نگور مرکز شهرستان دشتیاری
نِگور مرکز شهرستان دشتیاری دراستان سیستان و بلوچستان است. جمعیت شهر نگور در سرشماری سال ۹۵ برابر ۵٬۶۷۰ تن (۱۳۲۰خانوار) بوده است. محصولات کشاورزی کشتزارهای پیرامون نگور جو، ذرت، حبوبات، خرمالو و خرما است.
این شهر تقریبا هم سطح دریا بوده و دارای آب و هوای مرطوب میباشد، شهرداری نگور در سال ۱۳۴۷ تاسیس و نزدیک به ۳۹ سال از عمر آن می‌گذرد. این شهر از شمال به بخش پلان، از جنوب به دریای عمان، از غرب به دهستان کمبل سلیمان از توابع بخش مرکزی شهرستان چابهار و از سمت شرق به دهستان سند میرثوبان و کشور پاکستان محدود میگردد.
نـگـورمخفف < نه گور> است و زمانی که مغولان به این منطقه حمله‌ور شده و به تاراج شهر پرداختند مردم به کوه‌های اطراف پناه برده و تعدادی از بزرگان منطقه نیز در همان محل دفن شده‌اند و به‌همین منظور منطقه را نگور (۹گور) نامیده‌اند.
یکی از آثار به‌جا مانده از آن زمان سنگ بزرگی بوده که نوشته‌ای بدین مضمون بر روی آن حک شده است: < کلانتران ما شیخ گمشاد و شیخ قلندر موقع تاراج مغولان در اینجا پناه آورده و نماز عید را ادا نمودیم.> این کتیبه توسط بخشدار وقت که سرپرستی شهرداری را نیز به عهده داشته و همچنین فردی به‌نام دکتر صفویان و مراد محمد شیخ‌زاده که از معتمدین محلی مـی‌بـاشـد مـشـاهـده و توسط بازرسان ،ن زمان به احتمال قوی به تهران حمل و در موزه‌ای در تهران نگه‌داری میشود.
شـهـر مـرزی نـگـور مـرکـز بخش محروم دشتیاری با سابقه تاسیس شهرداری در سال ۱۳۴۷ یکی از شهرهای قدیمی استان سیستان و بلوچستان میباشد و بر اساس آثار به‌جا مانده از سـنـگ نبشته‌های قبور قـدمـت تاریخی نگور به بـیـش از ۱۳۰۰ سـال بـر میگردد.
نام شهر نگور به‌دلیل فراوانی آب سفره‌های زیر زمینی با آب عجین شده است و تقریبا بیش از ۹۰ درصــد آب روسـتــاهـای بخش و بنادر صیادی از چــاه‌هـای نـگـور تـامـیـن میشود. به‌خاطر داشتن این پتانسیل و همچنین داشتن اراضی مستعد کشاورزی، آبزی پروری و معادن غنی شن و ماسه و از طرفی با قرار گرفتن در همسایگی کشور پاکستان و در مسیر سه بندر صیادی شرق کشور که بیشترین صید ماهیان صنعتی (تن ماهیان) را به خود اختصاص داده، اهمیت خاصی به این شهر بخشیده است.
شهرستان دشتیاری
شهرستان دشتیاری یکی از شهرستان‌های استان سیستان و بلوچستان است.مرکز این شهرستان، شهر نگور است. این شهرستان در تاریخ ۲۳ آذر ۹۸ توسط هیئت دولت از شهرستان چابهار جدا شد و مستقل گردید. توفان گونو در ماه ژوئن ۲۰۰۷ به شمار زیادی از خانه‌های این بخش آسیب زد.
کشت موز، انبه و هندوانه از شهرستان دشتیاری در استان سیستان و بلوچستان تا جنوب غرب این استان رونق خاصی داشت اما با گذر توفان گنو از منطقه، بسیاری از آنها از بین رفت.مهمترین روستاهای این شهرستان ٬ بریس، پسابندر و درگس هستند. همچنین این شهرستان زیستگاه گاندو تمساح ایرانی می باشد.
شهرستان دشتیاری در منتهی الیه جنوب شرقی ایران قرار گرفته است. از نظر موقعیت مختصات جغرافیایی در ۲۵ درجه و۴ دقیقه تا ۲۶ درجه و ۶ دقیقه شمالی و طول جغرافیایی ۶۰ درجه و ۵۵ دقیقه تا ۶۱ درجه و ۵۴ دقیقه شرقی واقع شده است. این شهرستان با مدار راس السرطان تنها یک درجه و ۳۷ دقیقه فاصله دارد که قرار داشتن در چنین موقعیتی، شرایط خاص جغرافیایی و اقلیمی بویژه بالا بودن دما و میزان کم بارندگی را سبب شده‌است.
شهرستان دشتیاری از طرف شمال به شهرستان راسک از غرب به شهرستان چابهار از شرق به کشور پاکستان و از جنوب به آبهای آزاد دریای عمان ختم می شود. به طوریکه ۸۵ کیلومتر خط ساحلی با دریای عمان و ۱۳۲ کیلومتر مرز خشکی با پاکستان دارد به این ترتیب امکان دسترسی به آبهای آزاد از این طریق برای شهرستان دشتیاری جایگاه ویژه‌ایی را به وجود آورده است. مساحت منطقه دشتیاری حدود ۶ هزار کیلومتر مربع است
شهرستان دشتیاری شامل ۲ بخش،۴ دهستان و ۱ شهر به شرح زیر است:
بخش نگور(دهستان نگور ، دهستان سند میرثوبان) شهر:نگور
بخش باهوکلات(دهستان باهوکلات، دهستان درگس)
مهمترین پوشش گیاهى شهرستان دشتیاری که نوع غالب و مشخص گیاهان این ناحیه را تشکیل مىدهند عبارتند از: زیتون، توچ، کنار، کهور، خرما ،کتانى، بیدام، لول، استبرق (کرک) انجیر معابد، چش و ...... در ناحیه ساحلى خلیج گواتر در نزدیکى محلى که رود خانه باهوکلات در 50 کیلومترى شرق دشتیاری به دریاى مکران (دریاى عمان) میریزد جنگل مانگرو بسیار زیبا و قابل توجهى از گونه حرا وجود دارد. باهوکلات یکى از پر آب ترین رودخانه هاى استان و عامل اصلى حیات و زندگى در جنوب بلوچستان به حساب میآید. این رودخانه بهویژه به دلیل زیستگاه تمساح ایرانى از نظرگردشگرى اهمیت فراوانى دارد.
یکی از زیربناهاى مهم و باارزش اقتصادی دشتیاری ماهیگیرى است. در دشتیاری دو اسکله صیادى وجود دارد که عبارتند از؛ اسکله صیادی بریس و پسابندر. اسکله صیادی بریس 45 کیلومتر با مرکز شهرستان دشتیاری، شهر نگور و اسکله صیادی پسابندر 65 کیلومتر با مرکز شهرستان فاصله دارند. تماشاى لنجها و قایقهاى ماهیگیرى و صیادان دریا دل که در حال صید ماهىهاى گوناگون مانند ماهى شیر، شوریده، حلوا و سنگسر و شاه میگوها هستند، دیدنى و خاطره انگیزاست. درحال حاضر حدود 40 درصد از ماهى تن کشور در این منطقه تولید مىشود که این مقدار قابل افزایش است. در شهرستان دشتیاری به دلیل وجود آب و هواى معتدل، هرساله دو مرتبه میگو در آن پرورش داده مىشود. شاه میگو در طول فصل محدود صید (یک تا دو ماه درسال ) سالانه بین ۲۰تا ۳۵ تن (درگواتر)صید مىشود که ارزش صادراتى این آبزى به صورت دم عمل آورى شده و منجمد کیلو ۲۲ تا ۳۰دلار بوده و صادرات به روش زنده به ازاى هرکیلو از ۳۵ تا ۵۰ دلار ارزآورى دارد. سوزن دوزى، سکه دوزى (سامان)، حصیر بافى، ساخت ابزارآلات موسیقى و صنایع دستى دریایى و ... ازجمله فعالیتهایى است که به طور سنتی در شهرستان مذکور عمدتاً توسط زنان انجام میشود و نقش موثرى در اقتصاد منطقه دارد.
در حال حاضر عمده ترین محصولات مورد کشت در بخش باغی شهرستان شامل موز، انبه ، چیچک، لیمو، گواوا و کنار و در بخش زراعی، سبزی و صیفی و محصولات جالیزی میباشد. همچنین میوه هایی همچون نارگیل و خربزه درختی و سوغاتی از جنس ماهی و صنایع دستی را دارا میباشد.
لفظ دشتیاری از واژه دشت +یاری تشکیل شده، دشت در بلوچی به معنی زمین وسیع و هموار که حاصلخیز است میگویند و یاری از نام یارمحمد دوزهمی گرفته شده است که حدود 400 سال قبل در مقابل بلیدههای راسک که قصد تصرف به منطقه را داشتند میایستد و همراه مردم در محل روستای دک و سنگان مجبور به نبردی سخت با بلیدهها شده که موفق به شکست و عقب راندن آنها میشود که به پاس تلاش و دلاوری هایش این دشت به نام مخفف وی؛ یاری دشت؛ نامگذاری میشود که بعدها به دشتیاری مشهور میگردد.
مردم شهرستان دشتیاری به زبان بلوچی و گویش جدگالی صحبت میکنند.اکثریت ساکنین این منطقه تسنن و حنفی مذهب هستند. مردان لباس مخصوص محلی بلوچی و زنان نیز علاوه بر چادر مخصوص بلوچی از لباس محلی بلوچی استفاده می نمایند. غذاهای محلی شهرستان دشتیاری شامل قلیهماهی، ماهیکباب، حواری، بریانی، تباهگ، انباگ، بت و ماش، شودوده، ماشینگ، ماهیک، کورک، گلو هک، ناروش، کیش و دلگ و ..... می باشد.
در گویش محلى شهرستان دشتیاری به نان نگن گفته مىشود نانهای محلی منطقه شامل نان تنوری، نان تینی ، نان مخصوص عشایر(پرانیگ) و نان ذرت میباشد. نان تینى به نانهایی گفته میشود که بر روى صفحه فلزى (تابه آهنى )پخته مىشوند که تین موشى، تینى روغنى، دک ، سى سرک، ست پورى، رتى از انواع نانهای تینی بشمار میروند.
جاذبه های دشتیاری
بازارچه مرزی ریمدان: بازارچه مرزی ریمدان که از جاذبه های گردشگری دشتیاری است، در شهرستان دشتیاری قرار دارد. این بازارچه که در سال ۱۳۸۷ شروع به کار کرد، یکی از چهار بازارچه مرزی و گذرگاه رسمی مرزی در مرز مشترک ایران و پاکستان است.
روستای بریس: با توجه به تازه ترین تقسیمات کشوری، بریس در شهر نگور قرار داشته است. این روستا تازه ساخته شده و مردمش بعد از سال 60 از منطقه بریس سابق به این قسمت آمدند. این روستا کم کم در حال توسعه بوده و پس از اجرای طرح هادی، شبیه به یک شهر می شود. این بندر بر روی لایه های ماسه سنگی دوران سوم زمین شناسی واقع شده و بارندگیش کم است. اگر گاهی باران ببارد، تالاب عظیمی از کوه بریس تا نزدیک ساحل بوجود می آید که خیلی قشنگ است. تقریبا 100 سال قبل، این روستا 35 خانه و 30 شناور داشته و مسجدش از بناهای اولیه ای بوده که در اینجا ساخته شد. اکثر قوم بلوچ این روستا، میدها بوده که میدها به صیادان و ملوانانی می گویند که وضعیت مالی مناسبی دارند. صیادان با ساحل، امواج و آفتاب دوستی قدیمی و طولانی داشته و پوست تیره و ضخیم دستشان هم نشان دهنده آن است. در این منطقه تقریبا از 15 خرداد تا مرداد طوفان هایی بوجود می آیند. در این مدت، قایقهای کوچک به دریا نمی روند یا مسیرشان را به جاسک و تنگه هرمز عوض می کنند. بیشتر ماهی های این منطقه، حلوای سفید و سیاه، سنگ سر قباد، هوور، شیر، شوریده و سرخو هستند، ولی امکان صید کوسه ماهی و آبزیان گران قیمتی مانند شاه میگو یا لابستر هم وجود دارد.
.........................
آرشیو
