طرفدارى- تونى آدامز كاپيتان سابق آرسنال در مورد شروع كار آرسن ونگر در آرسنال در كتاب خاطرات خود آورده است:"در ابتدا من پيش خود فكر مى كردم كه اين فرانسوى چه از فوتبال مى داند؟ با عينكى كه دارد بيشتر به معلمين شبيه است تا مربيان فوتبال، او حتما به خوبى جرج گراهام نخواهد بود. هنوز حتى مشخص نيست كه وى انگليسى مى داند يا نه؟" البته تونى آدامز در سال 1996 زمانى كه آرسن ونگر ناشناخته به عنوان سرمربى جديد توپچى ها معرفى گرديد، تنها كسى نبود كه به توانايى هاى اين فيلسوف فرانسوى دنياى فوتبال ترديد وارد نموده بود. اكثر روزنامه هاى انگليسى نيز در آن زمان با تيتر "آرسن چى؟" در خصوص قابليت هاى آرسن ونگر كه تا قبل از آن هدايت تيم ناگويا گرامپوس از فوتبال ژاپن را بر عهده داشت، ترديد داشتند و براى آنها حضور يك فرانسوى از فوتبال ژاپن بر روى نيمكت مربى گرى باشگاه بزرگ آرسنال، غير قابل تصور به نظر مى رسيد.
آرسن ونگر اما با ايده هاى خود در اين بيست سال درس خوبى به چنين منتقدين و مرددينى داده است، وى در اين مدت علاوه بر اينكه آرسنال را به سه عنوان قهرمانى در ليگ برتر جزيره و چهار قهرمانى در FA Cup رسانده، زيبايى فوتبال را نيز در اين باشگاه لندنى به نمايش گذاشته و نام آن را با فوتبالى تهاجمى و جذاب عجين كرده است. افسانه " Invincibles" (شكست ناپذيرى) توپچى ها نيز در فصل 2003/2004 كه اين تيم توانست با رهبرى آرسن ونگر و حضور ستاره هايى نظير آنرى، برگكمپ، پيرس و ويرا بدون باخت فاتح رقابت هاى ليگ برتر شود در تاريخ اين باشگاه همانند يان رايت بزرگ جايگاه بسيار ويژه اى دارد.
آرسن ونگر در مدت اين دو دهه با افكار تاكتيكى و ايده هاى مدرن خود از فوتبال، باشگاه آرسنال را به يكى از بهترين هاى فوتبال انگليس بدل كرده و با روش هاى آناليزى خود در تمرينات، حتى همه ليگ برتر را به يك مرحله بالاتر سوق داده است. وى همچنين بازيكنان بزرگى را پرورش داده و تيمى اسطوره اى را به وجود آورده است، به طورى كه اگر وى در همان سال 2005 به همكارى خود با توپچى ها خاتمه مى داد، مجسمه و يادمانى اى از وى در محل ورودى استاديوم خانگى آرسنال ساخته مى شد و از وى براى هميشه به عنوان رويايى ترين سرمربى تاريخ توپچى ها ياد برده مى شد.
ارسن ونگر ماند و تقريبا ناكام ماند
در سال 2006 به فاصله پانصد مترى از از استاديوم قديمى هايبورى، استاديوم جديد امارات ساخته شد و باشگاه هزينه لازم براى ساخت اين معبد جديد را بدون دريافت سرمايه بزرگى از بيرون باشگاه، فراهم نمود. علاوه بر اين، باشگاه همچنين مبلغ زيادى را براى تجهيز مركز تمرينى خود سرمايه گذارى نمود. در حقيقت سياست باشگاه آرسنال در اين زمينه بر خلاف رقبايى نظير چلسى و منچسترسيتى بود و سران باشگاه هرگز تمام سهام باشگاه را به دست سرمايه گذاران خارجى واگذار ننمودند. تيسون كرونكه حال تنها دوازده درصد از سهام باشگاه را در اختيار دارد و بعدها نيز سى درصد از سهام باشگاه در اختيار عليشر عثمناوف قرار گرفت. بعد از ساخت استاديوم اتحاد نيز شعار "خرج كردن به ميزان درآمد" به محور سياست هاى اصلى باشگاه قرار گرفته است.
آرسن ونگر نيز در اين سال ها به چنين شعارى وفادار مانده و تقريبا به همين دليل ناكام مانده است. چون در حالى كه ساير باشگاه هاى انگليسى مبالغ بسيار هنگفتى را در بازار نقل و انتقالات سرمايه گذارى نمودند، آرسن ونگر تنها تكيه خود را بر روى استعدادهاى جوان متمركز نمود و نتوانسته بار ديگر توپچى ها را به قله فوتبال جزيره بازگرداند. با وجود حضور بازيكنان بزرگى نظير سسك فابرگاس و روبين فن پرسى آرسنال در اين سال ها به تيم "چهارم ابدى" مشهور شده، به تيمى كه تنها به دنبال زيبايى فوتبال بوده و ناتوان از كسب قهرمانى است.
فهم چنين مسئله اى حتى براى هواداران آرسن ونگر نيز چندان آسان نبوده و حتى سران باشگاه نيز نمى دانستند كه چرا اين سرمربى فرانسوى در سال 2012 اقدامى به سرمايه گذارى نمى نمايد، با وجود اينكه باشگاه بر خلاف سال 2006 از قدرت مالى قابل توجهى برخوردار بوده است. تيسون كرونكه از سران باشگاه در اين زمينه گفته است:
بعضى هواداران معتقد هستند كه ما بايد ونگر را مجبور به پول خرج كردن نماييم، اما وى انسانى متفكر و برنامه ريزى مستقل است.
آرسن ونگر از جمله سرمربيانى است كه از تحصيلات آكادميك برخوردار بوده و در سال 1976 تحصيلات خود را در رشته اقتصاد به پايان رسانده و معتقد بوده كه مى تواند با تكيه بر استعدادهاى تيم خود و صرفه جويى اقتصادى بار ديگر آرسنال را به اوج بازگرداند.
سال 2013 زمان تغيير افكار آرسن ونگر
اما چه موضوعى سبب شده تا آرسن ونگر تغييرى در ايده هاى خود به وجود آورد و فلسفه خود را بر فوتبال مدرن منطبق نمايد؟ گمانه زنى هاى گوناگونى در اين زمينه وجود دارد، اما با اطمينان مى توان گفت كه آرسن ونگر از دو سال گذشته تغييرات وسيعى در فلسفه فوتبالى خود به وجود آورده و به نوعى كمال گرايى ايده آل هاى خود را قربانى مصلحت گرايى نموده است.
به همين خاطر در سال هاى اخير باشگاه آرسنال اقدام به خريدهاى بزرگى نموده است، آلكسيس سانچز به مبلغ 42.5 ميليون يورو از بارسلونا و مسوت اوزيل به مبلغ 50 ميليون يورو از رئال مادريد خريدارى شده اند. آرسنال نيز همانند ساير باشگاه هاى بزرگ انگليسى ركوردهاى خود را در بازار نقل و انتقالات جابه جا نموده و چهار خريد از پنج خريد بزرگ تاريخ باشگاه در سه سال اخير صورت گرفته است.حتى ساختار سنى بازيكنان تازه وارد نيز در اين سال ها دچار تغيير شده، بازيكنانى نظير پتر چك 33 ساله و ماتئو ديبوچى 30 ساله در اين اواخر خريدارى شده اند كه در حال تجربه دوران آخر فوتبالى خود هستند.
2014 قهرمان دور رفت، 2015 قهرمان دور برگشت
گريگ استوبارت از كارشناسان فوتبال انگليس در سايت Goal در باره تغيير در ايده هاى آرسن ونگر معتقد است:"آرسن ونگر در سياست هاى نقل و انتقالاتى بسيار تغيير نموده است، وى بارها اطلاعاوت و ويدئوهاى بازى ها را آناليز مى نمايد و به اين نتيجه رسيده كه هر كيفيتى، قيمت مخصوص به خود را دارد. وى همچنين در اين اواخر اجازه خريد بازيكنان گران قيمتى نظير اوزيل و سانچز را صادر كرده است."
ايده هاى جديد و مصلحت گرايى آرسن ونگر در تغييرات تاكتيكى توپچى ها نيز به وضوح قابل مشاهده است، در حال حاضر حركت رو به عقب بازيكنان و پرسينگ از جلو جايگاه ويژه اى در افكار اين سرمربى فرانسوى يافته اند، موضوعى كه حتى از سال 2013 سبب بهبود وضعيت آرسنال در جدول رده بندى رقابت هاى ليگ برتر شده است. در فصل 2013/14 اين تيم به قهرمانى نيم فصل رسيد و تا هفته نوزدهم با دريافت تنها هيجده گل، بهترين خط دفاع را به خود اختصاص داده بود. اما توپچى ها از ثبات لازم در اين فصل برخوردار نبودند و در پايان به ايستادن در رده چهارم رضايت دادند. در فصل 2014/15 نيز اين تيم در دور برگشت قهرمان شد و به كمك تاكتيك جديد تيمى در نوزده بازى دور برگشت تنها سيزده گل دريافت نمود. در هر دو فصل اما آرسنال در پايان به قهرمانى در FA Cup دست يافت كه به اين ترتيب مى توان مدعى شد؛ آرسنال بازگشته است.
هم اكنون يا هرگز؟
آرسن ونگر حال مى خواهد در اين فصل در طول سى و هشت هفته به ثبات در عملكرد تيم دست يابد، ثباتى كه بى ترديد لازمه به واقعيت تبديل شدن چهارمين قهرمانى آرسنال ونگر در رقابت هاى ليگ برتر جزيره مى باشد. قرارداد آرسن ونگر در سال 2017 به پايان مى رسد و نامحتمل نيست كه اين دو فصل به آخرين دوران حضور اين سرمربى انگليسى در لندن بدل شود. استوبارت در اين باره مى گويد:"من فكر نمى كنم كه آرسن ونگر اين بار قرارداد خود را تمديد نمايد، دفعه قبل نيز گمانه زنى ها در زمينه تمديد قرارداد او اثرى منفى در تيم داشت، به احتمال فراوان ونگر آخرين دوران حضور خود را در آرسنال تجربه مى نمايد." حال پرسشى كه مطرح مى شود اين است كه آيا آرسنال به اندازه كافى از قدرت رقابت با تيم هايى نظير منچسترسيتى، چلسى، منچستريونايتد و حتى ليورپول براى فتح رقابت هاى اين فصل برخوردار است؟
در نگاه اول آبى هاى منچسترسيتى با سرمايه هاى ميليونى انجام شده و حضور ستارگانى نظير استرلينگ و دى بروين دست نيافتنى به نظر مى رسند و مى توان اين تيم را مدعى اصلى قهرمانى دانست، در نگاه دوم اما هرگز شانس آرسنال براى فتح ليگ برتر جزيره همانند اين فصل تا اين حد بالا نبوده است. توپچى ها شروعى بسيار خوب در رقابت هاى اين فصل ليگ برتر داشته اند و در حال حاضر در رده دوم جدول رده بندى قرار گرفته اند. شاگردان ونگر با برد 3:0 شياطين سرخ همچنان نشان داده ند كه از توان رقابت با هر تيمى برخوردار هستند. استوبارت نيز در اين باره با اطمينان مى گويد:"از لحاظ كميت منچسترسيتى در شريط فوق العاده اى است اما مى توان به آرسنال در اين فصل براى قهرمانى اطمينان نمود."
شرايط تيم اين فصل آرسنال را مى توان با تيم اسطوره اى شكست ناپذيران آرسن ونگر در سال 2004 مقايسه نمود، آرسن ونگر تيمى را تشكيل داده كه با بازگشت بازيكنانى نظير جك ويلشير، توماس روسيچكى و دنى ولبك در سال 2016 هنوز جاى پيشرفت دارند و با وجود بازيكنانى نظير چك، مرته ساكر، كازورلا، رمزى، اوزيل، سانچز، والكات، بلرين، كوكوئلين، ژيرود و چمبرلاين مى توان آن را يكى از مدعيان قهرمانى رقابت هاى اين فصل ليگ برتر جزيره دانست، البته اين تيم براى اين منظور نياز به ثبات، شانس و كسب امتياز در بازى هاى بزرگ دارد.
ميراث ونگر
ميراث آرسن ونگر بى ترديد فوق العاده خواهد بود، “The Wenger Legacy” (ميراث ونگر) براى مدتى طولانى آرسنال را تحت تاثير قرار خواهد داد. اما مى توان مدعى شد كه از تاثيرگذارى و قدرت چنين ميراثى بدون كسب چهارمين عنوان قهرمانى ونگر با آرسنال تا حدودى كاسته خواهد شد. آرسن ونگر تغييرات زيادى در فلسفه خود براى رسيدن به عنوان چهارمين قهرمانى خود در آرسنال به وجود آورده و اگر چنين تغييراتى به قهرمانى منجر نگردد، دست كم شرايط تيم را بهبود خواهد بخشيد و به فونداسيون خوبى براى موفقيت آتى تيم بدل خواهد شد، در صورت ناكامى احتمالى آرسن ونگر نيز نمى توان از آن به عنوان شكست ايده آليسم نام برد. استوبارت در اين زمينه مى گويد:
ونگر مى تواند ادعا نمايد كه آرسنال خود ميراث او است، تيمى كه از قابليت اقتدار در ليگ برتر برخوردار است. بيان نمودن چنين ادعايى البته در سال 2005 آسان تر به نظر مى رسيد و شايد بتوان آن را بدشانسى ونگر دانست كه در همان زمان سرمايه داران ميلياردى روس و عرب باشگاه هاى چلسى و منچسترسيتى را به تملك خود درآوردند. در حالى كه وى همچنان به مدل و فلسفه فوتبالى خود مبنى بر استفاده از استعدادهاى جوان اطمينان داشت. اگر ونگر بدون كسب عنوانى آرسنال را ترك نمايد، بايد چنين اتهامى را پذيرا باشد كه بدون انجان تغييرى در تيم مانده و بسيار دير دست به تغيير زده است. البته بى ترديد صرف نظر از كسب چهارمين عنوان قهرمانى نيز اين سرمربى فرانسوى براى هميشه همانند اسطوره اى در ذهن هواداران آرسنال باقى خواهد ماند.آرسن ونگر در اين زمينه خود به روزنامه انگليسىDaily Mirror گفته است:
من مصمم هستم كه اين باشگاه را تا آخرين روز حضور خود به موقيت هاى بزرگ بازگردانم. براى من بسيار مهم است كه باشگاه را در موقعيت مناسبى ترك نمايم. تا شخصى كه بعد از من هدايت تيم را بر عهده مى گيرد، كار سختى نداشته باشد.
چنين اراده مستحكمى براى رسيدن به كمال تا آخرين روز نيز بخشى از ميراثى است كه آرسن ونگر از خود براى توپچى ها باقى خواهد گذاشت.
به هر حال در صورت رفتن آرسن ونگر، اسطوره اى بزرگ باشگاه را ترك خواهد نمود و مى توان جايگاه وى در لندن را با جايگاه سر آلكس فرگوسن در منچستر مقايسه نمود، هر چند موفقيت هاى ونگر در جمع توپچى ها به اندازه موفقيت هاى فرگوسن در جمع شياطين سرخ، درخشان نبوده است. آرسن ونگر ميراثى بزرگ از خود بر جاى خواهد گذاشت كه بايد در اختيار سرمربى موفق، نام دار و با تجربه اى قرار گيرد. استوبارت در اين زمينه مى گويد:"يورگن كلوپ گزينه اى ايده آل بود، گوارديولا نيز مى تواند مناسب باشد، اما به نظر من در صورت جدايى ونگر در سال آينده، آنجلوتى جايگزين وى خواهد شد." البته اين امكان نيز وجود دارد كه سران آرسنال مربى نه چندان شناخته شده اى را كه از قابليت خوبى برخوردار باشد و مى خواهد به اسطوره اى بدل گردد، جايگزين آرسن ونگر نمايند. دقيقا همانند خود آرسن ونگر در سال 1996 كه بر خلاف انتظارات بسيار از فوتبال مى دانست، فلسفه اى منحصر به فرد داشت و در اين ميان مى تواند انگليسى را با تسلطى بى نظير صحبت نمايد.
