طرفداری | پاریس تاکنون میزبان سه المپیک 1900، 1924 و 2024 بوده است. طی این یک قرن فاصله، فنلاند از کشوری که در جایگاه دوم سال 1924 جا گرفته بود، به کشوری بدون حتی یک مدال برنز در انتهای جدول تبدیل شد! همانطور که در مطلب مربوط به عملکرد پرتغال در تاریخ المپیک گفته شد، به طور کل فنلاندی‌ها یکی از کشورهایی هستند که از مرز 100 طلای المپیک عبور کرده‌اند اما اینها مربوط به گذشته است.
فنلاند در المپیک تابستانی
سه دوره نخست المپیک بدون حضور فنلاند برگزار شد. آنها در سال 1908 در لندن، اولین حضور خود را جشن گرفتند. کاروانی 67 نفره که یک طلا، یک نقره و سه برنز به دست آورد. طی هشت دوره المپیک بعدی (یکی پیش از شروع جنگ جهانی اول، پنج تا بین دو جنگ و دو دوره پس از پایان جنگ جهانی دوم) آنها همواره یکی از قدرت‌های اصلی مسابقات بودند.
| مسابقات |
طلا |
جایگاه |
| لندن 1908 |
1 |
13 |
| استکهلم 1912 |
9 |
4 |
| آنتورپ 1920 |
15 |
4 |
| پاریس 1924 |
14 |
2 |
| آمستردام 1928 |
8 |
3 |
| لوس آنجلس 1932 |
5 |
7 |
| برلین 1936 |
7 |
5 |
| لندن 1948 |
8 |
6 |
| هلسینکی 1952 |
6 |
8 |
| دارای طلا در رشته‌های دوومیدانی، کشتی، بوکس، ژیمناستیک، قایق‌رانی، تیراندازی و وزنه‌برداری. |
روند افت فنلاند از پایان جنگ جهانی دوم آغاز شده بود. حتی در المپیکی که در خانه برگزار کردند هم نتوانستند به اندازه‌ی المپیک‌های پیش از آن به مدال دست پیدا کنند. در ادامه با شیبی ملایم، روند افت فنلاند ادامه پیدا کرد. طی هشت المپیک پس از 1952 آنها به طور میانگین در هر المپیک سه طلا به دست می‌آوردند. این روند باز هم در ادامه بدتر شد. طی 10 المپیک بعدی (از سئول 1988 تا پاریس 2024) آنها سرجمع شش مدال طلا به دست آورده‌اند. همین آمار را هم اگر جزئی‌تر نگاه کنیم، سراشیبی سقوط فنلاند بی‌وقفه در جریان بوده: بدون طلا در چهار المپیک اخیر، بدون نقره در سه المپیک اخیر، بدون هیچ مدالی در پاریس 2024. در مجموع 84 پرچم در پاریس در خصوص مدال‌آوران بالا رفت که این شامل حتی کشورهایی نظیر زامبیا، پورتوریکو، گرانادا، تاجیکستان، فیجی، کوزوو، پاناما، کره شمالی، مولداوی، پاکستان، اوگاندا و بوتسوانا نیز میشد. نامی از فنلاند این بین وجود نداشت.
کشورهای همسایه و هم‌فرهنگ فنلاند اینطور در المپیک 2024 پاریس عمل کردند: سوئد 4 طلا (شانزدهم)، نروژ 4 طلا (هجدهم) و دانمارک 2 طلا (بیست‌ونهم).
به این جدول دقت کنید:
| کشور |
سرانه مصرف داخلی |
شادترین کشورها |
طلا. 6 المپیک اخیر |
جمعیت |
| فنلاند |
55 هزار دلار |
اول |
سه |
پنج میلیون |
| نروژ |
94 هزار دلار |
هفتم |
49 |
پنج میلیون |
| سوئد |
58 هزار دلار |
چهارم |
26 |
10 میلیون |
| دانمارک |
68 هزار دلار |
دوم |
هفت |
پنج میلیون |
فنلاند در المپیک زمستانی
شاید فکر کنید که فنلاند به جای المپیک تابستانی، در المپیک زمستانی یکی از قدرت‌های اصلی است؛ این نیز درست نیست. آنها در آخرین المپیک زمستانی در سال 2022 که نروژ در آن به قهرمانی رسید، با کسب دو طلا شانزدهم شدند. در 2018 نیز که باز هم نروژ قهرمان شد، یک طلا گرفته و هجدهم شدند. در قرن فعلی، بهترین دوره آنها در 2002 بود که چهار طلا گرفتند و هشتم شدند و باز هم نروژ قهرمان شد. در قرن بیستم به این دوره‌ها می‌توان اشاره کرد: 1988 که با 4 طلا در مجموع چهارم شدند (نروژ دوازدهم شد) و 1924 که باز هم در خاک فرانسه (پس از نروژِ قهرمان) با چهار طلا به رتبه دوم رسیدند. دوره‌هایی هم بوده که هیچ طلایی به دست نیاورند؛ از جمله: 2010 ونکوور، 2006 تورین و 1994 لیلهامر. در مجموع باید گفت که فنلاند در 5 المپیک زمستانی اخیر، سرجمع چهار مدال طلا به دست آورده است. این در حالی است که در سه المپیک زمستانی بین 1984 تا 1992 آنها 11 طلا به دست آورده بودند.
دلیل افت فنلاند در المپیک زمستانی
می‌تواند چند دلیل را در خصوص افت فنلاند در المپیک زمستانی برشمرد؛
سرمایه‌گذاری و منابع: به‌نسبت کشورهای همسایه بخصوص نروژ، فنلاند مبلغ بسیار کمتری را برای امکانات عمومی و خصوصی ورزشی سرمایه‌گذاری می‌کند. چیزی که سبب می‌شود که نروژ امکان جذب، تمرین دادن و حمایت از ورزشکاران بیشتری را داشته باشد و فاصله‌ی خود را زیاد کند.
فرهنگ المپیک زمستانی: ورزش کردن و بخصوص ورزش‌های زمستانی، به لحاظ فرهنگی جایگاه پررنگ‌تری در فرهنگ مردم نروژ به نسبت فنلاند دارد. در جامعه‌ی آنها به نسبت کشورهای همسایه، ورزش‌هایی مانند اسکی کراس-کانتی و بیاتلون (دوگانه) نقش پررنگ‌تری در زندگی روزمره جامعه دارد.
برتری‌های جغرافیایی: کوه‌های نروژ و سردتر بودن این کشور به طور کل، باعث می‌شود که مردم این کشور بیشتر در معرض برف باشند و در نتیجه از همان کودکی با اسکی اخت پیدا کنند. چیزی که به ورزشکاران نیز کمک خواهد کرد.
استعدایابی و پرورش استعدادها: در نروژ سیستمی دقیق برای یافتن استعدادها، تمرین دادن آنها و حمایت از قهرمانان ورزش‌های زمستانی وجود دارد. چیزی که منجر به مدال‌های المپیک می‌شود و آنها را از کشورهای همسایه‌ای مانند فنلاند جدا می‌کند.
مربیگری و علوم ورزشی: دولت نروژ مبالغ زیادی را برای پرورش مربیان ورزشی، متخصصان علوم ورزشی و پزشکان ورزشی در نظر گرفته است. چیزی که باعث می‌شود ورزشکاران این کشور گاهی با فاصله‌ای جزئی نسبت به رقبا برنده شوند و تمام مدال‌های المپیک زمستانی را مال خود کنند.
کسی در جواب به این سوال در ردیت نوشته بود:
فنلاندی‌ها در یک سری ورزش‌ها در گذشته خوب بودند اما استعداد آنها حتی در ورزش‌های زمستانی هم کم شده است. در یکی از کشورهای همسایه‌ی فنلاند بزرگ شدم و باید بگویم که ورزشکاری بزرگتر از ماتی نیکانن (Matti Nykänen: یک طلای المپیک زمستانی در دهه هشتاد و پنج طلای جهانی) ندیده‌ام. او به طرز تراژیکی با اعتیاد به الکل، کل زندگی خود را به تراژدی تبدیل کرد. همینطور یک رسوایی مربوط به دوپینگ در سال 2001 داشتند که باعث شد بزرگترین اسکی‌باز کراس-کانتی آنها خودکشی کند.
دلایل افت فنلاند در المپیک تابستانی
صحبتی که در فنلاند از یک دهه پیش دائما محل بحث است اما هنوز حل نشده این است که مشکل نه از مدیران و رهبران که از سیستم است. این مشکلات در خصوص المپیک تابستانی بیشتر محل بحث است:
بالا رفتن سن جمعیت: با افزایش سن جمعیت و پیری، تعداد افراد در سن ورزش حرفه‌ای کاهش یافته است. از سوی دیگر اگرچه سرعت کاهش تولد در سوئد و نروژ کمتر است، این دو کشور بیشتر درهای خود را به روی مهاجران خارجی باز کرده‌اند. در فنلاند چنین اتفاقی رخ نداده است. فنلاند کشوری با جمعیت بسیار کم است که از کشورهای همسایه با سرعت با سرعت بیشتری به سمت پیری می‌رود اما درهای خود را به ندرت روی مهاجران مستعد باز کرده است.
سرمایه‌گذاری: نروژ و فنلاند مبالغ کلانی را برای به دست آوردن مدال‌های المپیکی سرمایه‌گذاری می‌کنند. در نتیجه در امر نتیجه‌گیری موفق‌تر عمل کرده‌اند. در سمت دیگر فنلاند حتی سرمایه‌گذاری روی ورزش را در سال‌های اخیر کاهش داده است.
فرهنگ ورزشی قوی‌تر: سوئد و نروژ سابقه‌ای طولانی‌تر از موفقیت در رشته‌های متعدد ورزشی دارند. چیزی که باعث می‌شود علاقه به ورزشکار حرفه‌ای شدن در این دور کشور به نسبت فنلاند بیشتر باشد.
شرکت کشورهای بیشتر: فنلاند وقتی می‌توانست در رشته‌هایی مانند دوومیدانی، کشتی، بوکس یا ژیمناستیک به مدال برسد که بسیاری از کشورها از جمله کشورهای شرق آسیا یا آفریقایی هنوز فرهنگ ورزشی خود را نساخته بودند یا به لحاظ امکانات، اولین قدم‌ها را برمی‌داشتند. وقتی این کشورها شروع به سرمایه‌گذاری کردند، دیگر فنلاند توان رقابت نداشت.
***
در مقاله‌ای یکی از متخصصان فنلاندی چیزی جالب در این خصوص نوشته شده بود:
سیستم آموزشی در فنلاند به این گونه است که به کودک یاد می‌دهند باید بهترین باشد، نه اینکه اگر شکست خورد، چگونه باید یاد بگیرد و دوباره تلاش کند. ورزشکاران بزرگ یا حتی افراد موفق در هر زمینه‌ای، کسانی هستند که قدرت آن را دارند که وقتی زمین خوردند، دوباره بلند شوند و تلاش کنند. کسانی موفق نمی‌شوند که بهانه برای شکست بتراشند، کسانی موفق می‌شوند که از اشتباه درس بگیرند و از ذهن برای کمک به بدن استفاده کنند.
در برچسب یادداشتهای المپیکی میتوانید سایر یادداشتهای اخیر را در خصوص مسابقات پاریس 2024 مطالعه کنید
