طرفداری تایمز | جیمی کارتر، رئیسجمهور سابق ایالات متحده آمریکا در 100 سالگی دار فانی را وداع گفت. رسانههای ایران حین اعلام خبر مرگ کارتر نام او را نامی گرهزده با ایران توصیف کردند.
یورونیوز، رسانه اروپایی در یک مقاله جامع به تاثیرات ایران و انقلاب اسلامی بر دوران ریاست جمهوری جیمی کارتر پرداخته است. در این مقاله انقلاب ایران و پس از آن اشغال سفارت ایالات متحده در تهران به عنوان اصلیترین رویدادی شناخته شده است که به جایگاه سیاسی کارتر ضربه وارد کرد. او با لقب بدشانسترین رئیسجمهور آمریکا نیز مشهور است.
در روز ۱۳ آبان ۱۳۵۸، دانشجویان پیرو خط امام سفارت آمریکا در تهران را تسخیر کردند و ۶۶ دیپلمات آمریکایی را به گروگان گرفتند. این گروه ضمن اشغال سفارت آمریکا، دولت ایالات متحده را برای بازگرداندن محمدرضا پهلوی، شاه پیشین ایران و بود که در آن زمان در آمریکا در حال درمان بیماریهای خود بود، تحت فشار قرار دادند.
دولت جیمی کارتر، با وجود فشارهای داخلی و بینالمللی، با درخواست بازگرداندن شاه مخالفت کرد. محمدرضا پهلوی در نهایت در دسامبر ۱۹۷۹ آمریکا را ترک کرد، اما این بحران کماکان در ذهنها باقی ماند و تا مدتها به یکی از مسائل پیچیده و حساس روابط ایران و آمریکا تبدیل شد.
ایران پس از تسخیر سفارت آمریکا در خاک خود، تصمیم به آزادی 14 نفر از گروگانها گرفت اما تکلیف 52 دیپلمات دیگر آمریکا تا روزی که کارتر به عنوان رئیسجمهور آمریکا فعالیت میکرد، مشخص نبود. اردیبهشت سال 1359 در عملیاتی موسوم به پنجه عقاب آمریکا قصد داشت از طریق طبس گروگانهای خود در ایران را آزاد کند، اما این عملیات با شکست مواجه شد. این شکست لطمه بزرگی به اعتبار سیاسی جیمی کارتر زد.
او که همواره بابت سیاستهای شکستخوردهاش در قبال گروگانهای آمریکایی حاضر در ایران مذمت میشد، پس از انجام عملیات پنجه عقاب شاهد استعفای وزیر خارجه خود نیز بود.
بسیاری از کارشناسان معتقدند ضعف کارتر در مواجهه با بحران ایران موجب شد که در انتخابات سال 1980 میلادی برابر رونالد ریگان، نامزد جمهوریخواه واگذار کرد.
رئیسجمهور سابق آمریکا که ساعاتی پیش در سن صد سالگی دار فانی را وداع گفت، بارها پس از اتمام دوران ریاست جمهوری به موضوع تسخیر سفارت آمریکا در تهران واکنش نشان داد. او در سال 2014 طی یک مصاحبه گفت:
من میتوانستم دوباره انتخاب شوم اگر علیه ایران اقدامی نظامی انجام میدادم. این کار نشان میداد که من قوی، قاطع و مرد هستم.
من میتوانستم ایران را با سلاحهایی که داشتیم از نقشه محو کنم. اما در این فرایند بسیاری از انسانهای بیگناه کشته میشدند و این احتمالاً شامل گروگانها هم میشد. به همین دلیل من در برابر تمام این توصیهها ایستادگی کردم و در نهایت همه دعاهایم مستجاب شد و تمامی گروگانها سالم و آزاد به خانه بازگشتند.
وی در زمانی دیگر نسبت به انتقادات اینگونه واکنش نشان داد:
حقیقت این است که آمریکا در دوران ریاستجمهوری من وارد جنگ نظامی نشد، اما من این را نشانه ضعف نمیدانم و برای آن عذرخواهی لازم نمیبینم.
کارتر همچنین در مصاحبهای در سال ۲۰۱۵ درباره بزرگترین پشیمانی دوران ریاستجمهوریاش گفت:
کاش یک هلیکوپتر دیگر میفرستادم تا گروگانها را نجات دهد و من دوباره انتخاب میشدم.
تصاویری قدیمی از ایران در دوران جیمی کارتر