لیگ برتر انگلیس محبوب‌ترین و از نظر تجاری موفق‌ترین لیگ ورزشی جهان به شمار می‌رود. باشگاههای لیگ برتر به لطف قراردادهای حق پخش باورنکردنی و آمار بینندگان نجومی این لیگ، ثروت هنگفتی در اختیار دارند. این همان چیزی است که باعث شده تیم‌های در حال تقلا در لیگ برتر بتوانند در سال‌های اخیر برخی از بااستعدادترین مربیان اروپا را جذب کنند؛ برای مثال، حضور اونای امری در استون ویلا یا خولن لوپتگی در وولورهمپتون را در نظر بگیرید.
طرفداری | اما پشت سر این باشگاه‌ها، ثروتمندان خارق العاده‌ای ایستاده‌اند. مالکان باشگاههای لیگ برتر، از ثروتمندترین مالکین باشگاههای فوتبال در جهان هستند. برخی از آن‌ها تجار بسیار موفق محلی هستند، اما بیشتر این ثروت از خارج کشور تامین می شود: از مالکان شرکت‌های بزرگ یا صندوق‌های دارایی ملی کشورها. در این مقاله، ما شما را با تک تک آن‌ها آشنا خواهیم کرد و فهرست کاملی از تمام مالکان باشگاههای لیگ برتر در سال ۲۰۲۴ را ارائه می‌دهیم.
مالک آرسنال کیست؟ استن کرونکه
آرسنال تحت نظر میکل آرتتا با افزایش هزینه در بازار نقل و انتقالات تقویت شده است. بازیکنانی مانند دکلان رایس، کای هاورتس و گابریل ژسوس برای بهبود تیم به آن اضافه شده‌اند. این مخارج به لطف مالک باشگاه یعنی استن کرونکه، یک تاجر آمریکایی که صاحب چند تیم ورزشی است، امکان‌پذیر شده است. کرونکه (که در سال ۲۰۱۸ توپچی‌ها را تحویل گرفت و دارایی خالص خیره‌کننده‌ی او به ۱۴.۶ میلیارد دلار آمریکا می‌رسد) علاوه بر آرسنال، مالک تیم‌های ورزشی دیگری مانند کلرادو رپیدز، دنور ناگتس و لس‌آنجلس گلادیاتورز نیز می‌باشد.
مالک استون ویلا کیست؟ ناصف انسی ساويرس و وسلی ادنس
استون ویلا در سال‌های اخیر از رونق دوباره‌ای برخوردار شده و با تزریق پول نقد هنگفت به باشگاه برای بهبود تیم، پرسنل مربیگری و زیرساخت‌ها، وارد عرصه رقابت‌های اروپایی نیز شده است. مالک این باشگاه ناصف انسی ساويرس، یک میلیاردر مصری است که امپراتوری عظیم ساخت و ساز خانواده‌اش را به ارث برده است و وسلی ادنس، یک سرمایه‌گذار آمریکایی که شرکت Fortress Investments را تأسیس کرد نیز در سال ۲۰۱۸ برای خرید ویلا او را همراهی کرد.
مالک بورنموث کیست؟ ویلیام پی. فولی
یک باشگاه دیگر از لیگ برتر و یک مالک آمریکایی دیگر؛ سال گذشته، باشگاه بورنموث توسط مالک قبلی، ماکسیم دمین، به گروه فوتبال بلک‌نایت، یک گروه مشارکتی به رهبری بیل فولی، با سهامداران خرد متعدد از جمله ستاره هالیوود مایکل بی. جردن فروخته شد. طبق گزارش‌ها، ارزش این معامله بیش از ۱۰۰ میلیون پوند بوده است، رقم هنگفتی برای باشگاهی که تنها ۱۳ سال پیش در لیگ دسته چهارم انگلیس حضور داشت.
بیل فولی در ژانویه ۲۰۲۳ سهام جز باشگاه لوریان در لیگ ۱ فرانسه را خرید و در نوامبر مجوز تاسیس باشگاهی در ای-لیگ استرالیا که قرار است در اوکلندِ نیوزیلند مستقر شود، به او اعطا شد. چندی پیش، اتحادیه فوتبال اسکاتلند با خرید سهام خرد در باشگاه هیبرنیان توسط فولی موافقت کرد؛ به شرطی که سهام او از ۲۹.۹۹ درصد تجاوز نکند و مانع حضور این تیم در رقابت‌های اروپایی نشود.
مالک برنتفورد کیست؟ متیو بنم
برنتفورد از زمان رسیدن به لیگ برتر در سال ۲۰۲۱ به خاطر روش‌های نوآورانه‌اش مورد تحسین گسترده قرار گرفته است. از تمرین‌های پیشرفته‌ی ضربات ایستگاهی تا جذب هوشمندانه بازیکن، آن‌ها هوای تازه‌ای را به لیگ دمیدند و مرد پشت این چشم‌انداز منحصربه‌فرد باشگاه، تاجر بریتانیایی متیو بنم است. بنم ثروت خود را از اسمارت‌ادز، یک شرکت تحقیقاتی آماری که برای قماربازان حرفه‌ای تأسیس کرد، به دست آورد و سابقه او در زمینه داده و تجزیه و تحلیل در سال‌های اخیر برای استراتژی‌های فوتبالی برنتفورد کاملاً حیاتی بوده است. بنم پس از اولین سرمایه‌گذاری در باشگاه دوران کودکی‌اش در سال ۲۰۰۵، سرانجام در ژوئن ۲۰۱۲ به طور کامل برنتفورد را تحت کنترل خود درآورد. بنم همچنین سهام‌دار اصلی باشگاه میتیلاند دانمارک بود، اما آن را در ماه آگوست فروخت.
مالک برایتون کیست؟ تونی بلوم
تونی بلوم، مالک باشگاه برایتون، نمونه‌ای درخشان از یک موفقیت محلی جدی است. بلوم یک هوادار مادام العمر برایتون است که ثروت خود را از طریق شرط‌بندی باارزش روی رویدادهای ورزشی به دست آورد و سپس در سال ۲۰۰۹ باشگاه را از دیک نایت تحویل گرفت. بلوم بعداً ۹۳ میلیون پوند برای توسعه ورزشگاه جدید باشگاه، آمکس استادیوم، سرمایه‌گذاری کرد و در سال‌های بعد، «مرغان دریایی» به روند رو به رشد خود ادامه دادند، جایگاه خود را در لیگ برتر تثبیت کردند، به خاطر جذب و پرورش بازیکن شهرت یافتند و در نهایت در پایان فصل ۲۳-۲۰۲۲ جواز حضور در رقابت‌های اروپایی را کسب کردند.
مالک برنلی کیست؟ آلن پیس
مالکیت برنلی نمونه‌ای اخیر از پیچیدگی‌هایی است که باشگاههای لیگ برتر با آن مواجه هستند. در نوامبر ۲۰۲۰، شرکت ALK Capital متعلق به سرمایه‌گذار آمریکایی آلن پیس، در معامله‌ای جنجالی این باشگاه را تصاحب کرد. این جنجال به جهت آن که بیم آن می‌رفت این معامله بدهی‌های قابل‌توجهی را به برنلی تحمیل می‌کند، به پا شد. متأسفانه، این نگرانی‌ها به واقعیت تبدیل شد و به نظر می‌رسید بار مالی بر عملکرد تیم تأثیر گذاشته است. برنلی در ماه مه ۲۰۲۲ به چمپیونشیپ سقوط کرد و خشم هواداران را برانگیخت.
با این حال، از آن زمان تاکنون شاهد یک چرخش مثبت بوده‌ایم. انتصاب وینسنت کمپانی به عنوان سرمربی، اقدامی هوشمندانه از آب درآمد. برنلی تحت رهبری او، فصل فوق‌العاده‌ای را در چمپیونشیپ سپری کرد، 101 امتیاز قابل توجه کسب کرد و در فصل 202۳/۲۴ به لیگ برتر بازگشت. این صعود سریع، گواهی بر مهارت‌های مدیریتی کمپانی و قدرت انعطاف‌پذیری خود باشگاه است.
در ماه مه سال ۲۰۲۲، جی جی وات، ستاره سابق NFL و همسرش کیلیا، مهاجم سابق تیم ملی آمریکا، سرمایه‌گذاری خود را در برنلی اعلام کردند. در ماه آگوست سال گذشته، برنلی اعلام کرد که گروه سرگرمی ورزشی و یوتیوبی Dude Perfect نیز در این باشگاه سرمایه‌گذاری کرده است.
مالک چلسی کیست؟ تاد بولی
از لحاظ فنی، این شرکت سهامی خاصی «کلیرلِیک کپیتال» است که مالک چلسی محسوب می‌شود، اما این تاد بولی بود که پس از معامله ۳ میلیارد دلاری این شرکت در ماه مه ۲۰۲۲، تمام توجهات را به خود جلب کرد. این تاجر آمریکایی از زمانی که شرکتش با تصاحب سهام ۶۰ درصدی چلسی، مالکیت این باشگاه را از رومن آبراموویچ، الیگارش روس، پس از ضرورت فروش به دلیل ارتباطاتش با ولادیمیر پوتین برعهده گرفت، توجه زیادی را به خود جلب کرده است.
تاد بولی همچنین یکی از مالکان مشترک تیم لس‌آنجلس داجرز، قهرمان هفت دوره سری مسابقات جهانی بیسبال، تیم بسکتبال زنان لس‌آنجلس اسپارکس و لس‌آنجلس لیکرز، یکی از تیم‌های باسابقه ان‌بی‌ای است. در ماه ژوئن، مالکان چلسی با خرید سهام عمده باشگاه استراسبورگ، تیمی حاضر در لیگ ۱ فرانسه، به توافق رسیدند.
مالک کریستال پالاس کیست؟ جان تکستور، دیوید بلیتزر، جاش هریس و استیو پریش
از سال ۲۰۱۰ که سایمون جردن، مالک سابق باشگاه، تصمیم به فروش سهام‌های اقلیت گرفت، باشگاه کریستال پالاس در جنوب لندن توسط گروهی از سرمایه‌گذاران اداره می‌شود. در حال حاضر چهار نفر بر این باشگاه کنترل دارند:
- جان تکستور: یک تاجر آمریکایی با سابقه‌ای در زمینه فعالیت رسانه‌ای
- دیوید بلیتزر: یک سرمایه‌گذار آمریکایی و مالک چندین تیم ورزشی
- جاش هریس: یک سرمایه‌گذار آمریکایی دیگر با ارتباطاتی در ورزش آمریکا، از جمله تیم بسکتبال فیلادلفیا سونی سیکسرز
- استیو پریش: رئیس هیئت مدیره بریتانیایی باشگاه، که کنسرسیوم سال ۲۰۱۰ را رهبری کرد و یک هوادار مادام‌العمر کریستال پالاس است.
کریستال پالاس یکی از پنج باشگاهی است که توسط شرکت هلدینگ جان تکستور (Eagle Football Holdings) اداره می‌شود. این شرکت در سال ۲۰۲۱ سهام ۴۰ درصدی کریستال پالاس را خریداری کرد و مالک باشگاه بوتافوگو برزیل، باشگاه مولن بیک در لیگ بلژیک و آکادمی آمریکایی اف سی فلوریدا نیز می‌باشد. تکستور در سال ۲۰۲۲ مالکیت باشگاه لیون فرانسه را نیز به طور کامل برعهده گرفت.
مالک اورتون کیست؟ فرهاد مشیری
در حال حاضر، با وجود تلاش‌های فراوان برای جذب سرمایه‌گذار خارجی، همچنان شاهد مالکیت فرهاد مشیری بر باشگاه اورتون هستیم. این تاجر بریتانیایی-ایرانی در سال ۲۰۱۶ باشگاه را تحویل گرفت و دوران مالکیت او با انتقادهای گسترده همراه بوده است، زیرا با وجود سرمایه‌گذاری‌های کلان، باشگاه بارها در خطر سقوط قرار گرفته است. گفته می‌شود دارایی خالص مشیری بیش از ۳ میلیارد دلار است؛ با این حال، در حال حاضر باشگاه با مشکل کمبود نقدینگی برای تکمیل ساخت ورزشگاه جدید خود مواجه است و شرکت آمریکایی ۷۷۷ پارتنرز در حال مذاکرات پیشرفته برای سرمایه‌گذاری در باشگاه و احیای آن پروژه است.
مالک فولام کیست؟ شاهد خان
شاهد خان در سال ۲۰۱۳ فولام را تحت کنترل خود درآورد و از آن زمان تاکنون شاهد چندین صعود و سقوط این تیم از لیگ برتر و همچنین پروژه عظیم بازسازی ورزشگاه بوده‌ایم که ظرفیت کریون کاتیج را به تازگی به ۲۹,۶۰۰ نفر افزایش داده است. این تاجر پاکستانی-آمریکایی ثروت خود را از شرکت تولید قطعات خودرو «فلکس-ان-گیت» به دست آورد و در چندین تیم ورزشی از جمله فولام و تیم جگوارز جکسون‌ویل در لیگ ملی فوتبال آمریکا (NFL) سرمایه‌گذاری کرده است. او به همراه پسرش تونی، مالک مشترک کمپانی AEW در دنیای کشتی کچ نیز محسوب می‌شود.
مالک لیورپول کیست؟ جان هنری و تام ورنر
فن‌وی اسپورتس گروپ، یک شرکت سرگرمی آمریکایی که توسط میلیاردرهایی به نام جان دبلیو هنری و تام ورنر تأسیس شده است، از سال ۲۰۱۰ مالک باشگاه لیورپول بوده است. این باشگاه از آن زمان به طور چشمگیری رشد کرده و سودآوری بیشتری کسب کرده است. بخشی از دلایل این موفقیت، فروش سهام‌های اقلیت توسط FSG است، از جمله سهام ۲ درصدی به لبرون جیمز، اسطوره بسکتبال NBA.
مالک لوتون تاون کیست؟ دیوید ویلکینسون
صعود لوتون به لیگ برتر، داستانی فوق‌العاده است که توسط لوتون تاون ۲۰۲۰، کنسرسیومی از هواداران که باشگاه را در سال ۲۰۰۸ از ورشکستگی نجات دادند، رقم خورد. در میان اعضای اصلی این گروه، دیوید ویلکینسون، عضو مؤسس، حضور داشت و در سال ۲۰۱۸، این هوادار پرشور لوتون به عنوان رئیس باشگاه انتخاب شد. دارایی خالص او به طور عمومی مشخص نیست، اما قطعا در مقایسه با اکثر باشگاههای دیگر لیگ برتر ناچیز است و لوتون با بودجه‌ای بسیار کمتر از سایر تیم‌های لیگ برتر رقابت می‌کند.
مالک منچسترسیتی کیست؟ ابوظبی یونایتد گروپ
در همین حال، مالکان منچستر سیتی از ثروتمندترین افراد جهان هستند. تصاحب باشگاه توسط گروه ابوظبی یونایتد به رهبری شیخ منصور در سال ۲۰۰۸، سرنوشت باشگاه را متحول کرد و تزریق عظیم پول اماراتی‌ها، در نهایت منجر به قهرمانی به درازای تاریخ‌شان در لیگ قهرمانان اروپا در سال ۲۰۲۳ شد. دارایی خالص خودِ منصور، طبق گزارش‌ها، ۱۷ میلیارد دلار است و ثروت کل خانواده‌ی او به ۱ تریلیون دلار می‌رسد. جای تعجب ندارد که سیتی لیگ برتر را قبضه کرده است.
سیتی فوتبال گروپ (CFG / شرکت مادر گروه ابوظبی یونایتد) علاوه بر منچسترسیتی، ۱۲ باشگاه دیگر نیز در اختیار دارد. از جمله: ژیرونا، مومبای سیتی، ملبورن سیتی، نیویورک سیتی، پالرمو و تیم‌هایی در آمریکای جنوبی و آسیا.
مالک منچستریونایتد کیست؟ خانواده گلیزر و سر جیم رتکلیف
خانواده گلیزر، یکی از جنجالی‌ترین گروه‌های مالکیت در لیگ برتر، از زمان تصاحب باشگاه در سال ۲۰۰۵ همواره مورد انتقاد و اعتراض هواداران یونایتد بوده‌اند. منتقدان می‌گویند آن‌ها منچستریونایتدِ در حال رکود و با عملکرد ضعیف را از نظر مالی تخلیه می‌کنند. در دسامبر گذشته، سر جیم رتکلیف با خرید ۲۵ درصد از سهام منچستر یونایتد به ارزش تقریبی ۱.۳ میلیارد دلار (۱ میلیارد پوند) موافقت کرد. این بدان معناست که گروه Ineos متعلق به رتکلیف، کنترل عملیات فوتبالی را برعهده خواهد گرفت.
گروه Ineos از سوی دیگر مالک باشگاه نیس فرانسه است. همچنین این گروه مالک باشگاه لوزان سوئیس، از تیم‌های حاضر در لیگ برتر این کشور، می‌باشد.
مالک نیوکاسل کیست؟ صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان سعودی
در اکتبر ۲۰۲۱ سرانجام به دوران پرحاشیه مالکیت مایک اشلی بر نیوکاسل پایان داده شد، اما مالکان جدید نیوکاسل جنجال بیشتری به پا کردند. مالک کنونی تیم نیوکاسل، صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان سعودی (PIF) است؛ یک صندوق ثروت هنگفت دولتی که برای انجام سرمایه‌گذاری به نمایندگی از دولت عربستان تأسیس شده است. با این حال، به ادعای لیگ برتر، با وجود این ارتباط آشکار، دولت عربستان این باشگاه را «کنترل» نمی‌کند. در ماه ژوئن گذشته، PIF مالکیت چهار باشگاه پیشروی عربستان سعودی یعنی النصر، الهلال، الاهلی و الاتحاد را برعهده گرفت.
مالک ناتینگهام فارست کیست؟ اوانجلوس ماریناکیس
هواداران ناتینگهام فارست مدت زیادی را برای بازگشت به لیگ برتر انگلیس انتظار کشیدند و در نهایت با درخشش استیو کوپر، سرمربی تیم، در فصل 2021/22 این اتفاق رقم خورد. با این حال، عامل اصلی ماندگاری آن‌ها در لیگ برتر، سرمایه‌گذاری‌های کلان مالک یونانی باشگاه، اوانجلوس ماریناکیس است. ماریناکیس در سال ۲۰۱۷ مالکیت باشگاه را برعهده گرفت و از آن زمان تاکنون پول زیادی را به آن تزریق کرده است. ماریناکیس علاوه بر ناتینگهام فارست، از سال ۲۰۱۰ مالک المپیاکوس، تیم مطرحی در لیگ برتر یونان، و از نوامبر مالک ریو آوه پرتغال نیز است.
مالک شفیلد یونایتد کیست؟ شاهزاده عبدالله بن مساعد
شاهزاده عبدالله بن مساعد، مالک باشگاه شفیلد یونایتد، انتظار دارد به زودی مالکیت باشگاه واگذار شود، اما در حال حاضر، این شاهزاده سعودی که در سال ۲۰۱۹ به طور کامل مالک باشگاه شد، همچنان اداره آن را برعهده دارد. ثروت عبدالله به هیچ وجه به ثروت صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان (PIF) نمی رسد، اما او همچنان توانسته است شاهد دو صعود این باشگاه در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۲ باشد.
مالک تاتنهام کیست؟ گروه انیک، جو لوییس و دنیل لوی
تاتنهام تأکید کرده است که این شرکت سرمایه‌گذاری بریتانیایی یعنی گروه ENIC است که باشگاه را کنترل می‌کند، نه تاجر بدنام جو لوئیس که اخیراً توسط دادستان‌های فدرال آمریکا به 19 مورد معاملات داخلی متهم شده است. جو لوئیس و رئیس هیئت مدیره، دنیل لوی، در سال 2001 مالکیت باشگاه را برعهده گرفتند؛ بدین معنا که مالکان تاتنهام طولانی‌ترین دوره مالکیت در لیگ برتر را دارند. گروه ENIC در اواخر دهه 1990 روی باشگاه‌هایی نظیر رنجرز، اسلاویا پراگ، آ اک آتن، وینچنزا کالسئو و بازل سرمایه‌گذاری کرد، اما به منظور افزایش سهام خود در تاتنهام در سال ۲۰۰۷، آن سهام‌ها را فروخت.
مالک وست هم کیست؟ دیوید سالیوان و دانیل کرتینسکی
درگذشت دیوید گلد، رئیس سابق باشگاه (که مالکیت مشترک را در سال ۲۰۱۰ به همراه دیوید سالیوان، تاجر بریتانیایی دیگر برعهده گرفت)، در ژانویه ۲۰۲۳، شوک بزرگی به وست هم وارد کرد. سهام گلد در اختیار دخترش ونسا باقی مانده است، در حالی که سالیوان همچنان در جایگاه خود حضور دارد و ۳۸.۸ درصد از سهام باشگاه را در اختیار دارد. همچنین دانیل کرتینسکی، سرمایه‌گذار اهل چک که از سال ۲۰۲۱ در این باشگاه حضور پیدا کرده، مالک ۲۷ درصد از سهام باشگاه است.
مالک وولورهمپتون کیست؟ گو گوانگچانگ
از سال ۲۰۱۶، وولورهمپتون توسط شرکت چندملیتی چینی، فوسون اینترنشنال، به رهبری تاجری به نام گو گوانگچانگ، اداره می‌شود. پس از نهایی شدن معامله ۴۵ میلیون دلاری، تیم اصلی مردان این باشگاه توانست با جهشی چشمگیر در لیگ‌های فوتبال، به یک تیم تثبیت‌شده در لیگ برتر تبدیل شود و از سال ۲۰۱۷ به طور مرتب در لیگ برتر باقی بماند. سرمایه‌گذاران اقلیتی این باشگاه شامل لیانگ شینجون و وانگ کانبین هستند.
رتبه بندی مالکان باشگاههای لیگ برتر بر اساس میزان ثروت
| رتبه |
باشگاه |
ثروت خالص به پوند |
|
۱
|
نیوکاسل |
۴۸۹ میلیارد |
| 2 |
منچستریونایتد |
۲۲.۰۱ میلیارد |
| 3 |
منچسترسیتی |
۱۷.۳۷ میلیارد |
| 4 |
چلسی |
۱۲.۴۷ میلیارد |
| 5 |
آرسنال |
۱۰.۱۸ میلیارد |
| 6 |
استون ویلا |
۹.۳۹ میلیارد |
| 7 |
اورتون |
۸ میلیارد |
| 8 |
لیورپول |
۷.۷۴ میلیارد |
| 9 |
فولام |
۶.۲۴ میلیارد |
| 10 |
وست هم |
۵.۷۶ میلیارد |
| 11 |
وولورهمپتون |
۵.۴۵ میلیارد |
| 12 |
تاتنهام |
۴.۵۸ میلیارد |
| 13 |
کریستال پالاس |
۴.۳۴ میلیارد |
| 14 |
بورنموث |
۱.۲۶ میلیارد |
| 15 |
برایتون |
۱.۰۳ میلیارد |
| 16 |
ناتینگهام فارست |
۴۸۹ میلیون |
| 17 |
برنتفورد |
۲۲۰ میلیون |
| 18 |
شفیلدیونایتد |
۱۵۸ میلیون |
| 19 |
لوتون تاون |
۲۵.۷۴ میلیون |
| 20 |
برنلی |
نامشخص |
منابع: BBC, Give Me Sport, and Jobs In Football
