اگـر تـا بـه حـال بـه این فکر کرده اید که چرا
آغــاز پــاییز و هــفتمین مـاه سـال مـاه مـهر
نـامگذاری شـده اسـت بـا تـوضیحات یکی از
اسـتادان تـاریخ بـه پاسخ جالبی که ریشه در
تـاریخ و بـاورهای قدیمی دارند خواهید رسید.
ایـزد مـهر یـکی از خدایان بزرگ پیشا زرتشتی
اسـت کـه بـین هـند و ایران نیز مشترک بوده
اسـت. وظـیفه خـدای مـهر نـظارت بر عهد و
پـیمان هـایی اسـت کـه بـین افـراد، کشورها،
همسران، اهورا مزدا و اهریمن و البته هر عهد
و پیمانی که بسته می‌شود.
ریـشه و تـاریخ انـتخاب ماه مهر به عنوان ماه
هفتم
یـک اسـتاد تـاریخ گـفت :خـدای مهر پیش از
ظهور زرتشت حتی برتر از اهورا مزدا نیز بوده
و در کـتیبه هـای قـدیمی ناحیه ترکیه امروزی
در یـکی از عـهدنامه هـایی کـه بـین دو تمدن
بزرگ آن زمان یعنی میتانی ها و هیتی ها ۱۴۰۰
سـال قـبل از میلاد مسیح بسته شده بود نام
خدای مهر (میترا) نیز آمده است.
ایـن اسـتاد تـاریخ خاطرنشان کرد:با توجه به
ایـنکه در گـذشته شروع سال ما از پاییز بوده
اسـت و بـه دلـیل اینکه کشاورزان در این ماه
مـحصولات خـود را بـرداشت مـی‌کرده انـد به
هـمین مـناسبت در این ماه جشن می گرفتند
کــه بـه آن «جـشن مـهرگان» نـیز مـی‌گویند.
وی بـا اشـاره بـه روایـتی در خـصوص جـشن
مـهرگان، تصریح کرد:خدای مهر موکل بر نیمه
دوم سـال بـوده اسـت و جـشن مهرگان برای
مـردمی که عمده درآمد آن ها از راه کشاورزی
بـوده اسـت، اهـمیت خیلی زیادی داشته زیرا
کـه در ایـن مـاه، کشاورزان محصولات خود را
بـرداشت کـرده و مـال و ثـروت زیادی را برای
زمستان خود ذخیره می‌کرده اند.
وی بـا بـیان اینکه شانزدهمین روز هرماه را به
نـام ایـزدی نـامگذاری کرده اند که ایزد «مهر»
اسـت، عـنوان کـرد:هنگامی که این روز با ماه
مــهر تـقارن پـیدا مـی‌کند «مـهرگان» نـامیده
می‌شود. در گذشته ۶ روز از ماه را که مهرگان
بـوده اسـت را جشن می گرفتند و این روز در
زمـان سـاسانیان نـیز با شکوه برگزار می شده
اسـت و در حال حاضر نیز یکی از جشن های
مـهم زرتـشتیان بـه شـمار می رود و همچنین
جشنی است که از دوره هخامنشیان نیز رواج
داشته است.
ایـن اسـتاد تاریخ گفت:در دوره قاجار نیز نام
مـاه هـای سـال، قمری بوده است اما در دوره
بـعد از قـاجار ایـن سـنت رواج یـافت و بـرای
هـریک از ماه ها نامی ایرانی انتخاب شد. این
جشن حتی پس از اسلام نیز به همان شکل و
جدیت هم چنان برگزار شد.
ایـن اسـتاد تـاریخ بـا اشـاره بـه این جشن در
کـتاب تـاریخ بـیهقی، گـفت:سلطان مـسعود
جـشن هـای ایـرانی را به ویژه مهرگان، سده و
نوروز را با شکوه هرچه تمام تر برگزار می‌کرده
اسـت، امـا بـین جـشن هـای اسلامی فقط به
عـید فـطر و قـربان اهـمیت مـی داده اسـت.
وی اظـهار کرد:اگر امروزه مردم جشن مهرگان
را بـا هـمان جدیت و شکوه برگزار کنند بسیار
خـوب است زیرا که بازنگری است به رفتارها،
عـهد و پیمان هایی که با یکدیگر می بندیم اما
بـه آنها عمل نمی کنیم و آن ها را می شکنیم،
بـا گـرفتن این جشن می توانیم به آن ها عمل
کنیم./آ
