پرنده همای سعادت یا همای خوشبختی با نام علمی کرکس ریش دار یکی از اساطیر و افسانه های تاریخ ایران مانند ققنوس که در اساطیر ایران، یونان و مصر جایگاه مهمی دارد این پرنده هم نیز جایگاه بسیار ارزشمندی در تاریخ ایران دارد.
به همین دلیل نقش هما در بسیاری از سرستون های تخت جمشید وجود دارد و اشعار بسیاری در ادبیات پارسی سروده شده‌اند.
نقش و نگاره این پرنده در کنده‌کاری‌ها و برخی از سر ستونهای پارسه یا همان تخت جمشید پیدا میشود.
|
تندیس همای سعادت در پارسه
|
|
لحظه پیدایش تندیس همای سعادت در پارسه
|
ممکن است که در ذهن ما این سوال به وجود آید که چرا یک کرکس یا لاشخور در نزد ایرانیان باستان ارزشمند بوده و مایه‌ی خوشبختی بوده است ؟
میتوان گفت بیش از ۸۰ درصد غذای هما ، مغز استخوان است و میتواند در کمتر از ۲۴ ساعت استخوان را به صورت کامل هضم نماید زیرا اسید معده هما بسیار زیاد است. هما مانند دیگر پرنده‌های شکاری علاقه‌ای به خوردن گوشت و لاشه ندارد، هرگز به هیچ موجود زنده‌ای هجوم نمیبرد. غذای او فقط استخوان حیواناتی است که مدت‌ها از مرگ‌شان گذشته باشد. او حتی گوشت مردار را نیز نمی‌خورد. در داستان های کهن ایرانی این پرنده، پرنده‌ای استخوان‌خوار و بی‌آزار شناخته شده‌است؛ به طوری که سعدی درباره این پرنده این چنین گفته است :
|
همای بر همه مرغان از آن شرف دارد
که استخوان خورد و جانور نیازارد
|
این پرنده در ادبیات کهن ایران نماد خوشبختی را داشته است دقیقا واژگون و بلعکس جغد که در دنیا نماد بدبختی تیره بختی بوده است؛ همای به خوشبختی نامور است به گونه ای که اگر سایه اش روی هر کسی بیوفتد وی به نیکبختی خواهد رسید به همین سبب نامش را این چنین گذاشتند.
برخی از یادکرد های شاعران از همای خوشبختی در ادبیات فارسی :
فردوسی :
|
تو فر همایی و زیبای گاه
تو تاج کیانی و پشت سپاه
همای سپهری بگسترد پر
همی بر سرش داشت سایه ز فر
|
حافظ :
|
همای گو مفکن سایهٔ شرف هرگز
بر آن دیار که طوطی کم از زغن باشد
|
شهریار :
|
علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را
که به ماسوا فکندی همه سایهٔ هما را
|
سعدی :
|
تو همایی و من خستهٔ بیچاره گدای
پادشاهی کنم ار سایه به من برفکنی
|
حافظ :
همای گو: مَفِکن سایهٔ شرف هرگز
بر آن دیار که طوطی کم از زَغَن باشد |
نظامی :
چون تو همایی شرف کار باش
کم خور و کم گوی و کم آزار باش |
مولانا :
از فلک آمد همایی بر سر من سایه کرد
من فغان کردم که دور از پیش آن خوب ختن |
|
پرواز همای بر فراز آسمان
|
رنگ اصلی همای، سفید است اما به سبب حمام در آب های حاوی گوگرد، به منظور باکتری زدایی به مرور زمان زرد رنگ شده است، هما در خاک‌های حاوی اکسید آهن با چنگال خود خاک حاوی اکسید آهن را بر می‌دارد و آن را روی پر و بالش می‌مالد تا مطمئن شود که به رنگ نارنجی آتشین تبدیل شده و ظاهری جدید به خود بگیرد و رفتار استتار یا دفاعی این پرنده است.
|
نقشه پراکندگی همای خوشبختی در جهان
|
فکت های پایانی :
_ طول بال این پرنده حدود 3 متر است.
_ PH اسید معده هما برابر یک است؛ به طوری که حتی میتواند فلزات را هم ذوب کند.
_ وزن این پرنده ۱۳ تا ۶ کیلو گرم است.
_ به طور تقریبی قد همای از نوک تا دم ۹۰ تا ۱۳۰ سانتی متر است.
● برای دیدن همه ی پست های من اینجا کلیک کنید.
