| انقلاب هائیتی یک دوره پیچیده و دگرگون کننده بود که از 1791 تا 1804 به طول انجامید و در نهایت منجر به تأسیس هائیتی به عنوان اولین جمهوری مستقل سیاهپوستان شد.
پس زمینه
1. استعماری سنت-دومینگ: قبل از انقلاب، هائیتی با نام سنت-دومینگ، مستعمره فرانسه در جزیره هیسپانیولا شناخته می شد. این کشور به دلیل تولید شکر، قهوه و نیل یکی از ثروتمندترین مستعمرات بود.
2. ساختار اجتماعی: جامعه به شدت طبقه بندی شده بود. در راس آن استعمارگران سفیدپوست (گرند بلان و پتیت بلانس) و پس از آن افراد رنگین پوست آزاد (افرانچی ها) و در پایین آفریقایی های برده شده بودند که اکثریت را تشکیل می دادند.
3. برده داری: نظام بردگان وحشیانه متکی به استثمار تقریباً 500000 نفر برده شده بود. شرایط سخت و بی حقوقی باعث ناآرامی مکرر این جمعیت شد.
انقلاب
1. شیوع (1791): انقلاب در 21 اوت 1791 آغاز شد، زمانی که آفریقایی های برده شده در قسمت شمالی مستعمره شورش کردند. این قیام متاثر از اصول انقلاب فرانسه (1789-1799) و دعوت به آزادی و برابری بود.
2. چهره های کلیدی: رهبرانی مانند توسن لوورتور، ژان ژاک دسالین و هانری کریستوف ظهور کردند. لوورتور اغلب به دلیل مهارت های نظامی و دیپلماتیک خود که به تداوم انقلاب کمک کرد، مورد توجه قرار می گیرد.
3. تغییر اتحاد: در ابتدا، انقلابیون علیه رژیم استعماری فرانسه می جنگیدند، اما با شروع جنگ بین فرانسه و مخالفانش، اتحادهای استراتژیک چندین بار بین فرانسوی ها، اسپانیایی ها و بریتانیایی ها تغییر یافت.
4. لغو برده داری (1794): در واکنش به درگیری های مداوم و متحد با انقلابیون، کنوانسیون ملی فرانسه برده داری را در تمام مستعمرات خود لغو کرد. لوورتور سپس نیروهای خود را با فرانسوی ها هماهنگ کرد.
5. مبارزات داخلی: علیرغم لغو، تنش بین افرانچی های نژاد مختلط و بردگان سیاه باقی ماند. اختلافات و درگیری های داخلی مکرر بود.
6. رهبری لوورتور: تا سال 1801، لوورتور عملاً کل جزیره هیسپانیولا را کنترل کرد و قانون اساسی جدیدی را اعلام کرد که او را فرماندار مادام العمر اعلام کرد و بار دیگر لغو برده داری را تأیید کرد.
جنگ استقلال
1. مداخله ناپلئون (1802): ناپلئون بناپارت در تلاش برای به دست آوردن مجدد کنترل، یک نیروی اعزامی بزرگ فرستاد. آنها در ابتدا موفق شدند، برده داری را در مستعمرات دیگر بازگرداندند و به دنبال برقراری مجدد کنترل بر سنت-دومینگ بودند.
2. تسخیر لوورتور: در سال 1802 لوورتور با فریبکاری به بهانه های واهی دستگیر و به فرانسه تبعید شد و در سال 1803 در آنجا درگذشت.
3. ظهور دسالین: ژان ژاک دسالین رهبری شورش را بر عهده گرفت و مبارزات شدیدی را علیه فرانسوی ها آغاز کرد که با شکست نیروهای ناپلئون به اوج رسید.
4. نبردهای نهایی: نبرد Vertières در 18 نوامبر 1803، آخرین درگیری بزرگی بود که در آن نیروهای هائیتی به پیروزی قاطعی دست یافتند.
استقلال و عاقبت
1. اعلامیه استقلال (1804): در 1 ژانویه 1804، دسالین استقلال هائیتی را اعلام کرد و آن را یک جمهوری آزاد اعلام کرد و نشان دهنده ایجاد اولین جمهوری تحت رهبری سیاه پوستان و دومین کشور در قاره آمریکا بود که پس از انقلاب به استقلال رسید. ایالات متحده
2. حکومت دسالین: او خود را امپراتور ژاک اول معرفی کرد، اما سبک استبدادی او مورد انتقاد قرار گرفت و در سال 1806 ترور شد.
3. چالش های پس از انقلاب: ملت جدید با انزوای دیپلماتیک و مشکلات اقتصادی مواجه شد. به دلیل تأسیس آن توسط مردم برده سابق، برای سال‌ها توسط قدرت‌های بزرگ به رسمیت شناخته نشد.
4. میراث: انقلاب هائیتی تأثیر عمیقی داشت، الهام بخش جنبش های لغو لغو در سراسر جهان و کاشت ترس در میان جوامع برده دار بود. با این حال، هائیتی سال ها با اختلافات داخلی، دخالت های خارجی و چالش های اقتصادی دست و پنجه نرم کرد.
انقلاب هائیتی نمادی قدرتمند از آزادی و رویدادی مهم در تاریخ جهان است که مبارزه علیه برده داری و استعمار را برجسته می کند. |
