طرفداری | ورزش ازبکستان دست به کاری بزرگ در المپیک 2024 پاریس زد. آنها که طی چهار المپیک پیش از آن هفت مدال طلا به دست آورده بودند، در پاریس به هشت طلا رسیدند. این سبب شد که آنها تاریخ‌سازی کرده و به رتبه سیزدهم المپیک برسند. برای کشوری که هیچ‌گاه به جمع 20 کشور اول المپیک نرسیده بود و مثلا در المپیک لندن 2012 بدون طلا به رتبه‌ی هفتاد‌وپنجم تکیه زده بود، این خبر از رشدی چشمگیر می‌دهد. ابتدا نگاهی به عملکرد ازبکستان از زمان استقلال از شوروی می‌پردازیم:
| ازبکستان در المپیک |
تعداد المپین |
طلا |
مجموع مدال |
جایگاه |
| آتلانتا 1996 |
71 |
0 |
2 |
58 |
| سیدنی 2000 |
70 |
1 |
4 |
43 |
| آتن 2004 |
70 |
2 |
5 |
34 |
| پکن 2008 |
56 |
0 |
4 |
62 |
| لندن 2012 |
54 |
0 |
3 |
75 |
| ریو 2016 |
70 |
4 |
13 |
21 |
| ریو 2020 |
67 |
3 |
5 |
32 |
| پاریس 2024 |
86 |
8 |
13 |
13 |
|
جمعیت: 37 میلیون نفر | سرانه مصرف داخلی: 10 هزار دلار
عملکرد در پاریس بالاتر از کشورهای اسپانیا، سوئد، نروژ، برزیل، ایران، بلژیک، دانمارک، کرواسی و...
|
بررسی عملکرد ازبکستان در پاریس
ازبکستان که در زمینه‌ی کسب سهمیه‌ی المپیک خوب عمل کرده بود، با بزرگترین کاروان تاریخ خود راهی پاریس شد. تیم فوتبال آنها به المپیک رسید که این نخستین باری بود که پرچم این کشور در یک ورزش تیمی در المپیک حاضر بود. با این حال عملکرد تاریخی ازبک‌ها در بوکس اتفاق افتاد.
از هفت وزنی که بوکسورهای مرد ازبکستانی در آن شرکت کردند، در پنج مورد طلا را به خانه بردند. ازبک‌ها اینطور مدال‌های خود را در پاریس کسب کردند:
- بوکس: پنج طلا، همگی مردان
- کشتی: یک طلا، مردان
- تکواندو: یک طلا، مردان
- جودو: یک طلا، زنان
- پنج مدال دیگر
- یک نقره وزنه‌بردای مردان
- یک نقره تکواندوی زنان
- دو برنز جودوی مردان
- یک برنز کشتی مردان
آنها در فوتبال هم به المپیک رسیده بودند که در گروه خود مقابل اسپانیا و مصر باختند و با دومنیکن مساوی کردند تا در انتهای جدول گروه جا بگیرند. از رشته‌های دیگر می‌توان به ژیمناستیک ریتمیک اشاره کرد که تیمشان به فینال رسید اما هشتم شدند. در تکواندو، دو نفر از ورزشکاران آنها در همان دور اول از برخورداری و سلیمی از ایران شکست خورده و در نهایت حذف شدند.
آنها به جز فوتبال، در چندین رشته‌ی دیگر هم برای اولین بار در المپیک شرکت کردند: شیرجه، تیراندازی و کشتی زنان. همینطور سه ورزشکار آنها به دومین طلای المپیک رسیدند که چنین چیزی در تاریخ ازبکستان سابقه نداشته است.
ورزشکاران مربوط به سازمان دولت‌های ترک (OTS) که شامل کشورهای آذربایجان، مجارستان، قزاقستان، قرقیزستان، ترکیه، ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان می‌شود، عملکرد خوبی در پاریس داشتند. این کشورها مجموعاً 61 مدال از جمله 16 مدال در مسابقات به دست آوردند. ازبکستان این بین بهتر از سایر عمل کرد. در بازگشت مدال‌آوران ازبک به کشور و شهر تاشکند، مردم به مانند قهرمان‌ها از آنها استقبال کردند.
یک سرمربی موفق در یک قدمی مرگ
عملکرد و شرایط «تولکین کیلیچف» سرمربی تیم بوکس به طور ویژه موردتوجه قرار گرفت. به طرزی عجیب کیلیچف در بهترین ساعات عمر ورزشی‌ای، فاصله‌ی زیادی تا مرگ نداشت. او بعد از اینکه «حسن بای دوسماتوف» فینال را برنده شد، به ناگاه کیلیچف در سالن رولاند گاروس سکته کرد. پزشک تیم بریتانیا هارج سینک و فیزیوتراپ رابی لیلیس که در منطقه‌ی مربوط به گرم کردن بودند، زودتر از دیگران خود را به کیلیچف رسیدند و CPR انجام دادند. کیلیچف زنده ماند و شاهد بود که بوکسورهایش طی دو روز آینده، چهار طلای دیگر نیز کسب کردند. طی این مدت کیلیچف در بیمارستان بستری بود.
فیزیوتراپ تیم بریتانیا به خبرنگاران گفت: وقتی مربی ازبکستان به بخش مربوط به گرم کردن آمد، همه‌ی نفرات آنها مشغول خوشحالی بودند. بعد صدای فریادی آمد که شبیه به خوشحالی نبود. کمک می‌خواستند، به پزشک احتیاج داشتند. هارج اولین نفری بود که جواب داد و بعد به دنبال او رفتم. وقتی به مربی رسیدم، پزشک مراحل CPR را شروع کرده بود. همه مربیان بسیار مضطرب بودند و کمی طول کشید تا آنها را کنار بزنم. با تجهیزاتم، ضربان قلب را بررسی کردم. همه را به عقب هل دادیم و به او شوک دادیم. ضربان برنگشت. حدود 20 یا 30 ثانیه بعد دوباره CPR انجام شد و ناگهان هوشیاری برگشت که عالی بود. امیدوارم مراحل بازیابی برای او سریع اتفاق بیفتد. کارهایی که انجام دادم، کارهای روزمره‌ی من نیست اما خوشحالم که آنجا بودم و انجامشان دادم. خوشحالم که در بقای یک انسان کمک کردم. مادرم از این بابت خیلی خوشحال شد.
بهادر جلالوف که قهرمان دو المپیک اخیر در سنگین‌وزن شده، در خصوص مربی خود به خبرنگاران گفت کلیچیف برای ما بیش از یک مربی، درست مانند پدر است. او ما را بزرگ کرده و آموزشمان داده است. او روح ورزش را به ما منتقل کرده است. جلالوف در مورد عملکرد ازبکستان در پاریس گفت برای ازبکستان تاریخ رقم زدیم. بسیار احساساتی شده‌ام چون قهرمانی در دو المپیک مانند یک رویا برایم بود. حالا بسیار خوشحالم و به عنوان یک بوکسور حرفه‌ای (بوکس المپیک به عنوان بوکس آماتور به حساب می‌آید) به کارم ادامه خواهم داد.
درخشش ازبکستان در بوکس
در سنگین‌وزن لازیزبیک مولوجانوف برای ازبکستان به مدال طلای المپیک رسید. این همان وزنی است که بوکسورهای بزرگی مانند جو فریزر، جورج فورمن، تئوفیلو استیونسون، فلیکس ساون و الکساندر اوسیک نیز پیشتر مدال طلای آن را به خانه برده‌اند. مولوجانوف در مصاحبه‌ای توضیح داد در حال ساخت نسلی جدید از بوکسورها هستیم. این در نتیجه‌ی عملکرد فدراسیون بوکس کشورمان است. بوکسورهای کمی موفق به کسب دو طلای پیاپی در المپیک در یک وزن ثابت شده‌اند؛ تنها پنج نفر موفق به چنین کاری شده‌اند که یکی از آنها آنتونی جاشوا است.
تیم بوکس ازبکستان در ریو هم سه طلا برای کاروان المپیک ازبکستان را به دست آورده بود. آنها در توکیو تنها یک طلا توسط جلالوف به دست آورده بودند. این موفقیت‌ها همگی با مربیگری و رهبری کیلیچف اتفاق افتاده است. جلالوف و دوسماتوف که سابقه‌ی طلای المپیک را داشتند، در کنار نفراتی جدید راهی پاریس شدند. نفراتی که هرکدام به نوبه‌ی خود درخشیدند تا ازبکستان با پنج طلا پاریس را ترک کند.
به طرزی جالب‌توجه، یکی از هیجان‌انگیزترین مبارزان ازبکستانی موفق به کسب مدال نشد. تورابیک حبیب‌الله‌یف با تنها 20 سال سن شبیه به یک ستاره مبارزه می‌کرد و در دیداری نزدیک مقابل قهرمان دو دوره‌ی المپیک آرلن لوپز از کوبا (در یک چهارم نهایی) با رای داوران بازنده اعلام شد.
زنان ازبکستان
دیورا کیلدیورووا به عنوان اولین زن تاریخ ازبکستان موفق به کسب مدال طلا در المپیک (جودو) شد. موفقیت او از آن جهت اهمیت دوچندان داشت که در این راه اوتا آبه (قهرمان المپیک 2020 و چهار دوره مسابقات جهان، آنهم در 24 سالگی) را شکست داد. موفقیت کیلدیورووا در کنار کسب مدال نقره توسط اسوتلانا اوسیپووا در تکواندو، خبر از پیشرفت چشمگیر زنان ازبکستانی در المپیک می‌دهد.
تکواندو
در تکواندو، ازبکستان یک نابغه دارد. الغ‌بیگ رشیدوف که در 22 سالگی، حالا قهرمان دو دوره‌ی پیاپی المپیک شده است. او در این دو المپیک در وزن 68 کیلوگرم مبارزه کرده و هر دو بار به قهرمانی رسیده است. در پاریس، او پرچم‌دار کاروان ازبکستان بود و در مسابقه‌ی فینال، با وجود مصدومیت موفق به کسب مدال طلا شد.
آینده برای ازبکستان
ازبکستان 9 طلا طی سه المپیک اخیر در رشته‌ی بوکس به دست آورده است. در مقام مقایسه کل کاروان ایران طی سه المپیک اخیر 9 مدال طلا به دست آورده است. با این حال خبر بد برای ازبکستانی‌ها می‌تواند حذف بوکس از المپیک باشد. مشکل کمیته بین‌المللی المپیک در درجه اول نه با وجود بوکس در بین ورزش‌های المپیکی که ارگان برگزارکننده‌ی مسابقات بوکس یعنی اتحادیه جهانی بوکس (آماتور) است. اتحادیه بوکس، مبالغی به بوکسورهای قهرمان در مسابقات مختلف پرداخت می‌کند که منبع آنها مشخص نیست. این عدم شفافیت مالی چیزی است که باعث شده کمیته بین‌المللی المپیک، وارد جنگ با اتحادیه بوکس شود. با توجه به نزدیکی پیوند اتحادیه جهانی بوکس با روسیه، این مسئله مورد بحث است که پول‌های پرداخت شده و غیرشفاف از سوی دولت روسیه یا کمپانی دولتی گازپروم است.
ریاست این اتحادیه از 2020 برعهده عمر کرملف از روسیه است. گفته می‌شود کرملف ارتباطی نزدیک با کرملین و دولت روسیه دارد. از زمان ریاست کرملف، شرکت گازپروم روسیه اسپانسر اتحادیه جهانی بوکس شده است. در مه 2022، کرملف در انتخابات پیروز شد چرا که بوریس فن د فورست، رییس هلندی فدراسیون، صلاحیتش مورد پذیرش قرار نگرفت. دادگاه عالی ورزش بعدا حکم داد که رد صلاحیت فن د فورست اشتباه بوده اما IBA حاضر نشد انتخابات جدیدی برگزار کند. IOC در واکنش به تمرّد IBA اعلام کرد شدیدا نگران است و چنین تصمیمی بر آینده بوکس در المپیک، تاثیرگذار است.
دیدار عمر کرملف، رئیس انجمن بین‌المللی بوکس با نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور وقت ونزوئلا
ممکن است تا یک سال آینده که به طور قطعی رشته‌های المپیک 2028 اعلام می‌شود، تحرکاتی صورت گیرد. به این معنی که تا آن زمان اتحادیه جهانی بوکس، شفافیت به خرج دهد و با همکاری با سازمان‌های جهانی، راه حضور بوکس را در المپیک آتی باز کند. در غیر این صورت، خبری از بوکس در المپیک لوس آنجلس نخواهد بود. چیزی که برای ازبکستان بسیار ناامیدکننده خواهد بود.
در برچسب یادداشتهای المپیکی میتوانید سایر یادداشتهای اخیر را در خصوص مسابقات پاریس 2024 مطالعه کنید
