جزوه روانشناسی تربیتی
دانلود جزوه
روانشناسی تربیتی چیست؟
واژه روانشناسی در قرن شانزدهم میلادي از دو اصطلاح یونانی Psyche به معناي روان و Logos به معناي مطالعه یک موضوع ساخته شد. بنابراین معناي اولیه روانشناسی عبارت بود از مطالعه روان که دانلود جزوه روانشناسی تربیتی دهندهي علاقهي دیرین علماي الهیات به موضوعاتی بود که امروزه جزو قلمرو روانشناسی محسوب میشود. در آغاز دهه دوم قرن بیستم بسیاري از روانشناسان معتقد بودند که یک علم دانلود جزوه روانشناسی تربیتی میتواند تنها وقایع اندازه پذیر قابل مشاهده مستقیم را مطالعه نماید. بنابراین به مطالعه رفتار آشکار روي آوردند. یعنی به جاي مطالعهي تجارب ذهنی ، نظیر تشنگی و خشم ، به مطالعهي رفتار نوشیدن یا پرخاشگري پرداختند. در این زمان ، روانشناسی به عنوان مطالعهي علمی رفتار تعریف شد اما مجددن علاقه به مطالعهي ذهن رونق یافت و اکنون روانشناسی به عنوان علم رفتار و فرآیندهاي روانی تعریف میشود.
روانشناسی یک علم است زیرا متکی به روش علمی است. علوم از آن جهت علمی محسوب میشوند که داراي روش مشتركاند , نه از آن جـهت که موضوع مورد مطالعهي آنها مشترك است. فیزیک، شیمی ، روانشناسی و ... از لحاظ آنچه مورد مطالعه قرار میدهند ، متفاوتاند اما در این حال همهي آنها از روش علمی استفاده میکنند.
تعریف روانشناسی تربیتی (پرورشی)
روانشناسی تربیتی یکی از رشتههاي روانشناسی است که به مطالعهي مسائل یادگیري آموزشگاهی میپردازد و دو هدف را دنبال میکند:
ـ درك و فهم فرآیندهاي یادگیري و آموزش
ـ تهیه و گسترش راههاي بهبود بخشیدن به این فرآیندها
روانشناسی تربیتی (پرورشی) یک نظام مستقل است با نظریهها ، روشهاي پژوهشی و مسائل و فنون مخصوص به خودش .
سه عامل اساسی، روانشناسی تربیتی (پرورشی) را تشکیل میدهند:
1 ـ یادگیرنده 2 ـ معلم 3 ـ فرآیندي که بین این دو واقع میشود.
و به طور خاص شامل مراحل زیر است:
1 ـ ویژگیها و مرحلهي تحولی یادگیرندگان 2 ـ نحوهي یادگیري رفتارها و اندیشهها 3 ـ شرایط ارتقاي یادگیري
4 ـ چگونگی پاسخ گوئی به نیازهاي دانشآموزان با توانائیها و پیشینههاي مختلف 5 ـ نحوهي ارزشیابی یادگیري
روانشناسی تربیتی مجموعهاي از نظریهها ، مهارتها و شیوههایی است که هر معلمی باید در اختیار داشته باشد و در موقع مقتضی به کار ببرد. در روانشناسی مکاتب فکري مختلفی حاکم است و هر مکتب شامل نظریههاي دانلود رایگان جزوه روانشناسی تربیتیاست و هر نظریه بخشی از فرآیندهاي پیچیده روانی را تبیین میکند. متخصصان نظریههاي یادگیري هم کوشیدهاند فرآیندهاي اساسی یادگیري را از زوایاي مختلفی مورد بررسی قرار دهند و ما را با جنبههاي مختلف یادگیري آشنا سازند. مراجعه به نظریههاي یادگیري مانند مراجعه به تصاویر مختلفی است که از دانلود جزوه روانشناسی تربیتی عظیم ذهن و روان آدمی گرفته شدهاند. با توجه به پویائی تعلیم و تربیت و روانشناسی ، هرگز نمیتوان مطمئن شد که اولن معلم همهي اصول تربیتی را فرا گرفته باشد و دومن هیچ معلمی نباید تصور کند که بعد از یادگیري اصول تربیتی ، دیگر در برخورد با دانشآموزان هیچ مشکلی نخواهد داشت. بنابراین رابطهي روانشناسی تربیتی و معلمان تعاملی است. روانشناسی تربیتی اذعان نمیکند که معلم را صد در صد مجهز به کلاس درس میفرستد بلکه معلم باید از آن اصول استفاده و در شرایط و موقعیتهاي مختلف و در برخورد با دانشآموزان متفاوت تصمیمهاي مناسب اتخاذ کند.
یادگیري یعنی:
ایجاد تغییر نسبتن پایدار در رفتار بالقوه یادگیرنده ، مشروط بر آن که این تغییر بر اثر تجربه اتخاذ شده باشد.
ـ تغییر بر دو نوع است: تغییر پیچیده مانند کسب مهارت رانندگی ، دوچرخه سواري و ، ... تغییر ساده مانند حفظ کردن یک شماره تلفن. تغییر به این معناست که موجود زنده از حالت قبل از کسب تجربه به حالت جدید تغییر کند. ما در طول زندگی میتوانیم در اثر تجارب یادگیري در حال تغییر باشیم. بنابراین افرادي که در طول زندگی فرصتهاي یادگیري و کسب تجربه دارند بیش از کسانی که در زندگی فرصتهاي کمی دارند و زندگی یکنواختی را میگذرانند ، تغییر میکنند.
ـ تغییر نسبتن پایدار: تغییر در اثر عوامل انگیزشی ، هیجان ، خستگی ، انطباق حسی (مثل بسته شدن مردمک چشم در اثر رفتن گرد و خاك در آن) که به سرعت از بین میروند ، در ردیف یادگیري نیستند. کسی که در ابتداي روز با دانلود جزوه روانشناسی تربیتی است و سریع کار میکند و بعد خسته میشود ، یادگیري در او اتفاق نیفتاده است.
ـ تغییر نسبتن پایدار در رفتار بالقوه: تغییر در توانائیهاي فرد و نه تغییر در رفتار ظاهري اتفاق بیفتد. بنابراین یادگیري نوعی توانائی است (تمایز یادگیري و رفتار) .
رفتار بر دو نوع است: 1 ـ رفتار آشکار که قابل مشاهده است مانند: نوشتن ، راه رفتن و ... 2 ـ رفتار نهان که قابل مشاهده نیست اما فقط از طریق رفتار آشکار به آن پی میبریم. مانند تفکر ، یادآوري و...
تـفـاوت رفتار و عملکرد: عملکرد مانند رفتار آشکار به جنبهي قابل مشاهدهي یادگیري اشاره دارد اما رفتار به هرگونه عمل فرد گفته میشود و عملکرد نتیجهي رفتار فرد است که در ارزشیابی یادگیري مورد استفاده قرار میگیرد. با مشاهدهي دانلود جزوه روانشناسی تربیتی حاصل در عملکرد شخص به این نتیجه میرسیم که یادگیري اتفاق افتاده یا نه. مگر آنکه نتواند فرد آن را نشان دهد. مانند اضطراب که موجب میشود یادگیرنده نتواند پاسخ سوالها را بدهد. بنابراین عملکرد باید با وسایل دقیق و متنوع در شرایط مختلف و به دفعات مختلف اندازهگیري شود.
ـ تغییرات نسبتن پایدار که بر اثر تجربه ایجاد شده باشد: منظور از تجربه این است که محرکی (بیرونی یا درونی) در یادگیرنده اثر بگذارد. به نحوي که رفتار آن در طی مدتی که محرك موثر است در مقایسه با قبل از تاثیرگذاري محرك تغییر کند اما در اثر انگیزش و هیجان ، مصرف داروها ، خستگی ، رشد (نوجوانی ، میانسالی ، پیري و ...) یادگیري محسوب نمیشود.
یادگیري عمدي / یادگیري اتفاقی: برخورد یادگیرنده با هر گونه تجربه ممکن است به یادگیري بیانجامد و لازم نیست یادگیري همیشه جنبهي عمدي داشته باشد. بسیاري از یادگیريهاي ما به طور اتفاقی انجام میشوند. مثل صحبتهاي متفرقه در حین درس که یک نوع یادگیري غیر رسمی است. مثالهائی از تغییر رفتار که از تجربه ناشی میشوند اما عمر کوتاهی دارند:
ـ خوگیري: ارگانیسم نسبت به محیطش کمتر حساس است مانند توجه به سر و صدا و بعد از مدتی خوگیري به آن.
ـ حساس شدگی: به این معنا است که ارگانیسم به جنبههاي معینی از محیط حساس میشود. مانند حساسیت بیش از اندازه بعد از یک عصبانیت شدید.
تعریف آموزش:فراهم آوردن فرصتهائی براي اینکه دانشآموزان یاد بگیرند. به عبارت دیگر آموزش به فعالیتهائی گفته میشود که با هـدف آسـان سـاخـتن یادگیري از سوي معلم طرحریزي میشود و بین آموزگار و یک یا چند یادگیرنده به صورت کنش متقابل جریان مییابد.
تفاوت آموزش و یادگیري:دانلود جزوه روانشناسی تربیتی فعالیتی است که از دانلود جزوه روانشناسی تربیتی یادگیرنده انجام میگیرد و خود او در شکلگیري آن دخالت مستقیم دارد و نقش معلم صرفن فراهم آوردن شرایط و امکاناتی است که یادگیري را آسان میسازد. یادگیري یک فرآیند درونی یادگیرنده است و آموزش جنبهي بیرونی دارد. معلم نردبان صعود به درك بالا را در اختیار یادگیرندگان قرار میدهد اما یادگیرندگان خودشان باید از این نردبان بالا بروند. تعریفی که از آموزش ارائه شد ، ویژهي آموزش رو در روي کلاسی است زیرا در آن بر کنش متقابل یا تعامل بین معلم و یادگیرندگان تاکید شده است. اگر بخواهیم آموزش از طریق رادیو ، تلویزیون ، اینترنت و ...که فاقد کنش متقابل یا رابطهي رو در روي معلم و شاگرد است را شامل شود میتوانیم به صورت زیر تعریف کنیم: »هرگونه فعالیت یا تدبیر از پیش طرح ریزي شدهاي که هدف آن آسان کردن یادگیري در یادگیرندگان است.«
آموزش و تدریس: آموزش علاوه بر فعالیتهاي کلاسی معلم که در حضور شاگردان انجام میشود ، فعالیتهاي پیش از رفتن به کلاس یعنی طراحی آموزش و طراحی و اجراي امتحانات را نیز شامل میشود. در مقابل ، تدریس عمدتن به فعالیتهاي کلاسی معلم که در حضور دانشآموزان و دادانلود جزوه روانشناسی تربیتی شجویان و غالبن به صورت کلامی انجام میگیرد ، گفته میشود. تدریس بخشی از آموزش است اما تمامی آن نیست .
تدریس وابسته به معلم است اما آموزش میتواند بدون معلم هم صورت گیرد.
تعریف پرورش: به دانلود جزوه روانشناسی تربیتی یا فرآیندي منظم و مستمر گفته میشود که هدف آن هدایت رشد جسمانی و روانی پرورشیابندگان در جهت کسب و درك معارف بشري ، هنجارهاي مورد پذیرش جامعه و کمک به شکوفا شدن استعدادهاي آنان است.
تعریف کارآموزي: یـاد دانلود جزوه روانشناسی تربیتی فـنون و مهارتهاي مورد نیاز به کارآموزان براي انجام شغل یا حرفهاي معین است. مانند ماشیننویسی .
هدف از کارآموزي تربیت افراد براي پذیرفتن مشاغل و تخصصهاي گوناگون است.
فـرق پرورش و کارآموزي:پرورش فرآیندي گسترده و درازمدت با هدفهاي کلی است. کارآموزي فعالیتی محدود و کوتاهمدت با هدفهاي دقیق است. پرورش وظیفهي نهادهاي رسمی و دولتی است. کارآموزي وظیفهي موسسات صنعتی ، خدماتی خصوصی و گاه دولتی
براي تامین نیروي متخصص است. در کارآموزي بدون توجه به علاقه و دانلود جزوه روانشناسی تربیتی کارآموزان ، همگی به سمت هدف واحدي پیش میروند. در نظام پرورشی به علاقه و استعدادهاي یادگیرندگان در جهت مسیرها و رشتههاي دلخواه توجه میشود.
مجموعهي دانش حرفهاي معلمان:
ـ دانش محتواي درس: شناخت و تسلط معلم بر موضوعی است که درس میدهد. اگر معلم موضوعی را به خوبی یاد نگرفته و نفهمیده باشد نمیتواند آن را به دیگران آموزش دهد.
ـ دانش آموزشگري: چگونگی ارائه دادن دانلود جزوه روانشناسی تربیتی به راههایی است که براي یادگیرندگان قابل درك باشد و دانستن اینکه چه چیزي موجب آسان و سخت شدن موضوعات مختلف براي یادگیرندگان میشود.
ـ دانش مربوط به یادگیرندگان: معلمان موفق نیاز دارند دانشآموزان خود را از هر لحاظ به ویژه از لحاظ رشد و توانائی شناختی بشناسند و آموزش خود را به گونهاي طراحی کنند که براي دانش آموزان با توانائیهاي مختلف قابل استفاده باشد.
ـ دانش مربوط به یادگیري: آگاهی از شرایط ، روشها و فنون یادگیري که در بهتر یادگرفتن مطالب به یادگیرندگان خود کمک کند.
نظریهي ویگوتسکی ( vygotsky ):
نطریهي رشد شناختی ویگوتسکی و برونر مانند نظریهي پیاژه به بررسی رشد یا تحول شناختی در قالب مراحل میپردازد و به همین سبب به نظریههاي مراحل رشد شهرت دارند. با این حال این نظریهها تفاوتهاي اساسی با هم دارند. نظریهي ویگوتسکی که یک دانشمند روسی است به نظریهي اجتماعی ـ فرهنگی رشد شهرت دارد. به نظر ویگوتسکی کنش متقابل میان یادگیرنده و محیط اجتماعیاش تعیین کنندهي اصلی رشد شناختی اوست ، در حالیکه پیاژه کودك را به صورت یک دانشمند کوچک که معمولن جهان را به تنهائی میفهمد یا میسازد توصیف میکرد. ویگوتسکی بر این باور بود که رشد شناختی کودك عمومن به مردمی که در دنیاي او زندگی میکنند وابسته است.
کارکردهاي نخستین و عالی ذهن:
ویگوتسکی با اصطلاح کارکرد به دانلود جزوه روانشناسی تربیتی عالی ذهنی مانند توجه ، ادراك ، حافظه و تفکر اشاره میکند.
کارکردهاي نخستین: این کارکردهاي ذهنی در دانلود جزوه روانشناسی تربیتی آغاز زندگی به طور طبیعی در انسان وجود دارند و در انسان و حیوان مشترك هستند. این کارکردها غیر ارادي و ناآگاه میباشند.
حافظه در شکل اولیهاش یک تداعی خود به خودي بین دو رویداد که با هم اتفاق میافتند ، میباشد. مثلن گربه صداي بازکردن در قوطی را با غذا تداعی میکند.
توجه در شکل اولیهاش یک امر خود به خودي است. مثلن هم انسان و هم حیوان با شنیدن یک صداي بلند به سوي آن توجه میکنند.
کارکردهاي عالی: ویژهي انسان هستند و بر اساس کارکردهاي نخستین تحول مییابند. کارکردهاي عالی سه ویژگی دارند.
سه ویژگی کارکردهاي عالی ذهن:
ـ تحت کنترل انسان هستند و با ارادهي او انجام میشوند.
ـ داراي خاستگاه اجتماعیاند.
ـ به کمک ابزارهاي شناختی روي میدهند. مثلن دانلود جزوه روانشناسی تربیتی به عنوان یک کارکرد عالی ذهنی دربرگیرندهي فعالیتهایی چون ربط دادن دو رویداد به یکدیگر با استفاده از ابزارهاي روانشناختی میباشد. مانند سرواژه سازي. مانند: کلمهي »پس ختام« که از ابتداي کلمات زیر ساخته شده است: »پیشخوانی« ، »سوال کردن« ، »خواندن« ، »تفکر« ، »از حفظ کردن« و »مرور کردن«.
کارکردهاي عالی ذهنی از طریق تعامل بین فرد و زمینهي اجتماعی او تحول مییابند. از دیگر کارکردهاي عالی ذهنی ، استدلال منطقی ، توجه انتخابی و زبان میباشند.
»درونی سازي«
تبدیل تدریجی تجارب یا فعالیتهاي اجتماعی بیرونی به فرآیندهاي عالی ذهنی ، »درونی سازي« نام دارد. به عبارت دیگر رشد تدریجی کارکردهاي عالی ذهنی از طریق تعامل اجتماعی را »درونی سازي« نام نهادهاند. مثلن توانائی تفکر انتقادي از تعامل اجتماعی ، مانند پرسش و پاسخ ایجاد میشود.
»گفتار خودمحورانه«
گفتار خودمحورانه یکی از مواردي است که چگونگی تبدیل روابط اجتماعی به کارکردهاي ذهنی را نشان میدهد. پیاژه معتقد بود که کودکان در مرحلهي پیش عملیاتی ، افکار و استدلالهاي خود را از طریق گفتار خودمحورانه ابراز دانلود جزوه روانشناسی تربیتی که نوعی رفتار غیر اجتماعی است و نشان دهندهي عدم درك کودك از دیگران است .ویگوتسکی در رشد زبان سه مرحله را از هم متمایز میسازد:
ـ گفتار اجتماعی: پیش از سه سالگی با هدف کنترل رفتار دیگران ظاهر میشود. مثلن وقتی که کودك به مادر میگوید: »بیا برو«
ـ گفتار خودمحورانه: بین سه تا هفت سالگی رخ میدهد. این اصطلاح مخصوص پیاژه است. ویگوتسکی با این اندیشهي پیاژه که »گفتار کودکان در دوره پیش عملیاتی خودمحورانه و غیر اجتماعی است « ، شدیدن مخالف بود. او معتقد بود کودکان این نوع گفتار را براي کنترل و هدایت رفتار خود مورد استفاده قرار میدهند. تقریبن همهي یافتههاي به دست آمده از اندیشههاي ویگـوتسکی جانبداري کردهاند .بنابراین سخن گفتن کودکان با خودشان را با اصطلاح »گفتار خصوصی« مورد استفاده قرار میدهند. پـژوهشهـا نشـان دادهاند وقتی کـودکـان بـا تکـالیف دشوار سر و کار دارند یا زمانیکه اشتباهات زیادي مرتکب میشوند و یا دانلود جزوه روانشناسی تربیتی کاري انجام میدهند که برايشان گیج کننده است از این نوع گفتار بیشتر استفاده میکنند.
ـ گفتار درونی: به معناي با خود سخن گفتن به طور بیصدا است. این نوع گفتار به اندیشه و رفتار انسان جهت میدهد و در همهي کارکردهاي عالی ذهن وجود دارد. ویگوتسکی معتقد بود که گفتار درونی یعنی فکر کردن با کلمات ، سهم عمدهاي در انجام تفکر ما دارد.
تفکر و زبان
تفکر و زبان در کودکان در نظریهي ویگوتسکی به صورت دو فعالیت مستقل و جدا از هم به شکل تفکر پیش زبانی و زبان پیش عقلی (گفتار بدون تفکر) شروع میشود.
در کودکان خردسال مانند حیوانات دانلود جزوه روانشناسی تربیتی بدون زبان انجام میگیرد. کوشش کودکان در ماههاي اول زندگی براي دستیابی به اشیاء ، موردي از تفکر بدون زبان است. همچنین قار و قور کردن اولیهي کودکان با هدف جلب توجه یا خوشحال کردن بزرگسالان موردي از زبان بدون تفکر است. در دو سالگی تفکر ، زبانی و زبان ، عقلانی میشود. با این حال زبان و تفکر تا 7 سالگی همچنان مستقل به کار خود ادامه میدهند. زبان در این دوران هم نقش درونی یعنی هدایت و جهت دهی به تفکر و هم نقش بیرونی یعنی انتقال نتایج تفکر به دیگران را ایفا میکند اما هنوز قادر به متمایز ساختن این گفتار در کارکردهاي مختلف نیست. در عین حال پیاژه آن چیزي که رخ میدهد را گفتار خـودمـحـورانـه نـامیده است. کودك در بارهي نقشههاي خود بلند بلند حرف میزند و بین گفتار با خود و گفتار با دانلود جزوه روانشناسی تربیتی تمایزي قائل نمیشود. از هفت سالگی به بعد کودك میآموزد که استفادهي آشکار از زبان را به موقعیتهایی محدود نماید که میخواهد با دیگران ارتباط برقرار کند و در همین زمان نقشی که زبان در تفکر بازي میکند به صورت گفتار درونی ، درونی میشود.
خود نظم دهی
در نظریهي ویگوتسکی ، زبان هم وسیلهاي براي تعامل اجتماعی و هم وسیلهي تفکر و خود نظمدهی است .خود نظمدهی یعنی »توانائی انـدیـشـیـدن و حل کردن مسائل بدون کمک دیگران.« دهدف رشد یا تحول این است که فرد از کنترل بیرونی خارج شده و از دیگر ساماندهی به خود سامان دهی تغییر میکند.
منطقهي تقریب رشد
این مفهوم اهمیت تعامل اجتماعی را در رشد و یادگیري نشان میدهد. به عقیدهي پیاژه رشد یا تحول مقدم بر یادگیري است اما ویگوتسکی میگوید یادگیري پیش از رشد میآید. پیاژه معتقد بود مرحلهاي از رشد شناختیاي که کودك در آن قرار دارد تعیین کنندهي ماهیت یادگیري است لذا نمیتوان به کمک آموزش فراتر از رشد شناختی کودك در او یادگیري ایجاد کرد اما ویگوتسکی معتقد بود که فرآیندهاي رشد یا تحول به دانلود جزوه روانشناسی تربیتی فرآیندهاي یادگیري رخ میدهند. مـنـطـقهي تـقریبی رشـد به دامنهاي از تکالیف گفته میشود که کودك به تنهائی از عهدهي انجام آنها بر نمیآید اما به کمک بزرگسالان یا دوستان توانمندتر از خود قادر است آنها را انجام دهد. به سخن دیگر وقتی کودکان به حال خود رها میشوند یا مستقلانه به حل مسائل میپردازند ، یک نوع توانائی از خود نشان میدهند و وقتیکه با همکاري و هدایت بزرگترها یا کودکان آگاهتر از خود به حل مسائل اقدام میکنند ، توانائی بیشتري از خود نشان میدهد. توانائی کودك در حل مسائل به طور مستقل ، معرف سطح کنونی رشد او و توانائیاش در حل مسائل به کمک دیگران دیگران نشان دهندهي سطح رشد بالقوه اوست.
منطقهي رشد شناختی تکالیفی را نشان میدهد که کودك هنوز آنها را یاد نگرفته است اما آمادگی یادگیري آنها را دارد. برونر »کمک بزرگترها به کودکان براي انجام تکالیفی که از عهدهي آنان بر نمیآیند را تکیهگاه سازي نامیده است.«
در تکیهگاه سازي ابتدا معلم یا شخص دیگري در یادگیري کودك نقش عمدهاي را بازي میکند اما به تدریج که یادگیري پیش میرود مسئولیت به یادگیرنده واگذار میشود.
آزمونهاي هوش یا آزمونهاي حل مسئله که عملکرد مستقلانهي کودك را میسنجند ، سطح رشد فعلی او را اندازه میگیرند. یعنی همان کاري که کودك به تنهائی از عهدهي آن بر میآید. براي شناسائی رشد کودکان باید هم رشد فعلی و هم رشد بالقوه آنان را شناخت .
به کمک بازي ، آموزش رسمی و کار میتوان کودکان را به سطح بالقوه رساند.
کاربردهاي آموزشی نظریهي ویگوتسکی
ـ ویگوتسکی نسبت به تاثیر آموزش و رشد شناختی ، نظري خوشبینانه دارد. اندیشهي منطقهي تقریبی رشد بیانگر این تصور است که آموزش باید پیش از رشد بیاید و اگر آموزش بر مرحلهاي فراتر از مرحلهي کنونی رشد کودك تاکید کند موفق است. پس باید محیط اجتماعی را بهبود بخشید تا رشد شناختی انسانهائی که در آن محیط پرورش مییابند ، بهبود یابد. پیشرفت هر نسلی از جامعه سبب رشد شناختی بیشتر نسل بعدي میشود. معلمان باید یادگیرندگان را با مسائلی روبرو سازند که قدري فراتر از سطح توانائیهاي قبلی آنان باشد و برايشان چالشانگیز جلوه کند. معلمان از دانلود جزوه روانشناسی تربیتی طریق سطح کنونی رشد شناختی کودکان را به سطح بالقوهي آنان نزدیک میسازند.
ـ در رابطه با آموزش به معلمان سفارش میشود که کودکان را به حرف زدن با خود تشویق کنند. از آنجا که با خود سخن گفتن ، کودکان را در هدایت و کنترل اندیشیدن یاري میدهد ، بهتر است معلمان کودکان را در مدرسه تشویق کنند تا با خود نجوا کنند یا افکارشان را به طور آهسته بر زبان جاري سازند. تاکید بر سکوت کامل روي مسائل دشوار کار را براي کودکان دشوار میسازد. یکی از راههاي تشویق کودکان به صحبت کردن با خود ، خودآموزي شناختی است. یعنی کودکان برکیفیت و دقت و سرعت یادگیري خود نظارت داشته باشند.
ـ به جاي سنجش هوش ، باید منطقهي تقریبی رشد را از طریق تکالیفی که داراي درجات دشواري مختلف هستند ، سنجش کرد.
ـ در این نظریه بر مسائل فرهنگی و اجتماعی تاکید زیادي شده است. بنابراین لازم است مطالب درسی در یک بافت فرهنگی ـ اجتماعی آموزش داده شوند.
ـ معلمان در آموزش زبان جدیت بیشتري به خرج دهند.
نظریهي برونر:
نظریهي برونر بیش از هر نظریهي دیگر بر دانلود جزوه روانشناسی تربیتی تفکر تاکید میکند و بازدهي اصلی رشد شناختی را تفکر میداند و معتقد است هدف آموزش و پرورش باید این باشد که یادگیرنده را به صورت متفکري خود مختار و خودفرمان درآورد.
برونر مانند پیاژه و ویگوتسکی دانلود جزوه روانشناسی تربیتی نظري خود را از پژوهشهائی که با کودکان انجام داده بدست آورد. دیدگاه برونر در میـانهي دیدگاه پیاژه و ویگوتسکی قرار دارد. برونر مانند پیاژه معتقد است که کودکان با نظامهاي زیستشناختی متولد میشوند که به آنان کمک میکند تا محیطشان را بفهمند. همچنین با پیاژه موافق است که افراد باید در جریان رشد و تحول خود ، فعال باشند تا درك خود را از جهان هستی بسازند. از سوي دیگر در موافقت با ویگوتسکی ، برونر بر نقش زبان در تحول شناختی کودکان تاکید میورزد. به باور وي یک عامل مهم در رشد شناختی ، توانائی بازنمائی دانش است. منظور از بازنمائی اشاره به چیزي است که جاي چیز دیگر را میگیرد یا نماد آن بهحساب میآید.
مراحل رشد شناختی برونر:
این نظریه مانند نظریهي پیاژه و ویگوتسکی یک نظریهي مراحل رشد است.
ـ مرحلهي حرکتی (بازنمائی حرکتی:) در این مرحله کودکان رویدادهائی را که تجربه میکنند به صورت پاسخهاي حرکتی یا اعمال ، بـازنـمـائـی مـیکـنند. به عبارت دیگر بخشی از دانش یا درك ما از جهان هستی در ماهیچههاي ما بازنمائی میشود. براي مثال کودکان نمیتوانند آدرس فروشگاهی در نزدیکی خانهشان را بدهند. اما قادرند شما را از راهی که قبلن رفتهاند به آنجا ببرند. بزرگسالان نیز داراي مقداري دانش عملی هستند. مثلن یک کارمند ممکن است نتواند براي شما نقشهي ساختمان محل کارش را وصف کند یا توضیح دهد اما هر روز از سالنهاي پیچ در پیچ آن میگذرد و به دفتر کارش میرود. اعمال حرکتی همیشه به تلاش فرد براي هدایت ماهیچهها براي انجام دادن کارها نیاز ندارد. این اعمال عمومن جنبهي عادتی دارند. مثلن نوشتن ، راه رفتن و...
ـ مرحلهي تصویري: در این مرحله رویدادهاي زندگی به صورت تصاویر ذهنی ، حفظ میشوند. کودك با رسم یک نقاشی یا نقشه ، راه خانه تا فروشگاه نزدیک خانه را نشان میدهد اما نمیتواند آن را بیان کند. فرد بزرگسالی که یک آتش سوزي را در قالب دود غلیظ و دانلود جزوه روانشناسی تربیتی سوخته و سیاه به یاد میآورد ، تجربه آتش سوزي را به صورت تصویر ذهنی بازنمائی کرده است. استفاده از شکل و نمودار به دانشجویان کمک میکند تا مطالب کتابهاي درسی خود را بهتر بفهمند.
ـ مرحلهي نمادین: استفاده از نمادهاي اختیاري مانند زبان یا علائم ریاضی میباشد. آدمیان به کمک زبان تجارب زندگی خود را به رمز در میآورند و ذخیره میکنند. توانائی استفاده از زبان براي بازنمائی دانش در شکلگیري منطق بسیار ضروري است .برونر توانائی پرداختن به امور در غیاب تجارب مستقیم و توانائی اندیشیدن را حاصل نماد زبان میداند. مرحلهي نمادین توانائی انتقال تجربهي حاصل از چیزهاي واقعی یا خیالی در غیاب آنها است.
توالی مراحل رشد:
این مراحل به طور متوالی رخ میدهند. ابتدا کودك وارد مرحلهي حرکتی میشود (مرحلهي حسی حرکتی پیاژه). پس از آن به مرحلهي تصویري میرسد (مرحلهي عملیات عینی پیاژه) و سرانجام وارد مرحلهي نمادین میشود (مرحلهي عملیات انتزاعی پیاژه). البته نباید فکر کرد که در بزرگسالی تنها از شیوهي تفکر نمادین استفاده میشود. اما با افزایش سن و تجربه بر مقدار تفکر نمادین افزوده میشود .
نوازندگان آلات موسیقی ، بازیگران تئاتر و سینما ، جراحان و ورزشکاران از شیوههاي مختلف بازنمائی سود میبرند.
نظریهیادگیري برونر:
الف) دو مضمون عمده در نوشتههاي برونر در زمینهي یادگیري دیده میشوند:
ـ کسب دانش به هر دانلود جزوه روانشناسی تربیتی که اتفاق بیفتد یک فرآیند فعال است.
ـ یادگیرنده دانشش را خودش میسازد و این کار را از طریق ربط دادن اطلاعات دریافتی به یک مبناي روانشناختی براي داوري یا ارزیابی که از قبل در ذهن خود شکل داده است انجام میدهد. این مبناي داوري که یک الگوي درونی است ، یادگیرنده را قادر میسازد تا به فراتر از اطلاعات دریافتی دست یابد.
سادهسازي و معنادار ساختن تجربههاي اکتسابی توسط یادگیرنده یک نیاز ذاتی فرض میشود:
این کار از طریق دانلود جزوه روانشناسی تربیتی مفهوم یا طبقه صورت میپذیرد. در مفهومسازي از نظام رمز استفاده میشود. نظام رمز یک ترتیب سلسله مراتب پیچیده از مفاهیم است.براي اینکه یادگیرندگان بتوانند موضوعی را به درستی بیاموزند و دربارهي آن به تفکر بپردازند باید نظام رمز خودشان را بسازند نه اینکه معلم به صورت آماده در اختیار آنها قرار دهد و از این رو برونر طرفدار یادگیري اکتشافی است .او معتقد است به عوض مجموعهاي از واقعیتها باید به دانش آموزان ساختار بنیادي هر دانش شامل مفاهیم ، اصول و روشهاي پژوهشی در آن دانش را به او آمـوزش داد. او بر یادگرفتن یادگیري به جاي یادگرفتن اطلاعات تاکید میکند. دانشآموزان از این طریق فرآیند پژوهشگري و راههاي اندیشیدن را که به آنها کمک میکند تا اندیشههاي تازه را بفهمند و مسائل را حل کنند ، یاد خواهند گرفت.
برنامه درسی مارپیچی:
منظور برونر این است که اندیشههاي بنیادي یک موضوع درسی باید در سراسر دوره آموزشی به طور دورهاي تکرار شود و در هر مرحلهي تازه که موضوعی در برنامه درسی تکرار میشود ، باید در سطح بالاتري از پیچیدگی و دقت و متناسب با سطح رشد شناختی یادگیرنده باشد. بنابراین یادگیرنده ابتدا مطالب را در سطح آسان میآموزد و در مراحل بعد همان درس در سطحی پیشرفتهتر و مفصلتر آموزش داده میشود.
کاربردهاي آموزشی نظریهي برونر:
ـ پیاژه معتقد بود که آمادگی شناختی یادگیرنده را توانائی درك او از عملیات منطقی تعیین میکند اما برونر معتقد است با انطباق دادن روشهاي آموزشی در سطح کارکرد شناختی کودکان میتوان به آنان هر نوع موضوعی را که قابل آموزش به نوجوانان و بزرگسالان است ، آموزش داد.
ـ دانش را میتوان به یکی از نظامهاي سهگانهي: »حرکتی« ، »تصویري« یا »نمادي« ارائه کرد. آموزش هر موضوع خاصی به هر فرد معینی نیز نیاز به یکی از این نظامهاي سهگانه دارد. براي اینکه تعیین کنیم آموزش یک موضوع به فرد خاصی با کدام نظام مناسبتر است ، لازم است دربارهي دانش قبلی یادگیرنده و به ویژه نوع تفکري که او بیشتر ترجیح میدهد ، کسب اطلاع کنیم. بهتر است معلم آموزش خود را به صورت هر سه نظام فکري ، عملی و تصویري و نمادي ارائه دهد.
ـ برونر بر یادگیري اکتشافی تاکید دارد. دانشی که یادگیرندگان براي خود کشف میکنند ، بهترین نوع دانش براي آنان است. برونربیشتر مدافع روش اکتشافی هدایت شده است تا روش اکتشافی کاملن مستقل. اکتشاف هدایت شده آن نوع اکتشافی است که به وسیلهي افراد آگاهتر تکیهگاه سازي یا هدایت شده باشد.
مقایسهي نظریهي برونر و ویگوتسکی:
نظریهي برونر به خاطر تاکید بر تاثیر فرهنگ و زبان در رشد شناختی به نظریهي ویگوتسکی شباهت دارد. اصطلاح تکیهگاه سازي که در نظریهي برونر به معناي یاري رساندن بزرگسالان به کودکان در حل کردن مسائل دانلود جزوه روانشناسی تربیتی در روشهاي آموزشی وابسته به نظریهي ویگوتسکی بسیار مهم است.
سبکهاي یادگیري و تفکر:»شناختی« ، »عاطفی« و فیزیولوژیکی
یادگیرندگان از لحاظ توانائیهاي ذهنی ، روشهاي آموختن ، سبک و سرعت یادگیري ، علاقه و انگیزه نسبت به کسب دانش و انجـام فعـالـیتهاي تحصیلی با یکدیگر تفاوت دارند. در نظر گرفتن تفاوتهاي فردي در آموزش و برخورد با ویژگیهاي خاص آنان از وظایف مهم معلمان است.
سبکهاي یادگیري: سبک یادگیري روشی است که یادگیرنده در یادگیري خود آن را به روشهاي دیگر ترجیح میدهد. برخلاف هوش و استعداد که توانائی هستند ، سبک یادگیري توانائی نیست. سبک یادگیري به اینکه یادگیرنده چگونه یاد میگیرد اشاره میکند نه اینکه چقدر خوب از عهدهي یادگیري بر میآید. سبک شناختی به معناي روشی است که یادگیرنده به کمک آن اطلاعات را پردازش میکند ، گفته میشود .سبک شناختی زیرساخت سبک یادگیري است.
انواع سبکهاي یادگیري:
ـ سبک یادگیري شناختی: به روشهائی که شخص دانلود جزوه روانشناسی تربیتی را ادراك میکند ، اطلاعات را به خاطر میسپارد ، در بارهي مطلب میاندیشد و مسائل را حل میکند ، گفته میشود.
ـ سبک یادگیري عاطفی: شامل ویژگیهاي شخصیتی و هیجانی یادگیرنده مانند پشتکار ، تنها کارکردن یا با دیگران کار کردن و پذیرش یا رد تقویت کنندههاي بیرونی میباشد.
ـ سبک یادگیري فیزیولوژیکی: دانلود جزوه روانشناسی تربیتی واکنش فرد به محیط فیزیکی موثر بر یادگیري او هستند. مانند: ترجیح دادن مطالعه در شب یا روز. ترجیح دادن مطالعه در محیطهاي سرد یا گرم. ترجیح دادن گوش دادن به توضیحات شفاهی معلم به جاي خواندن متن. انجام دادن تکالیف از میان این سه سبک ، سبکهاي شناختی مورد توجه و بررسی قرار گرفتند.
سبکهاي یادگیري شناختی:
ـ سبکهاي شناختی وابسته به زمینه: قضاوتهاي شخصی بعضی یادگیرندگان تحت تاثیر زمینه موضوع یادگیري قرار میگیرد. یعنی به راحتی نمیتواند محركها را از زمینهها جدا کند. لذا ادراكهاي آنان به سادگی تحت تاثیر تغییرات زمینهاي قرار میگیرد. به افراد داراي این سبک »کلی نگر« میگویند. زیرا زمینه و شکل را در یک ترکیب کلی میبینند و جداسازي مشکل از زمینه براي آنان دشوار است. اینگروه به راحتی نمیتوانند بر عناصر زمینهاي مزاحم غلبه کنند. مانند شاغلین در علوم اجتماعی.
ـ سبکهاي شناختی نابسته به زمینه: قضاوتهاي شخصی بعضی یادگیرندگان تحت تاثیر زمینه بسیار اندك است یا اصلن وجود ندارد.افراد نابسته به زمینه به سادگی میتوانند محركها را از زمینهها جدا کنند. به این افراد »تحلیلی نگر« نیز میگویند. افراد نابسته به زمینه مشاغلی که نیاز چندانی به تعامل اجتماعی ندارند مانند اخترشناسی و مهندسی را ترجیح میدهند و موضوعات درسیاي نظیر ریاضیات و علوم را که تاکید چندانی بر امور انسانها ندارند انتخاب میکنند. این افراد ترجیح میدهند تنها کار کنند و قادرند کوششهاي خود را در رابطه با انجام پروژهها و حل مسائل سازمان دهند و دوست دارند هدفهایشان را خود تعیین کنند.
فرق این دو گروه به لحاظ برخورد با محیط:
وابسته به زمینه: جذب دیگران میشوند. شغلهایی مانند معلمی را که مستلزم ایجاد رابطه با دیگران است ، بر میگزینند. موضوعهاي درسیاي که بیشتر با مردم سر و کار دارند را انتخاب میکنند. مانند علوم اجتماعی
نابسته به زمینه: مشاغلی را انتخاب میکنند که نیاز چندانی به تعامل اجتماعی ندارند مانند مهندسی و ستارهشناسی. موضوعات درسی انتخابی آنها ریاضیات و علوم طبیعی است که تاکید زیادي بر امور انسانها ندارند.
فرق این دو گروه به لحاظ فعالیتهاي تحصیلی:
وابسته به زمینه: ترجیح میدهند در گروه کار کنند. با معلم تعامل بیشتري داشته باشند. به تقویت بیرونی نیازمندند. داراي انگیزه بیرونی هستند. به هدایت و راهنمائی معلم نیاز دارند. به مطالب سازمان یافته به وسیله دیگران بهتر پاسخ میدهند.
نابسته به زمینه: تنها کار میکنند. قادرند کوششهاي خود را در جهت انجام پروژهها و حل مسائل سازمان دهند. هدفهایشان را خودشان انتخاب میکنند. داراي انگیزه درونی هستند. یادگیريشان را خودشان سازمان میدهند. راهبردهاي مطالعهشان را خودشان تعریف می-کنند.
فرق این دو گروه از لحاظ دانلود جزوه روانشناسی تربیتی بودن یا مستقل بودن از دیگران:
وابسته به زمینه: از لحاظ ادراك و عقاید شدیدن تحت تاثیر دیگران قرار دارند. بیشتر با دیگران میآمیزند. دیگران آنان را دوست دارند.
نابسته به زمینه: در برابر فشارهاي اجتماعی مقاومت میکنند و عقایدشان را بر اساس عقاید خودشان شکل میدهند. بیشتر مستقل عمل می-کنند. دیگران آنان را سرد و خوددار تصور میکنند.
فرق این دو گروه از لحاظ روش آموزش معلمان:
وابسته به زمینه: معلمها در این گروه به برقراري تعامل با یادگیرندگان و بحث کلاسی علاقمندند. معلمان در این گروه سوال کردن را بیشتر وسیلهاي براي وارسی یادگیري دانش آموزان پس از آموزش خود مورد دانلود جزوه روانشناسی تربیتی قرار میدهند. تمایلی به انتقاد کردن از یادگیرندگان ندارند و بیشتر به ایجاد و حفظ رابطهي اجتماعی مثبت با دانشآموزان علاقمندند و یادگیري موضوعهاي درسی براي آنها در درجهي دوماست.
نابسته به زمینه: معلمان این گروه موقعیتهاي آموزشی غیر شخصی یا باصطلاح خشک را بیشتر ترجیح میدهند. بر جنبههاي نظري و شناختی آموزشی تاکید میکنند. سوال کردن را مهمترین وسیلهي آموزش موضوعهاي درسی میدانند و دانشآموزان را به پردازش اطلاعات وا میدارند. این معلمان از اینکه دانشآموزان پائینتر از توان خود کار کنند ، ناخرسندند و اشکالات آنها را گوشزد میکنند.
واقعیت این است که اکثریت افراد در حد وسط این دو قطب قرار میگیرند و تنها در بعضی جنبهها متمایل به یکی از دو قطب وابسته به زمـیـنـه و نابسته به زمینه هستند. همچنین هیچ یک از این دو سبک بر دیگري برتري ندارند. به طور کلی افراد نابسته به زمینه در موقعیتهائی که تحلیلهاي شخصی مفیدند ، توانا هستند اما افراد وابسته به زمینه در مهارتهاي بین شخصی و موقعیتهاي اجتماعی برتري دارند.
سبکهاي سرعت شناختی
سبک تکانشی: سریع کار میکنند اما اشتباهات زیادي را مرتکب میشوند. به سوالات با اولین جوابی که به ذهنشان میرسد ، پاسخ میدهند .
تنها چیزي که برایشان مهم است ، سریع جواب دادن است.
سبک تاملی: کند کار میکنند اما اشتباهات کمتري را مرتکب میشوند. این گروه پیش از حرف زدن یا جواب دادن ، فکر میکنند و بجاي سریع جواب دادن ، ترجیح میدهند تا حد ممکن جواب درست بدهند.
اما به هر حال افرادي هستند که پاسخهاي سریع و درست میدهند که به دلیل تسلطشان بر موضوع است نه به دلیل تکانشی بودن. و برخی نیز کند جواب میدهند که به دلیل تامل کردنشان در موضوع نیست و دلیل عدم تسلطشان بر آن (موضوع) است. این سبکها عمدتن در محیط خانه شکل میگیرند و مدرسه هم در شکلگیري آن موثر است. پژوهشها نشان دادهاند ، دانشآموزان تکانشیاي که سال تحصیلی را در کلاس یک معلم بسیار تاملی میگذرانند ، خودشان نیز به صورت تاملی تغییر مییابند. هیچکدام از این دو سبک یادگیري بر دیگري برتري ندارند. موفقیت در حل مسئله را منطبق بودن سبک مورد استفاده با ویژگیهاي تکلیف یادگیري تعیین میکند. در حل مسائل ساده که تنها یک جواب قابل قبول وجود دارد ، سبک تاملی عملکرد بهتري دارد اما در مسائل پیچیده که شامل ابعاد مختلف و چندین جواب محتمل است ، یادگیرندگان تکانشی به سرعت درستترین راه حل را مورد ملاحظه قرار میدهند.
یـادگـیـري از نـظر کُُلب فرآیندي است که به دانلود جزوه روانشناسی تربیتی آن ، دانش از راه تغییر شکل تجربه ایجاد میشود. کُلُب چرخه را اینگونه تعریف میکند: ابتدا »تجربه عینی« فوري ، اساس مشاهده و تفکر ( »تامل« ) را میسازد ، در مرحلهي بعد این مشاهده و تامل به صورت »مفاهیم و نظریههاي انتزاعی« در میآید و در انتها از این نظریهها میتوان رهنمودهایی براي »عمل« استخراج کرد و آنها را در موقعیتهاي عینی تازه آزمون کرد و در نتیجه تجربههاي عینی جدیدي به دست آورد .کُُلب بر این اساس چهار شیوهي یادگیري معرفی کرده است:
ـ شیوهي یادگیري »تجربهي عینی«: از تجارب خاص دانلود جزوه روانشناسی تربیتی ، با دیگران ارتباط دارد و نسبت به خود و دیگران حساس است.
ـ شیوهي یادگیري »مشاهدهي تاملی«: مشاهدهي دقیق پیش از داوري ، دیدن امور از زوایاي مختلف و جستجو براي کسب معانی امور.
ـ شیوهي یادگیري »مفهوم سازي انتزاعی«:در کارهاي خود طرحریزي و برنامه دانلود جزوه روانشناسی تربیتی نظامداري دارند و بر اساس درك و فهم اندیشمندانه از امور عمل میکنند و بر تحلیل منطقی اندیشهها تاکید میورزند.
ـ شیوهي یادگیري »آزمایشگري فعال«:داراي توانائی انجام دادن امور ، خطر کردن ، تاثیرگذاشتن بر دیگران از راه عمل کردن میباشند.
چهار سبک یادگیري بر اساس شیوههاي یادگیري چهارگانه:
ـ سـبـک یـادگیري »واگرا«: این سبک از ترکیب تجربه عینی و مشاهدهي تاملی حاصل میگردد. افراد داراي این سبک یادگیري موقعیتهاي عینی را از زوایاي مختلف میبینند. رویکرد آنها نسبت به موقعیتها ، مشاهده کردن از زوایاي مختلف است تا تامل کردن .
مـوقـعـیتهـایـی کـه نیاز به ابراز اندیشههاي متنوع دارند را میپسندند و به جاذبههاي متنوع فرهنگی و جمعآوري اطلاعات علاقه نشان میدهند. از آنجا که این افراد قادر به تولید اندیشههاي گوناگونی هستند ، سبک آنها را واگرا مینامند. از قدرت تخیل و احساس قوي برخوردارند. این ویژگیها براي فعالیتهاي هنري و تفریحی مفیدند.
ـ سبک یادگیري »جذب کننده«: از ترکیب مفهوم سازي انتزاعی و مشاهدهي تاملی تشکیل میشود. افراد داراي این سبک یادگیري درکسب و درك اطلاعات گسترده و تبدیل آن به صورت خلاصه ، دقیق و منطقی توانا هستند. این افراد بطور عمده بر اندیشهها و مفاهیم انتزاعی تاکید میکنند. علت نامیدن این سبک به جذب کننده آن است که افراد داراي این سبک قادر به دریافت دادههاي گوناگون و سازمان دادن آنها هستند. افراد داراي این سبک در مشاغل علمی موفقاند. جذب علوم پایه و ریاضیات میشوند و اغلب در بخشهاي پژوهشی و برنامهریزي کار میکنند.
ـ سبک یادگیري »همگرا«: تفکر همگرا از دو شیوه یا دو مرحلهي مفهوم سازي انتزاعی و آزمایشگري فعال تشکیل میشود. این سبک یادگیري در یافتن موارد استفاده عملی براي اندیشهها و نظریهها کارآمد هستند. کسانی که از این سبک یادگیري بهرهمندند در حل مسائل بر اساس راه حلهایی که براي آنان مییابند توانا هستند. این افراد ترجیح میدهند که با مسائل و تکالیف فنی سر و کار داشته باشند تا موضوعات اجتماعی و بین فردي. از آنجا به این افراد ، داراي سبک همگرا میگویند که وقتی با مسئلهاي روبرو میشوند به سرعت براي یافتن راه حل درست میکوشند. این افراد بیشتر از استدلال قیاسی استفاده میکنند. غیر هیجانیاند و علاقههاي محدودي دارند و کسب تخصص در علوم فیزیکی را ترجیح میدهند.
ـ سـبـک انـطـبـاق »یـابنده«: از ترکیب تجربه عینی و آزمایشگر فعال تشکیل میشود. افراد داراي این سبک از تجارب دستهي همگرا میآموزند و از اجراي نقشه و درگیر شدن با آن لذت میبرند. این افراد بیشتر از آن که به تحلیلهاي منطقی بپردازند ، امور محسوس را ترجیح میدهند. این افراد در حل مسائل به اطلاعاتی که از دیگران به دست میآورند وابستهاند. علت نامیدن این سبک به انطباق یابنده آن است که افراد داراي این سبک در انطباق یافتن با موقعیتهاي جدید توانا هستند. افراد داراي این سبک در بازاریابی و فروشندگی موفقاند.
هر یادگیرندهاي اگر بخواهد به یادگیرندهاي کامل تبدیل شود باید بتواند در موقعیتهاي مختلف از سبکهاي متناسب با آنها استفاده کنـد. یـادگیرنده کامل در برخورد با جهان و تجارب خود ، بسیار انعطافپذیر است و به راحتی مسائل را از راه ادغام این چهار شیوه حل میکند ، نه اینکه فقط از یک سبک خاص استفاده کند.
طبقهبندي دیگر از سبکهاي یادگیري بر دانلود جزوه روانشناسی تربیتی چرخهي تجربی کُُلب:
ـ فعال: ابتدا عمل میکنند و بعد به پیامدهاي عمل خود میاندیشند. آنها از هر چیز تازهاي استقبال میکنند.
ـ متفکران: پیش از تصمیمگیري و اقدام به عمل به دقت میاندیشند. آنها به دیدگاههاي دیگران توجه میکنند و راه بردي فکر میکنند.
ـ نظریهپردازان: به منطق علاقمندند و کمالگرا هستند و مایلند دانستههاي خود را با نظریات جدید تکمیل کنند. به آینده و آنچه رخ خواهد داد میاندیشند.
ـ عملگرایان: صرفن دوست دارند دانلود جزوه روانشناسی تربیتی را به آزمایش درآورند. میخواهند ببینند چیزي در عمل درست از آب درمیآید یا نه.
سبکهاي یادگیري عمقی و سطحی: این سبکها به نحوهي برخورد یادگیرندگان با مطالبی که میخواهند یاد بگیرند اشاره میکنند. اگر برخورد یادگیرنده با مطالب یادگیري به گونهاي باشد که بخواهد معناي مطلب را یاد بگیرد ، سبک یادگیري او عمقی است. در مقابل اگر تنها به دنبال حفظ کردن مطالب باشد ، سبک او سطحی است. دانشجویی که اجزاي نظري و عملی یک درس را به هم ربط میدهد (راهبرد
عـمـقـی) و هدفش فهمیدن و معنادار کردن مطالب باشد. (انگیزه عمقی) رویکرد عمقی دارد. دانشجویی که اطلاعات پراکنده را فهرست میکند و از راه تکرار به حافظه میسپارد (راهبرد سطحی) و هدفش این است که در امتحان آنها را بازنویسی کند و نمره قبولی بگیرد (انگیزه سطحی) ، رویکرد سطحی دارد. اینکه کدام رویکرد به موفقیت یادگیرنده بیانجامد عمدتن به روش سنجش معلم (درك و فهم موضوع درسی یا بازتولید مطالب آموزش داده شده) مربوط میشود.
سبکهاي تفکر:
رابرت استرنبرگ: اولین کسی بود که مفهوم سبکهاي دانلود جزوه روانشناسی تربیتی را بیان کرد و انواع سبکهاي تفکر را ارائه داد. از نظر وي سبک تفکر یک توانائی نیست بلکه به چگونگی استفاده از توانائیهایمان اشاره میکند. افراد ممکن است عملن در توانائیهاي مشابه اما در سبکهاي تفکر متفاوت باشند. وي در این دسته بندي از اصطلاحات حکومتداري براي توضیح مفاهیم خود استفاده کرده است.
ـ سبک تفکر قانونگذارانه: افـراد داراي ایـن سـبک دانلود جزوه روانشناسی تربیتی دارند کارها را به میل خود انجام دهند. قوانین را خودشان وضع کنند. از شیوههاي موجود در مدارس انتقاد میکنند که اغلب بجاست. علاقمند به خلق ، تدوین و طراحی امور هستند. مسائل سازمان نیافته را ترجیح میدهند زیرا دوست دارند خودشان آنان را سازمان دهند. از علایق این افراد میتوان به نوشتن مقالات ابتکاري ، داستانهاي کوتاه ، سرودن شعر ، طرح مسائل ریاضی و تصمیمگیري در امور زندگی اشاره کرد.
ـ سبک تفکر اجرائی: دوست دارند به وسیلهي دیگران هدایت شوند. علاقه به اجراي قوانین و دستورالعملها دارند. مراحل پیچیدهي انجام کارهاي اداري و مقررات سفت و سخت را میپسندند. علاقه به حل مسائل طرح شده به وسیلهي دیگران دارند. حفظ کردن داستانها و شعرهاي دیگران ، نوشتن مقالاتی که دیدگاه معلم را انعکاس میدهد از علائق این گروه میباشد.
ـ سبک تفکر قضائی: به مسائلی علاقه دارند که بتوانند از طریق آنها به تحلیل و ارزیابی اندیشهها و امور بپردازند. اگر در کار روزنامه نگاري باشند ، نوشتن مقالات تفسیري و انتقادي را بیش از گزارشهاي خبري میپسندند. عمومن به اظهار نظر در پارهي امور ، داوري کردن دربارهي مردم و ارزشیابی برنامهها و پروژهها علاقمندند.
آموزش به کمک روشهاي تغییر رفتار
تغییر رفتار به کاربرد مجموعهاي از اصول و فنون یادگیري گفته میشود که هدف آن اصلاح رفتار از طریق ایجاد و افزایش رفتارهاي مطلوب و حذف و کاهش رفتارهاي نامطلوب است که معمولن با رفتار درمانی معادل در نظر گرفته میشود .اما رفتار درمانی در درمان اختلالات روانی به کار برده میشود ولی در تغییر رفتار ، هـدف ، آمـوزش مـهـارتهاي تحصیلی و اجتماعی به کودکان عادي و عقبمانده مـیبـاشـد. هـمـچنین اصلاح مشکلات رفتارهاي تحصیلی و اجتماعی کودکان و کمک به رفع مشکلات رفتاري نوجوانان بزهکار و ناسازگار مـدنـظـر مـیبـاشـد. فرض بنیادي در روشهاي تغییر دانلود جزوه روانشناسی تربیتی و رفتار درمانی این است که یادگیري رفتارهاي بهنجار و نابهنجار از اصول روانشناختی مشابهی پیروي میکنند. یعنی رفتار خوب و بد آموختنی است. بنابراین به تبلیغ رفتارهاي نابهنجار و جانشین ساختن آنها با رفتارهاي بهنجار باید اقدام گردد.
برنامه تغییر رفتار
1 ـ تعیین هدف: ابتدا رفتاري را که قرار است در آن تغییر ایجاد شود ، باید مشخص کرد که به آن رفتار آماج میگویند. نوع تعریف در
**** آماج مشخص میشود. پیش از اجراي برنامه باید رفتار نهائی (تحصیلی یا غیر تحصیلی) مشخص شود.
ـ تعیین وضع فعلی رفتار و رسم خط دانلود جزوه روانشناسی تربیتی : ابتدا باید سطح فعلی رفتاري را که میخواهیم تغییر دهیم (رفتار آماج) به دقت اندازهگیري و آن را به صورت نمودار رسم کرد.
خط پایه: سطح فعلی رفتار آماج را خط پایه دانلود جزوه روانشناسی تربیتی . فایدهي تعیین خط پایه این است که میتوانیم پیشرفتهاي برنامهي تغییر رفتار را از طریق مقایسهي وضعیت رفتار با خط پایه در مراحل مختلف برنامه مورد ارزیابی قرار دهیم و میزان پیشرفت حاصل را به طور مرتب بسنجیم. تغییرات حاصل از روشهاي اجراي تغییر رفتار در ارتباط با رفتار خود آزمودنی ارزیابی میشوند و نه در ارتباط با افراد دیگر.
ـ انتخاب روش تغییر رفتار: تغییر رفتار میتواند در زمینههاي رفتاري مختلف باشد. گاه منظور ، افزایش دادن یا نیرومند ساختن رفتاري ضعیف است یا گسترش و تعمیم رفتار به موقعیتهاي تازه یا نگهداري و ادامه رفتاري خاص که به نظر میرسد ضعیف شده و یا کاهش دادن رفتارهاي ناخواسته است.
ـ انتخاب وابستگیهاي رفتار: وابستگی به رابطهي بین رفتار و دانلود جزوه روانشناسی تربیتی محیطی آن اشاره میکند. پیامدهاي رفتار میتوانند هم به طور طبیعی اتفاق بیفتند و هم به طور عمد ترتیب داده شوند. (خیس شدن زیر باران ، وابستگی طبیعی است. تشویق معلم وابستگی عمدي ترتیب داده شده است) پیامدهاي رفتار یا وابستگیها باید به دقت تنظیم شوند و آنها را به اطلاع دانشآموز رساند.
روشهاي افزایش رفتار: هدف آنها افزایش خزانهي رفتار یادگیرنده است. گاهی کودك از انجام کاري بر میآید اما آن کار را به دفعات لازم انجام نمیدهد. مثلن گاهی سلام میکند و گاهی از این کار طفره میرود.
الف) تقویت مثبت: همان روش معمول پاداش است اما اندکی تفاوت بین پاداش و تقویت مثبت وجود دارد. در پاداش ، هدف ما قدردانی و سپاسگزاري از اعمال گذشته است. هدف ما از پاداش لزومن تکرار آن رفتار نیست اما در تقویت مثبت ، هدف ما تکرار رفتار است و اگر رفتار تکرار شود تقویت صورت نگرفته است. تقویت کنندههاي مثبت مهمترین عامل افزایش و ادامه رفتار هستند. بسیاري از آنها به طور طبیعی بعد از رفتار ما اتفاق میافتند و کسی آن را عمدن ترتیب نمیدهد اما هدف از تغییر رفتار ترتیب دادن عمدي تقویت کنندهها و وابسته کردن آنها به رفتار مورد نظر است. رعایت اصول زیر اثربخشی تقویت کنندهها را بالا میبرد.
اصل اول: انتخاب دانلود جزوه روانشناسی تربیتی مناسب:
تقویتکنندههاي مختلف براي افراد مختلف تاثیرات متفاوت دارند. تاثیر یک تقویت کننده بر فرد معین ، در شـرایـط مـخـتـلـف متفاوت است. شناسایی انواع تقویتکنندهها معلم را در استفاده درست و موثر از تقویت یاري میدهد.
انواع تقویتکنندهها عبارتند از:
1 ـ تقویتکنندههاي نخستین 2 ـ تقویتکنندههاي شرطی 3 ـ تقویتکنندههاي پتهاي 4 ـ تقویتکنندههاي اجتماعی 5 ـ فعالیتهاي اصل پریماك
ـ تقویتکنندههاي نخستین: این تقویتکنندهها نیازهاي فیزیولوژیکی موجود زنده مانند آب و غذا را ارضاء میکنند که در شرایط آموزشگاهی به طور بسیار محدود استفاده میشود و فقط در رابطه با خردسالان و عقب ماندگان دانلود جزوه روانشناسی تربیتی کارآیی دارند.
ـ تقویت کنندههاي شرطی: در مجاورت با تقویت کنندههاي نخستین خاصیت تقویت کنندگی پیدا کردهاند و ذاتن خاصیت تقویت کنندگی ندارند و در شرایط آموزشگاهی بسیار مورد استفاده قرار میگیرند. مانند مدرك ، مقام ، جایزه ، نمره و...
ـ تقویتکنندههاي پتهاي (ستارهاي / ژتونی:) نوعی از تقویتکنندههاي شرطی هستند مانند یک علامت ضربدر ، یا نمرهاي که زیر تکلیف دانشآموز داده میشود که پس از دریافت تعداد معینی از این تقویتکنندهها ، میتواند امتیازاتی مانند استفاده از زمین بازي ، دیدن فیلم ، خوردن شیرینی و سایر تقویت کنندهها را بدست بیاورد. به این روش اقتصاد پتهاي نیز گفته میشود. معلم و دانشآموزان توافق میکنند که در ازاي هر رفتار مطلوب آموزشی یا اجتماعی معلم چند نمره به آنان بدهد و در ازاي چند نمره پته دریافت میکنند .همچنین در ازاي هر رفتار نامطلوب مقداري نمره دانلود جزوه روانشناسی تربیتی میشود. در این شرایط پتهاي دریافت نمیشود.
ـ تقویت کنندههاي اجتماعی: مانند لبخند زدن ، تعریف کردن ، نوازش کردن ، دادن کارت امتیاز و اعطاي مدال از روشهاي قابل دسترس معلمان هستند و بهتر است از آنان زیاد استفاده شود.
ـ تقویتکنندههاي فعالیتی: از فعالیتهائی که کودکان دوست دارند انجام دهند ، میتوان به عنوان تقویت کننده براي فعالیتهایی که کمتر به آن میپردازند ، استفاده کرد. دیوید پریماك نشان داد که انجام رفتارهاي داراي فراوانی زیاد را دانلود جزوه روانشناسی تربیتی به انجام رفتارهائی با فراوانی کم یا ضعیف وابسته کرد و از این طریق رفتارهاي ضعیف را نیرومند ساخت. این رابطهي رفتاري را اصل پریماك مینامند. مانند اینکه معلم سر کلاس بگوید: »هرکس تکالیف ریاضی خود را حل کند ، اجازه خواهد داشت بازي دلخواهش را انجام دهد. طبق اصل پریماك آن نوع فعالیتی که همیشه افراد خودشان انتخاب میکنند خاصیت تقویت کنندگی بیشتري خواهند داشت.
اصل دوم: فوریت تقویت
براي افزایش اثربخشی تقویت ، اسکینر معتقد است که تقویت فوري از تقویتی که بعد از مدتی دریافت میشود در ایجاد یادگیري موثرتر است.
وقتی بین بروز رفتار و تقویت فاصله میافتد در این بین کارهاي دیگري هم دانلود جزوه روانشناسی تربیتی میشود. بنابراین نه تنها رفتار مورد نظر که رفتارهاي بعدي هم تقویت میشوند و تاثیر تقویت بر رفتار مورد نظر کاهش مییابد .از آنجا که تقویت ، بلافاصله پس از بروز رفتار اغلب امکانپذیر نیست ، بهتر است از جملههاي تشویقی یا از پته استفاده شود.
اصل سوم: مقدار تقویت
هیچ فرمول یا قاعدهاي براي تعیین مقدار تقویت در دست نیست و تصمیم بر عهدهي معلم و تجارب وي است اما آنچه که مسلم است این است که در شرایط یکسان انجام کارهاي دشوار از انجام کارهاي آسان تقویت بیشتري میخواهد. همچنین اگر از تقویت کنندهي نخستین استفاده شود، میزان محرومیت از آن تقویت کننده ، عامل مهمی در میزان ادامهي تقویت است.
اگر آزمودنی گرسنه است دانلود جزوه روانشناسی تربیتی کمی از غذا تقویت کننده است و دادن مقدار کمی غذا در دفعات متعدد براي او تقویت کنندهي مناسبی خواهد بود. اما اگر یک مرتبه مقدار زیادي غذا به او داده شود به سرعت سیر میشود و دیگر پاسخ نمیدهد.
تقویت کنندههاي شرطی و دانلود جزوه روانشناسی تربیتی نیز میتوانند به مدت طولانی اثر تقویتی داشته باشد اما اگر دانشآموزان ببینند معلم براي هر کاري و بی دلیل یا با دلیل افراد را تشویق میکند این تقویت کننده اثر خود را از دست میدهد.
اصل چهارم: تازگی تقویت کننده
هرچه معلمان از روشها و موقعیتهاي تازه یادگیري و روشهاي جدید آموزشی استفاده کنند دانشآموزان با اشتیاق و علاقه بیشتري یاد میگیرند. افراد ، موقعیتهاي جدید یادگیري و انجام فعالیتهاي تازه را به موقعیتهاي تکراري ترجیح میدهند. بنابراین باید معلم در آموزش خود از فنون و روشهاي جدید استفاده کند تا شرایط تقویتی هم که ارائه میشود تازه شود. همچنین از یک تقویت کننده براي مدت طولانی و به طور تکراري نباید استفاده شود.
تقویت منفی یا محرك آزار دهنده:
حضور این محرك موجب آزار فرد میشود. بنابراین اگر رفتار فرد موجب حذف یا کاهش آن محرك آزار دهنده یا تقویت منفی شود ، این رفتار تکرار خواهد شد. مانند کفش تنگی که ما را آزار میدهد و از پا در میآوریم تا راحت شویم. والدین و دانلود جزوه روانشناسی تربیتی اغلب با استفاده از وابستگیهاي تقویت منفی ، رفتار دلخواهی را افزایش میدهند مانند تهدید به نمره کم براي افزایش درس خواندن. عیب این تقویت کننده این است که ابتدا باید محرك آزار دهنده را بر روي آزمودنی اجرا کرد. مانند تهدید به دادن نمره کم که یکی از شیوههاي نامطلوب آموزشی است.
روشهاي نگهداري رفتار:
براي نگهداري و ادامهي یک رفتار تازه آموخته شده ضروري است که پس از یک دوره تقویت پیاپی که در آغاز یادگیري ضروري است و بنابراین بر اساس اصل فوریت تقویت ، پاسخ بلافاصله داده میشود ، رفتار وارد یک مرحلهي تقویت ناپیاپی شود تا بدین ترتیب تقویت کـردن را کـنـار بگـذاریم. تقویت پیاپی در مقابل خاموشی بسیار حساس است. یعنی بعد از قطع ناگهانی تقویت ، رفتار به سرعت خاموش میشود اما تقویت ناپیاپی در مقابل خاموشی مقاومتر است. یعنی قطع ناگهانی این نوع تقویت منجر به خاموشی فوري آن نمیشود.
تقویت ناپیاپی انواع مختلف دارد که به آنها برنامههاي تقویت گفته میشود:
ـ برنامهي نسبی ثابت: تقویت پاسخ ضعیفی که به ارائهي تعداد دانلود جزوه روانشناسی تربیتی از آن نوع پاسخ وابسته شود. مثلن در ازاي چسباندن تمبر به هر 70 پاکت نامه ، دو هزار تومان دریافت کند. سرعت پاسخ آزمودنی در این شرایط بسیار بالا است زیرا هرچه سریعتر پاسخ دهد به دفعات بیشتـري تـقـویت میشود. مشکل اجراي این برنامه این است که اگر معلم بگوید بعد از هر 5 تمـرین نمـره مـیدهـد و همزمان چند دانشآموز کار خود را انجام دهند و معلم نتواند بلافاصله به همگی رسیدگی کند ، دانشآموزان از انجام تکالیف بیشتر خودداري میکنند .
بنابراین معلم میتواند از برنامه نسبی متغیر استفاده کند.
ـ برنامه نسبی متغیر: دانلود جزوه روانشناسی تربیتی از قبل نمیداند بعد از دادن چند پاسخ تقویت میشود اما میداند دیر یا زود تقویت دریافت خواهد کرد .تعداد پاسخها باید حدود یک میانگین از پیش مشخص شده دور بزند. اگر این میانگین 5 باشد ، گاه پس از دو پاسخ و گاه بعد از 8 پاسخ تقویت انجام میشود.
ـ برنامه فاصلهاي ثابت: آزمودنی بعد از گذشت مدت زمان ثابتی از پاسخدهی تقویت میشود. مانند اینکه اگر نفس خود را یک دقیقه زیر آب نـگـه دارد تقـویت دریافت میکند و یا دیدن تکلیف در آخر هفته و دادن نمره. اشکال مهم این برنامه این است که چون فرد از قبل مـیدانـد کـه چـه زمانی تقویت دریافت خواهد کرد ، بعد از هر بار تقویت شدن تا نزدیک شدن به تقویت بعدي پاسخ نمیدهد. مانند دانشجویان که در طول ترم تا موقع امتحان درس نمیخوانند. به همین منظور بهتر است از برنامهي فاصلهاي متغیر استفاده شود.
ـ برنامهي فاصلهاي متغیر: فاصله زمانی بین تقویتها متغیر است و شخص از قبل نمیداند که چه وقت تقویت خواهد شد اما مطمئن است دیر یا زود تقویت میشود. میانگین زمانی که تقویت دریافت میشود باید مشخص باشد. مانند امتحان گرفتن از دانشآموزان به طور غیر منتظره.
نکته:
ـ تـقـویـت پیوسته براي شروع یادگیري دانلود جزوه روانشناسی تربیتی برنامه تقویتی است. کمترین میزان مقاومت در برابر خاموشی و حداقل سرعت با نرخ پاسخدهی را در ضمن یادگیري ایجاد میکند.
ـ بـرنـامه تقویتی نسبی متغیر بیشترین نرخ پاسخدهی را تولید میکند و بعد از آن به ترتیب برنامههاي نسبی ثابت ، فاصلهاي متغیر ، فاصلهاي ثابت و در آخر برنامهي تقویت پیوسته قرار دارد. برنامهي نسبی متغیر براي تثبیت یک رفتار بیشترین اثر را دارد.
