کوین دویل، مهاجم اسبق ولورهمپتون و تیم ملی ایرلند که ۶۴ بازی و ۱۴ گل ملی در کارنامه دوران حرفه‌ای خود دارد، از جمله بازیکنانی است که در سال ۲۰۱۷ به دلیل وارد شدن آسیب به مغز و ناحیه‌های مختلف آن مجبور به خداحافظی از فوتبال شد.
بازنشستگی کوین دویل به دلایل پزشکی در شرایطی که سر زدن باعث سردردهای مداوم برای او می‌شد، نشان می‌دهد که با حذف توپ های چرمی سنگین مشکلات برطرف نشده است.
در دهه ۹۰، درباره موفقیت اریک هریسون و بازیکنان منچستریونایتد در سال ۱۹۹۲ داستانی خاصی وجود داشت؛ نصیحتی که هریسون زمانی از یک هافبک میانی دریافت کرد و آن را در تاکتیک‌هایش به کار گرفت.
جورج کورتیس همیشه به عنوان یکی از عوامل مهم کاونتری سیتی در مسیر قهرمان جام حذفی 1987، به یاد می‌ماند. با این حال، برای نسل هریسون در دهه‌های 1950 و 1960، او همان هافبک وسطی بود که می‌توانست حتی بهترین حریف را هم به دردسر بیندازد. هریسون در دوره ملی خود با او بازی کرد و همیشه مجذوب این بود که چگونه مردی 5 فوت و 11 اینچی ضربات سر زیادی را در برابر بازیکنانی که بیش از 6 فوت داشتند می‌زند. کورتیس توضیح داد:《اشکالی ندارد، در اوایل بازی، وقتی اولین توپ از وسط می آید، من توپ را با سر نمی زنم. من پشت سر مهاجم وسط حرکت کرده و سپس سر می زنم.》
به عنوانی می‌توان گفت که هریسون پس از دیدن مهارت سرزنی کورتیس و همچنین تأثیر قدرت ضربه سر، شدیداً تحت تأثیر آن قرار گرفته و در سال‌های پایانی فوتبالش ضربات سر زیادی زد که در پایان عواقب خوشی برای او به همراه نداشت.
او حتی در دوران مربی‌گری تیم‌های اورتون و یونایتد، از تاکتیکی بهره می‌گرفت که ضربات سر نقش مهمی در آن داشتند.
در هر حال، هریسون توانست از این نکته مثبت در رهبری تیم خود استفاده کند اما برای سلامتی خودش تأثیر مثبتی نداشت.
هریسون حتی مرتبه‌ای به دلیل جراحات وارد شده به مغزش در زمانی که بازی می‌کرد؛ از شدت جراحات به بیمارستان منتقل شد و حتی لحظه زایمان همسرش را نیز از دست داد.
در سال ۲۰۱۹، هریسون ۷۹ ساله با تعدادی از کارشناسان فوتبال انگلیس روبرو شد. آنها درباره شاگردان سابقش مانند بکام و گیگز سوال کردند او جوابی نداد و بسیاری دلیل این اتفاق را تأثیر ضربات سر بر مغز هریسون دانستند که باعث اختلال مغزی و فراموشی شده بود.
احتمالاً هواداران یونایتد تا به حال در مورد وضعیت وخامت‌بار هریسون و چیزی که پزشکی قانونی آن را در تحقیقات جف آسل به عنوان "بیماری صنعتی" توصیف می کند، رنج می‌بُرد، یعنی زوال عقل ناشی از ضربه زدن به توپ، خواند باشند.
هریسون در نهایت در سال ۲۰۱۹ چشم از جهان فرو بست.
بیشتر بخوانید: آنها که تشویق می‌شوند، آنها که در سکوت اخراج می‌شوند
افراد زیادی هستند که به همین شکل از این داستان رنج کشیده‌اند. خانواده آستل کمپینی را برای تحقیقات بیشتر در زمینه تأثیرات ضربه سر بر روی مغز و سلامت بازیکنان راه انداختند. کمپین آنها برای اولین بار در مارس 2014 نشان داده شد. پس از آن از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ اتحادیه فوتبال و انجمن فوتبالیست‌های حرفه‌ای مطالعات را برای بررسی خطرات در این زمینه انجام داد که بسیاری از نظرها را تغییر داد.
با در نظر گرفتن اینکه در واقع در سال 2002 که دو سازمان اعلام کردند برنامه تحقیقاتی 10 ساله مشترک وجود دارد. اما در کمال تعجب تحقیقات اصلی از سال ۲۰۱۴ آغاز شد!
کوین دویل، مهاجمی بود که سال ۲۰۱۷ بنا به توصیه پزشکی مجبور به بازنشستگی شد، زیرا ضربه سر توپ باعث سردردهای مداوم او می‌شد. صحبت‌های دویل به دنبال آنچه او به عنوان ضربه‌های مغزی "بی‌شمار" توصیف می کند نشان می‌دهد خطرات این موضوع در کوتاه مدت نیز ظاهر می‌شود.
به عنوان بازیکنی که همیشه به دلیل توانایی هوایی خود مشهور بود و درصد بالایی از گل های خود را در ردینگ، ولورهمپتون و کلرادو راپیدز با ضربه سر ثمر رساند، این مسئله جای تعجب ندارد. کویل حتی در آن سال مجبور به خداحافظی از تیم ملی ایرلند نیر شد و در کمتر از یک سال به اجبار به شکل کامل از فوتبال کناره‌گیری کرد.
نتایج تحقیقات تأثیر ضربه سر بر سلامتی بازیکنان
در سال ۲۰۱۷ مطالعه‌ای در نیویورک نشان داد که بازیکنان 30 ساله لیگ MLS که 885 تا 1550 بار در سال توپ را با سر می‌زنند، حرکت آب در سه ناحیه مغزشان به‌طور قابل‌توجهی پایین‌تر است و آن‌هایی که این کار را بیش از 1800 بار انجام می‌دهند، در تست‌های حافظه به‌طور چشمگیری بدتر می‌شوند.
دانشگاه بوستون نیز در همان سال اعلام کرد که پیشرفت قابل توجهی در آمار بیماری آنسفالوپاتی تروماتیک مزمن (CTE)، (بیماری مغزی ناشی از ضربات مکرر) در ورزش‌های آمریکایی قابل مشاهده است.
پس از این تحقیقات در آمریکا قانونی به تصویب رسید که طی آن هنگام برگزاری مسابقات، افراد کمتر از ۱۰ سال در ورزش‌ها و مسابقات رسمی باید کمترین آمار سرزنی را ثبت کنند.
دویل در سال 20۰۹ به لیگ برتر انگلیس منتقل شد. این حقایق به خوبی در فوتبال انگلیس منعکس نمی‌شود که در نتیجه آن سرنوشت برخی فوتبالیست‌ها درست مانند دویل خواهد شد.
صدمات مغز چه خواهد بود؟
آسیب زیر ضربه‌ای زمانی اتفاق می افتد که سر فرد با یک نیروی قوی برخورد می کند. اما بر خلاف ضربه مغزی، آنقدر شدید نیست که علائم واضحی ایجاد کند.
این آسیب هنوز هم باعث آسیب مغزی می شود. با گذشت زمان، صدمات زیر ضربه‌ای مکرر انباشته شده و منجر به آسیب جدی‌تر شود. این نوع ضربه مکرر سر با آنسفالوپاتی تروماتیک مزمن (CTE)، یک بیماری پیشرونده عصبی مرتبط است. خطر CTE زمانی بالاتر است که فردی در طول سالیان متمادی هم صدمات مغزی و هم ضربه مغزی را تجربه کند. CTE هنوز به طور کامل درک نشده است. بسیاری از عوامل، مانند ژن ها و رژیم غذایی، ممکن است بر چگونگی ترومای سر که منجر به CTE می شود تأثیر بگذارد.
علائم نیز برای هر فرد متفاوت خواهد بود. علائم اولیه احتمالی عبارتند از:
●خودکنترلی ضعیف
●رفتار حرکتی ضعیف (در دوران پیری)
●مشکلات حافظه
●اختلال در عملکرد مغز
علاوه بر فوتبال، CTE در ورزشکارانی دیده شده است که سایر ورزش‌های تماسی مانند کشتی و هاکی روی یخ را انجام می‌دهند. برای درک اینکه چگونه فوتبال با CTE مرتبط است، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
کدام گروه از بازیکنان بیشتر در خطر هستند؟
به طور کلی، بازیکنان جوان‌تر فوتبال بیشتر در معرض آسیب‌های مغزی ناشی از سر قرار می‌گیرند.
این به این دلیل است که آنها بر این تکنیک تسلط کامل ندارند. همانطور که آنها یاد می گیرند چگونه ضربه سر بزنند، معمولاً از حرکات بدن نادرست استفاده می کنند. این خطر آسیب مغزی را افزایش می دهد. علاوه بر این، مغز آنها هنوز در حال بلوغ است. گردن آنها نیز معمولاً در مقایسه با گردن بازیکنان باتجربه‌تر ضعیف‌تر است. با توجه به این عوامل، بازیکنان جوان‌تر در برابر خطرات ضربه زدن آسیب پذیرتر می شوند.
تأثیر تغییر شکل ظاهری توپ در کاهش خطرات
طبق تحقیقات قسمت انتهای پایینی توپ محدوده فشار NCAA و FIFA، که محققان کشف کردند می تواند به کاهش اوج نیروی ضربه توپ کمک کند، از قبل با فشارهای مشخص شده توسط سازنده روی توپ هماهنگ است.
این مشخصات راهی آسان برای دانستن اینکه آیا فشار به اندازه کافی پایین است تا خطر آسیب سر را کاهش دهد، فراهم می‌کند. "این مطالعه واقعاً این موضوع را روشن می کند که چگونه وزن و تاثیر توپ در شرایط مختلف می تواند تغییر کند. فرانسیس شن، استاد حقوق در دانشگاه مینه‌سوتا، در این زمینه گفت:《می‌توان از این تحقیق و نتایج آن برای کاهش بیشتر خطر آسیب عملکردی یا ساختاری مغز در نتیجه ضربه‌های سر ناشی از بازی فوتبال استفاده کرد. برنامه‌ای که در جهت تقاطع ضربه های ورزشی و نظام حقوقی است.》
نائومان و شن، دو محقق فعال، از طریق یک تلاش تحقیقاتی چند نهادی برای درک بهتر علل و اثرات ضربه مغزی و آسیب‌های سر مرتبط با ورزش، ملاقات کردند. در این مطالعه، آزمایشگاه Nauman سه اندازه توپ فوتبال ۴، 4.5 و 5 را با ضربه زدن آنها به صفحه نیرو در آزمایشگاه آزمایش کرد.
اگرچه تنها توپ‌های سایز 5 توسط بزرگسالان حرفه‌ای بازی می‌شود، محققان همچنین اندازه‌های کوچک‌تر 4 و 4.5 را که بچه‌های زیر 12 سال بازی می‌کردند، مشاهده کردند تا ارزیابی کنند که اندازه یک توپ چقدر به اوج نیروی ضربه کمک می‌کند. این مطالعه شامل 50 آزمایش برای هر اندازه توپ در چهار فشار مختلف، از 4 psi تا 16 psi بود. این محدوده شامل فشارهای کمتر از مشخصات استاندارد تولید و نزدیک به محدودیت مقررات بدنه حاکم بر فوتبال است که نشان می‌دهد تغییر سایز توپ نقش مهمی در کاهش میزان خطرات خواهد داشت.
خطرات ضربه سر در فوتبال زنان
یک درگیری حماسی در فوتبال زنان در استرالیا و نیوزیلند آغاز ش و با قهرمانی اسپانیا به پایان رسید، زیرا 32 تیم برای جام جهانی زنان فیفا در سال 2023 رقابت کردند.
اما درگیری‌ها از نوع متفاوت نیز جلب توجه می کند؛ ضربه‌های پر سرعت به سر بازیکنان. تحقیقات جدید خطر ضربه مغزی و آسیب احتمالی درازمدت مغزی را در یک ورزش تهاجمی نشان می‌دهد که در حال حاضر ستاره‌های زیادی به دلیل انواع آسیب‌های بدنی از جام جهانی خارج شده‌اند. وقتی صحبت از ضربه مغزی به میان می آید، مطالعات جدید به راه هایی برای بهبود حفاظت و سلامت بازیکنان اشاره می کند.
برایانا اسکوری همه اینها را از نزدیک می داند. به عنوان یک دروازه بان فوتبال، او هرگز قبل از مهار توپ دو بار فکر نکرد. دارنده دو مدال طلای المپیک و قهرمان جام جهانی 1999 به طور معمول با ده‌ها بازیکن روبرو می‌شد که مستقیماً به سمت او می‌رفتند، به سمت توپ‌هایی که با سرعت 50 مایل در ساعت شوت می‌شد؛ مقابل آنها قرار می‌گرفت تا جلوی گل شدت توپ را بگیرد.
قطعاً در دراز مدت تأثیر منفی آن قابل مشاهده است.
در جام جهانی اخیر (۲۰۲۳) نیز می‌توان با قاطعیت گفت که در بلند مدت شاهد بروز علائم ناگواری در بین فوتبالیست‌های زن خواهیم بود.
یک آسیب نامرئی
اگرچه فوتبال به طور معمول یک ورزش با تماس بالا در نظر گرفته نمی شود، ماهیت بازی می تواند شامل ارسال و ضربه‌های سخت از توپ، زمین و سایر بازیکنان باشد. کارشناس فوتبال، اسکری می‌گوید:《ممکن است مردم متوجه نباشند که این واقعیت چقدر خطرناک است. از آنجایی که رقابت‌ها و ریسک‌های بالاتری رخ می‌دهد، برخوردهای بیشتری خواهید داشت. این برخوردها با سرعت بالایی در حال وقوع هستند.》
لومبا-براون، بازیکن فوتبال زنان که اخیراً دچار ضربه مغزی شده است، می‌گوید که طبق گفته پرشکان در برابر ضربه مغزی یا آسیب دیدگی دیگر در آینده آسیب پذیرتر خواهد بود.
سر زدن مکرر توپ نیز زنگ خطر را به صدا در آورده است. در سال 2016 فوتبال ایالات متحده یک قانون بدون سرفصل برای افراد کمتر از 11 سال و عنوان محدود برای بازیکنان 13 سال و کمتر را اعلام کرد. اتحادیه فوتبال بریتانیا توصیه آزمایشی مشابهی را برای افراد زیر 12 سال اجرا می‌کند.
این قانون می‌گوید: «یک ضربه سر به توپ ممکن است بلافاصله منجر به ضربه مغزی نشود، اما این تأثیرات تجمعی قطعاً می‌تواند تأثیر خود را بگذارد».
به طور کلی می‌توان گفت که فوتبال زنان نیز این خطر را کاملاً احساس می‌کند و از این نظر تفاوتی با فوتبال مردان ندارد.
راههای کاهش خطرات مربوط به سرزنی
●تمرین تکنیک مناسب توسط بازیکنان
●ارائه تاکتیک مناسب توسط سرمربی
●تغییر سایز و حالت فیزیکی توپ
●دقت بیشتر بازیکنان در هنگام پرش و زدن ضربه سر
ویدئو تحلیلی کامل فوتبال ۱۲۰ درباره ضربات سر و صدمات جبرانناپذیر مغزی
به قلم سایتهای:
healthline
Purdue
scientificamerican
Guardian
