بُجنورد (پارسی میانه: بیژن‌گُرد و پس از اسلام: بوزنجرد) مرکز استان خراسان شمالی در شمال شرق ایران و در کوهپایه‌های رشته‌کوه آلاداغ بنا شده‌است. این شهر ازجمله شهرهای بزرگ خراسان بوده و از این‌جهت، چهل و چهارمین شهر کشور به‌شمار می‌آید. بجنورد با شهرهای شیروان، اسفراین، آشخانه همسایه است. نام این شهر در لهجه شمال خراسان «بُژنُرد» تلفظ می‌شود.
در منابع قدیمی و فرهنگ‌های لغت نام این شهر، «بیژن‌گُرد» و «بیژن‌یورد» آورده شده‌است. بیژن یورد به معنی «سرزمین بیژن» و «آبادشده به دست بیژن» است. شهر بیژن‌یورد نیز بر اساس حکایت بیژن و منیژه، در شاهنامهٔ فردوسی، مکانی بوده که منیژه، بیژن را از چاه نجات داده و شهری در آن مکان بنا کرده‌است. از نام‌های دیگر بجنورد که آثار بازمانده آن نیز وجود دارد کهنه‌کَند «کند در زبان ترکی به معنی روستا» همانند تاشکند و در فارسی کُند به معنای سخت ، سنگ و نیز چرمغان می‌توان اشاره کرد که به محوطه‌ای تاریخی در جنوب شهر بجنورد و در مجاورت معصوم‌زاده بجنورد اطلاق می‌گردد. شهر کنونی بجنورد در حدود سال ۱۱۰۰ق/۱۶۸۹م به وسیله تولی‌خان دوم، یکی از امیران ایل شادلو بنا شد و پس از آن‌که در شورش حسن‌خان سالار (۱۲۶۳ق/۱۸۴۷م) به شدت آسیب دید، که بار دیگر به‌دست فرزندان تولی‌خان مرمت شد.
پیش از شهر کنونی و حتی پیش از ظهور و سقوط بجنورد، مرکز ناحیه جایی می‌بوده‌است به نام جرمگان که در جریان حمله مغول ویران گردید. تپه باستانیِ چرمغان در کناره شهر کنونی بجنورد، بازمانده ویرانه‌های آن شهر است. روستای چرمغان (چاه آر مغ آن) یعنی چاهی که رود نورانی را پدیدمی‌آورد. ظاهراً جرمگان، شهرکی کوچک، پررونق و آباد بوده و بجنورد کنونی در جوار آن به‌وجود آمده‌است. امروزه حدود و گسترهٔ این شهرک در حاشیهٔ شهر بجنورد، نشانگر پیشینهٔ کهن و رونق آن در سده‌های آغازین اسلامی است. به استناد متون تاریخی در سده‌های پنجم تا هشتم هجری، بخش وسیعی از ناحیهٔ بجنورد، مسکونی و آباد بوده‌است. در آغاز دوران مغول و تیموری، منطقهٔ بجنورد نیز مورد آسیب‌ها و خسارات فراوانی واقع شد. نتایج بررسی و پهنه‌بندی محوطه‌های باستانی نشان داده‌است، نقاط باستانی شناسایی شده، متعلق به دوران میان‌سنگی هزارهٔ چهارم تا هزارهٔ اول پیش از میلاد، نقش مهمی را در شکل‌گیری زیست‌گاه‌های اولیه در حاشیهٔ رودخانه اترک ایفا نموده‌اند. این منطقه، در دوران ماد و هخامنشی، بخشی از ساتراپی پارت قلمداد می‌شده و از دورهٔ اشکانی، در این ناحیه ۸ زیستگاه، در بخش راز و جرگلان، ۳ مورد در بخش مرکزی و نیز ۵ زیستگاه در شهرستان مانه و سملقان شناسایی شده‌اند. وجود بنای سنگی موسوم به آتشکده اسپاخو، از آثار تاریخی دورهٔ ساسانی نیز، نقش و اهمیت خراسان شمالی را در این دوران روشن می‌نماید. علاوه بر آن، منطقهٔ بجنورد در صدر اسلام، در ارتباط فرهنگی - اجتماعی جدی با دیگر نقاط ایران قرار داشته و از آن نواحی تأثیر گرفته‌است. در آن دوران قسمت‌های عمده‌ای از منطقهٔ آباد و مسکونی بوده‌است. مؤلف تاریخ سیستان، ناحیهٔ امروزی بجنورد را به عنوان بخشی از سرزمین نسا معرفی نموده‌است و در سال‌های آغازین قرن دوم هجری، این منطقه جزئی از قلمرو بزرگ حکومت طاهریان به‌شمار می‌آمده‌است. ابن ابواصیبه نیز در ذکر مناطق بجنورد آورده‌است که: «ابن سینا، دربار علی‌ابن‌مأمون را در خوارزم ترک گفت و به طوس، شوقان، طبر و سملقان و جاجرم و بالاخره به جرجان رفت». مؤلف نامعلوم حدودالعالم، از نخستین کسانی است که از چرمغان نام می‌برد و مقدس نیز آن را جزئی از ناحیهٔ نساء برشمرده‌است.
بجنورد از شمال با ترکمنستان و از شمال شرقی تا جنوب شرقی با شهرهای شیروان، اسفراین و از جنوب غربی تا شمال غربی با جاجرم، آشخانه و راز همسایه است. بجنورد دارای دو منطقهٔ شهرداری می‌باشد. شهرداری مرکزی که در خیابان دولت ؛شهرداری منطقهٔ یک در خیابان سیدجمال الدین اسد آبادی و منطقهٔ دو در خیابان قیام(منطقه شهر ناوک) واقع شده‌اند.
شهر بجنورد مرکز استان خراسان شمالی با ۳۶ کیلومتر مربع مساحت، در شمال شرق ایران در طول جغرافیایی ۵۷ درجه و ۲۰ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۷ درجه و ۲۸ دقیقه در جنوب رشته‌کوه کپه‌داغ و شرق رشته‌کوه آلاداغ و شمال رشته‌کوه البرز واقع شده‌است. ارتفاع بجنورد از سطح دریا ۱۰۷۰ متر و فاصله آن تا تهران ۸۲۱ کیلومتر می‌باشد. آب و هوای بجنورد به‌طور کلی معتدل کوهستانی می‌باشد از این‌رو تابستانهای بجنورد آب و هوای نسبتاً ملایم و زمستانهایش سرد زمستانی می‌باشد.
کردهای کرمانج، ساکنین اصلی شهر بجنورد بوده و اکثریت جمعیت این شهر را تشکیل می‌دهند. مردم فارس زبان یا (تات‌ها)، ترکمن‌ها و ترک‌های خراسانی نیز از جمله دیگر مردمان بومی بجنورد هستند. زبان تاتی در خراسان شمالی، امروزه تأثیر بسیاری از فارسی معیار گرفته و در حال فراموشی است و جای خود را به فارسی معیار داده‌است.
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۲۲۸٬۹۳۱ نفر (در ۶۷٬۳۳۵ خانوار) بوده‌است. روایت شده‌است که در زمان سردار مفخم، دو خبرنگار فرانسوی پس از بازدید از شهر بجنورد، در سفرنامه خود باعنایت به نحوه شهرسازی اعم از چراغها، دربها و سنگفرش خیابانها، به شباهت بجنورد و پاریس آن زمان، در سفرنامه خود که در لموند چاپ شده‌است، اشاره داشته‌اند.
بخش مرکزی شهرستان بجنورد(دهستان آلاداغ،دهستان باباامان،دهستان بدرانلو) شهرها: بجنورد
بخش گرمخان(دهستان گرمخان،دهستان گیفان) شهرها: حصار گرمخان
شهرستان بجنورد را فلات‌های مرتفع و مناطق کوهستانی تشکیل داده‌اند و در فصل زمستان آب و هوای سرد بر منطقه حاکم می‌شود. اگر برای روزهای یخبندان سال میانگین محاسبه گردد، چیزی حدود بیش از ۱۰۰ روز می‌شود. دامنه تغییرات دما در بجنورد در گستره وسیعی قرار دارد و به همین سبب تابستانهای بجنورد گرم و زمستانهایش سرد است.
یکی از قشنگ‌ترین قسمت‌های سفر به بجنورد، خرید سوغاتی‌های خوش‌مزه این شهر است. شکرپنیر، آب‌نبات، کشک، قره‌قروت، کشمش و آجیل، انگور کلادار (رزاقی)، سیب و هلو از سوغاتی‌های بجنورد هستند. اگر به بجنورد سفر می کنید هرگز از خریدن سوغاتی‌های این شهر غفلت نکنید.
فرهنگ غنی و منحصربه فرد شهر بجنورد متشکل از اقوام و فرهنگ‌های گوناگونی است که در این شهر زندگی میکنند. صنایع دستی هر قوم و فرهنگی از ارزش مادی و معنوی بالایی برخوردار است و تجلی هنر و شیوه زندگی مردمان محلی می‌باشد. بنابراین، بها دادن به چنین صنعت و هنرهایی باید در جامعه ترویج یابد. در سفر به بجنورد از جمله صنایع دستی که در بازارهای سنتی شهر مشاهده خواهید کرد، عبارت‌اند از: قالی و قالیچه ترکمن، گلیم‌بافی، لباس محلی ترکمن، پشتی ترکمن، زیورآلات، کلاه کرکی، پارچه‌بافی سنتی، جاجیم، چوخه، معرق، سازهای سنتی و تذهیب و تشعیر.
از جاذبه‌های دیدنی شهرستان بجنورد که همه‌ساله گردشگران بسیاری از آن‌ها بازدید میکنند، می‌توان گردشگاه بِش قارداش، گردشگاه باباامان، عمارت آیینه‌خانه مفخم، عمارت مفخم، کوشک باغ علی‌آباد، امامزاده سلطان سیدعباس، حسینیه جاجرمی‌ها، طبیعت باغ‌دره، دریاچه سد شیرین‌دره، خانه بانک ملی و بند خاکی عبدل‌آباد را نام برد.
جاذبه های بجنورد
گردشگاه بابا امان: بابا امان بجنورد یکی از زیباترین و قدیمی‌ترین پارک‌های گردشگری کشور است. این گردشگاه مکانی زیبا و دلنشین برای مسافرانی است که قصد سفر به شهرهای شمالی کشور و به‌ویژه سفر به مشهد مقدس را دارند. در این تفرجگاه آرامگاهی وجود دارد که منصوب به شاهزاده اسماعیل فرزند امام موسی کاظم (ع) و مشهور به امامزاده بابا امان است. وجود ۴۰۰ هزار اصله درخت از جمله درختان اقاقیا، چنار، زالزالک، زردآلو، زبان گنجشک، بوته‌های تمشک وحشی و... جلوه‌ای زیبا به این مکان بخشیده که چشم هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. همچنین این پارک دارای پوشش گیاهی و درختان قطور چنار ۴۰۰ ساله و نیز چشمه‌هایی است که در مرکز و اطراف باباامان جوشیده‌اند و بر زیبایی‌های خدادادی این پارک طبیعی افزوده‌اند. از مناظر زیبا و دیدنی این پارک، حیات وحش پردیسان در زمینی به مساحت ۲۵۰ هکتار در غرب پارک تفریحی بابا امان است که در آن تنوع گیاهی و جانوری خراسان شمالی یافت می‌شود.
گردشگاه بشقارداش: تفرجگاه طبیعی و تاریخی بش قارداش در هفت کیلومتری بجنورد و در ابتدای جاده بجنورد به اسفراین قرار دارد. بشقارداش در زبان ترکی به معنی پنج برادر است. پیش از اسلام در زمان اشکانیان و ساسانیان در این محل، عبادتگاه پیشوایان زرتشتی قرار داشته و به سبب اقامت چهار فصل مغ «بزرگان دینی زرتشتی» به چهار مغان شهرت یافته است. نام این مکان یعنی بش قارداش بر اساس داستانی تاریخی است که در بین مردم شهر جریان دارد. طبق این افسانه در روزگاران قدیم پنج برادر در شهر بجنورد زندگی می‌کردند که به‌دلیل مخالفت با ظلم و ستم حکمران تحت تعقیب ماموران قرار داشتند. این پنج برادر به‌همراه هم گریختند و ماموران نیز آن‌ها را تا این مکان تعقیب کردند. پنج برادر از خدا طلب کمک کردند، در این هنگام پنج سوراخ در کوه ایجاد شد که برادران به آن‌ها پناه بردند و از سوراخها آب گوارایی جاری شد. تا سالها قبل و پیش از خشکسالیهای شدید تعداد چشمهها پنج عدد بود که تمامی آن‌ها آب بسیار داشتند. البته بعضی از افراد ناآگاه این موضوع را این‌چنین نقل میکنند که چون پنج چشمه غار مانند سنگی وجود دارد نامشان بش قارداش شده است. آب چشمه بش قارداش در آبشناسی پزشکی جهت درمان بیماریهای تغذیهای، اشکالات کبدی، صفرایی و ناراحتیهای دستگاه ادراری اهمیت خاصی دارد. این اثر در تاریخ ۱۱ دی ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۴۵۷۵ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
عمارت مفخم: عمارت مفخم یکی از بناهای تاریخی دوره قاجار در بجنورد است که در اوایل دهه ۱۳۰۰ هجری‌قمری به دستور یارمحمدخان شادلو، بهعنوان محل سکونت وی و خانواده‌اش ساخته شده است. این عمارت ۳۴ اتاق با دو تالار بزرگ دارد. نمای اصلی ساختمان در سمت جنوب است که سراسر آن به با انواع کاشی‌کاری معرق، معقلی، هفت رنگ و با طرح‌ها و نقوش انسانی، حیوانی، اسلیمی، ختایی و هندسی تزیین شده است. مصالح به‌کار رفته در بنا شامل آجر با ملات گچ است. هر طبقه ساختمان دارای دو ایوان شمالی و جنوبی است، سراسر بنا با کاشی‌های خشتی و هفت رنگ زیبا در اندازه و شکل‌های مختلف به رنگ‌های فیروزه‌ای، زرد، صورتی، بنفش، سفید، سبز، سرخ و سیاه کاشی‌کاری شده و هر ستون با طرح و نقش خاص خود زینت داده شده است. نمای بیرونی ساختمان تصاویری از دو فرشته بالدار، چهره‌های انسانی، نقاشی از گل و گیاه و پرنده، طبیعت و طرح‌های هندسی سده سیزدهم را به تماشا می‌گذارد. این بنای تاریخی با شماره ۹۵۲ در فهرست آثار تاریخی به ثبت رسیده است. بنای عمارت مفخم پس از مرمت و احیا به موزه بزرگ باستان‌شناسی و مردم شناسی استان تبدیل شده است.
عمارت آیینه‌خانه مفخم: بنای آیینه‌خانه یکی از آثار تاریخی مربوطه دوره قاجار بجنورد است. در دوره قاجار بنای آیینه‌خانه همراه با بناهای دیگری از جمله عمارت مفخم، کلاه‌فرنگی، حوضخانه و سردر در باغ بزرگی قرار داشته و مجموعه دارالحکومه مفخم را تشکیل داده است. این بنا در انتهای خیابان شریعتی شمالی در شهر بجنورد قرار دارد و ۴ مناره در طرفین ورودی اصلی قرار دارد که روی ۲ مناره کلمه محمد ۱۲ بار به شیوه کاشی‌کاری معقلی نوشته شده، همچنین در طبقه دوم، اتاق آیینه‌کاری شده‌ای وجود دارد که بنا، نام خود را از آن گرفته است. این بنا در دهه ۱۳۰۰ هجری، هم‌زمان با دوره حکومت ناصرالدین شاه به دستور یارمحمد خان شادلو، معروف به سردار مفخم، ساخته شد و بهعنوان فضای اداری و دیوانی، برای انجام دیدارهای رسمی سردار مفخم با رجال سیاسی عهد قاجار و نیز انجام مراسم تشریفات نظامی و رایزنی در باب مسائل سیاسی و اجتماعی با سران ایل شادلو و دیگر رجال سیاسی دوره قاجار مورد استفاده قرار می‌گرفت. طراحی نقشه ساختمانی آیینه‌خانه به دست میرزا مهدی خانشقاقی (ممتحن‌الدوله)، اولین مهندس معمار ایرانی که از دانشکده معماری پاریس فارغ‌التحصیل شده بود، انجام شده است. ساختمان آیینه‌خانه هم‌زمان با عصر ناصری در داخل باغ بزرگی به نام دلگشا ساخته شد. پلان این بنا مستطیل شکل بوده و در دو طبقه به ابعاد تقریبی ۱۱×۱۸ متر و به ارتفاع حدود ۱۰ متر ساخته شده که درمجموع ۹ اتاق دارد. یکی از اتاق‌های طبقه فوقانی تالاری است به ابعاد ۸×۳ متر که تمام دیوارها و سقف آن با طرح‌های زیبایی آیینه‌کاری شده است. بنای آیینه خانه به شماره ۱۱۶۷ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و از سال ۱۳۷۹ تاکنون بهعنوان موزه اسناد و نسخ‌خطی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آتشکده اسپاخو: آتشکده اسپاخو یکی از قدیمی‌ترین بناهای تاریخی استان خراسان شمالی است که در ۱۰۰ کیلومتری غرب شهر بجنورد و در مجاورت روستای اسپاخو قرار دارد و متعلق به دوره ساسانیان است. مردم محلی این آتشکده را با نام کلیسا می‌شناسند، اما تاکنون هیچ‌گونه شواهدی مبنی بر حضور مسیحیان در این منطقه پیدا نشده است و از طرف دیگر شکل دایره‌ای محراب، آتشدان و سوراخ‌های درون سقف گنبد که روزنه‌هایی برای خروج دود است، نشان می‌دهد این جایگاه آتشکده‌ای است که زرتشتیان باستان آن را بنا کرده‌اند. واژه اسپاخو برگرفته از واژه «هسپ» یا «اسپ» است که واژه‌ای پهلوی است و در گذر زمان دگرگون شده و به‌صورت «اسب» درآمده است و آن گونه که برمی‌آید در این منطقه در گذشته اسب پرورش می‌دادند.
امامزاده سلطان سید عباس: امامزاده سلطان سیدعباس در دامنه تپه ماهورهای جنوب شهر بجنورد واقع شده و مدفن فرزند امام موسی کاظم (ع) است که در دوران حکومت بنی‌عباس از مدینه به خراسان آمده و در اواخر سده دوم هجری قمری وفات یافته است. هسته مرکزی حرم، بنای چهارگوشی است که در وسط هر ضلع آن یک ورودی قرار دارد. بنا دو ایوان تازه‌ساز و دو شبستان دارد. در دو سوی ایوان شرقی، دو برج در گوشه‌های بنا ایجاد شده است. روی ساقه یا گردن بنا، طرح‌های مکرر طاق‌نما مانند ایجاد شده و گنبد نیز از کاشی‌های فیروزه‌ای و نقش زیبای «لا اله الا الله» به رنگ لاجوردی پوشیده شده است. در نمای ایوان اصلی کتیبه‌ای از کاشی معرق شامل آیه‌های قرآنی دیده می‌شود. این امامزاده در محل به نام «معصوم‌زاده» معروف و زیارتگاه مردم شهر بجنورد و محل دفن اموات و شهدای شهرستان بجنورد است. این مقبره در حمله مغول ویران و در سال ۱۲۲۳ هجری قمری توسط فتحعلی شاه قاجار مرمت شد و در سال ۱۳۴۵ خورشیدی به طور کامل بازسازی شد.
حسینیه جاجرمی‌ها: حسینیه جاجرمی از بناهای اواخر دوره‌ی قاجار در شهر بجنورد است. با توجه به کتیبه موجود، بنا در سال ۱۳۲۵ هجری قمری به دست استاد غلامرضا بنا یزدی ساخته شده است. این بنا نمونه‌ای از معماری سنتی از نوع حیاط مرکزی است که نوعی معماری درونگرا قلمداد می‌شود و در آن تمام درب و پنجره‌ها و نورگیرهای رو به حیاط باز می‌شوند. طرح کلی پلان بنا مربع شکل است و در ضلع شرقی و غربی از دو طبقه تشکیل شده که درمجموع حدود ۶۰۰ مترمربع مساحت دارد. ورودی حسینیه از طریق یک هشتی به حیاط مرکزی متصل شده که با دو رشته پلکان در گوشه‌های شمال شرقی و جنوب غربی به مهتابی‌های طبقه فوقانی راه می‌یابد. سقف هشتی بنا در قسمت ورودی و تمام حجره‌های طبقه پایین با قوس کلیل پوشش یافته و طبقه بالا به‌صورت تیرپوش است. بخش‌های مختلف بنا با آرایه‌های معماری از قبیل آجرکاری، گچ‌بری، مقرنس‌کاری و کتیبه‌هایی تزئین شده است. قسمت بالایی دیوار ایوان شرقی یک افریز تزیینی با کتیبه به خط نستعلیق دارد که در آن گزیده‌ای از ترکیب‌بند مشهور محتشم کاشانی در مرثیه شهدای کربلا (باز این چه شورش است) گچ‌بری شده است. این اشعار متناسب کاربری اصلی این بنا بهعنوان حسینیه و محل عزاداری سوگواران سید الشهدا (ع) است. این اثر در تاریخ ۱۷ مرداد ۱۳۸۳ با شماره ثبت ۱۱۰۵۱ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کوشک باغ علی آباد: در سه کیلومتری شمال شرقی بجنورد، در روستای علی آباد باغی بزرگ با درختانی کهنسال دیده می‌شود که نشان از قدمت طولانی آن دارد. در مرکز این باغ قدیمی بنای تاریخی دیده می‌شود که آن را کوشک علی آباد می‌نامند. این ساختمان متعلق به حکمرانان شادلو بوده و مهم‌ترین الگوی باغ ایرانی در خراسان شمالی به شمار می‌رود. درباره معماری ساختمان آن باید گفت این کوشک چهار ورودی دارد که هر ورودی در یکی از جهت‌های اصلی قرار دارد. طرح کلی آن در طبقه همکف شامل یک حوضخانه با سقف گنبدی در مرکز می‌شود که دو اتاق در ضلع شرقی و غربی دارد. پایه‌های آن از آجر و سنگ و سقف با استفاده از تیرهای چوبی ساخته شده است . بنا دربرگیرنده اتاق‌های مسکونی و حوضخانه‌ای بوده است که ساکنان از آن‌ها استفاده می‌کرده‌اند. در زیر سقف حوضخانه رسمی‌بندی و کاربندی‌های زیبایی گچی دیده می‌شود که گویای هنر معماری ایرانی است. از این بنا در برخی از سفرنامه‌های قدیمی نیز نام برده شده، بهعنوان نمونه چارلزمک گریگور در سفرنامه خود، به آن اشاره کرده است. ناصرالدین شاه قاجار هم در سفرنامه دوم خود به این باغ اشاره کرده و آن را از املاک سهام‌الدوله یا همان کلاه فرنگی دانسته است. در زمان حکمرانی سردار مفخم، حاکم بجنورد، این کوشک تفرجگاهی برای گذران وقت و شکار حکمرانان بوده است. این باغ و بنای تاریخی با شماره ۴۹۵۳ در سال ۱۳۷۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و در سال‌های گذشته مرمت شده است.
دریاچه سد شیرین دره: دریاچه سد شیرین دره در ۶۵ کیلومتری شمال غربی شهر بجنورد و در محدوده شهرستان مانه و سملقان قرار دارد. سد شیرین دره یکی از بزرگ‌ترین سدهای استان خراسان شمالی است که روی رودخانه شیرین دره (یکی از سرشاخه‌های رود اترک)، برای کنترل و مهار سیلاب‌ها، تامین آب آشامیدنی مورد نیاز برای شهر بجنورد و روستاهای مسیر خط انتقال، آب مورد نیاز صنایع و همچنین تامین آب لازم برای بهبود و توسعه کشاورزی زمین‌های پایین دست ساخته شده است. عملیات ساخت این سد در مهر ماه سال ۱۳۷۵ خورشیدی آغاز شد و در فروردین ماه سال ۱۳۸۴ به پایان رسید. دریاچه این سد از لحاظ شنا، قایقرانی، ماهیگیری و گردشگری، مکانی بسیار دیدنی و جالب توجه و موردعلاقه گردشگران است.
طبیعت باغ دره: شهرستان راز و جرگلان یکی از مناطق اطراف شهرستان بجنورد است و طبیعت زیبا و در برخی مناطق بکر و دست‌نخورده‌ای دارد. باغ‌دره که در فاصله حدود ۱۰ کیلومتری جاده بین‌المللی بجنورد-آشخانه در سمت چپ جاده راه فرعی قرار گرفته است، دره‌ای بسیار زیبا و بکر همراه با طبیعت زیبا با مناظری چشم‌نواز در منطقه راز و جرگلان است که زبان هر بیننده‌ای را به تحسین باز می‌کند. قارچ‌های سمی و گاها خوراکی و بوته‌های خاری که نیم‌کره‌ای از گل‌های صورتی بنفش را روی زمین ساخته، بسیار دیدنی است و گویی شعاع این نیم‌دایره‌ها را با پرگار دقیقا اندازه‌گیری کرده‌اند. در جاهای مختلف گیاهان دارویی کاکوتی، قله چای، آویشن، گل‌های بادرنج‌بویه و پونه در کنار رودخانه به چشم می‌خورد. درختان پرصلابت و استوار ارس نیز به فواصل خودنمایی می‌کند. چیزی که در این طبیعت سبز مخملی یکدست انسان را مسحور می‌کند، ترکیب دره‌های عمیق و وسیع مملو از درختچه‌های چتری سبز با صخره‌هایی که برش سنگ‌های آن‌ها باورنکردنی است. صخره‌هایی بسیار بلند با چینش‌های فوق‌العاده از لایه‌های برش خورده افقی رودخانه‌های پر آب، بوته‌های زرک و ترشک و تمشک قسمتی از زیبایی‌های این منطقه است که به‌درستی عظمت خالق خود را انعکاس می‌دهند. دیدن طبیعت زیبا و بکر این منطقه برای علاقه‌مندان طبیعت خالی از لطف نیست.
بند خاکی عبدل‌آباد: بند خاکی عبدل آباد-خراسان شمالی بند خاکی روستای عبدل آباد در شهر حصار گرمخان از توابع بجنورد است. این سد در زمستان از آب رودخانه‌های اطراف پر می‌شود و در فصل‌های کم آبی برای تزریق به زمین‌های کشاورزی اطراف استفاده می‌شود. از این بند برای پرورش ماهیان گرم آبی نیز استفاده می‌شود.
خانه بانک ملی: خانه‌ی بانک ملی یکی از خانه‌های دوره پهلوی در شهر بجنورد است که با تلفیق معماری سنتی و اروپایی ساخته شده است. پنجره‌ها و برخی ورودی‌های بنا با قوس کمانی پوشش یافته و بر بالای آن‌ها قاب‌های کاشی‌کاری شده‌ای ایجاد شده است. پلان بنا، سقف شیروانی معروف به کلاه فرنگی، سرستون‌ها کورنتی و بسیاری ویژگی‌های دیگر این بنا از معماری اروپایی در سده های ۱۹ و ۱۸ میلادی اقتباس شده است.
منطقه حفاظت شده قرخود: منطقه حفاظت شده قرخود که با نام قره خود نیز شناخته می‌شود، در شمال غربی استان خراسان، غرب شهرستان بجنورد و در مجاور پارک ملی گلستان قرار دارد. این منطقه با مساحت ۴۳,۷۷۸ هکتار در حوزه شهرستان مانه و سملقان در شمال غربی استان خراسان شمالی و در حاشیه رشته کوه تکلان معروف به قرخود قرار گرفته و به علت واقع شدن در شرق پارک ملی گلستان از نظر بوم‌شناسی گیاهی و جانوری و داشتن شرایط زیستگاهی نادر دارای ارزش فراوانی است. قرخود کوهی در شرق منطقه مذکور که به زبان محلی به معنای ترسناک است به علت ارتفاع زیاد و صخره‌ای و صعب‌العبور بودن، مردم از رفتن به آن کوه وحشت داشتند و به این نام خوانده شده است. مرتفع‌ترین نقطه آن یکی از قلل کوه قرخود با دو هزار و ۶۷۹ متر ارتفاع از سطح دریا و کم ارتفاع‌ترین نقطه، در دشت میرزا بایلو با هزار و ۲۵۰ متر ارتفاع از سطح دریا است.
آبشار حمید بجنورد: آبشار حمید بجنورد با ارتفاع ۲۵ متر از جاذبه های گردشگری بجنورد است و در ۷ کیلومتری بجنورد در روستایی با همین‌نام قرار دارد. آب این آبشار از روستای آبچور سرچشمه می‌گیرد و پس از چندین کیلومتر و عبور از مناطق مختلف در کوهستان‌های حمید جلوه‌ای از زیبایی طبیعت را به رخ بینندگان خود می‌کشد. این آبشار در انتهای دره‌ای پیچ در پیچ صخره‌ای قرار گرفته است و ریزش آب از دو ستون سنگی ۲۵ متری، آهنگی زیبا از نغمه طبیعت را به گوش مخاطبان می‌رساند. چشمه جوشان و حوضچه‌های سنگی کوچک فراوانی در میان و اطراف دره ایجاد شده که آب گوارا و خنکی را پیشکش گردشگران می‌کند.
چشمه آب گرم ایوب پیغمبر: چشمه آب گرم ایوب پیغمبر در استان خراسان شمالی و در روستای ایوب پیغمبر واقع شده است. این آب گرم که یکی از جاهای دیدنی بجنورد است، برای شکوفا شدن بیشتر پتانسیل جذب گردشگرش، نیاز به معرفی بیشتری دارد. چشمه آب گرم اصلی روستا، به‌صورت یک استخر یا حوض چند ضلعی است. در اطراف این استخر حصارکشی‌هایی دیده می‌شوند که برای حفظ امنیت و جلوگیری از سقوط احتمالی افراد و حیوانات در آن ساخته شده‌اند. نکته مهمی که وجود دارد این است که آب همه چشمه‌های این روستا گوگردی است و برای درمان انواع مختلف بیماریهای پوستی مفید و سودبخش است. به همین دلیل خیلی از مردم با هدف تسکین بیماریهای پوستی خود نیز به چشمه‌های آب گرم روستای ایوب پیغمبر مراجعه میکنند. دمای آب چشمه اصلی روستای ایوب در حدود ۴۷ درجه سانتی‌گراد است. در نزدیکی چشمه آب گرمی که پیش از این اشاره کردیم، یک چشمه آب سرد نیز وجود دارد که آب آن قابل آشامیدن است. آب این قسمت از گوشه ضلع شمالی وارد استخر آب گرم می‌شود و به همین دلیل سردی آب در آن ناحیه از استخر احساس می‌شود. درمجموع ترکیب چشمه‌های آب گرم و سرد در درون این استخر موجب این شده است که دمای آن به حد متعادلی رسیده و برای یک شنای لذت‌بخش کاملا مطلوب باشد.
آبشار بیار: آبشار بیار از جاذبه های گردشگری بجنورد در استان خراسان شمالی است و در روستای بیار، در یک کیلومتری جنوب شهر آشخانه و ۵۲ کیلومتری غرب بجنورد قرار دارد. این آبشار از ارتفاعات جنوب روستای بیار سرچشمه می‌گیرد و حدود ۱۵ متر ارتفاع دارد. محیط اطراف این آبشار دارای مناظر زیبا و دیدنی است. آبی که از این آبشار می‌ریزد، بسیار خنک و دلپذیر است. جاری شدن آب این آبشار باعث به وجود آمدن مناظر زیبای جنگلی در این منطقه شده است.
سرچشمه شوقان: سرچشمه شوقان از جاهای دیدنی استان خراسان شمالی به شمار می‌آید و در فاصله پنج کیلومتری شمال غربی میدان امام خمینی شوقان قرار دارد. این چشمه در مجاورت یک کوه واقع شده است و آب آن در چندین نقطه از شکاف‌های کوه خارج می‌شود. مردم شوقان باورهای اعتقادی خاصی پیرامون این چشمه دارند و آب آن، برای آن‌ها از قداست زیادی برخوردار است. علاوه‌بر این، از آب چشمه برای سیراب کردن باغات و مزارع استفاده می‌شود و درون جوی‌های شهر نیز جاری است.
................................
آرشیو
