قانون حمورابی، که به آن قانون حمورابی یا قانون حمورابی نیز گفته میشود، یکی از قدیمیترین و کاملترین مجموعههای قوانین است که تا به حال کشف شده است. این قانون به دستور حمورابی، پادشاه بابل باستان، در حدود 1760 قبل از میلاد نوشته شد. این قانون مجموعهای از قوانین و احکام است که به زبان اکدی نوشته شده و بر روی یک ستون سنگی دیوریت 2.25 متری حک شده است. این ستون در سال 1901 در ایران امروزی کشف شد و هماکنون در موزه لوور پاریس به نمایش گذاشته شده است.
قانون حمورابی به دلیل ارائه چشماندازی از جامعه و عدالت در بابل باستان و همچنین به دلیل ارائه اولین کد حقوقی شناخته شده، حائز اهمیت است. این قانون شامل 282 قانون است که موضوعات مختلفی از جمله حقوق مالکیت، تجارت، ازدواج، طلاق، ارث، جرایم و مجازاتها را در بر میگیرد.
قانون حمورابی بر اساس اصل «چشم در برابر چشم، دندان در برابر دندان» بنا شده است، که به این معنی است که مجازاتها باید متناسب با جرم باشند. این قانون همچنین سلسله مراتب اجتماعی را در نظر میگیرد و مجازاتها را بر اساس طبقه اجتماعی فرد مجرم متفاوت میکند. به عنوان مثال، مجازات قتل یک اشرافزاده با مجازات قتل یک برده متفاوت است.
این قانون به سه بخش اصلی تقسیم میشود: مقدمه، مجموعه قوانین و خاتمه. مقدمه به حمورابی به عنوان حاکم منتخب خدایان اشاره میکند و هدف او را برای برقراری عدالت و نظم در سرزمین بابل بیان میکند. مجموعه قوانین به صورت منطقی سازماندهی شده و شامل موضوعات مختلف است. خاتمه نیز به برکت و حمایت خدایان از حمورابی و قوانینش اشاره دارد.
قانون حمورابی در زمینههای مختلف تأثیرگذار بوده است. این قانون به عنوان یکی از اولین نمونههای قانونگذاری و تلاش برای ایجاد نظم و عدالت در جامعه شناخته میشود. همچنین تأثیرات مهمی بر روی سیستمهای حقوقی بعدی، به ویژه در خاور نزدیک باستان، داشته است.
این قانون همچنین به دلیل ارائه بینشهایی در مورد زندگی روزمره، فرهنگ و ارزشهای بابل باستان حائز اهمیت است. از طریق مطالعه قانون حمورابی، محققان میتوانند در مورد موضوعاتی مانند اقتصاد، روابط اجتماعی، ساختار خانواده و اعتقادات مذهبی در آن دوران اطلاعات کسب کنند.
علاوه بر این، قانون حمورابی به عنوان یک اثر هنری و تاریخی نیز قابل توجه است. ستون سنگی به زیبایی حکاکی شده و دارای تصاویری از حمورابی در حال دریافت قوانین از خدایان است. این ستون همچنین به عنوان نمادی از قدرت و اقتدار حمورابی و همچنین به عنوان نمادی از تمدن بابل باستان شناخته میشود.
در مجموع، قانون حمورابی یک سند باستانی ارزشمند است که بینشهای مهمی در مورد جامعه، عدالت و فرهنگ بابل باستان ارائه میدهد و تأثیرات ماندگاری بر سیستمهای حقوقی و فرهنگی