83 سال پیش، آبردین اسکاتلند شاهد تولد فردی خاص بود، فردی تاریخساز برای کشورش؛ دنیس لاو.
لاو کوچکترین فرزند از هفت فرزند بود. پدرش ماهیگیر بود و خانواده اش از وضع مالی خوبی برخوردار نبودند. دنیس صورت کارتونی و انیمیشنی داشت و او را می توان در دسته جمعی ترین عکس های دوران کودکی اش در آبردین شناخت و پیدا کرد. دنیس تا 12 سالگی اش با پاهای برهنه در خیابان به فوتبال می پرداخت. لاو در کتاب زندگی با نام دنیس لاو: داستان زندگی من در فوتبال که در سال 2011 منتشر شد می گوید:
زمانی می رسد که می فهمید کاری جز فوتبال نمی دانید. این کاری بود که هر روز انجام می دادیم. چیزی به مانند تلوزیون وجود نداشت. در خیابان بازی می کردیم و چیزی به یاد داده نمی شد، آن را خودمان یاد می گرفتیم؛ یاد می گرفتیم که از آن لذت ببریم. به پیراهنی که جمعه ها با آن به مدرسه می رفتیم افتخار می کردیم، که قرار است شنبه برای تیم با آنها بازی کنیم. حتی با وجود اینکه هر کدام از جوراب ها به یک رنگ بودند. جنگ تمام شده بود اما ریاضت ادامه داشت. هیچ کس هیچ چیز نداشت...این برای همه صدق می کرد.
دنیس در دوران نوجوانی اش نیز کفش های ارزان و دست پایین می پوشید. اولین جفت کفش فوتبال او که دست دوم بود به عنوان کادوی تولد از همسایه در نوجوانی دریافت کرد.
فصل 1954/55، فصلی برای شروع
در آن فصل آرچی بیتی استعداد یاب هادرزفیلد تاون وقتی او را دید از دنیس که تنها 14 سال داشت دعوت کرد که به تست باشگاه برود. وقتی به آنجا رسید در مورد او گفت
این پسر دیوانه است. هرگز ندیده بودم که کسی این قدر دور از یک استعداد باشد. ضعیف،کوچک و عینکی است!
با همین حال در 3 آوریل 1955 با او قرارداد امضا کردند. زمانی او در هادرزفیلد تاون بود؛ عمل جراحی برای اصلاح چشمانش انجام داد که باعث افزایش اعتماد به نفس و روحیه او شد.
سقوط هادرزفیلد تاون! شاید باورنکردنی باشد اما این به نفع لاو بود. او با این حال می توانست در بازی های بیشتری در ترکیب اصلی قرار بگیرد. اولین بازی دنیس در 24 دسامبر 1956 در 16 سالگی در برد 2 بر 1 مقابل ناتس کانتی بود. سر مت بازبی، سرمربی منچستر یونایتد، مبلغ 10000 پوند را برای لاو پیشنهاد کرد که مبلغ قابل توجه ای برای یک بازیکن نوجوان در آن وقت بود، اما باشگاه این پیشنهاد را رد کرد. لاو اولین بازی خود برای انگلیس را در رقابت های قهرمانی خانگی بریتانیا و در مقابل ولز انجام داد که در نهایت با پیروزی 3 بر 0 و گلزنی او به پایان رسید.
بیل شنکلی طی سال های 1956 تا 1959 سرمربی هادرزفیلد بود و زمانی که به لیورپول رفت، می خواست دنیس را همراه خود به آنجا ببرد؛ اما لیورپول قادر به دادن مبلغ کافی نبود.
شنکلی جمله ای معروف راجب لاو داشت:
دنیس لاو می تواند روی پوست تخم مرغ برقصد!
دوران لاو در هادرزفیلد تاون چندان موفق نبود و توانست در 91 بازی موفق به ثبت 19 گل شود.
مارس 1960، منچستر سیتی با مبلغ رکورد شکن 55000 پوند لاو را به خدمت گرفت؛ هر چه سهم لاو از این مبلغ هیچ بود. بازبی بازی هم تلاش او را به منچستر یونایتد بیاورد اما تیم دیگر شهر منچستر آنها را در این راه شکست دادند.
سیتیزن ها فصل قبل به سختی از سقوط به دسته دوم نجات یافته بودند و هادرزفیلد تاون در آن زمان از شرایط بهتری برخورد دار بود. اولین بازی دنیس برای منچستر سیتی در 19 مارس 1959 و در شکست 4 بر 3 مقابل لیدزیونایتد بود؛ او در آن دیدار موفق به گلزنی شد. لاو در آوریل 1961 با بریس در برد 4 بر 1 مقابل استون ویلا ماندن سیتی در لیگ برتر تضمین کرد. اگرچه به فکر رفتن بود؛ اما دیدنی بازی می کرد...دیدنی تر و زیباتر از هر بازیکن دیگری، حداقل در منچستر سیتی!
سال 1961 در جام حذفی مقابل لوتون تاون با ثبت عملکردی باورنکردنی 6 گل را به تور دروازه می چسباند اما بازی در فاصله 20 دقیقه به پایان، به سر انجام رسید و هیچ کدام از گل های او حساب نشد. برای لاو بسیار حسرت آور و ناراحت کننده بود آن هم وقتی که در بازی برگشت با شکست 3 بر 1 ،جام حذفی نیز برای آنها به پایان می رسد.
شاید لذت بخش اما ناکافی...بهترین کلمه برای وصف دوران لاو در منچستر سیتی...دنیس در تابستان 1961 با مبلغ 110000 پوند به تورینو پیوست؛ همچنین جو بیکر هم وطن او نیز هیبرنین جدا شد و با او همراهی کرد.یک فصل کامل ناموفق فوتبالی!
شاید مهم ترین اتفاق او در طی دوران کوتاهش در ایتالیا هم بازی شدن با جو بیکر و رو به رو شدن با لوئیس سوارز میرامونتس و کرت همرین بود.
10 ژوئیه 1962؛ روز رستگاری در اولدترافورد!
لاو با مبلغ رکورد شکن 115000 پوند به منچستر یونایتد پیوست.
لاو اولین بازی خود را برای یونایتد در 18 اوت 1962 در مقابل وست برومویچ آلبیون انجام داد و تنها پس از گذشتن 7 دقیقه از زمان بازی موفق به گلزنی شد!
این دیدار در نهایت با تساوی 2 بر 2 به پایان رسید.
یونایتد از زمان حادثه مونیخ وضعیت آشفته ای داشت و برای فرار از سقوط می جنگید!
یونایتدی ها در مقابل لسترسیتی با وجود هتریک لاو باز هم شکست خوردند.اما جام حذفی...نقطه قوت آنها در آن فصل همین جام بود!
در جام حذفی در بازی مقابل تیم سابقش هادرزفیلد تاون در برتری 5 بر 0 موفق به ثبت هتریک شد. یونایتدی ها در نهایت توانستند به فینال برسند اما رقیبی سر سخت انتظار آنها را می کشید!
لسترسیتی موفق به کسب رتبه چهارم لیگ شده بود و از یونایتد وضعیت بسیار بهتری داشت. در نیمه نهایی مقابل ساوتهمپتون موفق به زدن تنها گل دیدار شد و یونایتد را به فینال رسید. لاو گل اول منچستر را در فینال به ثمر رساند و در نهایت با برتری 3 بر 1 بر حریف خود غلبه کرد و لاو اولین جام خود را در منچستر به دست آورد.
فصل اول او در یونایتد به صورت خارق العاده ای سپری شد؛ 29 گل در 44 بازی اما تاثیر گذاری او فراتر از آمار و ارقام بود. در 11 دسامبر 1962 او با دایانا لاو ازدواج کرد. لاو در فصل 1963/64 باز هم به گلزنی ادامه و پس از گذشتن مدتی از شروع فصل برای بازی انگلیس-منتخب جهان در ومبلی انتخاب شد. او در آن بازی گل منتخب جهان را به ثمر رساند و در نهایت با نتیجه 2 بر 1 با شکست ومبلی را ترک کردند. لاو در مورد آن لحظه می گوید
آن روز، یک رویا بود. بازیکن محبوبم آلفردو دی استفانو و من در یک تیم بازی می کردیم. اوزه بیو، پوشکاش و خنتو هم بودند. در واقع با پاس پوشکاش توانستم گل مساوی را وارد دروازه آقای بنکس کنم.
او بعد ها این گل را بزرگترین افتخار دوران حرفه از خود توصیف کرد. لاو در آن سال 11 گل برای تیم ملی زد که بهترین آمار گلزنی او در تیم ملی محسوب می شود. لاو در آن فصل مقابل استون ویلا اخراج شد و 28 روز محروم شد. زمستان سرد موجب این شد تا یونایتد بازی های خود را در زمان کوتاهی انجام داد و باعث افت نتایج آنها شد. لاو بعد ها این را دلیل ناکامی یونایتد در کسب جام در آن فصل دانست. در پایان آنها با 4 امتیاز اختلاف با لیورپول در رتبه دوم قرار گرفتند. لاو در این فصل موفق به زدن 46 گل شد و آقای گلی لیگ برتر انگلیس را به دست آورد.
بیشترین گل در تاریخ شیاطین سرخ در یک فصل!
1964/65...بهترین فصل دوران حرفه ای لاو...
در لیگ و اینتر-سیتیز فیرز کاپ خارق العاده ظاهر می شود و در جام حذفی نیز عملکرد خوبی به ثبت می رساند. در اروپا تنها میرامونتس توان قیاس با او را دارد و در دنیا فقط فوق ستاره ی برزیلی، پله دست بالاتری نسبت به او دارد. او موفق به کسب توپ طلا می شود و قهرمانی لیگ برتر انگلیس را برای اولین بار پس از فاجعه مونیخ برای منچستری ها به ارمغان می آورد.
در 21 اکتبر 1965 لاو در بازی مقابل لهستان از ناحیه زانوی راست مصدوم شد. او در هادرزفیلد تاون قبلا یک عمل جراحی رو همون زانو انجام داده بود؛ آسیب دیدگی او تا پایان دوران حرفه ای اش به دردسر می انداخت. او در همان سال در جام اتحادیه انگلیس عملکرد خوبی به ثبت رساند و مشترک با لیورپول به قهرمانی می رسند. لاو در فصل 1965/66 باز هم عملکرد خوبی ثبت می کند اما دیگر ستاره ی اول تیمش نیست و چارلتون و بست از او عملکرد بهتری به ثبت می رسانند. در سال 1966، لاو از سر مت بازبی، سرمربی منچستر یونایتد درخواست کرد که در زمان تمدید بعدی قراردادش، دستمزدش را افزایش دهد و تهدید کرد که در صورت عدم تمدید قرار داد، باشگاه را ترک خواهد کرد. بازبی بلافاصله او را در لیست نقل و انتقالات قرار داد و اعلام کرد
هیچ بازیکنی در این باشگاه باج نمی گیرد، هیچ بازیکنی.
وقتی لاو به ملاقات او رفت؛ بازبی یک عذرخواهی کتبی از او خواست تا امضا کند و پس از انجام این کار، آن را به مطبوعات نشان داد. لاو بعدا ادعا کرد که بازبی از این اتفاق برای هشدار دادن به بازیکنان دیگر استفاده کرده بود تا این کار را انجام ندهند، اما مخفیانه به او افزایش حقوق داده بود.
در فصل 1966/67 لاو به مانند فصل 1964/65 موفق به کسب دو جام لیگ برتر انگلیس و جام اتحادیه انگلیس شد و با زدن 25 گل در 38 بازی تاثیر به سزایی در قهرمانی شیاطین سرخ داشت.
1967/68 برای لاو از نظر فردی بد و از نظر تیمی با کسب اولین قهرمانی جام باشگاه های اروپا فوق العاده بود هر چند شاید اگر مصدومیت به سراغ نمی آمد شاید عملکردش را بهبود می بخشید.
اما در فصل بعد او از نظر به فردی به قدری درخشید که افتش در فصل قبل را به فراموشی بسپارد. 30 گل در 45 بازی و آقای گلی جام باشگاه های اروپا!
فصل 1969/70، ویلف مک گینس جایگزین سر مت بازبی شد و سرمربی باشگاه منچستر یونایتد شد.
لاو نیمی از فصل را به علت مصدومیت از دست داد و عملکرد بدی ثبت کرد. یونایتد هم رتبه هشتم لیگ را به دست آورد تا به بدترین فصل کریر لاو تبدیل شود. در فصل 1969/70 لاو در 34 بازی،16 گل به ثمر می رساند اما باز هم افتخاری به دست نیاورد. در فصل 1971/72 پس از دو فصل ضعیف، یونایتدی ها فرانک اوفارل را جایگزین ویلف مک گینس می کنند. آنها فصل را عالی شروع می کنند و تا پایان سال 1971 در صدر جدول قرار دارند و دنیس نیز موفق به زدن 12 گل شده است. اما اوضاع وقف مراد آنها پیش نمی رود و در پایان فصل رتبه هشتم را کسب می کنند. در بازی اول 1972/73 لاو موفق به گلزنی می شود اما در ادامه فصل مصدوم شد و دیگر نتوانست گلی در لیگ به ثمر برساند و نتایج ضعیف ادامه یافت و در نهایت اوفارل اخراج شد.
لاو به یونایتد توصیه کرد که اوفارل را با تامی دوچرتی، که از زمان بازی در تیم ملی اسکاتلند او را میشناخت؛ جایگزین کند. باشگاه به توصیه او عمل کرد و همه چیز به خوبی شروع شد، با نتایج نسبتا خوب یونایتد را به میانه جدول رساند؛ در نهایت یونایتد توانست با کسب رتبه هجدهم در لیگ باقی بماند .مربی جدید امید خودش را به مهاجم کهنه کار یونایتدی ها از دست داده بود؛ او در سراسر فصل که نیمی از آن را از دست داده بود در 14 بازی تنها 2 گل زده بود. نه مربی و نه باشگاه قصد تمدید قرار با او را نداشتند. دوچرتی در مورد او گفته بود:تلاش کمی در تیم داشته است و در نهایت در تابستان 1973 به سیتی پیوست اما پشیمانی به سراغ آنها آمد. خداحافظی از باشگاهی که در آن به همه چی رسید....شاید مثلتی که با جرج بست و بابی چارلتون ساخت برای هیچ هوادار آن زمان یونایتد فراموش شدنی نباشد!
در همین حال بابی چارلتون هم اعلام بازنشستگی کرد. لاو در بازی دومش در منچستر سیتی موفق به زدن 2 گل شد.او در آن فصل 27 بازی کامل و 2 بازی به عنوان تعویضی به میدان رفت.یکی از این 29 بازی مربوط به فینال جام اتحادیه انگلیس می شد که در نهایت با باخت آنها به اتمام رسید.اما آخرین بازی و آخرین لمس توپ....بازگشت به اولدترافورد و بازی مقابل یونایتد!
یونایتدی که وضعیت خوبی نداشت و خطر سقوط آنها را تهدید می کرد. بازی تا دقیقه 81 بدون گل دنبال می شد. در این لحظه پاس از سوی فرانسیس لی به لاو رسید. او پشت به دروازه بود. پادشاه اسکاتلندی مانند دوران اوجش با ضربه ای پشت پا توپ را از میان پاهای الکس استفنی وارد دروازه کرد. هواداران منچستر سیتی خوشحال بودند اما لاو ساکت و آرام...
یونایتد بعد از 37 سال به دسته پایین تر سقوط می کرد. سرش را پایین انداخت و از زمین مسابقه بیرون رفت و سرمربی بلافاصله بازیکن دیگری را به جایش فرستاد. فردی که عاشق گلزنی بود این بار نه تنها خوشحالی نکرد بلکه حتی نیاز به دلداری داشت...در دقایق پایانی هواداران عصبانی از سقوط، به زمین ریختند و بازی را نیمه کاره گذاشتند. اتحادیه رای به پیروزی سیتی و سقوط یونایتد داد.
پایانی تلخ در بریتانیا....لاو هرگز دوست نداشت این ضربه آخرین لمس توپش در انگلیس باشد...هرگز!
او بعدها گفت:
در تمام زندگیم هرگز به مانند عصر آن روز احساس افسردگی نمی کردم. پس از 19 سال که تمام زندگی ام را وقف گلزنی کرده بودم، سرانجام به گلی رسیدم که آرزو داشتم آن را به ثمر نرسانده بودم.
او دیگر هیچ وقت در لیگ بازی نکرد و با اسکاتلندی که برای اولین بار از جام جهانی 1958 توانسته بود به جام جهانی برسد. در اولین بازی مقابل زئیر لحظاتی بازی کرد و در نهایت با پیروزی 2 بر 0 اسکاتلندی ها به پایان رسید. در بازی بعد مقابل برزیل بازی نکرد و همچنین در بازی بعدتر مقابل یوگسلاوی....حس نا امیدی به او دست داده بود!
اسکاتلند با یک برد و دو تساوی در نهایت حذف شد. در حالی که هنوز با سیتی قرار داد داشت اما سرمربی منچستر سیتی تونی بوک به او گفت باید برای تیم ذخیره بازی کند اما او قبول نکرد و در 26 اوت 1974 برای همیشه کفش هایش را آویخت. پایانی نه چندان خوش برای پادشاه..
آمار و افتخارات دنیس لاو
- 657 بازی
- 333 گل
- 2 قهرمانی لیگ برتر انگلیس
- 1 قهرمانی جام باشگاه های اروپا
- 1 قهرمانی جام حذفی انگلیس
- 2 قهرمانی جام اتحادیه انگلیس
- 1 توپ طلا
- 1 آقای گلی جام باشگاه های اروپا