مطلب ارسالی کاربران

اسکیزوفرنی : جنونِ روح

Dead Author 06/16/2023 - 22:31 مشاهده پروفایل

2,013 مشاهده / 58 دیدگاه 7 7

این مطلب توسط کاربران طرفداری ارسال شده است و دیدگاه طرفداری نیست. قوانین سایت کاربر محور / گزارش تخلف

مقاله کوچک را با یک سوال آغاز می کنیم، "اسکیزوفرنی یعنی چه؟" اسکیزوفرنی یک اختلال جدی در مغز است که نحوه تفکر فرد، اعمال، بیان احساسات و همچنین درک واقعیت فرد را دچار صدمه می کند. افراد مبتلا به این اختلال ( که حادترین و ناتوان کننده ترین نوع بیماری های روانی محسوب می شود) در اجتماع (محیط کاری و مدرسه) و دربرقراری روابط اجتماعی غالبا دچار مشکل هستند. اسکیزوفرنی شخص را وحشت زده کرده و از حالت طبیعی رفتاری خارج می کند. این بیماری تا آخر عمر با فرد مبتلا همراه است و متاسفانه قابل درمان نیست اما با راه های مناسب قابل کنترل می شود. درمان و کنترل اسکیزوفرنی به کمک روانپزشک یا روانشناس ممکن است.برخلاف باور عامه، افراد مبتلا به اسکیزوفرنی دچار تعدد شخصیت نیستند. اسکیزوفرنی یک نوع جنون است، یعنی نوعی بیماری روانی که در اثر آن شخص نمیتواند تفاوت واقعیت و تخیل را تشخیص دهد. در مواقعی از زمان افرادی که دچار این اختلال هستند ارتباط خود با واقعیت را از دست می دهند و جهان برای آنها به صورت آشفته بازاری از صدها تصویر و صدا تبدیل می شود. اخلاق و طرز رفتار این دسته از بیماران ممکن است بسیار مشکوک و حتی ترسناک باشد. به تغییرات ناگهانی در شخصیت و رفتار این بیماران که در مواقع عدم تشخیص واقعیت و خیال رخ می دهد "اختلال روانی" می گویند. شدت این بیماری در هرشخص نسبت به دیگری متفاوت است

نشانه ها و علائم بیماری اسکیزوفرنی

گوشه گیری اجتماعی	زوال شخصیت (حس غیرواقعی، مبهم و در حالت رویا بودن)
کاهش اشتها	هذیان
توهم (شنیدن یا دیدن چیزهایی که وجود ندارند)	احساس کنترل شدن توسط نیروهای خارجی

----------

----

معمولا افراد مبتلا به اسکیزوفرنی فاقد هرگونه نشانه خارجی مبنی بر بیماربودن فرد هستند. در مواردی که بیماری شدید و آشکارتر می شود، شخص دچار رفتارهای عجیب و غریب می شود. بعنوان مثال امکان پوشاندن خود با آلومینیوم وجود دارد چرا که فکر می کند با این کار از انتشار افکار و ورود امواج مخرب به مغز خود جلوگیری می کند. در مراحل فعال، ممکن است جملات غیرمنطقی را به هم ارتباط بدهد یا با خشم کنترل نشده و یا خشونت در برابر تهدید واکنش نشان دهد. در مراحل نسبتا منفعل بیماری، به نوعی دچار فقدان شخصیت، کم تحرکی و کاهش عواطف و احساسات می شود (که به این حالت اصطلاحا flat affect می گویند). افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است هر از گاهی دچار این قبیل افراط و تفریط ها بشوند و رفتار آنها همیشه قابل پیش بینی نیست.

برای شناخت بهتر اسکیزوفرنی، در اغلب موارد از مفهوم “خوشه ی علائم” استفاده می شود. منظور از این اصطلاح این است که بیماران اسکیزوفرن را می توانیم باتوجه به علائم (نشانه های) گروه بندی شده در لیست زیر دسته بندی کنیم :

علائم مثبت	شنیدن صداها و اشیای مشکوک، احساس آن که تحت نظارت دائمی هستند، هذیان یا ساختن کلمات بدون معنی
علائم منفی	گوشه گیری (انزوا) از محیط اجتماعی، دشواری در بیان احساسات (در موارد شدید از آن بعنوان blunted affectنام برده می شود)، دشواری در مراقبت از خود، عدم توانایی در احساس لذت بردن. این نشانه ها منجر به صدمات و اختلالات شدیدی شده و گاها با تنبلی اشتباه گرفته می شود
نشانه های آموزشی	اشکال در توجه نمودن و پردازش اطلاعات، درک محیط و به خاطرسپردن وظایف و کارهای ساده
علائم عاطفی	افسردگی، مهم ترین عامل در ارتباط با اقدام به خودکشی در بیشتر افراد مبتلا به این بیماری به حساب می آید. در این رابطه میتوانیم به اضطراب هم اشاره کنیم که یا مستقیما نتیجه روان پریشی (psychosis) است و یا در طول psychotic episode به وجود می آید و بعد از آن از بین .

تعاریف مفید در فهم اسکیزوفرنی

جنون (Psychosis) : به از دست دادن ارتباط با واقعیت جنون گفته می شود. در طول این مرحله، فرد می تواند هذیان یا توهمات برجسته ای را تجربه کند به طوری که نسبت به عملکرد خود آگاهی نداشته باشد و برخی از مسائلی که مطرح می کند یا باور دارد واقعیت خارجی ندارند. جنون یکی از ویژگی های برجسته اسکیزوفرنی است، اما این ویژگی تنها در این بیماری به طور خاص صدق نمیکند.

اسکیزوئید (Schizoid) : این اصطلاح برای توصیف نوعی اختلال شخصیت به کار میرود که به واسطه این اختلال شخص تقریبا هیچگونه علاقه ای به شرکت در فعالیتهای اجتماعی نداشته و از طرف دیگر در روابط بین فردی هم طیف محدودی از احساسات خود را بروز می دهد. اسکیزوئید از نظر برقراری روابط اجتماعی شخص را سرد و گوشه گیر جلوه میدهد.

اسکیزوتایپی (Schizotypal) : نوعی اختلال شخصیتی که مشخصه های اصلی اون عبارتند از ناراحتی حاد در روابط نزدیک و اختلال در ادراک، عقاید و رفتارهای عجیب و غریب .اغلب افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال “عجیب و غریب و غیر عادی” خوانده می شوند و دلیل آن، رفتارها و اعتقادات غیر معمولی است که در این افراد دیده می شود.

خیال و تجسم (Hallucinations) : بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی قادر به درک وقایع یا اتفاقاتی است که تنها در دنیای او واقعیت خارجی دارد. این موارد می تواند در قالب موجوداتی بکار برود که بیمار اعتقاد دارد این موجودات دارای حس بینایی، شنوایی، چشایی یا لامسه هستند. این توهمات هیچکدام واقعیت خارجی ندارند و در واقع ذهن فرد بیمار را فریب می دهد.

توهم (Illusion): اشتباه ادراکی نسبت به مسائلی است که ما به ازای خارجی دارند. بعنوان مثال در توهم دیداری شخص با دیدن یک سایه آن را به اشتباه آدمی درنظر میگیرد. توهم ( Illusion ) و خیال و تجسم ( Hallucinations ) بعضی وقت ها باهم اشتباه گرفته میشوند.

هذیان(Delusion): فردی که به این عارضه دچار است علیرغم این که نسبت به اشتباه بودن موضوعی اطمینان دارد بازهم اعتقاد شدیدی نسبت به آن موضوع دارد. بعنوان مثال زمانی که بیمار به همراه سایرین در حال گوش دادن به رادیو است اصرار داره که رادیو در حال ارسال یک پیغام سری مبنی بر تهاجم قریب الوقوع بیگانگان است. و این در حالی است که خبری که تمام افراد حاضر در اتاق در همان لحظه شنیده اند تعمیرات صورت گرفته بر روی جاده های منطقه بوده.

انواع اسکیزوفرنی

Paranoid-type schizophrenia	شاخصه اصلی این نوع از اسکیزوفرنی هذیان و توهمات شنوایی است اما عملکرد عقلانی، فکری و بیان احساسات فرد نسبتا طبیعی می باشد. هذیان های مرتبط با این بیماری غالبا به این صورت است که فرد ادعا می کند ناعادلانه مورد آزار و اذیت قرارگرفته و یا خود را شخص دیگری (یک آدم معروف ) معرفی می کند. بیمارانی که دچار این نوع از اسکیزوفرنی هستند حالت های مختلفی از خشم، سردی، اضطراب و منطقی بودن را از خود بروز میدهند.
Disorganized-type schizophrenia	نوع مکالمات و آداب معاشرت افراد مبتلا به این بیماری آشفته و نابسامان است و به سختی می شود حرف های آن ها را فهمید. عملکرد این افراد در تعاملات احساسی به شکلی است که نامناسب و گاهاً مبالغه آمیز به حساب می آید. این دسته از بیماران ممکنه با عوض شدن رنگ چراغ های راهنمایی و رانندگی و یا حتی موضوعاتی که هیچ ربطی به حرف یا کاری که مشغول آن هستند ندارد، می خندند. این رفتارهای ناگهانی و نابسامان میتواند فعالیت های روزانه بیمار مثل حمام کردن، لباس پوشیدن و تهیه غذا را هم دچار مشکل کند.
Catatonic-type schizophrenia	اختلالات حرکتی بارزترین نشانه این نوع از اسکیزوفرنی است. این دسته از بیماران یا خود را کاملاً بی حرکت نگه میدارند یا این که از در و دیوار بالا میروند. بعضی مواقع این بیماران ساعت ها لب از لب باز نمیکنند و یا کاملا برعکس، تمام گفته های شما را عینا تکرار میکنند و بی جهت شروع به انجام فعالیت میکنند. هرکدام از این فعالیت ها بیمار را در معرض خطرات جدی قرار میدهد چرا که باعث اختلال در توانایی فرد در مراقبت از خود میشود.
Undifferentiated-type schizophrenia	برای این دسته از بیماران نمیشود هیچ ویژگی خاصی بیان کرد چرا که نشانه ها و علائم این بیماران کم و بیش با نشانه ها و علایم دسته هایی که تا الان بررسی شد مطابقت دارد اما این تطابق به گونه ای نیست که بشود بیمار رو در دسته آن ها قرار داد.
Residual-type schizophrenia	شامل افرادی میشود که حداقل یک بار در گذشته دچار اپیزود اسکیزوفرنی شدند و با اینکه در حال حاضر فاقد هرگونه علائم مثبت بیماری هستند ( علایم مثبت مانند : هذیان، توهم، گفتار و رفتار آشفته ) اما برخی از نشانه های منفی هنوز در فرد قابل رویت است که میشود به این نشانه ها اشاره کرد : عدم تمایل به گسترش روابط جدید، ابراز احساسات نامناسب، کم حرفی، بی انگیزگی و دشواری درلذت بردن. این حالت میتواند در حالت گذار از اپیزود تمام عیار به بهبودی کامل بیمار منجر شود یا اینکه فرد برای سال ها بدون هیچ گونه افزایش علایم به زندگی ادامه دهد.