اختصاصی طرفداری | منچسترسیتی پس از سرمایه‌گذاری کشور امارات در سال 2008، رفته رفته به یک باشگاه مدعی در جهان تبدیل شد. پس از روی کار آمدن پپ گواردیولا به عنوان سرمربی سیتیزن‌ها در سال 2016، آن‌ها هر فصل قدرت بیشتری را به رخ رقبا می‌کشیدند. در فصل 2022/23 اما آن‌ها موفق شدند که تحت هدایت سرمربی اسپانیایی خود، به سه عنوان مهم همانند قهرمانی در لیگ قهرمانان اروپا، کسب سه‌گانه و برابری با رکورد 3 قهرمانی پیاپی منچستریونایتد در لیگ برتر انگلیس، برابری کنند. به همین بهانه نگاهی داریم به چالش‌هایی که سیتیزن‌ها در فصل 2022/23 پشت سر گذاشتند:
پپ گواردیولا با ایده‌های اولیه خود به کجا رسید؟
منچسترسیتی پس از خرید یکی از بزرگترین مهاجمان حال حاضر دنیا یعنی ارلینگ هالند، فصل خود را رویایی شروع کرد. آن‌ها در اولین دیدار خود به مصاف وستهم یونایتد در استادیوم لندن رفتند. دیداری که با بریس ستاره نروژی 2-0 به سود تیم پپ گواردیولا به اتمام رسید. این تیم با ترکیب عکس زیر وارد زمین شد:
سیستم این تیم 3-3-4 بود که رودری پشت کوین دی‌بروین و ایلکای گوندوعان و جلوی زوج میانی خط دفاع یعنی ناتان آکه به‌عنوان یک مدافع چپ پا و روبن دیاز به عنوان یک مدافع راست پا حاضر شد. در خط حمله، با نیمکت‌نشینی برناردو سیلوا و ریاض محرز، این فیل فودن بود که در سمت راست خط حمله حاضر شد. ارلینگ هالند نیز در کنار جک گریلیش که وظیفه حمله به عنوان وینگر چپ را داشت، حاضر شد. در کل ارلینگ هالند، تفاوت اصلی سیتیزن‌ها نسبت به فصل 2021/22 بود.
در حالت شماتیک، منچسترسیتی با سیستم 3-3-4 بازی می‌کرد ولی نکته‌ای که در این مسابقه حائز اهمیت بود، چینش آن‌ها در هنگام مالکیت بود. این تیم که اکثر مالکیت را ازان خود میکند، با چینش 2-3-4-1 بازی می‌کرد. همانطور که در عکس زیر می‌بینید، ناتان آکه و روبن دیاز پشت سر رودری بازی میکنند که وظیفه پوشش فاصله بین کایل واکر و ژائو کانسلو را دارند. این دو فولبک جلوتر از خط دفاع و هافبک دفاعی حاضر می‌شوند. به دلیل عدم اعتماد پپ به دو مدافع وسط خود در کار با توپ، او تصمیم گرفت تا از دو فولبک برای پوشش ضعف بازیسازی دو مدافع مرکزی خود کمک بگیرد و دقیقاً پشت کوین دی‌بروین و ایلکای گوندوعان حاضر می‌شوند. کنار این دو بازیکن که به پست 10 رفتند(هافبک تهاجمی)، جک گریلیش به عنوان هافبک چپ و فیل فودن به عنوان هافبک راست حاضر می‌شوند تا بتوانند به دفاع‌های کناری نیز کمک کنند. جلوی این 4 بازیکن بازیساز و سرعتی نیز یک گلزن قهار یعنی ارلینگ هالند قرار گرفته است.
در عکس بالا نکته دیگری که به چشم میآید این است که حضور دو فولبک سیتی در میانه زمین باعث می‌شود تا وینگرهای چکش‌ها نیز برای تحت فشار قرار دادن آن‌ها به مرکز زمین بیایند و با استفاده از این تاکتیک، وینگرهای منچسترسیتی آزادانه‌تر در زمین حرکت میکنند. از طرفی تعداد متعدد بازیکنان سیتی، اجازه ضدحمله را به وستهام یونایتد نمی‌دهد.
به آرایش 6 ضلعی وستهام یونایتد در میانه میدان دقت کنید. پپ گواردیولا برای از بین بردن قدرت این 6 ضلعی تصمیم گرفت از فولبک پرتغالی خود یعنی ژائو کانسلو استفاده کند. حضور ژائو کانسلو در مرکز این شکل، باعث ایجاد شکاف می‌شود و آن متمرکز بودن را از اضلاع آن می‌گیرد. به نوعی این فولبک پرتغالی تبدیل به طعمه‌ای می‌شد تا گوندوعان حرکت کند و خود را به یار صاحب توپ برساند.
به همین دلیل حضور بازیکنی به نام توماس سوچک برای از مدار خارج کردن این هافبک طراح از بی‌اثر می‌شود.
در ادامه این هافبک آلمانی با جا گذاشتن چینش 6 نفره میانه زمین وستهام، موفق می‌شود به هدف اولیه خود برسد. یعنی رساندن توپ به جک گریلیش!
یکی از بهترین عملکردهای منچسترسیتی در فصل 2022/23 اما به دربی منچستر برمی‌گردد. دربی پرگلی که از 9 گل، 6 بار آبی و 3 بار قرمز بود. منچسترسیتی در این دیدار بدون هافبک دفاعی و با خط هافبک برناردو سیلوا، کوین دی‌بروین و ایلکای گوندوعان وارد زمین شد. خیلی‌ها پیش از مسابقه این کار پپ گواردیولا را اشتباه محض خواندند ولی او با ارائه این سیستم، به طور کامل نفس را از خط هافبک منچستریونایتد گرفته بود. ناتان آکه نیز به خوبی جای خالی روبن دیاز را در این مسابقه پر کرد. در این سیستم، دیگر فولبک‌ها به وسط نمی‌‌آمدند و بلکه به کناره‌ها و نزدیک به وینگرها رفته بودند. استفاده از پاس‌های قطری به کناره‌ها هم اصلی‌ترین برنامه این تیم بود. عملاً سیستم منچسترسیتی تبدیل به 1-3-2-4 شده بود و دی‌بروین و گوندوعان دو نفری بودند که جلوی خط دفاع را برای خروج از پرس منچستریونایتد پوشش داده بودند. این انتخاب‌ها باعث شده بود تا منچسترسیتی دست نیافتنی به نظر برسد.
خیلی‌ها با این عملکرد خیره‌کننده سیتیزن‌ها، متصور شده بودند که این تیم دست‌نیافتنی است تا اینکه یورگن کلوپ و شاگردانش در آنفیلد، اولین باخت منچسترسیتی را در فصل 2022/23 رقم زدند. در ترکیب منچسترسیتی، رودری به خط هافبک بازگشته بود و برناردو سیلوا به سمت راست خط حمله رفته بود و فیل فودن نیز با نیمکت‌نشینی جک گریلیش، به سمت چپ رفت. لیورپول با بستن تمامی مسیرها برای ارلینگ هالند به پپ گواردیولا نشان داد که تیم او هنوز به مرحله توقف ناپذیری نرسیده است و با مارک یک بازیکن می‌توان روند بازی تیمش را مختل کرد. در صحنه زیر ملاحظه می‌بینید که با رسیدن توپ به ارلینگ هالند، فوراً ویرجیل فن دایک و جو گومز به سمت او حرکت میکنند و به این ستاره نروژی اجازه هیچ حرکت اضافه‌ای را نمی‌دهند.
از نگاهی دیگر، می‌توان به عقب کشیدن تیم یورگن کلوپ برای ایجاد فضا اشاره کرد. در موقعیت زیر، توپ گیری بازیکنان لیورپول از خط دفاع را ملاحظه می‌فرمایید که الیوت توپ را به تیاگو آلکانتارا می‌سپارد و ناتان آکه با خط دفاع خود جلو آمده بود، فضا را برای حمله محمد صلاح که با روبن دیاز در یارگیری یک به یک قرار داشت، باز میکند و این بازیکن به لطف پاس تک ضرب ستاره اسپانیایی خود، صاحب توپ شد ولی موقعیت را به آسانی از دست داد.
در نیم فصل دوم چه نکاتی در سیتیزن‌ها تغییر پیدا کرد؟
پس از تقابل منچسترسیتی برابر ساوتهمپتون در یک چهارم نهایی جام اتحادیه و منچستریونایتد در لیگ برتر که هر دو با پیروزی 0-2 و 1-2 رقبا به اتمام رسید، باعث شد تا پپ گواردیولا تاکتیک و چینش خود را به طور کلی تغییر دهد. درگیری این سرمربی با ژائو کانسلو و فروش او نیز به طور کامل نشان داد که اهمیت مهره بسیار پایین‌تر از بحث رفتاری‌ست و با خروج وی و پیوستن به بایرن مونیخ، گواردیولا را در تغییر این تاکتیک مصمم‌تر کرد. این تیم حدود 150 دقیقه متوالی موفق به زدن حتی یک ضربه در چارچوب حریف نشد! سیتی به شماتیک 1-4-2-3 روی آورد که با استفاده از هافبک دفاعی کاذب، به کار گرفته می‌شد. قصد داریم این تاکتیک را در قالب سه دیدار که برابر آرسنال، رئال مادرید و اینترمیلان انجام شد، بررسی کنیم.
در دیداری که منچسترسیتی موفق شد آرسنال را با نتیجه 4-1 شکست دهد، تاکتیک‌های پپ به اوج پختگی رسیده بود و کاملاً در روند بازی تیم این سرمربی اسپانیایی نیز مشخص است. به عنوان مثال برای خروج از پرس سنگین شاگردان آرتتا به عکس زیر دقت بفرمایید. برناردو سیلوا به عقب میآید و از طرفی، جان استونز با دید باز این بازیکن را صاحب توپ میکند و کایل واکر نیز به صورت قطری حرکت خود را آغاز میکند. برناردو سیلوا با پاس تک ضرب این فولبک انگلیسی را راه می‌اندازد و حالا دیگر این تیم تحت فشار برای بازیسازی از عقب زمین قرار ندارد و به راحتی شروع به خلق موقعیت میکنند.
در نگاهی دیگر وقتی که ادرسون صاحب توپ می‌شود، سه عنصر تهاجمی توپچی‌ها به سمت او حرکت میکنند و رودری به همراه ایلکای گوندوعان به سمت یکی از سه مهره می‌رود تا عملاً پرس را بشکنند و ادرسون نیز دارای دو فضا در سمت راست و چپ برای باز کردن بازی است و این روش میکل آرتتا نیز برای تحت فشار قرار دادن تیم استاد خود، موفقیت‌آمیز نبود.
در هنگامی که آرسنال صاحب توپ می‌شد، یارگیری نفر به نفر به خوبی از سوی شاگردان پپ گواردیولا شکل می‌گرفت. الکساندر زینچنکو بازیکنی است که از دفاع چپ برای بازیسازی به خط هافبک ملحق می‌شود و کوین دی‌بروین به خوبی او را از مدار بازی خارج میکند و از طرفی گوندوعان دقیقا بین مارتین اودگارد و گابریل ژسوس قرار گرفته است تا ارتباط این دو را قطع کند.
در مجموع دو دیدار لیگ قهرمانان در مرحله نیمه نهایی که با نتیجه 4-0، رئال مادرید در خانه منچسترسیتی شکست خورد و از راهیابی به فینال بازماند، به دو صحنه اشاره می‌کنیم. در عکس اول به پرس تماشایی منچسترسیتی اشاره می‌کنم. جک گریلیش از سمت چپ خط حمله به وسط میآید و ارلینگ هالند نیز راه ارتباطی بین لوکا مودریچ و داوید آلابا را که توانایی بالایی در بازیسازی از عقب زمین را به عنوان یک مدافع دارد قطع میکند. فارغ از آرایش پنج ضلعی که منچسترسیتی شکل داده است، ایلکای گوندوعان نیز به سمت چپ می‌رود تا جای خالی جک گریلیش را در صورت تغییر منطقه بازی پر کند.
در عکس دوم نیز به روند بازیسازی منچسترسیتی پرداخته شده است. جان استونز خود را با لوکا مودریچ درگیر میکند تا فضا برای بازیسازی ایلکای گوندوعان نیز باز شود. کوین دی‌بروین نیز قدم به قدم با تونی کروس حرکت میکند و وارد محوطه جریمه می‌شود و هافبک آلمانی منچسترسیتی نیز فوراً توپ را به سمت راست می‌برد تا با حضور جان استونز و کوین دی‌بروین در محوطه جریمه نگاه‌ها به سمت این دو بازیکن خیره شود و آن‌ها بتوانند با استفاده از حضور جک گریلیش در نقطه کور محوطه جریمه و ارلینگ هالند صاحب موقعیتی جدی شوند. حرکتی که از سوی بازیکنان رئال مادرید خوانده شد. چرا که آنتونیو رودیگر که مسئول اصلی مهار ارلینگ هالند بود، درگیر این بازی نشد.
یکی از پخته‌ترین عملکردهای پپ گواردیولا به دیدار برابر اینتر برمی‌گردد. فارغ از نتیجه، این‌بار تیم او برای گلزنی تلاش بی‌وقفه نکرد. با یک بازی مدیریت شده و با استفاده از یک ضدتاکتیک در مقابل افعی‌های اینزاگی حاضر شد. منچسترسیتی در حالتی که مالکیت را در دست داشت، با ترکیب 3-1-3-3 بازی می‌کرد و رودری ارتباط بین هاکان چالهان اوغلو و لائوتارو مارتینز را بسته نگه می‌داشت.
برای بازیسازی نیز آن‌ها بین دو هافبک هدف گرفته می‌شد. برای درک بهتر، عکس زیر پاس در عمق روبن دیاز را نشان می‌دهد. پرس از بالای سنگین اینترمیلان در خط هافبک، باعث می‌شود تا ایلکای گوندوگان رابط بین دفاع به خط هافبک بازیساز منچسترسیتی باشد. حضور بازیکنی مثل رودری باعث می‌شود تا دو بازیکن اینترمیلان به سمت او حرکت کنند تا روزنه‌ای برای یک پاس پرس‌شکن ایجاد کند. به نوعی این هافبک اسپانیایی تبدیل به یک طعمه می‌شود.
کالبد شکافی 1-2-4-3 با هافبک دفاعی کاذب
بخشی از تاکتیک این تیم در بازیسازی و نقش هافبک‌هایی مثل کوین دی‌بروین برای درگیر کردن هافبک حریف توضیح داده شد. بی‌شک اصلی‌ترین نقش‌های این سیستم را دو بازیکن بازی می‌کردند. جک گریلیش و جان استونز. حضور بازیکنی مثل او، دقیقاً فضایی را می‌دهد که آژاکس اریک تن‌هاخ با نصیر مزروعی یا دیلی بلیند ایجاد می‌کرد. حتی بارسلونای ژاوی در 2021/22 با دنی آلوز و آرسنال آرتتا با الکساندر زینچنکو نیز بارها از این فضا بهره‌مند شدند. در عکس زیر حرکت بازیکنان منچسترسیتی را ملاحظه می‌فرمایید. مدافع-هافبک انگلیسی در راسته‌ای حرکت میکند که هم در کنار رودری قرار می‌گیرد و هم فضای خالی بین مانوئل آکانجی و روبن دیاز را پر میکند. بازیکنی همانند ارلینگ هالند نیز بههر 4 جهت می‌رود و کوین دی‌بروین نیز به جلو می‌رود و به اصطلاح از پشت سر برناردو سیلوا "آندرلپ" میکند. یعنی از پشت سر بازیکن نفوذ میکند. به همین دلیل خلق موقعیت برای ستاره نروژی کمرنگ می‌شود. گوندوعان نیز هافبک بلژیکی را همراهی میکند و برناردو سیلوا نیز در وسط متمایل به راست ایفای نقش میکند.
در امر بازیسازی نیز جک گریلیش کاری را انجام می‌دهد که لیونل مسی برای بارسلونای پپ گواردیولا انجام می‌داد و تنها تفاوت این دو بازیکن، به بحث کیفی برمی‌گردد. یک وینگر رونده که توپ را از میانه زمین می‌گیرد و با حرکت طولی توپ را به نزدیک محوطه جریمه می‌برد. همانند گل کوین دی‌بروین به بریستول سیتی که به جک گریلیش حرکت میکند و با دیدن فضایی که در راستای حرکت او، کوین دی‌بروین دارد، او را صاحب توپ میکند و این هافبک بلژیکی با زدن ضربه‌ای دیدنی دروازه حریف رو می‌گشاید.
رنگ نارنجی حرکت و رنگ سفید پاس وینگر انگلیسی را نمایش می‌دهد.
در بحث بازیسازی منچسترسیتی به یار اضافه متکی می‌شود. این بازیکنان، به کنار بازیکن صاحب توپ در فضایی شلوغ می‌روند و با استفاده از پاس یک-دو، بازیکن را از شکاف ایجاد شده بین فولبک و مدافع کناری عبور می‌دهد و باعث خلق موقعیت می‌شود.
همانند گل اول برناردو سیلوا به رئال مادرید که حرکت کوین دی‌بروین نقش اکسترا من را بازی میکند و با باز کردن فضای بین مدافع وسط چپ و مدافع چپ، برناردو سیلوا که از سمت راست به وسط می‌رود را صاحب توپ میکند.
رنگ نارنجی حرکت، رنگ سفید پاس و رنگ قرمز شوت، بازیکنان منچسترسیتی را نشان می‌دهد.
در هنگام پرس نیز عملاً منچسترسیتی با سیستم 3-2-2-3 بازی میکند. جان استونز در کنار رودری باید توپ را به اکسترامن‌ها که اغلب ایلکای گوندوعان و کوین دی‌بروین هستند، برسانند. یعنی هر بازیکن حداقل 3 حق انتخاب نزدیک دارند و حضور دو اکسترامن و قرار دادن هافبک دفاعی حریف میان‌شان، نیز کلیدی‌ترین بحث در ضدپرس پپ گواردیولا می‌باشد.
در امور دفاعی و در هنگامی حریف میانه زمین را در دست دارد، جان استونز به خط هافبک ملحق می‌شود و دو بازیکن کناری که اغلب مانوئل آکانجی و ناتان آکه باشند، سعی در تنگ کردن فضای بازیکن صاحب توپ دارند و استونز نیز نزدیک یار بازیکن صاحب توپ را مارک میکند.
در دیدار برابر بایرن مونیخ وقتی که رقیب آلمانی قصد داشت با 4 هافبک به سمت حریف یورش بیاورد، جان استونز به عقب بازگشت تا خط دفاع 4 نفره را تشکیل دهد. از طرفی نیز رودری به سمت دیگر بازیکن شماره 10 حریف می‌رود تا به همراه هافبک آلمانی یعنی ایلکای گوندوگان، او را تحت فشار قرار دهد و از خلق موقعیت جلوگیری کند. برناردو سیلوا و جک گریلیش نیز با دو فولبک نفوذی حرکت میکنند و ارلینگ هالند نیز باید یاشوا کیمیش را از مدار بازی خارج کند. این کار دوندگی بسیار بالایی را نیاز دارد و باعث مختل کردن روند بازیسازی تیم حریف می‌شود.
نتیجه گیری
پپ گواردیولا و شاگردان خود فصلی فوق‌العاده، رویایی و تاریخی را پشت سر گذاشتند. نکته‌ای که وجود دارد این است که مدیران باشگاه نباید در رویای این فصل باقی بمانند و آن‌ها با خروج ریاض محرز و احتمالی برناردو سیلوا به یک بازیکن خلاق برای سمت راست و میانه زمین خود نیاز دارند. حضور بازیکنی مثل یوشکو گواردیول نیز بسیار پراهمیت است و نباید به پر کردن جای خالی کاپیتان خود با متئو کواچیچ دل خوش کنند.
سرمربی منچسترسیتی با ریسکی بزرگ و تماشایی موفق شد، تاکتیکی نوین را ارائه دهد و یکی از فاکتورهای موفقیت سیستم جدید پپ گواردیولا، عدم استفاده از یک تاکتیک مشخص و استفاده از ضدفوتبال مخصوص نسبت به هر مسابقه بود. آن‌ها بسته به بازی حریف، بازی هوشمندانه‌ای ارائه می‌دادند و به خوبی راه‌های ارتباطی بین بازیکنان حریف را از بین می‌بردند. مدیریت بازی نیز یکی از دیگر از عواملی بود که باعث شد آن‌ها برخلاف گذشته، نتیجه را حفظ کنند و پیروز از مسابقه خارج شوند.
از دیگر چالش‌های سرمربی اسپانیایی احتمال اشباع شدن بازیکنان منچسترسیتی است و هر چند که این تیم با شکست برابر آرسنال، شانس شش‌گانه را از دست داده است ولی او باید خود و تیمش را برای دیدار مقابل سویا در سوپرکاپ اروپا و جام باشگاه‌های جهان آماده کند و باید ببینیم که او در فصل آینده و با داشتن رقیبانی که سرسخت‌تر از گذشته شده‌اند، چگونه عمل خواهد کرد.
بخشی از متن و عکس‌ها برگرفته شده از سایت‌های CoachesVoice,TotalFootballAnalysis,The Athletic,Passion4fm می باشد.
