آپارتاید، به معنای جداسازی نژادی، یک نظام سیاسی و اجتماعی بود که در آفریقای جنوبی از سال ۱۹۴۸ تا ۱۹۹۴ به طور رسمی اجرا میشد. این نظام، بر اساس برتری نژادی سفیدپوستان بر سیاهپوستان و سایر اقلیتهای نژادی بنا شده بود و قوانین و مقررات تبعیضآمیزی را علیه سیاهپوستان و سایر اقلیتها وضع میکرد. |
آپارتاید در سال ۱۹۴۸ با پیروزی حزب ملی (NP) در انتخابات سراسری آغاز شد. این حزب، با حمایت کلیسای هلندی و بر اساس ایدئولوژی ملی افریکانس، به دنبال حل "مسئله سیاهپوستان" در آفریقای جنوبی بود. این ایدئولوژی، بر این باور استوار بود که سفیدپوستان، سرزمینی را که به کسی تعلق نداشت، آباد کردهاند و سیاهپوستانی که برای غذا و کار به آنها پناه آوردهاند، باید تابع آنها باشند.
با وجود سرکوبهای شدید دولت آپارتاید، مقاومتهای داخلی علیه این نظام نیز وجود داشت. کنگره ملی آفریقا (ANC)، یکی از مهمترین احزاب مخالف آپارتاید، از اوایل دهه ۱۹۵۰ کمپین مقاومت منفعلانه خود را آغاز کرد. اعتراضات و اعتصابات کارگری نیز در دهههای ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ به طور گستردهای برگزار میشدند.
در سال ۱۹۹۰، مذاکرات رسمی برای پایان دادن به آپارتاید آغاز شد و در سال ۱۹۹۴، اولین انتخابات چند نژادی در آفریقای جنوبی برگزار شد. در این انتخابات، نلسون ماندلا، رهبر کنگره ملی آفریقا، به عنوان اولین رئیسجمهور سیاهپوست آفریقای جنوبی انتخاب شد.
پس از سقوط آپارتاید، قانون اساسی جدیدی در آفریقای جنوبی به تصویب رسید که حقوق تمامی شهروندان را بدون توجه به نژاد، مذهب، یا جنسیت تضمین میکرد. با وجود این دستاورد بزرگ، شرایط زندگی میلیونها تن در این کشور بهبود نیافته است.
سقوط آپارتاید در آفریقای جنوبی، نتیجه مجموعهای از عوامل داخلی و خارجی بود. در داخل، مقاومتهای گسترده مردمی، اعتصابات کارگری، و مخالفت سفیدپوستانی که با تبعیض نژادی مخالف بودند، دولت آپارتاید را تضعیف کرد. در خارج، تحریمهای اقتصادی و فرهنگی جامعه بینالمللی، به ویژه پس از کشتار شارپویل در سال ۱۹۶۰، فشار زیادی بر دولت آپارتاید وارد کرد. در نهایت، پایان دوره جنگ سرد نیز به حکومت اقلیت سفید در آفریقای جنوبی پایان داد.