عملکرد خوب کادر مدیریتی استقلال در نقل و انتقالات دست ریکاردو ساپینتو در انتخاب سیستم و شیوه بازی تیمش در فصل پیش رو را باز می گذارد.
این سرمربی باتجربه پرتغالی در طول کریر خود از سیستم های مختلفی استفاده کرده که سه مورد از آن ها را همراه ظرفیت موجود استقلال برای بازی با آن سیستم مرور خواهیم کرد.
۱ - سیستم ۴۴۲ خطی (کلاسیک)
سیستم ۴۴۲ خطی از سیستم های نسبتا پر کاربرد فوتبال است.
اگر به یاد داشته باشید اواخر فصل گذشته، هر زمان استقلال به گل احتیاج داشت، فرهاد مجیدی اقدام به تغییر سیستم تیمش از سیستم های سه دفاعه به ۴۴۲ خطی می کرد که نتیجه این تغییر ها اتفاقات مهمی را برای استقلال رقم زد. گل ژستد به پرسپولیس، گل رمضانی به شهر خودرو و پیروزی هوشمندانه مقابل گل گهر از مهم ترین محصولات این تغییرات بودند.
استقلال تا به امروز در تابستان ۶ دیدار دوستانه برگزار کرد که فقط ترکیب ۲ بازی در رسانه باشگاه اعلام شد و با توجه به آن ها اگر ریکاردو ساپینتو از بازیکنان خود در پست تخصصی استفاده کرده باشد، می توان گفت که ترکیب استقلال در این دو دیدار هم به شکل ۴۴۲ خطی بوده است.
مدافعین میانی در ۴۴۲ خطی :
کار مدافعین میانی در این سیستم دشوار تر از سایر نفرات می باشد. اساس ساختار های دفاعی در این شیوه بازی متکی به هماهنگی بالای بین دو مدافع میانی در قرار دادن مهاجم حریف در تله آفساید می باشد. در هنگام دفاع، مدافعین باید مرتبا حرکت کنند تا حفره های دفاعی را پوشش دهند و داشتن هر گونه ضعف در پوشش این فضا ها می تواند منجر به یک موقعیت گل برای حریف شود. یکی از راهکار های مربیان برای حل مشکلات دفاعی در این سیستم قرار دادن یکی از مدافعین وسط پشت سه مدافع دیگر به عنوان مدافع پوششی یا همان «سوئیپر» می باشد، روزبه چشمی، رافائل سیلوا و محمد حسینی بین مدافعین استقلال سابقه بازی به عنوان سوئیپر رو دارند و میتوانند عصای دست ساپینتو در این راهکار دفاعی باشند. به دلیل اینکه مدافع پوششی وظیفه ای در یارگیری ندارد، در این حالت یک از مدافعین کناری عقب می ماند.(قاعده خاصی وجود نداره، عموما اگه به عنوان مثال حمله از سمت راست خط دفاع باشه، مدافع راست درگیر میشه و مدافع چپ یارگیری میکنه و بر عکس ولی در مورد استقلال چون جلالی سابقه بازی به عنوان دفاع وسط رو داره احتمالا بتونه کمک بیشتری به خط دفاع استقلال بکنه).
البته استقلالی ها باید توجه کنند که محمد حسینی، عارف غلامی و محمد حسین مرادمند سه مدافع میانی استقلال هستند که روز های اوج فوتبال خود را در سیستم های سه دفاعه پشت سر گذاشتند و ممکن است که تغییر وظایف این مدافعین در این سیستم برای آن ها دشوار باشد و به تیم استقلال ضربه بزنند.
بازیکنان کناری در ۴۴۲ خطی :
یکی از ویژگی های قابل توجه این سیستم بازیکنان کناری می باشد.
در هنگام حمله، دو مدافع کناری با یک حرکت اورلپ می توانند از هافبک های کناری عبور کرده و به سرعت به مهاجمین اضافه شوند و سیستم را به ۲۴۴ یا حتی ۲۲۶ تبدیل کنند و قدرت خط حمله را افزایش دهند. البته به دلیل رفت و آمد های دائمی بین دفاع و حمله، بازیکنان کناری باید از فیزیک مناسبی برخورد دار باشند که در طول فصل دچار ضعف و آسیب دیدگی نشوند. کوین یامگا، رضا میرزایی و جعفر سلمانی به نظر گزینه های خوبی برای زوج سازی با صالح حردانی و ابولفضل جلالی می باشند و با توجه به عملکرد خوب امیرعلی صادقی در بازی های دوستانه، او هم در تلاش است تا نظر ساپینتو را جلب کند.
در مجموع عملکرد سیستم ۴۴۲ خطی به شدت به چهار بازیکن کناری وابسته است و می توان گفت اگر قرار بر تبدیل شدن این سیستم به سیستم ثابت استقلال باشد، این تیم نیاز به تقویت در این چهار پست دارد.
دو بازیکن میانی در ۴۲۲ خطی :
یکی از ضعف های استقلال در این سیستم، در همین پست خواهد بود. فصل گذشته استقلال از سیستم های سه دفاعه استفاده می کرد و وظایف هافبک تخریبی به مدافعی که بین دو مدافع وسط کناری بازی میکرد، منتقل میشد. زبیر نیک نفس و مهدی مهدیپور دو بازیکن باکس تو باکس استقلال بودند که هر دو هم عملکرد درخشانی داشتند اما در سیستم ۴۴۲ معمولا یکی از دو هافبک بیشتر وظایف دفاعی دارد و هافبک دیگر باید مهاجمان را حمایت کند و حضور همزمان این دو بازیکن در این سیستم میتواند خط دفاع استقلال را تضعیف کند. فاصله دو هافبک میانی در این سیستم نباید بیشتر از ۲۰ متر شود و هافبک ها باید فضای خیلی زیادی (فضای جلوی مدافعین تا پشت مهاجمین) را پوشش دهند و کوتاهی آنها در انجام وظایفشان میتواند منجر به ایجاد یک فضای بزرگ در میانه زمین شود که از معایب این سیستم به حساب می آید.
پیش بینی میشود در صورت استفاده ریکاردو ساپینتو از این سیستم، امید حامدی فر هافبک تخریبی ۲۲ ساله که فصل پیش در صعنت نفت آبادان درخشید و امسال به استقلال پیوست، از پدیده های لیگ برتر باشد. (آمار امید حامدی فر در فصل گذشته)
مهاجمین نوک در ۴۴۲ خطی :
فصل گذشته استقلال در این پست ضعف زیادی داشت و به این دلیل امتیازات زیادی را از دست داد. در فصل نقل و انتقالات، رودی ژستد طی یک توافق دو طرفه از استقلال جدا شد، ارسلان مطهری و آرمان رمضانی تمدید کردند (احتمال مازاد اعلام شدن یکی از آن ها وجود دارد) و سجاد شهباززاده، پیمان بابایی و کاوه رضایی به اسکواد استقلال اضافه شدند.
هر سه مهاجم جدید استقلال در گذشته به عنوان وینگر بازی کردند و علاوه بر چهارچوب شناسی، توانایی حمل توپ و توانایی فضا سازی برای سایر هم تیمی های خود را هم دارند. این مدل مهاجم ها، مناسب ترین گزینه ها برای بازی در سیستم ۴۴۲ خطی هستند.
ریکاردو ساپینتو برای اجرای این سیستم نیاز دارد که دو مهاجمش دائم در حمله شرکت کنند و در یک منطقه محدود نشوند و همچنین مهاجمان باید با جاکیری بین مدافعین و تغییر موقعیت، دفاع فشرده حریف را از بین برده و با حفظ فاصله و ارتباطشان با یکدیگر در عرض محوطه دفاعی حریف قرار بگیرند. یکی از مهاجمین باید در نبرد های هوایی خبره باشد و بتواند زوجش را صاحب توپ کند و برای او موقعیت ایجاد کند. مدافعین حریف می توانند با جدا کردن دو مهاجم از یکدیگر مانع زوج سازی و حرکات ترکیبی آن ها شوند پس دو انتخاب ساپینتو برای خط حمله باید درک متقابلی از یکدیگر داشته باشند.
با توجه به کیفیت بازیکنان خریداری شده پیش بینی می شود که استقلال در خط حمله خیلی بهتر از سال گذشته عمل کند.
جمع بندی :
در مجموع ۴۴۲ خطی قطعا یکی از پلن های مورد استفاده ساپینتو در لیگ بیست و دوم خواهد بود. این سیستم یکی از سیستم های بسیار خوب برای پرس است. ۸ نفر می توانند به دفاع کمک کنند و ۶ نفر هم در خط حمله فعال هستند. پایه گذاری حملات از مناطق مختلف در ۴۴۲ خطی آسان است اما اشتباهات مدافعین و هافبک های مرکزی می تواند تیم هایی که از این سیستم استفاده می کنند را دچار مشکل کنند.
- شماتیک سیستم ۴۴۲ (کلاسیک)
۲ - سیستم های سه دفاعه
سال گذشته استقلال موفق شد با استفاده از سیستم های سه دفاعه یک ساختار منسجم برای خود تشکیل دهد و با شکست چند رکورد به حسرت چند ساله قهرمان نشدن در لیگ برتر پایان دهد. آرش برهانی مدیر تیم های پایه استقلال و سرمربی تیم امید استقلال به تمامی رده های سنی این باشگاه ابلاغ کرد که باید از سیستم های سه دفاعه استفاده کنند که به حفظ این ساختار کمک شود اما با جدایی فرهاد مجیدی و انتصاب ریکاردو ساپینتو به عنوان سرمربی مشخص نیست که او همان مسیر سال گذشته را دنبال خواهد کرد یا خیر.
نقش سه مدافع میانی در سیستم های سه دفاعه :
اغلب تیم ها در این سیستم از دو مدافع یارگیر با قابلیت حمل توپ بالا در کناره ها و یک سوئیپر بین آنها استفاده میکنند.
همانطور که مطلع هستید از مدافعین فصل پیش استقلال سیاوش یزدانی برای سربازی راهی ملوان شده است و محمد دانشگر هم ترجیح داد که فوتبال خود را در اصفهان و تیم سپاهان ادامه دهد. کادر مدیریتی استقلال در تابستان محمد حسینی را از هوادار جذب کرد و با عارف غلامی، روزبه چشمی و رافائل سیلوا تمدید کرد. همچنین محمد حسین مرادمند بعد از پشت سر گذاشتن دوره آموزشی در نیروی هوایی انزلی، استقلال را در لیگ بیست و دوم همراهی خواهد کرد.
در سیستم های سه نفره روزبه چشمی و محمد حسینی به عنوان سوئیپر، رافائل سیلوا به عنوان سوئیپر و مدافع میانی سمت راست، عارف غلامی به عنوان مدافع میانی هر دو سمت و محمد حسین مرادمند و ابولفضل جلالی به عنوان مدافع میانی سمت چپ سابقه بازی دارند و در صورت استفاده ریکاردو ساپینتو از سیستم های دفاعی سه نفره دست او برای انتخاب سه مدافعش باز می باشد.
نقش هافبک های میانی در سیستم های سه دفاعه :
همانطور که بارها گفته شده، وظایف هافبک دفاعی در سیستم های سه دفاعه به مدافع پوششی منتقل می شود و دو هافبک باکس تو باکس جلوتر از مدافعین بازی خواهند کرد. استقلال برای این پست مهدی مهدیپور، زبیر نیک نفس و سعید مهری (احتمالا مازاد خواهد شد) را از سال گذشته در اختیار دارد، آرش رضاوند به این تیم برگشته، امید حامدی فر به اسکواد استقلال اضافه شده است و در صورت نیاز محمد حسین زواری و عزیزبک آمانوف هم می توانند به استقلال در این پست کمک کنند.
مهدی مهدیپور و زبیر نیک نفس فصل گذشته در کنار یکدیگر درخشیدند. هر دوی آن ها در ارسال پاس های کوتاه و ارسال پاس های بلند دقیق پشت مدافعین مهارت ویژه ای دارند، از آمار دوندگی خوبی برخوردار هستند و در فصل گذشته ثابت کردند که به شدت با یکدیگر هماهنگ هستند.
در صورت استفاده ریکاردو ساپینتو از سیستم های سه دفاعه، استقلال نیازی به بازیکن جدید در این پست نخواهد داشت. همچنین احتمالا زوج نیک نفس و مهدیپور مانند سال گذشته این پست را به نقطه قوت استقلال تبدیل خواهند کرد.
بازیکنان کناری در سیستم های سه دفاعه :
بازیکنان کناری در این سیستم نیاز به چند ویژگی دارند.
۱ - باید با دو هافبک میانی هماهنگ باشند.
۲ - چه در هنگام حمله و چه در هنگام دفاع باید با بازیکنان نزدیک به خود تناسب داشته باشند.
۳ - در ارسال سانتر ها به روی تیرک اول و دوم موفق باشند.
۴ - در هنگام حمله جاگیری مناسب داشته باشند.
۵ - بازیکنان کناری در صورت حمله تیم مقابل از سمت مخالف، باید فضاهای به وجود آمده در خط دفاع را پر کنند.
استقلال در سمت راست وریا غفوری را از دست داده، رضا میرزایی را جذب کرده و صالح حردانی را هم از سال گذشته در اختیار داشته است و به نظر نمی رسد که با وجود این بازیکنان با کیفیت در این پست مشکلی داشته باشد.
در سمت چپ هم جعفر سلمانی بعد گذراندن یک فصل فوق العاده جایگاه ویژه ای در استقلال برای خود دست و پا کرده است و ابولفضل جلالی هم امیدوار است با رفع مصدومیتی که فصل گذشته با آن دست و پنجه نرم می کرد، به فرم خوب گذشته برگردد و در این تیم بدرخشد.
فرم خط حمله در سیستم های سه دفاعه :
دو سیستم ۳۴۱۲ و ۳۴۳ قابلیت تبدیل به یکدیگر را دارند. برای اجرای این تغییر، در سیستم ۳۴۱۲ معمولا از یک هافبک که بتواند در کناره ها هم موثر باشد، استفاده میکنند. فصل گذشته فرهاد مجیدی از امیرحسین حسین زاده برای ایفای این نقش استفاده کرد و او دائم از پشت مهاجم ها به سمت چپ جا عوض می کرد. با فعال شدن بند آزادسازی او توسط شارلوا و عدم جذب بازیکن جدید، به نظر می رسد که تنها گزینه ریکاردو ساپینتو برای اجرای این نقش عزیزبک آمانوف باشد. اگر چه که طبق گفته رسانه ها او تبدیل به بازیکن مورد علاقه سرمربی پرتغالی شده است ولی با توجه به صحبت هایی که فصل گذشته مبنی بر ضعف بدنی این بازیکن ازبکستانی مطرح شد، به نظر می رسد که استقلال در این منطقه نیاز به یک بازیکن دیگر برای رقابت با آمانوف دارد.
برای شکل گیری تبدیل مداوم دو سیستم ۳۴۱۲ و ۳۴۳، استقلال در خط حمله هم نیاز به حداقل یک فروارد دارد که بتواند در کناره ها هم اثر گذار باشد. کوین یامگا، پیمان بابایی و سجاد شهباززاده کاملا توانایی اجرای این نقش را دارند.
با اضافه شدن محبی و درخشش امیرعلی صادقی در پیش فصل احتمال انتخاب سیستم ۳۴۳ به سیستم ثابت استقلال بیشتر شده است، در این سیستم استقلال علاوه بر وینگر های با کیفیت به یک مهاجم با توانایی خلق موقعیت احتیاج دارد که به نظر کاوه رضایی برای اجرای این نقش مناسب است.
در کل به نظر نمی رسد که استقلال در طی لیگ بیست و دوم، در این منطقه با کمبود بازیکن مواجه شود.
جمع بندی :
در مجموع دو سیستم ۳۴۳ و ۳۴۱۲ در هنگام در اختیار داشتن توپ یک سیستم تهاجمی و در هنگام حمله ی تیم حریف نیز به عنوان یک سیستم تدافعی با فشار بالا مطرح می شوند. تیم هایی که از این سیستم استفاده می کنند می توانند با تشکیل گروه های هفت نفره در دفاع و حمله بازی خوبی را ارائه دهند. با توجه به عادت مدافعین به این سیستم و موفقیت های سال گذشته استقلال با استفاده از این روش بازی، به نظر عاقلانه ترین انتخاب ریکاردو ساپینتو بازی با سه مدافع می باشد.
- شماتیک سیستم ۳۴۳ و ۳۴۱۲
۳ - سیستم ۴۲۳۱
سیستم ۴۲۳۱، سیستمی است که در سال های اخیر فراوانی زیادی در فوتبال ایران داشته است. آرایش تیم هایی که با این سیستم بازی میکنند شامل چهار مدافع، دو هافبک دفاعی، سه هافبک تهاجمی که دو نفر آن ها متمایل به کناره ها و دیگری در مرکز قرار دارد و یک مهاجم شکل میگیرد. ۴۲۳۱ می تواند با تغییرات جزئی تاکتیکی خود را سازگار کند و در وضعیت تدافعی تر به ۴۴۱۱ تبدیل شود. به این این منظور می توان هافبک های کناری را به عقب آورد و آزادی بیشتری به هافبک پشت مهاجم و مهاجم داد. در وضعیت تهاجمی هم با اضافه شدن دو مدافع کناری، در خط حمله برتری عددی ایجاد می شود و قدرت تهاجمی تیم ها شکل بهتری به خود می گیرد.
مدافعین در سیستم ۴۲۳۱ :
طبیعتا وظایف مدافعین در این سیستم با سیستم ۴۴۲ خطی که بالاتر توضیح داده شد تفاوتی ندارد.
مدافعین میانی باید ضمن هماهنگی با یکدیگر در آفسایدگیری هم مهارت داشته باشند و با شناخت فضا ها حفره های خالی خط دفاع را پر کنند.
وظایف مدافعین کناری در کار دفاعی مشابه وظایف دو مدافع جلو زن سیستم های سه دفاعه است اما باید در حمله فعال تر باشند.
با توجه به سابقه جلالی در مصدومیت های بلند مدت، انتقال احتمالی سلمانی به پست وینگر و بی جایگزین بودن صالح حردانی، استقلال بر خلاف پست دفاع وسط، در پست دفاع چپ و دفاع راست به بازیکن جدید نیاز دارد.
دو هافبک دفاعی در ۴۲۳۱ (دبل پیوت) :
همانطور که در ابتدا گفته شد، زبیر نیک نفس و مهدی مهدیپور ذاتا هافبک باکس تو باکس هستند و فصل گذشته هر دوی آنها در سیستم سه دفاعه فرهاد مجیدی خوش درخشیدند اما اگر ریکاردو ساپینتو قصد استفاده از سیستم های ۴ دفاعه را داشته باشد، این دو بازیکن توانایی پوشش فضای بیشتر و ایجاد استحکام بیشتر در خط دفاع را نخواهند داشت و در صورت عدم موفقیت امید حامدی فر به عنوان یک هافبک تخریبی در استقلال، این تیم در این پست با مشکل جدی مواجه خواهد شد. در مجموع حضور دو بازیکن قابل از نظر دفاعی در این منطقه، فضا را برای بازیکنان خط حمله فراهم میکند که روی وظایف تهاجمی خود تمرکز کنند.
دو هافبک تهاجمی کناری در ۴۲۳۱ :
استقلال در این پست نیاز به بازیکنانی دارد که در حالت تدافعی به منظور بستن فضای موجود در جناح خود و جلوگیری از حمله حریف به عقب برگردد و به بازیکنان تهاجمی حریف فشار وارد کند. کوین یامگا، جعفر سلمانی و رضا میرزایی وینگر های استقلال هستند که سابقه بازی در پست فولبک را هم دارند که به آنها کمک می کند وظایف دفاعی خود را به خوبی انجام دهند. در حالت تهاجمی بازیکنان کناری باید با کمک هم تیمی های خود، با حرکت به داخل و تحرک بین خط دفاع - هافبک حریف، توپ را به عرض و عمق بکشانند. کوین یامگا علارغم تصمیمات اشتباهی که در هنگام ارسال پاس و خلق موقعیت می گیرد، مهارت خوبی در بهم ریختن عمق خط دفاعی حریف دارد و محمد محبی خرید جنجالی استقلال هم در سپاهان نشان داد که می تواند بازی را به عرض بیاورد و به راحتی بازیکنان خط دفاعی حریف را دور بزند (حرکت در عرض، دور زدن مدافع مقابل و گل محمد محبی به پرسپولیس). اگر ساپینتو قصد استفاده از پیمان بابایی و سجاد شهباززاده به عنوان یک هافبک کناری را داشته باشد، آن ها هم می توانند با درکی که از پست مهاجم دارند، حرکات ترکیبی خوبی با مهاجم تیم شکل دهند و تاثیر زیادی بر جریان حمله های استقلال بگذارند (گل مغانلو به صنعت نفت آبادان روی حرکت سجاد شهباززاده از کناره ها). امیرعلی صادقی هم که در بازی های دوستانه خوش درخشیده است، می تواند سوپرایز ریکاردو ساپینتو برای لیگ بیست و دوم در این پست باشد.
هافبک تهاجمی میانی در ۴۲۳۱ :
در سیستم ۴۲۳۱ این بازیکن جنبه کلیدی دارد و اکثر حمله های تیم به خلاقیت و هوش این بازیکن وابسته است. ویژگی های هافبک تهاجمی باید با توانایی های مهاجم نوک و دو هافبک کناری منطبق باشد ولی در حالت نرمال استقلال نیاز به بازیکنی دارد که برای نفوذ و دریافت پاس از سایر بازیکنان زمان بندی مناسب داشته باشد، از مهارت دریبلینگ خوبی برخورد دار باشد و در هنگام ساخت حمله حضور موثر خود را نشان دهد. همانطور که پیش تر گفته شد تنها گزینه استقلال برای این پست عزیزبک آمانوف است اما اگر تفکر ساپینتو این باشد که بازیکنان کناری دائم به عقب برگردند و سیستم به ۴۴۱۱ تبدیل شود و با توجه به حضور پر شمار مهاجمان خوب لیگ برتر در استقلال، استفاده از یک مهاجم نوک در این منطقه هم می تواند پلن خوبی برای این تیم باشد.
مهاجم نوک در سیستم ۴۲۳۱ :
مهاجم نوک در این سیستم باید بازیکن مهمی برای شروع حملات تیم باشد. این سیستم برای ایجاد موقعیت نیاز دارد که مهاجم نوک توانایی دریافت، کنترل و حفظ توپ تا زمان رسیدن بازیکنان حمایت کننده را داشته باشد.
اگر هافبک های کناری توانایی عبور از حریف مستقیم و ارسال سانتر را دارند، مهاجم نوک باید بتواند به سرعت به پشت دفاع حریف برسد و خود را در موقعیت قرار دهد. با توجه به خرید های استقلال، دست ریکاردو ساپینتو برای انتخاب بازیکن برای این پست را باز است. ویژگی خوب تمامی مهاجم های نوک استقلال این است که علاوه بر چارچوب شناسی نسبتا خوب، توانایی ارسال پاس های موثر و توانایی خلق موقعیت، در یک و دو با سایر بازیکنان تهامی هم خوب هستند و می توانند در هر سیستمی نظر سرمربی را جلب کنند. نکته جالب خط حمله استقلال این است که آنها امسال برای اولین بار از سال ۹۶.۹۷ و پس از چهار سال فصل را بدون مهاجم نوک خارجی شروع می کند.
جمع بندی :
این سیستم به شدت به قابلیت بازیکنان وابسته است، طبیعتا با حضور ۵ بازیکن در اختیار گرفتن میانه میدان برای مربیانی که از این سیستم استفاده میکنند راحت تر است ولی در صورت ضعیف عملکردن هافبک های دفاعی، علاوه بر از دست دادن میانه میدان، خط دفاع تیم شما به شدت آسیب پذیر می شود.
در مجموعه با وجود اینکه این سیستم با قابلیت های اکثریت فوتبالیست های ایرانی سازگار است و به مربیانی که با فوتبال ایرانی آشنایی ندارند، پیشنهاد می شود، ضعف های استقلال در این سیستم بیشتر از دو سیستم دیگر است و به نظر می رسد که انتخاب خوبی برای ریکاردو ساپینتو نخواهد بود.
- شماتیک سیستم ۴۲۳۱
چنل تلگرام کاپیتان : [لینک]
آیدی : @Captain_Farsi
