استفاده از داوران زن برای قضاوت مسابقات فوتبال مردان، در حال تبدیل شدن به موضوعی عادی است و حتی در جام ملتهای آسیای ۲۰۲۳ که به میزبانی قطر برگزار شد، شاهد رخ دادن چنین اتفاقی بودیم.
حالا خبرورزشی گزارش میدهد که مهناز ذکایی و مهسا قربانی با توجه به دریافت مجوزهای لازم برای قضاوت با VAR، شانس حضور در تیم داوری دربی آینده تهران به عنوان کمک داوران ویدیویی (VAR) را دارند. در صورتی که این اتفاق رخ دهد، اولین حضور یک داور زن در کوبل داوری دربی در تاریخ فوتبال ایران به ثبت میرسد.
با این حال، قضاوت داوران زن در فوتبال ایران همیشه پر فراز و نشیب بوده است. حقوقهای بسیار ناچیزی که گاهی پرداخت آن مدتها به تعویق میافتد، نداشتن بیمه، امنیت شغلی و حتی لباس مناسب برای فصل سرما، بخشی از مصائبی است که داوران با آن دست و پنجه نرم میکنند؛ مصائبی که البته گریبانگیر داوران مرد نیز میباشد.
این فراز و نشیبها در زندگی شغلی داوران زن فوتبال ایران اما گاهی وارد فازهای دیگری نیز شده است. در مردادماه سال ۱۳۹۸، هشت داور زن برای فستیوال مدارس فوتبال بوشهر که در رده سنی زیر ۱۲ سال برگزار میشد به قضاوت پرداختند و در شبکههای اجتماعی بازخورد بینظیری دریافت کردند اما خیلی زود و تنها پس از یک روز، از ادامه فعالیت آنها جلوگیری شد.
در مورد دیگر، آسو جواهری، داور باتجربه فوتبال زنان که دکترای جامعهشناسی اقتصادی دارد و برای تز دکترای خود اقتصادی سیاسی فوتبال ایران را مورد بررسی قرار داد، در سال ۱۳۹۹ به دلیل پژوهشهای خود، از داوری کنار گذاشته شد. جواهری در زمینه مطالعات جنسیت و ورزش و تبعیض و نابرابریها نیز مطالعات و پژوهشهایی داشته و حتی چندین کتاب تالیف و ترجمه کرده است.
آسو جواهری که سال ۱۴۰۱ از داوری حرفهای کنارهگیری کرد، در مقطع کنار گذاشته شدن خود از داوری در پاسخ به سوال خبرنگار ایسنا مبنی بر اینکه به چه دلیلی محروم شده است، گفت:
«نمیدانم محرومیت است یا چیز دیگری، اما تابستان پس از چند مقاله و مصاحبه تحلیلی یکبار تهدید به محرومیت شدم و طبق گفته رئیس دپارتمان نامه محرومیتم به دبیرکل ارسال شد، پس از آن رئیس دپارتمان داوری گفت حق مصاحبه نداری و با اینکه گفتم به قوانین آگاهم و مصاحبه فنی درباره داوری یا بازی لیگ زنان نداشتهام اما با لحن بد و بسیار عصبانی پاسخ داد که به طور کلی حق گفتن و نوشتن در مورد فوتبال زنان و همین مسائلی که نوشتهای را نداری، مگر اینکه هیچ نقدی به تبعیضها و نابرابریهای جنسیتی در فوتبال ایران نداشته باشی. من گفتم جامعهشناسم نه مداح، او هم گفت پس باید بین داوری و پژوهشگری یکی را انتخاب کنی. پرسیدم بر اساس کدام قانون و آییننامه که جواب داد فیفا گفته. در ادامه من گفتم که در آییننامههای فیفا چیزی ندیدهام، نهایتا گفت همین است، کار شما با داوری تداخل دارد، اگر میخواهی اینگونه بنویسی پس باید بین داری و پژوهشگری یکی را انتخاب کنی.»
جواهری در پاسخ به اینکه آیا واقعا محروم شده است، گفت:
«نمیدانم محرومیت است یا نه، اما بعد از آخرین قضاوتم، بار دیگر در این مورد صحبت کردم که فعالیت پژوهشی من تداخلی با داوری ندارد اما بر مواضع قبلی پافشاری شد. بههرحال از آن زمان با وجود رضایت ناظر فنی از بازی آخرم دیگر هیچ ابلاغی برای قضاوت نداشتهام و طبیعتا علت نبودنم در نوبت قضاوت، فنی نیست.»
با این حال، حتی احتمال در نظر گرفتن دو داور زن برای استفاده از آنها در مهمترین دیدار باشگاهی فوتبال ایران، خبر مهم و البته شیرینی محسوب میشود که میتوان آن را به فال نیک گرفت و به آینده داوری زنان در فوتبال ایران، امیدوار شد.