در این پست به معرفی خوانندگان آواز ایرانی میپردازیم. آواز شیوه ای از اجرای موسیقی سنتی است که ریتم ندارد و ملودی را خود خواننده با حنجره اش خلق میکند. برای تفهیم بهتر این ویدئو را ببینید: https://www.tarafdari.com/node/2445884
حال اگر نوازندگان هم خواننده را همراهی کنند به آن ساز و آواز می گویند.
البته آواز به دسته های مختلفی تقسیم میشود مانند آواز دشتی، افشاری، اصفهان، بیات، ابوعطا و .. که به دلیل تخصصی بودن مبحث در اینجا به آن نمی پردازیم. این پست صرفا برای آشنایی با مفهوم عمومی آواز و آوازخوانان ایرانی است.
برای معرفی آواز و آوازخوانان ایرانی، یک قرن اخیر را به 4 دوره تاریخی تقسیم کرده و در هر دوره 6 آوازخوان مشهور را معرفی میکنیم. دوره ها به ترتیب از قدیم به جدید هستند و در هر یک از دوره ها نیز ترتیب خوانندگان آن دوره، از قدیم به جدید است :
دوره اول : از سال 1300 تا 1330
در این دوره صدای آوازخوانان بر روی صفحات گرامافون ضبط و عرضه میشد.
قبل از این دوره، آوازخوانان برای ضبط صفحه باید به خارج از کشور سفر میکردند و از بینشان آثاری که تا امروز باقی مانده بسیار ناچیز است بنابراین از آن صرف نظر کردیم. اما در این دوره کمپانی های خارجی برای ضبط صفحات موسیقی وارد ایران شدند و ضبط صفحه در ایران رواج پیدا کرد.
حسین طاهرزاده (نمونه آواز)
ابوالحسن اقبال آذر (نمونه آواز)
قمرالملوک وزیری (نمونه آواز)
رضا قلی میرزا ظلی (نمونه آواز)
ادیب خوانساری (نمونه آواز)
جلال الدین تاج اصفهانی (نمونه آواز)
دوره دوم : از سال 1330 تا 1350
در این دوره آواز ایرانی در برنامه رادیویی گلها ضبط و منتشر میشد. داوود پیرنیا موسس و مدیر برنامه گلها، نقش موثری در رشد آواز ایرانی داشت. در این دوره با ظهور گلپا و ایرج، آواز ایرانی به سبکی محبوب و پرطرفدار تبدیل شد.
غلامحسین بنان (نمونه آواز)
ایرج خواجه امیری (نمونه آواز)
اکبر گلپایگانی (نمونه آواز)
عبدالوهاب شهیدی (نمونه آواز)
محمودی خوانساری (نمونه آواز)
حمیرا (نمونه آواز)
دوره سوم : از سال 1350 تا 1380
این دوره را میتوان دوره اوج آواز ایرانی دانست. چه قبل از انقلاب که مدیریت برنامه گلها بدست هوشنگ ابتهاج افتاد و کلاس کاری آواز ایرانی بالاتر رفت و چه بعد از انقلاب که آوازها در غالب آلبوم منتشر شدند و سود خوبی نصیب هنرمندان شد. همین باعث شد هنرمندان وقت بیشتری برای آثار خود بگذارند و آواز ایرانی کیفیت بالاتری پیدا کند. در حالی که در برنامه گلها آوازها اکثرا فی البداهه یا نهایتا پس از دو سه بار تمرین اجرا میشدند.
محمدرضا شجریان (نمونه آواز)
پریسا (نمونه آواز)
محمد منتشری (نمونه آواز)
شهرام ناظری (نمونه آواز)
علیرضا افتخاری (نمونه آواز)
ایرج بسطامی (نمونه آواز)
دوره چهارم : از سال 1380 تا امروز
این دوره را میتوان دوره افول آواز ایرانی دانست چرا که محبوبیت آواز انقدر بین مردم پایین آمد که تمام آوازخوانانش آواز را رها کرده و به سمت موسیقی تلفیقی و پاپ گرایش پیدا کردند.
علیرضا قربانی (نمونه آواز)
همایون شجریان (نمونه آواز)
سالار عقیلی (نمونه آواز)
سینا سرلک (نمونه آواز)
پرواز همای (نمونه آواز)
محمد معتمدی (نمونه آواز)
