ریوش مرکز شهرستان کوهسرخ
ریوش مرکز شهرستان کوهسرخ در استان خراسان رضوی در شمال شرق ایران است. جمعیت این شهر در سال ۱۳۹۵ برابر با ۵٬۶۸۷ نفر بوده‌است. از ویژگی‌های منحصربه‌فرد ریوش، رودخانه‌ها و باغات سرسبز است که به همراه درختان سر به فلک کشیده، آب و هوای معتدل و رودخانه‌های روانی که از بخش جنوبی و غربی این ناحیه عبور می‌کنند و مناظر زیبایی را آفریده‌اند و گردشگران بسیاری را در تمام فصول سال بخصوص فصل بهار به این ناحیه می‌کشانند. این شهر در ۳۰ کیلومتری شمال کاشمر قرار دارد.
در کتاب تاریخ کاشمر دربارهٔ وجه تسمیه این شهر گفته شده، ریوش را قبلاً «ری» «وش» به معنای محل رویش رود. با توجه به شواهد این منطقه قبل از ورود دین اسلام نیز مسکونی بوده و با توجه به این که راه قدیم شهرهای جنوبی خراسان رضوی به تهران از این منطقه می‌گذشته در گذشته دارای رونق فراوان تری بوده‌است. از مهمترین حوادث تاریخی می‌تواند به حمله مغول اشاره کرد که پس از اشغال نیشابور، به دلیل صعب العبور بودن و مارهای فراوان این منطقه اسبان و سربازان مغول نتوانسته‌اند از این منطقه عبور کنند و از گزند آن در امان مانده‌است.
مهمترین راه ارتباطی شهر ریوش مسیر آسفالته ریوش-کاشمر به طول ۳۵ کیلومتر می‌باشد از سمت جنوب و از سمت شمال ریوش-نیشابور به طول ۹۵ کیلومتر و دو راه فرعی دیگر از سمت شرق ریوش-حصار-تربت حیدریه به طول حدود ۱۲۰ کیلومتر و از سمت غرب ریوش-البلاغ به طول ۱۴۰ کیلومتر به جاده بردسکن-سبزوار متصل می‌شود، همچنین از سمت غرب ریوش- کوهپایه-بردسکن به طول ۷۵ کیلومتر که به کیلومتر ۱۰ جاده بردسکن-سبزوار متصل می‌شود، را می‌توان نام برد.
شهر ییلاقی ریوش از سطح دریا ۱۷۰۴ متر ارتفاع دارد و در طول جغرافیایی ۵۸ درجه و ۲۷ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۵ درجه و ۲۸ دقیقه جای گرفته‌است. این شهر از شمال به نیشابور و از جنوب به شهرستان کاشمر و از مشرق با تربت حیدریه و از غرب با دهستان کوهپایه بردسکن و از جنوب غرب با شهرستان خلیل‌آباد و شهرستان بردسکن و از شمال غربی با شهرستان سبزوار مجاور است.
به علت قرارگرفتن در دامنه‌های کوه آریا و ارتفاعات جنوبی بینالود و برخورداری از آب و هوای معتدل آب فراوان و باغهای وسیع و مناظر طبیعی دیدنی به عنوان یکی از کانونهای عمده مسافران و گردشگران از شهر کاشمر و شهرهای مجاور است. کوه آریا ریوش به عنوان یکی از مستعدترین پیست‌های پروازی در استان معرفی شده است. آب‌وهوای شهر ریوش معتدل می‌باشد و با توجه به طبیعت سرسبز، پوشش گیاهی، درختان انبوه و متراکم، رودخانه، جنوب و غرب شهر، در تابستان‌ها آب و هوایی خنک و زمستانهایی بسیار سرد دارد. میانگین دمای سالانه آن نیز ۲۵ درجه می‌باشد.
اقتصاد شهری ریوش بیشتر بر پایه باغداری، کشاورزی و دامداری است؛ و سایر مشاغل و بخشهای دیگر اقتصادی در آن توسعه کمتری پیدا کرده‌است. مهمترین محصول تولیدی باغی در این شهر بادام است. از قدیم کشت بادام دیم بسیار فراوان بوده‌است و بزرگترین تولیدکننده بادام کشور در سال‌های گذشته قبل از سرمای شدید زمستان ۱۳۸۶ بوده‌است. سوغات مهم این شهر، انواع خشکبار و به ویژه برگه زرد آلو، آلو طلایی بادام و گردو است.
شهرستان کوهسرخ
شهرستان کوهسرخ یکی از شهرستان‌های استان خراسان رضوی در ایران است. مرکز این شهرستان، شهر ریوش است. این شهرستان در تاریخ ۲۰ آذر ۹۸ از شهرستان کاشمر جدا شد و مستقل گردید. این شهرستان از شمال و شمال شرق با شهرستان نیشابور، از شمال غرب با شهرستان ششتمد، از شرق با شهرستان تربت حیدریه، از جنوب با شهرستان کاشمر، جنوب غربی با شهرستان خلیل‌آباد و شهرستان بردسکن همسایه است.
از آنجا که در شهرستان کوهسرخ، به خصوص مسیر جاده کوهسرخ به نیشابور شاهد رخساره‌های خاکی با ترکیبات آهن دار هماتیتی هستیم و این رخساره‌ها، در اغلب موارد، رنگ قرمز (سرخ) را از خود نشان می‌دهند؛ می‌توان نام کوهسرخ را بر آن گذاشت. کوهسرخ، یکی از مناطق ییلاقی و خوش آب و هوای خراسان رضوی می‌باشد. به دلیل کوهستانی بودن این منطقه معادن فراوان و مهمی در آن وجود دارد. از جمله این معادن می‌توان به معادن طلا، مس، آهن، سنگ مرمر و … اشاره کرد.
به دلیل جغرافیای خاص شهرستان کوهسرخ؛ بزرگترین بادامستان دیم در ایران، در این منطقه واقع می‌باشد. وسیع‌ترین و پهناورترین روستای شهرستان کوهسرخ، روستای دهمیان می‌باشد. کوهسرخ با مشهد ۲۲۲ کیلومتر فاصله دارد اگر از مسیر جاده‌ای و با ماشین سواری یا اتوبوس بخواهید به کوهسرخ بروید به دو روز زمان نیاز دارید. چون این فاصله در طی دو روز طی می‌شود.
محصولات کشاورزی: خربزه، هندوانه، بادام، گردو، گیلاس، زردآلو، آلبالو، هلو، شلیل، گندم، جو، گوجه فرنگی، چغندرقند، شلغم، سنجد و …
محصولات مهم کوهی و دارویی: ریواس، آنقوزه، ترنجبین، بنه، پیازچهٔ کوهی، زیرهٔ کوهی، آویشن، بومادران، گل گاوزبان، کنگر و … ابریشم، یکی دیگر از تولیدات کوهسرخ می‌باشد.
اگر از مسیر نیشابور به این منطقۀ ییلاقی دل انگیز روح نواز سفر کنید در راه می‌توانید امامزادگان اعظم سیدحمزه(ع) و سیدمرتضی(ع) را زیارت کنید. همچنین از تفرجگاه‌ها، ایستگاه‌ها و آلاچیق‌هایی که در جوار بستر رودخانه تنگل سنگ نسوه واقع شده، استفاده می‌کنید. به علاوه از همجواری دو رشته کوه و دره سر سبز و جاده‌ای که بر دامنۀ این کوه‌ها ایجاد شده، از زیبایی‌های کوهساران، لذت ببرید.
در ضمن در این مسیر پس از طی مسافت ۳۵ کیلومتر به شهر ریوش خواهید رسید و با ورودی زیبای رودخانه نابای روبرو خواهید شد. این ورودی که با رویش سپیدار در طرفین رودخانه، سایه‌سار خوبی را ایجاد کرده است، استراحت‌گاهی در آن تعبیه شده است که می‌تواند فضای مناسبی برای صرف یک چای داغ و یک پذیرایی با قُرمه گوسفندی یا چلوگوشت خوشمزه و سایر غذاهای محلی باشد.
جاذبه های کوهسرخ
امامزاده سید مرتضی(ع): امامزاده سید مرتضی(ع) در قرن سوم هجری توسط عباسیان در همین مکان به شهادت رسیده است و با توجه به سنگ نوشته‌ای که بر دیوار ضلع شرقی ورودی حرم به صورت شعر حکاکی و نصب شده و از مجموع عددی مصراع آخر به حساب حروف ابجد، تاریخ بنای اولیه سال 1273 هجری قمری است که به همت دختر شاهزاده کیخسرو میرزا بنا شده است؛ «سال تاریخ بنای بارگاهش یافتم/ آشنا بر حق همین در ما سوا بیگانه شد»
تپه پشت پنچه: تپه پشت پنچه مربوط به هزاره اول پیش از میلاد است و در شهرستان کوهسرخ، روستای خضربیگ واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۲ مرداد ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۳۱۸۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
روستای نامق: نامِق روستایی است از توابع شهرستان کوهسرخ در استان خراسان رضوی. این روستا در دهستان برکوه قرار دارد و بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن (۴۰۳ خانوار) ۱۱۳۴ نفر است. نامق دهی است از دهستان براکوه بخش ریوش شهرستان کاشمر، در ۳۶هزارگزی جنوب شرقی ریوش بر سر راه مالروعمومی ریوش به حصار. در منطقه ٔ کوهستانی معتدل هوائی واقع است و۲۰۶۸ تن سکنه دارد. آبش از قنات تأمین می‌شود. محصولاتش غلات، انواع میوه‌ها و ابریشم است شغل اهالی زراعت و مالداری و صنعت دستی آنجا قالیچه بافی است . راه مالرو داردریه‌ای است از قرای ترشیز. شیخ جام بسال ۴۴۰ هَ . ق . در این قریه تولد یافت .
قلعه گبر حصار: ویرانه‌های موسوم به قلعه گبر حصار در شمال شرق روستای خضر بیک شهرستان کوهسرخ در حدود ۲۷ کیلومتری شمال غرب ریوش واقع شده و از جمله مناطقی است که از دیرباز مسکن و مأوای اسلاف اهالی کاشمر بوده است. بنابر شواهد، این قلعه از سده دوم تا پنجم هجری مورد استفاده قرار گرفته است.
روستای زیبای تاریخی طرق: روستای زیبای تاریخی طرق بهشت گمشده ای در جنوب غربی استان خراسان رضوی، واقع شده در منطقه‌ای خوش آب و هوا و سرسبز دامنه‌های کوه آریا، در موقعیت جغرافیایی جنوب مرکزی رشته کوه آریا که بلندترین قله ی آتشفشان غیرفعال این منطقه یا «تکاب خراسان» با ارتفاع ۲۳۱۴ متر از سطح دریا است. دامنه‌های آریا به علت قرارگیری در ارتفاعات کوهستانی نسبت به دیگر مناطق شهرستان کاشمر دارای آب و هوای بسیار مطلوبی در فصول بهار و تابستان می‌باشد. روستای زیبای تاریخی طرق یکی از نواحی بکر این منطقه می‌باشد. فرصت سفر به این روستا را در فصل بهار از دست ندهید. روستای طَرق از پیشینه تاریخی و قدمت چند هزار ساله برخوردار بوده البته در گذشته های دور با پراکندگی جغرافیای در تقسیمات کوچکتر و در حال حاضر متمرکز است. بخش جنوبی این روستا از قدمت تاریخی بالایی برخوردار بوده با بافت قدیمی و پلکانی، خانه‌های گلی، مسقف با چوب و نی در دل کوه به صورت شیب دار، صخره ای ولی بسیار زیبا در حاشیه رودخانه دائمی به نام «قلعه نو» در جنوب روستا واقع شده است. مردم آن ایرانی تبار و سخت کوش ولی مهربان و مهمان نواز و به زبان پارسی صحبت می‌کنند. گویش آنها از مجموعه گویش های خراسانی است. این روستا در شمال شهرستان کاشمر یا ترشیز پیشین قرار دارد.
آبگرم معدنی کریز: آبگرم معدنی كريز در حاشیه جاده آسفالته کریز به ریوش در فاصله ۱۵ کیلومتری شهر ریوش و به فاصله ۳ کیلومتری روستای کریز واقع گردیده و دارای آبگرم معدنی با خاصیت‌های درمانی است. در حاشیه‌ی این مکان نیز دره بسیار زیبایی با رودخانه ای پرآب، چشمه سارهای آب سرد شیرین و گوارا وجود دارد.
روستای کریز: کریز روستایی است از توابع شهرستان کوهسرخ بخش بررود در استان خراسان رضوی. این روستا در دهستان بررود قرار دارد و بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن (۳۱۱ خانوار) ۹۹۶ نفر است. علاوه بر چشم اندازهای زیبای طبیعی نظیر آبشار زیبای گرمک و قله باغدشت 2500 متری آن دیدن سد شاهی و قلعه بیژن که مربوط به قبل از میلاد واقع در کریز بسیار دیدنی می‌باشد. موقعیت و تاریخچه روستای کریز از توابع بخش بررود شهرستان کوهسرخ با مختصات جغرافیایی ۵۸ درجه و ۱۸ دقیقه طول شرقی و ۳۵ درجه و ۲۸ دقیقه عرض شمالی، در ۴۸ کیلومتری شمال غربی کاشمر قرار گرفته‌است. این روستا از سطح دریا ۱۴۰۰ متر ارتفاع دارد و آب و هوای آن معتدل کوهستانی، با زمستان‌های سرد و تابستان‌های معتدل است. روستای کریز از شمال غربی به کوه باغ دشت و از جنوب شرقی به کوه پلنگوان محدود می‌شود. رودخانه کال کرمگ از جنوب روستا عبور می‌کند. روستای کریز یکی از روستاهای قدیمی و کهن شهرستان کاشمر به‌شمار می‌آید. بند شاهی، از آثار ملی ثبت شده، در نزدیکی روستا واقع شده‌است و بر قدمت روستای کریز دلالت دارد مردم روستای کریز به زبان فارسی با لهجه محلی سخن می‌گویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند. الگوی معیشت و سکونت براساس نتایج سرشماری سال ۱۳۷۵، روستای کریز ۱۳۲۶ نفر جمعیت داشته‌است که در سال ۱۳۸۵، به حدود ۱۴۵۰ نفر افزایش یافته‌است. اقتصاد روستای کریز، بر پایه فعالیت‌های زراعی، باغداری و دامداری استوار شده‌است. گروهی از مردم روستا در امور خدمات و صنایع دستی اشتغال دارند.
.................................
آرشیو
