کاتافراکتها شکلی از سواره‌نظام زره‌پوش هستند که در بسیاری از جنگ‌های باستانی شرکت داشته‌اند.[۱] ریشه این واژه یونانی‌ست و به معنی "پوشیده" است؛ با این حال ریشه پارسی هم برای این واژه پیشنهاد شده‌است.[۲][۳]
کاتافراکت برای اولین بار در تاریخ توسط ایرانیان استفاده شدند. سکاها و اشکانیان اولین استفاده ثبت شده از کاتافراکتها را به خود اختصاص داده‌اند.[۴][۵][۶] البته فرض شده‌است که امپراتوری هخامنشیان نیز از کاتافراکتها استفاده کرده باشد.[۷]
کنستانتیوس دوم که در جنگ با ساسانیان حضور داشت درباره کاتافراکت‌های ساسانی می‌نویسد:
《همه گروه ها از آهن پوشیده شده بودند و تمام قسمت های بدنشان با صفحات ضخیم پوشیده شده بود، به طوری که مفاصل سفت با اندام هایشان مطابقت داشت. و صورت های انسان چنان ماهرانه ای بر سر آنها منطبق بود که از آنجایی که تمام بدن آنها با فلز پوشیده شده بود، تیرهایی که بر روی آنها می افتاد فقط می توانستند در جایی قرار بگیرند که می توانستند کمی از روزنه های کوچک روبروی مردمک چشم ببینند، یا جایی از طریق نوک بینی آنها توانستند کمی نفس بکشند. برخی از این افراد که به پیک مسلح بودند، چنان بی حرکت ایستاده بودند که فکر می کنید با گیره های برنزی محکم گرفته شده اند.》[۸]
📚 منابع:
1️⃣ Nell, Grant S. (1995) The Savaran: The Original Knights. University of Oklahoma Press
2️⃣ Nikonorov, Valerii P. (2–5 September 1998). Cataphracti, Catafractarii and Clibanarii: Another Look at the old problem of their Identifications. Военная археология: оружие и военное дело в исторической и социальной перспективе. Материалы Международной конференции [Military Archeology: Weapons and Military Affairs from a Historical and Social Perspective. Proceedings of the International Conference]. St. Petersburg. pp. 131–138.
3️⃣ Nicolle, David (1992) Romano-Byzantine Armies, 4th–9th Centuries. Osprey Publishing. ISBN 1-8553-2224-2, 978-1-8553-2224-0
4️⃣ Perevalov, S. M. (translated by M. E. Sharpe) (Spring 2002). "The Sarmatian Lance and the Sarmatian Horse-Riding Posture". Anthropology & Archeology of Eurasia 41 (4): 7–21.
5️⃣ Farrokh, Kaveh (2005). Sassanian Elite Cavalry, AD 224–642. Osprey Publishing.
6️⃣ Eadie, John W. (1967), "The Development of Roman Mailed Covalry", Journal of Roman Studies , 57 (1/2): 161-173, doi : 10.2307/299352 , JSTOR 299352 .pp. 161f
7️⃣ Eadie, John W. (1967), "The Development of Roman Mailed Covalry", Journal of Roman Studies , 57 (1/2): p. 162
8️⃣ Ammianus Marcellinus, (353 AD) Roman Antiquities, Boox XXV pp. 481
