پسر خوبمولانا به مقام عرفان رسیده بود،عرفان یعنی شناخت حق
عرفان مولانا، عرفان عشق است. یعنی برعکس عرفان خوف و عدل و فضل. عرفان عشقی عالیترین نوع عرفان است. در عرفان عشقی انسان به وحدت میرسد. مثنوی مولانا برای انسان راه گم و سر گشته حرفهایی دارد تا او را از حیرانی رهایی بخشد. مولانا انسان را از دید روانشناسی و روانکاوی بسیار دقیق مورد مطالعه قرار داده روان انسان را به انواع و اشکال مختلف تحلیل و بر رسی نموده است . این مثال ها در قالب حکایات بسیار جالب آمده نسخه های خیلی مفید برای علاج آن نیز ضمیمه شده است.مولانا بارها و به شكلهاي مختلف هشدار ميدهد كه زندان انسان، و علت اسارت او و علت همهء رنجهاي او نوعي انديشه است.