|
زمانی که تاریخ جام جهانی را مرور می‌کنیم، در دهه 1950 به مجارهای قدرتمند برمی‌خوریم اما یکی از سوالات مطرح شده این است که آیا میتوان بازهم نسل طلایی فوتبال مجارستان را دید یا نه؟
نسل طلایی مجارستان در دهه 50 بر تمام فوتبال جهان تسلط داشت و این تیم متشکل از بازیکنان حاضر در لیگ مجارستان بود. گوستاوو سبس افسانه‌ای سرمربی آن تیم بود و به خاطر سبک بازی هجومی خود شهره شد. در طول حضور سبس، جام‌های زیادی از جمله مدال طلای المپیک 1952 و 1956 را به دست آوردند. آنها در جام جهانی 1954 مغلوب آلمان غربی شد اما میراث آنها به عنوان یکی از 5 تیم برتر تاریخ جام جهانی باقی ماند.
اما داستان به اینجا خلاصه نشد....
مجارها با امید زیادی پای به آوردگاه المپیک گذاشتند و در اولین گام به مصاف رومانی رفتند. در ۱۵ جولای ۱۹۵۲ موتور فوتبال المپیک با برگزاری ۵ دیدار روشن شد. هیچ رقابت گروهی وجود نداشت و بازی ها به صورت تک حذفی برگزار می شد. مجارستان در استادیوم کوپیتای شهر تورکو، رومانی را ۲-۱ مغلوب کرد. زولتان ژیبور و ساندور کوچیس زننده دو گل شاگردان سبس بودند.
۶ روز بعد در هلسینکی و در دور دوم بازی ها مجارستان طبق برنامه باید به مصاف ایتالیا می رفت. آزمونی سخت برای شاگردان سبس که البته به خوبی از پس آن بر آمدند. مجارستان به راحتی و با نتیجه ۳-۰ ایتالیای جوزپه مه آتزا را مغلوب کرد. پیتر پالوتاس دو گل زودهنگام به ثمر رساند و در اواخر بازی ساندور کوچیس فرصت طلب، حساب کار را ۳-۰ کرد و مجارستان را به یک چهارم نهایی فرستاد.
۳ روز بعد در شهر کوتکا، مجارهای جادویی از ترکیه پذیرایی کردند و با نتیجه ۷-۱ ترک ها را خرد کردند. نتیجه بی رحمانه بود، اما بازی روان شاگردان سبس، سوای نتایج دلهره غریبی را به دل رقبا می انداخت. آنها از این هم فراتر رفتند و در نیمه سوئد را استادیوم اصلی المپیک در هلسینکی نابود کردند. این یک نتیجه خارق العاده در مقابل تیمی بود که در دوره قبلی در لندن و با ستاره های نظیر گونار گرن، گونار نوردال و نیلز لیدهولم به مدال طلا رسیده و از بهترین تیم های وقت دنیا بود. فرانس پوشکاش در همان دقیقه اول گل نخست بازی و گل نخست خود را در جام به ثمر رساند. در دقیقه ۱۶ پیتر پالوتاس، ذخیره طلایی مجارها، گل دوم را به ثمر رساند. قبل از پایان نیمه اول، گوستا لینث بازیکن سوئد به اشتباه دروازه خودی را باز کرد و در نیمه دوم کوچیس (۲ بار) و هیدگکوتی، دروازه اسکاندیناوی ها را گشودند، تا تیم طلایی با شایستگی و با یک نمایش تحسین برانگیز پای به دیدار نهایی برای کسب مدال طلا بگذارد. ۱۸ گل زده و تنها ۲ گل خورده تا قبل از فینال، قدرت آن ها را به خوبی نشان می داد و قبل از آنها تنها می شود اروگوئه ۱۹۲۴ را با نمایش آنها مقایسه کرد.
جدال فینال در ۲ آگوست ۱۹۵۲ و در استادیوم المپیک هلسینکی باید میان مجارستان و یوگسلاوی برگزار می شد. جدالی که از دل آن، نخستین کشور کمونیست صاحب مدال طلا بیرون می آمد و از بسیاری جهات برنده شدن در این دیدار حائز اهمیت بود. مجارستان گوژتاو سبس در مقابل یوگسلاوی میلوراد آرسنیِویچ.
بیش از ۵۸ هزار نفر گرد هم آمدند تا بازی با سوت آرتور اِلیس انگلیسی، قاضی مسابقه که در آن سالها داور صاحب نامی به شمار می رفت، آغاز شود. بازی مطابق انتظار با برتری مجارستان آغاز شد و حملات مجارستان در نهایت آنها را صاحب یک ضربه پنالتی کرد. فرانس پوشکاش پنالتی را هدر داد تا حساسیت بازی دو چندان شود. ۲۰ دقیقه به پایان بازی مانده بود که پوشکاش بزرگ جبران کرد و روی سانتر زولتان ژیبور، با یک ضربه پای چپ مرگبار، دروازه یوگسلاوها را فرو ریخت. پس از آن خود ژیبور در دقیقه ۸۸ بازی نتیجه را ۲-۰ کرد و مجارستان را مطمئن به سمت مدال طلا سوق داد.
بازی با نتیجه ۲-۰ به نفع مجارستان به پایان رسید. شاگردان سبس دور افتخار زدند و مدال طلا را دریافت کردند. ساندور کوچیس، ملقب به سر طلایی ۶ گل برای مجارستان زد و بهترین گلزن تیم بود ولی در جدول گلزنان پشت سر برانکو زبچ که با ۷ گل زده آقای گل شد، قرار گرفت. زبچ بعدها به مربیگری روی آورد و در اواخر دهه ۶۰ پایه گذار بایرن مونیخ قدرتمند دهه ۷۰ شد.
یِنو بوژانسینکی، مدافع مجارستان در آن زمان ۲۷ ساله بود و لحظه دریافت مدال طلا را اینطور توصیف می کند:
بانوی شایسته دنیا در آن سال، یک دختر فنلاندی بود. به خودی خود دریافت مدال طلا شگفت انگیز بود اما وقتی دختر شایسته دنیا شاخه گل زیتون را به شما تحویل دهد و به ما بوسه بزند یک لحظه فوق العاده بود! و من دقت کردم که آن را به زیبایی که به خاطر می آوردم بود یا نه!
گوژتاو سبس فوتبال تیم خود را سوسیالیستی می خواند و بسیاری نگرش او را ایده ای از تولد اولیه توتال فوتبال می دانستند، از جمله فرانس پوشکاش:
ما قبلا هم تیم بزرگی بودیم، اما فوتبال با نشاط ما در المپیک، شروع یک جریان بود. این یک نوع اولیه از توتال فوتبال بود. ما آزادی کامل داشتیم و وقتی حمله می کردیم همه حمله می کردند و وقتی نیاز به دفاع داشتیم، همه به عقب برمی گشتند. از مدافعان گرفته تا بازیکنان هجومی.
برتری مجارستان، آنها را رسما در نقطه بالای فوتبال دنیا قرار داد. حالا دیگر همه به قدرت جادویی آنها واقف بودند. استقبال از آنها در بازگشت توصیف ناپذیر بود. پوشکاش توضیح می دهد:
در بازگشت با قطار، هنگامی که پراگ را ترک کردیم، قطار در هر ایستگاه متوقف می شد تا جمعیت بتوانند از ما استقبال کنند. صحنه های ایستگاهها وقتی به بوداپست رسیدیم باور نکردنی بود. حدود ۱۰۰ هزار نفر در خیابان ها برای جشن گرفتن آمده بودند! این اولین پیروزی بزرگ ما بود.
ستایش ها به اینجا ختم نشد و هنگامی که سر استنلی راس، رئیس اتحادیه فوتبال انگلستان، جادوی مجارها را دید از آنها برای بازی دوستانه با تیم ملی انگلیس در ومبلی دعوت به عمل آورد. به اعتقاد بسیاری این بازی قرن بود. یک سال بعد مجارستان در سال ۱۹۵۳، برای دیدار با انگلیس به ومبلی رفت. در ۲۵ نوامبر ۱۹۵۳ بازی در حضور ۱۰۵ هزار نفر برگزار شد و مجارستان، انگلیس را ۶-۳ خرد کرد. این نخستین شکست انگلیس در خانه پس از ۹۰ سال بود و یک تحقیر به تمام معنا بود.
در ۲۳ مه ۱۹۵۴ بازی دیگری، این بار در خاک مجارستان برگزار شد و شاگردان سبس این بار ۷-۱ غرور انگلیسی ها را لکه دار کردند. شکستی که تا به امروز سنگین ترین شکست آنها به حساب می آید. شاگردان سبس با همان هسته اصلی تفکرات و نفرات، به پیش روی خود ادامه دادند و تا یک قدمی قهرمانی جام جهانی هم پیش رفتند، اما در فینال ۱۹۵۴ و در بازی که به معجزه برن نام گذاری شد، در زیر باران گل آلود برن، مغلوب آلمان غربی و سپ هربرگر شدند و پس از آن و به تدریج سایه شوم کمونیسم روی آنها افتاد و پس از سال ها افتخار و بزرگی، رو به خاموشی رفتند. برن، طلای هلسینکی را مرغوب تر نشان می داد، اما افول مجارهای جادویی با آن تیم طلایی، می توانست تنها با سیاست در آمیخته و میسر شود و نه فقط با ماجراجویی های دنیای مستطیل سبز.
وضعیت فعلی فوتبال مجارستان به اندازه گذشته خوب نیست. تیم ملی مجارستان از جام جهانی 1986 تا یورو 2016 در هیچ تورنمنتی حضور نداشت و در یورو 2020 با عملکرد خوبی که ثبت رساندند در گروه مرگ مسابقات این شانس را داشتند تا بالاتر از پرتغال(مدافع عنوان قهرمانی یورو 2016)، آلمان(قهرمان جام جهانی 2014) و فرانسه (قهرمان جام جهانی 2018 و نایب قهرمان یورو 2016) به مرحله حذفی برسد اما شرایط گروهی به نحوی پیش رفت که به خاطر تفاضل گل کمتر نسبت به پرتغال و آلمان، از جام کنار رفتند. لیگ داخلی با مشکلات مالی زیادی درگیر است و همین موضوع باعث شده تا مردم با لیگ داخلی قهر باشند، با این حال هنوز نقاط روشنی در فوتبال مجارستان وجود دارد. تیم زیر 21 سال اخیرا قهرمان اروپا شده و بازیکنان جوان با استعدادی در این مسابقات حضور دارند. شاید با کمی زمان و صبر، فوتبال مجارستان به مسیر اصلی بازگردد.
البته با تمامی این اتفاقات، تیم ملی مجارستان در لیگ ملت‌های اروپا باز با انگلیس، ایتالیا و آلمان همگروه بود و تنها برابر قهرمان یورو شکست خورد و توانست در رده دوم گروه قرار بگیرد!
حال یک کوزشن داریم....ستاره‌های فعلی فوتبال مجارستان چه کسانی هستند؟
رولاند سالای
_(cropped).jpg)
سالای از سال 2014 تا 2017 در آکادمی پوشکاش بازی کرد و در سال 2015 با این تیم قهرمان لیگ شد. در آگوست 2018، سالای با قراردادی 4 ساله به فرایبورگ پیوست. او در اولین بازی خود برابر ولفسبورگ گلزنی کرد و توانست یک پنالتی کسب کند و عملکردش به نحوی بود که به عنوان بازیکن هفته انتخاب شود. البته کمی بد شانس بود و در نوامبر 2018 به دلیل مصدومیت5 ماه خانه نشین شد. او اولین بازی ملی خود را در 20 می 2016 انجام داد؛ زمانی که مجارستان در یک بازی دوستانه در گروپاما آرنا در بوداپست با ساحل عاج بازی کرد. او اولین گل خود را برای تیم ملی مجارستان در برابر یونان در رقابت های لیگ ملت‌ها به ثمر رساند.
دومینیک شوبوسلای
دومینیک شوبوسلای متولد 25 اکتبر 2000 در بوداپست مجارستان است و برای هر 2 تیم مجارستان و آلمان بازی کرده است. او در حال حاضر برای لایپزیش بازی می‌کند. سوبوسلای دوران حرفه‌ای خود را از آکادمی سالزبورگ آغاز کرد و در فصل 2018/19 توانست به بازیکن ثابت ترکیب سالزبورگ تبدیل شود و نقش زیادی در 3 قهرمانی متوالی لیگ و 2 قهرمانی در جام حذفی داشت. در ژانویه 2021، سوبوسلای با مبلغ 20 میلیون یورو به لایپزیگ نقل مکان کرد و به گران‌ترین بازیکن مجارستان تبدیل شد و پیوند خود را با سیستم مدیریتی ردبول سالزبورگ حفظ کرد. اولین بازی او به عنوان یک بازیکن بزرگسال در مسابقات مقدماتی یورو 2020 بود و عملکرد او کمک کرد تا کشورش با گلزنی در آخرین دقیقه مقابل ایسلند به یورو صعود کند و طلسم 49 ساله فوتبال مجارستان را شکست.
آتیلای سالای
آتیلا سالای، مدافع میانی فنرباغچه و تیم ملی مجارستان، در 20 ژانویه 1998 در مجارستان به دنیا آمد. در ژانویه 2021، سالای قراردادی 4 و نیم ساله با فنرباغچه امضا و آسمان استانبول با حضور او آرامشی دوباره پیدا کرد.
|
