگوئادو کروسلس و لستر مناندز در نیمه دوم فصل ۰۰-۱۹۹۹ درگیرِ تیم شدند و حتی مناندز موفق شد گل پیروزی بخش تیم در برابر تیمِ بی کلن را به ثمر برساند. ولادیمیر کوردیویس، مدافع کوبایی، برای سه فصل در بونر بازی کرد و حتی گل مهمی در برابر تیم دوم بروسیا مونشن گلادباخ به ثمر رساند. این فصل برای باشگاه یک فاجعه بود و آنها با قرارگیری در رتبه پانزدهم، به لیگ دسته ۵، فرباندسلیگا میتلراین، سقوط کردند. بعدها بونر دوباره به دسته ۴ برگشت.
کوبا با تجربه آلمانی هم ناکام باقی ماند. با اینکه سایمون کوپر انتظار داشت کوبایی ها در زدن ضربات پنالتی استاد شوند، بدیهی است که آنها به حد کافی در آلمان نماندند و در مرحله مقدماتی جام جهانی ۲۰۰۲ با شکست در ضربات پنالتی برابر باربادوس در ماه می سال ۲۰۰۰، از دور رقابت ها حذف شدند. در واقع تیم ملی کوبا حتی یک مرحله زودتر از مقدماتی جام جهانی ۹۸ حذف شد و با اینکه برخی از بازیکنان تیم از ماجراجوییِ آلمان حاضر بودند، کوبا یک گام رو به عقب رفت. هرناندز، آلوارز، دلکورت و آبریو که برابر باربادوس بازی کردند، سابقه بازی برای بونر را داشتند. همچنین کوردیویس هنوز در آن زمان در آلمان بازی می کرد. البته حضور در باشگاه بونر، در نهایت نتایجش را نشان داد، اما ده سال بعد!
در اوایل سال ۲۰۰۸، فیول، لطف فدراسیون فوتبال کوبا در قرض دادن ۱۵ بازیکن به باشگاهش را با به خدمت گرفتن راینهولد فانتس، سرمربی سابق بونر، اینتراخت فرانکفورت و هانوفر برای کوبا، جبران کرد. روابط خوب فیول و کوبایی ها طی سالیان ادامه داشت و او وقتی فهمید آنها به دنبال سرمربی جدید هستند، با همکارش صحبت کرد و فانتس چراغ سبز نشان داد.
شبیه همان اتفاقی که در سال ۹۹ رخ داد، تنها چیزی که فدراسیون فوتبال کوبا باید برای فانتس فراهم می کرد، غذا و مکانی برای زندگی بود. طبق توافق، سرمربی آلمانی می توانست بین وطنش و کوبا در رفت و آمد باشد و زمانی که او در کشور نبود، سرمربیان سابق کوبا وظیفه تمرین دادن روزانه بازیکنان را بر عهده داشتند. فرانتس در مصاحبه با وب سایت فدراسیون فوتبال کوبا گفت که هدفش رسیدن به جام جهانی ۲۰۱۰ است. فرانتس می دانست که دو سهمیه از سه سهمیه کونکاکاف در جام جهانی قطعا به آمریکا و مکزیک می رسد، خوشبین بود که بتواند بالاتر از ترینیداد و توباگو، کاستاریکا و گواتمالا به تورنمنت برود.
یکی از اولین کارهایی که فانتس برای تیم ملی کوبا کرد، فراهم کردن دو اردو در آلمان، یکی در جنوب و در ماه می و دیگری در شمال و در ماه جوئن بود. او حتی تمام ترکیب کوبا را یک بار به خانه اش در ایلرسهائوزن دعوت کرد. اردوی اول جواب داد زیرا کوبا در اولین مرحله مقدماتی جام جهانی در دو بازی با حساب ۸-۳ از سد آنتیگوا و بربودا گذشت. با صعود به گروه اولیه مقدماتی، کوبا با قرعه کشی به شدت سختی روبرو شد. شیرها باید به مصاف آمریکا، مکزیک و گواتمالایی می رفتند که دو تیم اول به جام جهانی صعود کردند. مطابق انتظار هر دو تیم بی رحم بودند اما کوبا یکی از بهترین نمایش هایش را طی سالیان انجام داد. آنها در برابر مکزیک ۳-۱ شکست خوردند و آمریکا در هاوانا، یک بر صفر کوبا را برد.
فانتس در آن زمان گفت که کوبا تیم بهتری از ترینیداد و توباگو بوده است و در برابر آمریکا هم مساوی نتیجه عادلانه ای بود. او بزرگترین مشکل تیمش را عدم تجربه بین المللی دانست و حرفه ای نبودن بازیکنانش را نقطه تمایز کوبا با سه تیم دیگر قلمداد کرد. او حق داشت. ده سال پس از اینکه فدراسیون کوبا برای اولین بار پی برد که باید بازیکنانش را صاحب تجربه بین المللی کند، آنها هنوز از قانون ممنوعیت امضای قرارداد رنج می بردند.
در نهایت پنج سال پس از اینکه کوبا رسما از صعود بازماند و فانتس کوبا را ترک کرد، در سال ۲۰۱۳ شرایط شروع به تغییر کرد. در راستای بالا رفتن دوز غربی شدن جزیره، در سال ۲۰۱۶ سرانجام به بازیکنان کوبایی اجازه داده شد که قرارداد حرفه ای امضا کنند، تا زمانی که مالیات پرداخت می کنند.
این تغییر مهم، بازیکنان را به سمت خارج از کشور و در تلاش برای امضای قرارداد سوق داد و حالا آنها می توانستند قانونی کار را پیش ببرند.(از زمان داستانِ بونر، ۳۰ بازیکن این کار کرده بودند.). برای مثال میکل ریس ۲۲ ساله و آبل مارتینز، به اولین کوبایی هایی تبدیل شدند که از قانون جدید استفاده کردند و در فصل نقل و انتقالات زمستانی ۲۰۱۶ با باشگاه دسته اولی لیگ مکزیک، کروز آزول قرارداد امضا کردند. انتظار می رود بازیکنان زیادی جا پای ریس یا مارتینز بگذارند و راهی خارج از کشور شوند. دیگر هر بازیکنی که بخواهد چیزی شبیه تجربه بونر(همچنان در دسته چهارم آلمان)، را پشت سر بگذارد، در کوبا هم دیده خواهد شد. آیا کوبا در نهایت به رویای جام جهانی می رسد؟
