تیم های استقلال و پرسپولیس تاکنون 96 بار با هم بازی کرده اند و اولین دیدار این دو تیم هم به سال 1347 بر می گردد. در طول مقاطع زمانی مختلف گمانه زنی های زیادی در مورد تعداد دربی ها یا اتفاقی که در آن رخ داده است می شود و حالا رسانه طرفداری در این سلسله مطالب به مرور کامل و جامع تاریخچه دربی تهران می پردازد...
به گزارش طرفداری، لیگ سراسری کشور در سال 1374 برای اولین بار در تاریخ جام آزادگان، با فرمت سه امتیازی برگزار شد و تیم ها در یک گروه 16 تیمی با هم به رقابت پرداختند. دربی پایتخت طبق برنامه به هفته دهم بازی ها موکول شده بود و شرایط به گونه ای پیش رفته بود که در پایان بازی های هفته نهم، بهمن کرج با 21 امتیاز در صدر جول قرار داشت و تیم های پرسپولیس و استقلال به ترتیب با 16 و 12 امتیاز سوم و دهم بودند. هر دو تیم در هفته نهم با نتیجه تساوی بدون گل برابر رقبا متوقف شده بودند و برای جا نماندن از کورس قهرمانی به هر سه امتیاز این بازی حساس چشم داشتند.
حواشی پیش آمده در دربی سی و نهم باعث شد تا برای جلوگیری از تکرار آن اتفاقات تلخ مدیران فوتبالی کشور دست به اقداماتی بزنند. اولین حرکت در جهت کم کردن حساسیت این مسابقه به همت هیئت فوتبال استان تهران انجام شد. روز چهارشنبه قبل از مسابقه، دور روز قبل از رویارویی بازیکنان دو تیم، در اردوگاه امام خمینی لشگرک ضیافت ناهاری برگزار شد و بازیکنان و مربیان دو تیم در این میهمانی شرکت کردند تا هم تنش های میان بازیکنان به حداقل برسد و هم اینکه هواداران دو تیم با دیدن تصاویر این میهمانی در روز مسابقه هیجان کمتری را به زمین مسابقه منتقل کنند.
دومین اقدام در راستای کم کردن حواشی پیرامون این بازی استفاده از داور خارجی بود. اتفاقی که بعد از هجده سال نوار قضاوت داوران ایرانی در دربی تهران را پاره کرد. داوری که فدراسیون فوتبال برای دربی چهل و یکم به تهران فراخواند ساندرو پل مجارستانی بود. داوری که یک سال قبل فینال جام جهانی 1994 آمریکا را قضاوت کرده بود و در دنیای داوری چهره ای شناخته شده و بزرگ به حساب می آمد. این برای سیزدهمین بار بود که یک داور خارجی در دربی تهران سوت میزد و ساندرو پل به سومین داور دربی تبدیل شد که سابقه قضاوت در جام جهانی را در کارنامه خود دارد و دومین داوری بود که با سابقه قضاوت در فینال این تورنمنت حساس پا به میدان دربی میگذاشت. پیش از او رودولف شورر سوئیسی و جک تیلور انگلیسی (داور فینال جام جهانی 1974) داورانی بودند که بعد از قضاوت در جام جهانی برای داوری دربی تهران به کشورمان سفر کرده بودند. ساندرو پل همچنین بعد از پیتری اندرسون، داور دربی هجدهم، دومین داوری بود که از کشور مجارستان برای قضاوت دیدار سرخابی های پایتخت انتخاب میشد. حضور این داور مطرح جهان فوتبال با کمک داوری محمد فنایی، که او هم در فینال جام جهانی 1994 در کنار ساندرو پل به قضاوت بازی پرداخته بود، باعث می شد تا اعتراضات از جانب بازیکنان و سکوها به حداقل برسد و به آرام شدن جو بازی کمک زیادی می کرد.
این بازی از یک نظر دیگر هم قابل توجه بود. بازیکنانی که در جریان دربی سال 73 محرومیت های 6 ماهه نصیبشان شده بود با گذراندن دوران محرومیت می توانستند باز هم برای تیمشان در دربی تهران به میدان بروند. امیر قلعه نویی، صادق ورمزیار و محمود فکری برای استقلالی ها و فرشاد پیوس و بهزاد داداش زاده برای سرخ پوشان نفراتی بودند که از یک هفته قبل در اختیار مربیان قرار گرفته بودند تا بتوانند به تیمشان کمک کنند. شاید زیباترین صحنه این بازی روبرویی کاپیتان های دو تیم بود، فرشاد پیوس و امیر قلعه نویی که هر دو جزء محرومان دربی سی و نهم بودند در مراسم ابتدایی مسابقه روی همدیگر را بوسیدند و وارد میدان شدند.
طبق معمول باز هم از این بازی استقبال خوبی صورت گرفت و بیش از یکصد هزار نفر، در گرمای سوزان مرداد ماه، از ساعت ها قبل از مسابقه سکوهای ورزشگاه آزادی را پر کرده بودند و منتظر دیدن ستاره های تیم های محبوبشان بودند.
منصور پورحیدری که بعد از سه سال دوری از آبی پوشان به نیمکت استقلال بازگشته بود برای این مسابقه با تمام توان تیمش را آماده کرده بود.
در سمت مقابل یورگن گده آلمانی که جانشین حمید درخشان روی نیمکت پرسپولیس شده بود ترکیبی جوان و کم تجربه را به زمین فرستاده بود و با چشم پوشی از نامهایی مانند حسین عبدی، مجید نامجو مطلق و مرتضی کرمانی مقدم به بازیکنانی بازی داد که بعضا پیش از این حتی یک دقیقه هم برای سرخپوشان به میدان نرفته بودند. ترکیبی که گده به زمین فرستاده بود پیش از این در هیچ مسابقه رسمی و غیر رسمی ای برای پرسپولیس به کار گرفته نشده بود. بازیکنانی مثل عطایی، برات پوری، محبوبی، نکیسا و شافعی، جوانانی بودند که یورگن گده در این میدان بزرگ به زمین مسابقه فرستاده بود.
سرانجام بعد از یک دقیقه سکوت به دلیل درگذشت رسول مدد نوعی، پیشکسوت فوتبال ایران و باشگاه های راه آهن و استقلال، بازی با سوت داور مطرح مجارستانی آغاز شد. پیش از شروع مسابقه اکثر فوتبال دوستان حکم به برتری پرگل پرسپولیس در این بازی میدادند اما خیلی زود ورق برگشت.
استقلالی ها بازی را طوفانی آغاز کردند و در پنجمین دقیقه مسابقه روی ارسال امیر قلعه نویی و ضربه سر محمد تقوی اولین خطر جدی را روی دروازه نیما نکیسای جوان ایجاد کردند که توپ با اختلافی اندک از کنار دروازه به بیرون رفت. اما این تازی شروع ماجرا بود. سه دقیقه بعد ادموند اختر با یک چرخش ناگهانی در پشت محوطه جریمه پرسپولیس توپ را به سمت دروازه سرخپوشان شلیک کرد. شوت اختر بعد از برخورد به پای افشین پیروانی تغیر مسیر داد و از بالای سر نیما نکیسا وارد دروازه پرسپولیس شد.
با این گل شور و هیجان زایدالوصفی روی سکوهای ورزشگاه ایجاد شد و حالا این پرسپولیسی ها بودند که برای جبران گل خورده دست به حمله میزدند. در نهمین دقیقه پاس در عمق بهزاد داداش زاده پشت مدافعان استقلال به فرشاد پیوس رسید اما ضربه زمینی مهاجم سرخپوشان از کنار دروازه راهی اوت شد.
در دقیقه دوازدهم کرنر استقلالی ها را نیما نکیسا دفع کرد اما توپ برگشتی پشت محوطه جریمه به علیرضا منصوریان رسید که شوت این بازیکن از بالای دروازه به بیرون رفت. فشار حملات پرسپولیس رفته رفته بیشتر می شد اما بر خلاف جریان مسابقه باز هم این استقلالی ها بودند که به گل رسیدند. در شانزدهمین دقیقه پاس محمد تقوی در عمق دفاع پرسپولیس با فرار ادموند اختر همراه شد تا روی خروج نیما نکیسا و خطای او، استقلالی ها صاحب یک ضربه پنالتی شوند.
صحنه ای که اکثر کارشناسان وقت معتقد بودند که به اشتباه خطا گرفته شد اما تصمیم ساندرو پل چیز دیگری بود و علاوه بر اعلام پنالتی یک کارت زرد هم به نیما نکیسا نشان داد. صادق ورمزیار پشت توپ ایستاد و بر خلاف جهت حرکت دروازه بان پرسپولیس توپ را به تور دروازه سرخپوشان رساند.
دو گل در 16 دقیقه ابتدایی مسابقه حسابی پرسپولیسی ها را خشمگین کرده بود. از این لحظه توپ و میدان در اختیار پرسپولیسی ها بود و از چپ و راست روی دروازه بهزاد غلامپور حمله ور میشدند. در نوزدهمین دقیقه بازی پاس در عرض دایی به فرشاد پیوس رسید و در حالی که بهزاد غلامپور از توپ جا مانده بود ضربه محکم فرشاد پیوس را جواد زرینچه با سر از روی خط دروازه دفع کرد.
در دقیقه بیست و یک یورگن گده که متوجه اشتباهش در ارنج ابتدایی شده بود محمود شافعی جوان را از زمین مسابقه خارج کرد و حسین عبدی را به زمین فرستاد تا در میانه میدان انسجام بیشتری به تیمش بدهد. چهار دقیقه علی دایی با یک ضربه سر خطرناک روی سانتر محبوبی میرفت تا یکی از گلهای خورده را جبران کند که توپش با اختلافی ناچیز از کنار دروازه به بیرون رفت.
در سی امین دقیقه بازی اولین حرکت حسین عبدی منجر به یک موقعیت گلزنی عالی شد. سانتر این بازیکن در محوطه جریمه با اثر مثبت بهزاد داداش به فرشاد پیوس رسید و در مصافی تک به تک اینبار بهزاد غلامپور ناجی دروازه استقلالی ها شد. فشار حملات پرسپولیس رفته رفته بیشتر می شد که در دقیقه 36 یک ضربه آزاد از جناح چپ نصیب استقلالی ها شد. سانتر امیر قلعه نویی از روی سر همه عبور کرد و در جناح مخالف توپ به زرینچه رسید. جواد زرینچه بعد از عبور از مدافع مستقیمش توپ تند و تیزی را به محوطه جریمه پرسپولیس ارسال کرد که در تیر یک به ضربه سر تماشایی محمد تقوی به گل سوم استقلال تبدیل شد.
گلی که آب سردی بود بر پیکره پرسپولیس جوان یورگن گده. آخرین تلاش های پرسپولیسی ها در نیمه اول روی سانتر برات پوری از جناح چپ شکل گرفت که توپ بعد از عبور از همه در سه قدمی دروازه به علی دایی رسید که شوت این بازیکن به تور کناری دروازه برخورد کرد و گلی در پی نداشت. با این حمله کار دو تیم در نیمه اول با برتری 3 گله استقلالی ها تمام شد و دو تیم به رختکن رفتند.
با شروع نیمه دوم مرتضی کرمانی مقدم جانشین شهرام برات پوری شد تا پرسپولیسی ها با سه مهاجم به سمت دروازه استقلال یورش ببرند. در اولین دقیقه نیمه دوم سانتر محبوب با اشتباه پاشازاده به فرشاد پیوس رسید اما خروج به موقع غلامپور اجازه کار را به مهاجم سرخپوشان نداد. این حمله شروع یک طرفه ترین چهل و پنج دقیقه تاریخ دربی ها بود. نیمه ای که استقلالی ها حتی برای یک بار هم در محوطه جریمه و زمین پرسپولیس ظاهر نشدند.
دو دقیقه بعد روی یک توپ بلند که پشت مدافعان استقلال فرستاده شد بهزاد غلامپور و علی دایی روی هوا درگیر شدند که دایی موفق تر عمل کرد و با سر توپ را به سمت دروازه خالی استقلالی ها فرستاد اما بهزاد غلامپور که تسلیم نشده بود خود را جمع کرد و با یک ضربه قیچی برگدان توپ را با پا از کنج دروازه استقلال بیرون کشید.
فشار حملات پرسپولیسی ها سرانجام در دقیقه 50 نتیجه داد. ارسال تند و تیز از جناح راست روی دروازه استقلال با نا هماهنگی غلامپور و مدافعش همراه شد تا در برابر دروازه خالی توپ به مرتضی کرمانی مقدم برسد و این مهاجم تازه وارد با یک ضربه سر یکی از گل های خورده را پاسخ دهد.
در دقیقه 55 با ورود نامجو مطلق به جای رهبری فرد فشار حملات پرسپولیس بیشتر هم شد. دقیقه 57 بازی نقطه عطف این مسابقه بود. ارسال پیروانی به پشت مدافعان استقلال با کنترل علی دایی همراه شد و پاس او فرشاد پیوس را در برابر دروازه خالی صاحب موقعیت گلزنی کرد. پرسپولیسی ها با ضربه پیوس به گل دوم خود رسیدند اما کمک دوم ساندرو پل، علیرضا صادقی جو، این گل را آفساید اعلام کرد. تصمیمی که با مشاهده فیلم بازی مشخص شد کاملا اشتباه بوده اما در آن لحظه تصمیم ساندرو پل باز هم به ضرر پرسپولیسی ها بود. این گل باعث شد تا پرسپولیسی ها به این باور برسند که می توانند باز هم دروازه استقلال را باز کنند، پس فشار حملات بیشتر و بیشتر شد.
دو دقیقه بعد سانتر محبوبی درون محوطه جریمه استقلال با اشتباه غلامپور به فرشاد پیوس رسید اما این بار هم که غلامپور تسلیم شده بود این فرشاد پیوس بود که راه دروازه را گم کرد و توپ را به کنار دروازه خالی کوبید. هواداران پرسپولیس برای دیدن حمله بعدی تیمشان فقط دو دقیقه معطل ماندند. شوت پیوس از بیرون محوطه جریمه توسط غلامپور دفع شد و در برگشت ضربه محبوبی را این بار خرمگاه از روی خط دروازه دور کرد. خطر بعدی با ضربه حسن شیرمحمدی در دقیقه 70 ایجاد شد. سانتر داداش زاده با اشتباه مدافعان در شلوغی جلوی دروازه به حسن شیرمحمدی رسید که شوت او را مدافعان استقلال در آستانه ورود توپ به دروازه دفع کردند. سه دقیقه بعد فرار دایی در پشت مدافعان استقلال با خروج زیرکانه غلامپور در روی خط طولی محوطه جریمه دفع شد.
حمله بعدی تنها پنج دقیقه بعد شکل گرفت. سانتر از جناح راست، پاس در عرض کرمانی مقدم برای شیرمحمدی، اشتباه مدافعان استقلال در آفساید گیری و سرانجام ضربه شیرمحمدی که مثل تمام حملات قبلی پرسپولیسی ها یک مقصد داشت، دستان بهزاد غلامپور. خطر بعدی یک دقیقه بعد رخ داد وقتی که ارسال کرنر پرسپولیسی ها از جناح راست با دفع ناقص مدافعان در پشت محوطه جریمه به داداش زاده رسید و ضربه بگردان تماشایی مهاجم پرسپولیس از زیر تیر افقی دروازه توسط غلامپور مجددا راهی کرنر شد.
حملات پرسپولیسی ها تا دقیقه نود ادامه داشت اما این مدافعان و دروازه بان استقلال بودند که یک روز فراموش نشدنی را در کارنامه خود ثبت کردند. آخرین موقعیت این بازی باز هم نسیب پرسپولیسی ها شد. در دقیقه 89 پاس در عمق فرشاد پیوس علی دایی را روانه دروازه استقلال میکرد که تکل به موقع محمد خرمگاه این شانس را هم از دایی و پرسپولیس گرفت تا برتری 3-1 استقلال در این دربی جذاب و تماشایی پا برجا بماند و سه امتیاز ارزشمند به حساب استقلالی ها واریز شود.
یورگن گده که مقصر اصلی شکست پرسپولیس در این بازی معرفی شده بود در مصاحبه ای فردای مسابقه گفت: « قبول دارم که در مهره چینی بد بودم و مسئولیت این شکست را هم می پذیرم اما ما فقط 15 دقیقه بد بودیم که با بدشانسی و اشتباه داور دو گل دریافت کردیم. در نیمه دوم 10، 12 موقعیت گل داشتیم، یک گل زدیم و یک گلمان هم پذیرفته نشد، این نشان می دهد که ما خوب بازی کردیم اما نتاونستیم نتیجه خوبی بگیریم. »
با این پیروزی، استقلال 15 امتیازی شد و به یک امتیازی پرسپولیس رسید و در رتبه ششم جدول قرار گرفت و پرسپولیسی ها در همان رتبه سوم که بودند باقی ماندند. بعد این مسابقه بحث داغ فوتبال کشور بین کارشناسان و هواداران قضاوت ضعیف ساندرو پل داور بین المللی مجار مسابقه بود. مصطفی ممیز کارشناس داوری در مقاله ای مفصل با این تیتر که "پنالتی نبود اما، مرغ همسایه غاز بود" در مجله دنیای ورزش به تحلیل عملکرد فنی داور پرداخت و معتقد بود که نه خطای نکیسا پنالتی بود و نه گل پیوس آفساید اما چون داور نام بزرگی داشت کسی به او اعتراضی نکرد. این نظر تنها نظر شخصی ممیز نبود بلکه در اکثر مجلات و روزنامه های ورزشی آن روز همه به این دو اشتباه بزرگ ساندرو پل اشاره کرده بودند. بعدها در محافلی که داریوش مصطفی درباره این مسابقه صحبت کرده بود از زبان او شنیده شد که ما به داور مسابقه گفته بودیم که تیم قرمز نباید برنده شود. این شاعبه در صحبت های برخی بازیکنان و علی الخصوص امیر عابدینی نیز مطرح شده بود که داریوش مصطفی خطاب به مدیرعامل پرسپولیس، که در مطلب دربی سی و نهم هم به درگیری های این دو اشاره کردیم، گفته بود داور بزرگی را برای دربی بعدی به تهران می آورم که نتوانید به تصمیماتش اعتراض کنید.
به هر ترتیب این بازی با برتری استقلال خاتمه یافت و بهزاد غلامپور، منصور پورحیدری و تیم استقلال به عنوان برترین بازیکن، مربی و تیم هفته دهم لیگ آزادگان سال 74 انتخاب شدند.
بعد از اتمام بازی های این هفته، رقابت های لیگ که قرار بود بعد از بازی های هفته یازدهم به علت اردوهای آماده سازی تیم های ملی امید، نیروهای مسلح و دانشجویان تعطیل شود، یک هفته زودتر به مدت دو ماه تعطیل شد تا استقلالی ها هم به قدر کافی زمان برای شادی کردن بابت این پیروزی شیرین داشته باشند.
تصاویری از دربی چهل و یکم
قسمت های قبلی:
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی چهلم؛ سرد و بی روح در پادگان
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی سی و نهم؛ فوتبال زیبا قربانی جنجال شد
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی سی و هشتم؛ یک تساوی تلخ برای استقلال
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی سی و هفتم؛ استقلال پرسپولیس را دبل کرد
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی سی و ششم؛ استقلال هرگز به این آسانی نبرده بود
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی سی و پنجم؛ صفر-صفر به سود استقلال؛ قهرمانی بعد از پنج سال انتظار
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی سی و چهارم؛ یک مساوی جنجالی
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی سی و سوم؛ برد شیرین در دربی با چاشنی جشن قهرمانی برای استقلالی ها
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی سی و دوم؛ برگ برنده ای به نام عابدیان
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی سی و یکم؛ قلیچ پنالتی قلعه نویی را گرفت
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی سی ام؛ باز هم ورزشگاه بزرگ شهر کوچک بود
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی بیست و نهم؛ دو تیم متحول شده در یک دربی نوروزی
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی بیست و هشتم؛ فرارهای 8 برای 3 گل
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی بیست و هفتم؛ عجیب ترین دربی تاریخ
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی بیست و ششم؛ پایان خوب استقلال در حضور روشن بعد از چهار سال
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی بیست و پنجم؛ استقلال پرویی در تساوی 85 هزار نفری
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی بیست و چهارم؛ خداحافظی با آقای گل دربی ها
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی بیست و سوم؛ هرج و مرج و تنها دربی نیمه تمام تاریخ
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی بیست و دوم؛ انتقام و ایرانپاکی که آقای گل دربی ها شد
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی بیست و یکم؛ برد سه گله تاج جوان برابر پرسپولیس
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی بیستم؛ یک مُرده، یک بازی ضعیف و 90 هزار هوادار پرشور
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی نوزدهم؛ جنجال در دقیقه 85، توپ گل شد؟
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی هجدهم؛ انتقام 32 دقیقه ای پرسپولیس، حالا سرخپوش ها در عرش سیر می کنند
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی هفدهم؛ پرسپولیس نود دقیقه حمله کرد؛ حاصل، سه گل در کیسه
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی شانزدهم؛ پرسپولیس بر تاج قهرمان پیروز شد
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی پانزدهم؛ پایان افسانه شکست ناپذیری پرسپولیس با معجزه حجازی
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی چهاردهم؛ بدشانسی تاج و فرار پرسپولیس به سمت جام
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی سیزدهم؛ شش گل در کیسه تاج
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی دوازدهم؛ جام اتحاد پیش درآمدی بر آغاز لیگ سراسری
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی یازدهم؛ حرفه ای گری یا فوتبال آماتوری؟ مسئله این است
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی دهم؛ دبل رقیب و قهرمانی
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی نهم؛ این پرسپولیس بی رحم
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی هشتم؛ یک بازی به قیمت قهرمانی
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی هفتم، جذابِ خشن
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی ششم؛ کامبک 17 دقیقه ای تاجی ها در دربی دوستانه
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی پنجم؛ خشم عزیز و روز سیاه داوری
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی چهارم؛ شکست تلخ و کوچ ستارگان
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی سوم؛ تساوی، قهرمانی و صعود به جام باشگاه های آسیا
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی دوم؛ غیر رسمی اما جذاب، مسابقه ای که در میان تاریخ گم شده بود
بازخوانی دربی ها در طرفداری | دربی اول؛ برای شروع بد نبود