اختصاصی طرفداری | بازیهای ماجراجویانه (Adventure) چه ویژگی دارند؟
بازیهای ماجرایی ژانری در بازیهای ویدیویی است که در آن گیمر نقش یک شخصیت اصلی را ایفا میکند و در یک داستان تعاملی غرق میشود. این داستانها معمولاً با کاوش در محیط بازی و حل معماها پیش میروند. به دلیل تمرکز بر روایت داستان، این ژانر از سایر آثار روایی مانند کتاب و فیلمهای مختلف الهام میگیرد و طیف گستردهای از ژانرهای مختلف را در بر میگیرد.
اکثر بازیهای ماجراجویی به صورت بازیهای تک نفره طراحی شدهاند، زیرا به دلیل تمرکز بر داستان و شخصیتها، طراحی چند نفرهی این بازیها بسیار دشوار خواهد بود. اولین بازی ماجراجویی قابل توجه، بازی "Colossal Cave Adventure" بود که در سال 1976 منتشر شد. پس از آن، مجموعه بازیهای معروفی مانند Zork، King's Quest، Monkey Island، Syberia و Myst به محبوبیت این ژانر افزودند.
در ابتدا، بازیهای ماجراجویی به صورت متنی بودند و بازیکنان با تایپ کردن دستورات، با بازی تعامل برقرار میکردند. اما با پیشرفت تکنولوژی، بازیهای ماجراجویی گرافیکی با رابط کاربری اشاره و کلیک رواج یافتند. در ادامه، بازیهای ماجراجویی با گرافیک سهبعدی و سینماتیک به بازار آمدند. امروزه، بسیاری از بازیها عناصر ماجراجویی را در کنار ژانرهای دیگر ترکیب میکنند.
در دهههای 1980 و 1990، بازیهای ماجراجویی در اوج محبوبیت خود بودند و به عنوان یکی از پیشرفتهترین ژانرهای بازیسازی شناخته میشدند؛ اما با ظهور بازیهای اولشخص (FPS) و کاهش علاقه ناشران به این ژانر، بازیهای ماجراجویی به یک ژانر فرعی تبدیل شدند. در سالهای اخیر، با ظهور توسعهدهندگان مستقل و پلتفرمهای توزیع دیجیتال، شاهد احیای دوباره بازیهای ماجراجویی هستیم.
معمولا در غرب، بازیهای ماجراجویی بر روی کاوش در محیطهای بزرگ و حل معماهای پیچیده تمرکز دارند. در حالی که در آسیا، به ویژه ژاپن، بازیهای ماجراجویی به صورت رمانهای بصری محبوبیت بیشتری دارند. این بازیها بیشتر بر روی داستان و دیالوگها تمرکز میکنند و گیمپلی آنها آرامتر است.
ژانر ماجراجویی چگونه به وجود آمد؟
اصطلاح "بازی ماجراجویی" ریشه در بازی متنی دههی 1970، "ماجراجویی غار عظیم" (Colossal Cave Adventure) دارد که اغلب برای راحتی آن را «Adventure» به معنی "ماجراجویی" مینامیدند. این بازی سبکی از گیمپلی را پایهگذاری کرد که بسیاری از توسعهدهندگان آن را دنبال و در نهایت آن را به یک ژانر مستقل تبدیل کردند. به عبارت دیگر، این ژانر بر اساس نحوه بازی کردن (گیمپلی) گیمر تعریف میشود و نه بر اساس موضوع آن، برخلاف ژانرهای ادبی که موضوع مشخصی را دنبال میکند.
عناصر اصلی ژانر ماجراجویی
عناصر اصلی این ژانر شامل روایت داستان، کاوش در محیط بازی و حل معماها است. بازیهای ماجراجویی را میتوان به نوعی پازلهای در قالب یک داستان تعریف کرد. در این بازیها، بازیکن با پیشرفت در داستان، قطعات پازل را کنار هم میگذارد. البته، پازلهای طراحی شده باید به گونهای باشند که بازیکن را از داستان اصلی دور نکنند.
تفاوت بازیهای ماجراجویی با ژانرهای دیگر
تفاوت با بازیهای اکشن: در بازیهای ماجراجویی، مبارزه و اکشن نقش کمرنگی دارند یا اصلاً وجود ندارد. این ویژگی، آنها را از بازیهای اکشن متمایز میکند.
تفاوت با بازیهای نقشآفرینی (RPG): بازیهای ماجراجویی فاقد سیستمهای پیچیدهی امتیازدهی، مبارزات طولانی و خرید و فروش درونبازی هستند که معمولاً بخشهای اصلی در RPGها هستند.
تفاوت با بازیهای پازل: اگرچه هر دو ژانر شامل حل معما هستند، اما تمرکز اصلی بازیهای ماجراجویی بر روی داستان و کاوش است، در حالی که در بازیهای پازل، تمرکز بر روی حل چالشهای منطقی است.
تفاوت با بازیهای ترکیبی: بعضی از بازیها ترکیبی از عناصر مختلفی از ژانرهای مختلف هستند. به عنوان مثال، بازیهای "اکشن-ماجراجویی" که هم شامل مبارزه و هم حل معما هستند. اما تشخیص مرز دقیق بین این ژانرها گاهی دشوار است. اگر بخواهیم به صورت خلاصه توضیح دهیم بازیهای ماجراجویی، ژانری هستند که بر روی روایت داستان، کاوش و حل معما تمرکز دارند. آنها با سایر ژانرهای بازی از جمله اکشن، نقشآفرینی و پازل تفاوتهای مشخصی دارند.
ویژگیهای خاص طراحی بازیهای ماجراجویی
1. حل معما: بازیهای ماجراجویی پر از معماهای مختلفی هستند، از جمله رمزگشایی پیامها، پیدا کردن و استفاده از آیتمها، باز کردن درهای قفل شده یا کشف مکانهای جدید. حل هر پازل، راه را برای رسیدن به بخشهای جدید بازی باز میکند و به شما اجازه میدهد تا بیشتر از داستان بازی بفهمید. بخش بزرگی از گیمپلی این بازیها به حل معماهایی نیاز دارد که برای حل آنها باید از دانش و تجربیات دنیای واقعی استفاده کنید.
این نوع معماها با معماهای منطقی که همه اطلاعات لازم برای حلشان در خود بازی وجود دارد، فرق دارند. مثلاً در معماهای منطقی باید بفهمید که چطور یک قفل ترکیبی را باز کنید یا یک دستگاه خاص را کنترل کنید. اما در بازیهای ماجراجویی، گاهی باید از چیزهایی که در زندگی واقعی یاد گرفتهاید استفاده کنید تا بتوانید پازلها را حل کنید. بعضی از معماها آنقدر پیچیده هستند که پیدا کردن جوابشان خیلی سخت است.
مثلاً در بازی "طولانیترین سفر" (The Longest Journey)، برای پیدا کردن یک کلید باید از یک طناب لباس، یک گیره و یک اردک لاستیکی باد نشده استفاده کنید که خیلی هم به داستان بازی ربطی ندارد و بیشتر برای سختتر کردن بازی طراحی شده است. بعضی از بازیها هم معماهایی دارند که باید با حدس زدن حل شوند، مثلاً باید روی یک نقطه خاص روی صفحه کلیک کنید یا کلمه درستی را در بازیهای متنی انتخاب کنید.
2. جمعآوری و استفاده از آیتمها: در اکثر بازیهای ماجراجویی، شما یک کیف یا کوله پشتی دارید که میتوانید آیتمهای مختلف را در آن قرار دهید. این آیتمها معمولاً برای حل معماها به کار میروند. شما باید بتوانید بفهمید که کدام آیتمها مهم هستند و چگونه میتوان از آنها استفاده کرد. گاهی اوقات باید چندین آیتم را با هم ترکیب کنید تا بتوانید یک پازل را حل کنید.
پیدا کردن این آیتمها گاهی اوقات خیلی سخت است. مثلاً باید هر جای صفحه را با دقت نگاه کنید تا بتوانید یک آیتم کوچک را پیدا کنید. این کار را "شکار پیکسل" میگویند. در برخی از بازیهای قدیمی، پیدا کردن این آیتمها خیلی سختتر بود و گاهی اوقات باید خیلی جستجو میکردید تا بتوانید آنها را پیدا کنید.
3. داستان، محیط و موضوعات: بازیهای ماجراجویی معمولاً داستانهای جذابی دارند و شما را به دنیای دیگری میبرند. این بازیها اغلب در دنیای خیالی یا محیطهای عجیب و غریب اتفاق میافتند و شما باید در این محیطها کاوش کنید و معماها را حل کنید. داستان این بازیها معمولاً درباره یک ماجراجویی هیجانانگیز یا یک راز بزرگ است.
شخصیتهای این بازیها معمولاً شخصیتهای پیچیدهای هستند و شما میتوانید با آنها صحبت کنید و اطلاعاتی از آنها به دست آورید. گاهی اوقات گفتگو با شخصیتها به شما کمک میکند تا پازلها را حل کنید یا به بخشهای جدیدی از بازی دسترسی پیدا کنید.
4. اهداف، موفقیت و شکست: هدف اصلی در بازیهای ماجراجویی این است که بتوانید همه پازلها را حل کنید و به پایان بازی برسید. در بازیهای قدیمی، معمولاً یک امتیاز برای شما در نظر گرفته میشد و هر چه سریعتر و بهتر بازی را تمام میکردید، امتیاز بیشتری کسب میکردید. اما در بازیهای جدید، بیشتر به داستان و تجربه بازی تمرکز میشود.
اگر در حل یک پازل گیر کنید یا یک تصمیم اشتباه بگیرید، ممکن است در بازی گیر کنید و نتوانید به پیش بروید. این یکی از ویژگیهای اصلی بازیهای ماجراجویی است که باعث میشود بازیکن بیشتر فکر کند و راه حلهای مختلف را امتحان کند.
انواع زیر ژانرهای بازیهای ژانر ماجراجویی
بازیهای ماجراجویی از همان ابتدای پیدایش صنعت بازی، ما را به دنیای خیالی و رمزآلودی دعوت میکردند. همه چیز از بازیهای متنی سادهای مانند Colossal Cave Adventure شروع شد که در آن با تایپ دستورات، ماجراجویی خود را آغاز میکردیم. اما با پیشرفت تکنولوژی، بازیهای ماجراجویی نیز متحول شدند و به دنیای رنگارنگ و تعاملی تبدیل شدند.
در بازیهای ماجراجویی، ما به جای مبارزه و کشتن دشمنان، به کشف محیط، حل معماها و تعامل با شخصیتهای مختلف میپردازیم. این ژانر به ما اجازه میدهد تا در نقش یک کارآگاه، یک باستانشناس یا حتی یک فضانورد قرار بگیریم و دنیای اطرافمان را با چشمان خود ببینیم. یکی از دلایل محبوبیت بازیهای ماجراجویی، داستانهای جذاب و شخصیتهای پیچیدهای است که در آنها وجود دارد.
بازیهایی مانند Myst و The Longest Journey با داستانسرایی قوی خود، استانداردهای جدیدی در این ژانر تعریف کردند. امروزه، بازیهای ماجراجویی در قالبهای مختلفی عرضه میشوند. از بازیهای کلاسیک اشاره و کلیک گرفته تا بازیهای سه بعدی با گرافیکهای خیرهکننده، هر گیمری میتواند بازی ماجراجویی مورد علاقه خود را پیدا کند.
1. ماجراجوییهای متنی
اولین بار که ژانر ماجراجویی پا به دنیای دیجیتال گذاشت، به شکل متنی بود. بازیهایی مثل Zork، ما را با دنیای ناشناختهای آشنا کردند که تنها با تایپ دستورات میتوانستیم آن را کاوش کنیم. این بازیها، که به آنها ماجراهای متنی یا داستانهای تعاملی میگفتند، پایه و اساس ژانر ماجراجویی را بنا نهادند.
2. ماجراجوییهای گرافیکی
با پیشرفت تکنولوژی، گرافیکها جایگزین متن شدند و بازیها به دنیای رنگارنگ و پویایی تبدیل شدند. ماجراهای گرافیکی با استفاده از ماوس و کلیک، به ما اجازه دادند تا در محیط بازی حرکت کنیم، اشیاء را بررسی کنیم و معماها را حل کنیم. این سبک از بازیها با عناوینی مثل Monkey Island و Day of the Tentacle به اوج محبوبیت خود رسید.
استفاده روزافزون از ماوس منجر به ایجاد زیرژانر "اشاره و کلیک" در بازیهای ماجراجویی شد، جایی که بازیکن دیگر نیازی به تایپ دستورات نداشت. برای مثال، بازیکن میتواند روی یک آیکون دست و سپس روی یک طناب کلیک کند تا طناب را بردارد.
3. رمانهای بصری یا Visual novel
نام دیگر این زیرژانر بازیهای ماجراجویی گرافیکی و متنی است که نوع دیگری از بازیهای ماجراجویی هستند که بیشتر بر روی داستان و شخصیتها تمرکز دارند. در این بازیها، گرافیکها عمدتاً استاتیک هستند و داستان با گفتگوها و انتخابهای بازیکن پیش میرود. بسیاری از این بازیها در ژاپن تولید میشوند و طرفداران زیادی دارند.
این بازیها به ندرت برای کنسولهای بازی تولید میشوند، اما بازیهای محبوبتر برای دریم کست یا پلی استیشن 2 پورت شده بودند. بازار رمانهای بصری خارج از ژاپن، قبل از موفقیت نینتندو دی اس، تقریباً وجود نداشت. ماجراجوییهای متنی و گرافیکی، ترکیبی از توصیفات ژانر متنی در سبک داستانهای تعاملی با تصاویر گرافیکی هستند. این بازیها گاهی از یک تجزیهکننده متن استفاده میکنند، مانند بازیهای Magnetic Scrolls؛ یا ترکیبی از متن و گرافیک مانند بازی Tass Times in Tonetown.
4. بازیهای ماجراجویی اشاره و کلیک
بازیهای ماجراجویی اشاره و کلیک بازیهایی هستند که در آنها بازیکن معمولاً شخصیت خود را از طریق یک رابط اشاره و کلیک با استفاده از ماوس کامپیوتر یا دستگاه مشابه، کنترل میکند. بازیکن برای حرکت دادن شخصیت خود، تعامل با شخصیتهای غیر قابل بازی، برای شروع گفتگو با آنها و یا بررسی اشیاء در تنظیمات بازی و نشان دادن موجودی آیتمهای خود، بر روی موارد مشخص کلیک میکند.
بسیاری از بازیهای قدیمی اشاره و کلیک شامل فهرستی از کلمات روی صفحه برای توصیف اقدامات خاص به روش یک ماجرای متنی هستند، اما بازیهای جدیدتر از عناصر رابط کاربری حساستر برای کاهش یا حذف این رویکرد استفاده کردهاند. اغلب، این بازیها به جمعآوری آیتمها برای گسترش موجودی و فهمیدن زمان مناسب برای استفاده از آن آیتم خلاصه میشوند. بازیکن باید از سرنخهای عناصر بصری بازی، توصیفات آیتمهای مختلف و گفتگو با شخصیتهای دیگر برای فهمیدن این موضوع استفاده کند.
5. فیلمهای تعاملی
فیلمهای تعاملی نیز تلاش کردند تا تجربه سینما را با بازیهای ویدیویی ترکیب کنند. یک فیلم تعاملی حاوی انیمیشنهای از پیشفیلمبرداری شده با حرکت کامل یا دنبالههای اکشن زنده است، جایی که بازیکن برخی از حرکات شخصیت اصلی را کنترل میکند. به عنوان مثال، هنگام در خطر بودن، بازیکن تصمیم میگیرد کدام حرکت، عمل یا ترکیب را انتخاب کند.
در این بازیها، تنها فعالیتی که بازیکن دارد انتخاب یا حدس زدن حرکتی است که طراحان قصد دارند او انجام دهد. در این بازیها، بازیکن با انتخابهای خود بر روی داستان تاثیر میگذارد؛ اما این سبک از بازیها به دلیل محدودیتهای فنی و هزینههای بالا، نتوانست به موفقیت چشمگیری دست پیدا کند. با پیشرفت تکنولوژی، بازیهای ماجراجویی به سمت سه بعدی حرکت کردند.
بازیهایی مثل Shenmue و Myst با دنیایهای گسترده و جزئیات بالا، تجربه بازی را متحول کردند. این بازیها به بازیکن آزادی عمل بیشتری میدادند و به آنها اجازه میدادند تا محیط را به طور کامل کاوش کنند. در سالهای اخیر، بازیهای ماجراجویی با چالشهای زیادی روبرو بودهاند. رقابت شدید با سایر ژانرهای بازی، تغییرات در سلیقه مخاطبان و محدودیتهای بودجه، باعث شده است که بسیاری از استودیوهای بازیسازی از تولید این سبک از بازیها دست بکشند. با این حال، همچنان عناوین مستقلی تولید میشوند که نشان میدهد علاقهمندان به این ژانر همچنان وجود دارند.
6. بازیهای فرار از اتاق
بازیهای فرار از اتاق، زیرمجموعهای از بازیهای ماجراجویی هستند که به صورت دقیقتر نسخهی پیشرفتهتر از بازیهای اشاره و کلیک به حساب میآیند. این بازیها بازیکنان را در یک محیط محدود و اغلب پر رمز و راز قرار میدهند. هدف اصلی در این بازیها، یافتن راهی برای فرار از آن محیط با استفاده از حل معماها، یافتن اشیاء پنهان و پی بردن به ارتباطات بین آنها است.
این بازیها معمولاً در یک اتاق، ساختمان یا مکان کوچک دیگری جریان دارند که بازیکن باید آن را به طور کامل کاوش کند. بخش اصلی این بازیها حل معماهای منطقی است. این معماها ممکن است شامل رمزگشایی، ترکیب اشیاء، یا یافتن الگوهای پنهان باشد. در بسیاری از بازیهای فرار از اتاق، بازیکن با یک محدودیت زمانی روبرو است و باید قبل از پایان زمان تعیین شده از اتاق فرار کند.
7. بازیهای ماجراجویی پازلی
بازیهای ماجراجویی پازلی زیرژانر بازیهای ماجراجویی هستند که تأکید زیادی بر پازلهای منطقی دارند. آنها معمولاً بر چالشهای پازلی مستقل یا بازیهای پازل منطقی تأکید میکنند. با تکمیل هر پازل بخش بیشتری از دنیای بازی برای کاوش باز میشود و پازلهای بیشتری برای کاربر نمایش داده میشود و با این کار داستان گسترش پیدا میکند. اغلب در چنین بازیهایی شخصیتهای NPC کمی وجود دارد و با پازلهایی که در بازیهای اشاره و کلیک متفاوت است.
بازیهای ماجراجویی پازلی توسط Myst و The 7th Guest محبوب شدند. این دو بازی از رسانههای ترکیبی متشکل از تصاویر پیشرندر شده و کلیپهای فیلم استفاده میکردند، اما امروزه، بازیهای ماجراجویی پازلی از موتورهای بازی مدرن برای ارائه بازیها در تنظیمات سه بعدی کامل استفاده میکنند، مانند The Talos Principle. بازی Myst که اخیرا با نام realMyst بازسازی شده است با همین ویژگی در اختیار گیمرها قرار گرفته است.
8. بازیهای ماجراجویی روایی
بازیهای ماجراجویی روایی، بازیهایی هستند که در آنها داستان به صورت شاخهدار پیش میرود و انتخابهای بازیکن بر جریان روایت تأثیر میگذارد. به عبارت دیگر، با هر انتخابی که بازیکن انجام میدهد، داستان در مسیری متفاوت پیش میرود. اگرچه این انتخابها معمولاً بر خط کلی داستان و رویدادهای اصلی آن تأثیری اساسی ندارند، اما به بازیکن اجازه میدهند تا داستان را مطابق با سلیقه خود شخصیسازی کند.
با این حال، در برخی بازیها مانند "دیترویت: بیشوم"، انتخابهای بازیکن میتواند به پایانهای کاملاً متفاوت و حتی مرگ شخصیتها منجر شود. در این نوع بازیها، بر خلاف بازیهای سنتی، تمرکز اصلی بر روی روایت داستان است و گیمپلی به عنوان ابزاری برای غرق شدن بازیکن در داستان استفاده میشود.
این گیمپلی میتواند شامل مکالمات چندگزینهای، حل معماها و یا انجام سریع اقدامات در صحنههای اکشن باشد. بازیهای ماجراجویی روایی شباهتهایی به فیلمهای تعاملی و رمانهای بصری دارند، اما با پیشرفت تکنولوژی، صحنههای این بازیها به صورت زنده و پویا اجرا میشوند و این باعث میشود که گیمپلی تعاملیتر و پاسخگوتر شود.
9. بازیهای شبیهساز پیادهروی
بازیهای شبیهساز پیادهروی یا بازیهای روایی محیطی بازیهایی هستند که از هر نوع گیمپلی که بر اساس حرکت و تعامل محیطی به بازیکنان اجازه میدهد داستان خود را از طریق کاوش و کشف تجربه کنند، استفاده میکنند. شبیهسازهای پیادهروی تعداد کمی پازل دارند و یا حتی ممکن است هیچ پازلی نداشته باشند و یا ممکن است شرایط برد/باخت در آنها وجود نداشته باشد.
شبیهسازها به بازیکنان اجازه میدهند تا در محیط بازی پرسه بزنند و اشیاء مانند کتابها، گزارشهای صوتی یا سایر سرنخهایی که داستان را توسعه میدهند را کشف کنند و ممکن است با گفتگو با شخصیتهای غیرقابل بازی و صحنههای سینمایی افزایش یابد. این بازیها امکان کاوش جهان بازی بدون هیچ محدودیت زمانی را فراهم میکنند، یک گزینهای که معمولاً در بازیهای مبتنی بر اکشن ارائه نمیشود.
اصطلاح "شبیهساز پیادهروی" گاهی اوقات به صورت تحقیرآمیز استفاده میشد زیرا چنین بازیهایی تقریباً هیچ عنصر گیمپلی سنتی ندارند و فقط شامل قدم زدن هستند. اما با کسب نمرات تحسینآمیز تعدادی از بازیها در این ژانر در دهه 2010، این اصطلاح پذیرفتهتر شده است.
10. بازیهای هیبریدی
بازیهای هیبریدی که زیرژانر بازیهایی ماجراجویی است معمولا از اِلمانهای دو یا چند مورد از زیرژانرهای بالا به صورت ترکیبی استفاده میکنند. سری Zero Escape چندین پازل برای فرار از اتاق را در زمینه یک رمان بصری قرار داده است یعنی به صورت همزمان سه زیرژانر را با هم ترکیب کرده است.
یا سری The Adventures of Sherlock Holmes از بازیکن میخواهد از رابطهای مشابه اشاره و کلیک برای پیدا کردن سرنخها و مکانیکهای نوع مینیبازی برای دستکاری این سرنخها برای پیدا کردن اطلاعات مرتبطتر استفاده کند.
در حالی که اکثر بازیهای ماجراجویی دارای محدودیت زمان نیست یعنی به کاربر نمیگوید که باید در کمتر از چند دقیقه معما را حل کند اما برخی از آنها مکانیکهای شامل این محدودیت را به بازی اضافه میکنند که تقلیدی از بازیهای اکشن هستند همانند بازی معروف Telltale Games که از این ویژگی استفاده میکنند.