زرین شهر مرکز شهرستان لنجان
زرین شهر شهری از توابع بخش مرکزی و مرکز شهرستان لنجان در جنوب غربی استان اصفهان واقع شده‌است. این شهر در کنار زاینده رود و در مسیر بزرگراه‌های کنارگذر غربی اصفهان و جاده استراتژیک اصفهان به شهرکرد قرار دارد. شهر زرین شهر از دیدگاه صنعتی به سبب همسایگی با ابرکارخانه‌های صنعتی همچون ذوب آهن، مجتمع فولاد، صنایع دفاع، سیمان سپاهان و شهرک‌های صنعتی بزرگ و کوچک یکی از بزرگترین شهرهای صنعتی کشور به‌شمار می‌رود.
از دیدگاه تاریخی این شهر به سبب رنگ و آب لنجانی خود امروزه خاستگاه پیشینهٔ کهن لنجان که مورد اشاره بسیاری از سفرنامه‌ها و کتب تاریخی از نخستین سالهای سده‌های اسلامی است قرار گرفته سفرنامه‌هایی همچون سفرنامه ابن بطوطه، ناصر خسرو و ابن حوقل....
اماکن تاریخی به جای مانده از گردش زمان در این شهر دربرگیرنده مسجد صباحی، مسجد رحیم خان، برج کبوتری شرقی، گرمابه حاج رضاقلی هستند که همگی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌اند. پارک ساحلی زرین شهر در حاشیه زاینده‌رود از مکان‌های دیدنی آن است.
از جمله محصولات مهم این منطقه برنج لنجان است که در زرین شهر و شهرهای اطراف کشت میشود. در بیشتر مناطق کشاورزی و شالیکاری (به زبان محلی: تولِکی) هنوز به صورت سنتی و با دست انجام می‌گیرد. از جمله مناطق مهم کشت برنج در زرین شهر می‌توان به قروق، طوله شغالی و باغ آقا اشاره کرد.
مرکز شهرستان لنجان به سبب مجاورت با زاینده رود در سال ۱۳۳۶ طبق مصوبه شورای شهر ریز، با الهام از نام کهن زرین‌رود به زرین‌شهر تغییر نام یافت. به گفتهٔ باستان‌شناسان، اشیاء کشف شده در تله‌های باغ محمود، باغ دراز و تله کافر که در جنوب این شهر و در مجاورت مادی (جوی) کهن ریز قرار دارد، برآمده از دل معدودی از تپه‌های باستانی مسیر زاینده رود می‌باشد که از لحاظ تاریخی هم دوره با تمدن سیلک کاشان است.
از دیگر آثار تاریخی فرهنگی این منطقه می‌توان به مسجد صباحی (منسوب به دوره فرقه اسماعیلیه) حمام صحرایی با کتیبه ۸۰۰ ساله، قلعه اعراب، پل شاه‌نشین و تالار کهن ریز، آسیابها، کبوتر خانه‌ها و عصارخانه، حمام‌های خزانه‌ای، حمام حاج رضاقلی، قلعه‌های دفاعی و مساجد گوناگون اشاره کرد که به جز مسجد رحیم خان (جامع) قلعه حسین‌آباد و باغ برجی شرق ریز، مربوط به دوره قاجار و حوزه علمیه قدیمی ریز کلیه آثار ذکر شده در هجوم صنعت و توسعه بی حساب همچون دیگر نمادهای تاریخی فرهنگی شهر از صفحه روزگار محو شده‌است.
ساکنان زرین شهر از دیرباز لنجانی بوده‌اند که با مشروطیت و بعدها به دلیل تأسیس کارخانه‌های متعدد در این منطقه با سیل مهاجران برای اشتغال، گروه‌های بزرگی از مهاجران به این خطه وارد شدند که بخش عمده آنان در زرین شهر سکونت دارند. جمعیت شهر زرین‌شهر در سرشماری سال ۱۳۹۵ برابر با ۵۵٬۸۱۷ نفر و ۱۷٬۸۲۱ خانوار بوده‌است.
شرکت فولاد مبارکه اصفهان از بزرگترین شرکت‌های تولیدی منطقه زرین شهر و ایران، همچنین ایجادکننده بیشترین اشتغال در منطقه است. کارخانه ذوب آهن نیز از صنایع بزرگ منطقه است. کارخانه صنایع دفاع، مجتمع فولاد مبارکه، شرکت پلی‌اکریل اصفهان، کارخانه نوید منگنز، کارخانه سیمان سپاهان و زرین خودرو از جمله صنایع این منطقه‌اند.
شهرستان لنجان همانند دیگر شهرستان‌های استان اصفهان از قابلیت‌های بالقوه صنایع دستی در شهرستان برخوردار است.
در سالهای اخیر امر آموزش به علاقه‌مندان باعث گرایش جوانان خصوصاً بانوان علاقه‌مند به این رشته از صنایع شده‌است. در این زمینه کانون فرهنگی بانوان شهرستان امر آموزش رشته‌های مختلف صنایع دستی را بر عهده دارد.
صنایع دستی که شرح آن در زیر آمده از جمله رشته‌هایی است که در این شهرستان به علاقه‌مندان آموزش داده میشود: منبت و معرق روی چوب - نقاشی روی ظروف مینایی - گلیم بافی- دوخت چرم- رودوزی سنتی (سرمه دوزی) و روبان دوزی - سفال‌گری مقدماتی و پیشرفته - چاپ قلمکار - طراحی و نقاشی رنگ روغن و آبرنگ - قلمزنی - قالی بافی
با توجه به وجود شالیزارهای بسیار این شهرستان یکی از بهترین محصولات برنج ایران را تولید می‌کند. همچنین در بخش باغبهادران از محصولاتی نظیر گردو، بادام و غیره نیز می‌توان نام برد. (که هم‌اکنون به دلیل بی آبی رودخانه تعداد معدودی برنج کاری می‌کنند)
شهرستان لنجان
شهرستان لِنجان، یکی از شهرستان‌های استان اصفهان در مرکز ایران می‌باشد که در جنوب غرب این استان واقع شده‌است. مرکز این شهرستان، زرین شهر می‌باشد. این شهرستان دارای طبیعتی زیبا درحاشیه زیبای زاینده رود تا روستاهای چم و شهر باغبهادران و همچنین آبشار شاهلرا در شهر چرمهین است. همچنین وجود شرکت های بزرگ وکوچک زیاد است از جمله یکی از قطب های صنعتی ایران ذوب آهن.
این شهرستان دارای برنجی فوق العاده خوش بو وخوش طعم و اعلایی است که معروف به برنج لنجان است و در اکثر شهر های لنجان که بافت بومی داردکاشت وبرداشت میشود. این شهرستان دارای شهرها و روستاهایی است که اکثر بافت بومی داراست.(زرین شهر که بیشترین جمعیت مردم لنجانی را داراست، باغبهادران،چمگردان،ورنامخواست و... همچنین روستاهای قدیمی چم،باباشیخعلی ،نوگرون،کله مسیح،کله مسلمون و...است)
همچنین این شهرستان دارای آثار باستانی وملی ازجمله برج کبوتری در شهر زرین شهر وشهر چمگردان مسجد صباحی از دوره ی ایلخانیان درشهر زرین شهر همچنین حمام عمومی قدیمی ساحل که ثبت شده درشهر زرین شهر است.همینطور ورزشگاه بزرگ فولادشهر(ذوب آهن اصفهان)در این منطقه وجود دارد.
بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان لنجان در سال ۱۳۹۵ برابر با ۲۶۲،۹۱۲ نفر بوده‌است که پر جمعیت‌ترین شهر در شهرستان، فولادشهر با جمعیت ۸۸،۴۲۶ نفر بوده. این شهرستان از شرق به شهرستان فلاورجان از شمال شرق به شهرستان نجف‌آباد از شمال به شهرستان تیران و کرون از غرب به شهرستان شهرکرد و شهرستان بروجن در استان چهارمحال و بختیاری و از جنوب به شهرستان مبارکه محدود میشود
تا قبل از سال ۱۳۱۶ شمسی که قانون جدید تقسیمات کشوری تصویب گردد، لنجانات ناحیه ای از شهرستان اصفهان بشمار می آمد که محدوده وسیعی از حواشی زاینده رود را درمحدوده جنوب غربی این شهرستان در بر می‌گرفته‌است. در سال ۱۳۵۲ شمسی، شهرستان لنجانات از شهرستان اصفهان منتزع و به دو بخش مجزای لنجان علیا به مرکزیت ریز و فلاورجان تقسیم گردید. بر اساس این تقسیم‌بندی، فلاورجان با نام لنجان سفلی و مناطق لنجان کنونی و مبارکه با عنوان لنجان علیا قلمداد می‌شدند. در سال ۱۳۶۱ منطقه لنجان علیا با انتزاع از فلاورجان به شهرستان مستقلی به نام شهرستان لنجان تبدیل گردید و شهرزرین شهر به عنوان مرکز این شهرستان نوبنیاد شناخته شد. این روند تا سال ۱۳۶۸ و جدایی مبارکه از شهرستان لنجان و تبدیل آن به شهرستان مستقل ادامه یافت. در پی این تحول، شهرستان لنجان به محدوده جغرافیایی کنونی محدود گردید. در حال حاضر شهرستان لنجان شامل دو بخش مرکزی (زرین شهر) و باغ بهادران و نه شهر و بیش از ۳۰ روستا می باشد .
شهرهای شهرستان لنجان: زرین‌شهر، فولادشهر، ورنامخواست، سده لنجان، چمگردان، باغ بهادران، چرمهین، زاینده‌رود و باغشاد
بخش مرکزی (زرین شهر) شهرها: زرین‌شهر ، فولادشهر، ورنامخواست، چمگردان، سده لنجان، زاینده‌رود و باغشاد ، دهستان ها: خرم رود و اُشیان
بخش باغ بهادران شهرها: باغبهادران و چرمهین ، دهستان ها: چم رود، زیرکوه و چم کوه
شهرستان لنجان با وسعت ۵/۱۱۷۲ کیلومتر مربع در فاصله ۳۵ کیلومتری جنوب غربی اصفهان قرار گرفته‌است. ارتفاع نسبی ان از سطح دریا ۲۲۷۰ متر است و دارای آب و هوایی متغیر که همواره تحت تأثیر ناحیه نیمه خشک مرکزی و نیمه مرطوب چهارمحال و بختیاری قرار می‌گیرد. ارتفاعات آن شامل کوه‌های پنجئ از رشته کوه‌های مرکزی که در شمال شهرستان واقع شده‌اند و کوه‌های بیدکان در غرب آن می‌باشند. لازم است ذکر شود که خط مرزی این شهرستان با استان چهارمحال و بختیاری از میان گردنه «رخ» عبور می‌کند.
لنجان محل بزرگترین کارخانه‌های کشور است. تأسیسات عظیم ذوب آهن و کارخانه‌ها و شرکت‌های اقماری آن و نیز کارخانه‌های صنایع دفاع در محدوده این شهرستان و تعداد زیادی از صنایع و کارخانه‌های کوچک و بزرگ به این منطقه بافت صنعتی بخشیده که بر رونق و آبادانی منطقه نیز افزوده شده‌است؛ همچنین صنایع دفاع نیز در محدوده شهر زرین‌شهر قرار گرفته که در نوع خود در کشور بی‌نظیر است.
لنجان از لحاظ کشاورزی مهمترین تولیدکننده برنج در استان به‌شمار می‌آید. برنج این منطقه از نوع صدری اما بسیار خوش‌بو و خوش طعم است؛ در سالهای اخیر به دلیل خشکسالی های پی در پی متاسفانه هنوز هم کشت غلط بزنج ادامه دارد که باید هر چه سریع تر الگوی کشت مناسب جایگزین شود. سایر محصولات این منطقه، گندم، چعندر قند، صیفی جات و اقسام میوه‌های سردرختی است. ساکنان لنجان تلفیقی از لنجانی ها و اقوام دیگر بوده‌اند؛ در دهه‌های اخیر با تأسیس کارخانه‌های متعدد در این منطقه ، هم اکنون جمعیت کثیری از مردم لربختیاری در این منطقه سکونت دارند.
تاریخ لنجان قدمتی دیرینه دارد و به دلیل مجاورت با زاینده رود و خاک مساعد و هوای معتدل همواره مهمترین قطب کشاورزی، باغداری و کشت غلات و همچنین به دلیل وجود دشت‌های سر سبز مکان مناسبی برای دامپروری و تولید محصولات لبنی در اصفهان به‌شمار می‌رفته‌است. البته در بعضی از دوران بخصوص در دوران قاجار به دلیل خشکسالی‌ها و همچنین سرمای بی‌سابقه، رونق این منطقه در فراز و نشیب بوده‌است. مهمترین روستاهای این بلوک شامل: آشیان، لنجان، اشترجان، آی دغمش، گرکن و النجان می‌باشد. آشیان: بمعنی آشیان و دهکده است. لنجان: محل بیرون کشیده‌است، گویند اینجا جنگل بوده‌است، پس از قطع درختان آن، بیرون افتاده‌است. اشترجان: بمعنی تالاب است. آیدغمش :آی بترکی ماه و دغمش زائیدن، در تاریخ ابن اثیر و طبری اینجارا ماه دینار نوشته‌اند و گویند جنگل بوده‌است، و ماه از زیر درخت‌ها خورده خورده دیده می‌شده‌است مانند دینار. گرکن: نوشته‌اند فرکن بوده‌است باسم مادی آنجا و بمعنای شهر جدید است. النجان: نوشته‌اند ارم گان بوده‌است.
پژوهش‌های پیشین در منطقه لنجان به صورت موردی و اغلب در زمینه آثار معماری شاخص آن انجام شده است که از آن جمله می‌توان به حفاری هرتسفلد در قبرستان استراخاتون پیربکران در سال 1923 میلادی، مطالعات مایرون اسمیت در مسجد جامع اشترجان در سال 1936 میلادی، آندره گدار در مقبره پیربکران در سال 1937 میلادی و مطالعات کارو میناسیان و محمد مهریار در مورد استحکامات خان لنجان (قلعه‌بزی) و بررسی باستان‌شناسی این قلاع توسط استرن و بیزلی در سال 1965 میلادی اشاره نمود. از جدید‌ترین پژوهشها در این منطقه، حفاری در محوطه قلعه‌بزی است که تاریخ قطعی حضور انسان در این ناحیه را تا دوره پارینه سنگی میانی به عقب باز می گرداند. این در حالی است در چنین مناطق باستانی با مقیاس کلان می‌توان با بهره‌گیری از رویکردها و روشهای مناسب، مانند استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، عکس‌های هوایی و روشهای سنجش از دور در کنار منابع مکتوب و داده‌های اتنوگرافی،تصویری روشن از تغییر و تحولات جوامع انسانی در گذشته ارائه نمود. از دیگر منابع اصلی و دست اول در شناخت روستاهای لنجان، رساله‌ای مالیاتی مربوط روستاهای پیرامون اصفهان است که توسط یکی از مستوفیان دستگاه قاجار تنظیم شده و به اوضاع اقتصادی و زراعی و میزان مالیات 200 روستای اصفهان، به ویژه روستاهای حاشیه‌ی رودخانه زاینده‌رود اختصاص دارد. از منابع ثانویه در مکانیابی و شناخت روستاها و واحدهای کوچک و بزرگ جغرافیایی لنجان، اسناد تاریخی دوره قاجار و پهلوی است که با موضوعات مختلف مانند مکاتبات رسمی، فرامین حکومتی و اداری، گزارشات مالی و مالیات اراضی، وقف‌نامه‌ها و یا حتی اختلافات و دعاوی میان مالکان و رعایای روستاها وجود داشته و دارای اطلاعات مفیدی در مورد شرایط اجتماعی واقتصادی این دوره هستند.
در سال ۱۰۰۰ ه. ق، شاه عباس اصفهان را به عنوان مرکز سیاسی ایران برگزید و پایتخت را از قزوین به اصفهان منتقل کرد. این زمان آغاز رونق و شکوفایی اصفهان بود و لنجان نیز از این رونق و شکوه بهره فراوانی برد، زیرا که این منطقه سرسبز و حاصلخیز با اصفهان فاصله چندانی نداشت و بسیار زود بیشه زارها، تفرج گاه‌ها و شکارگاه‌های سرسبز آن مورد توجه شاه قرار گرفت. در دوره شاه سلطان حسین لنجان به تبع اصفهان روزگاری سخت را سپری کرد. در عهد افشاریان و زمانه زندیان، لنجان معبر آمد و شد دسته‌ها و طایفه‌هایی بود که یا به اصفهان می‌آمدند یا از آن می‌گریختند. در عهد قاجار، لنجان یا در تملک شاهزادگان قاجار قرار داشت یا تیولی بود که به وابستگان دربار مسعود میرزا بخشیده می‌شد. در دوره پر آشوب انقلاب مشروطه و استبداد صغیر، لنجان گذرگاه خان و قشون خوانین بختیاری بود.
از جمله محصولات مهم این منطقه برنج لنجان است که از لحاظ کشاورزی نیز یکی از مناطق مهم تولید برنج در سطح استان اصفهان محسوب میشود چرا که قسمت عمده اراضی این شهر در هم‌جواری با زاینده‌رود بوده و به کشت برنج اختصاص دارد. سابقه کاشت برنج در این شهر به دو هزار سال گذشته و دوره ساسانیان باز می‌گردد و در طومار شیخ بهایی نیز که نزدیک به ۵۰۰ سال پیش نوشته شده است، حق آب لنجانات بیشتر به برنج‌کاری در این منطقه اختصاص یافته که این نشان از وجود برنج‌کاری در این منطقه از گذشته‌های دور است و برنج لنجان نیز منشأ بومی داشته و در بیشتر مناطق کشاورزی و شالیکاری به زبان محلی «تولِکی» معروف بوده و هنوز به صورت سنتی و با دست انجام میشود. برنج لنجان شامل گونه‌های ناب مانند سرخه و نوگورانی است و تنها برنج اصیل لنجانی است که دارای طعم و مزه منحصربه فرد بوده که با عطر و طعم خاص خود طرفداران بسیار زیادی را جذب کرده و علاوه بر استان اصفهان آوازه این برنج به شهرهای دیگر ایران نیز رسیده و به عنوان سوغات خواهان بی‌شماری دارد.
جاذبه های لنجان
پارک ساحلی زرین شهر: زاینده رود که از باغ ها و بیشه زارها گذر می کند، طبیعتی سرسبز و آب و هوایی خنک و دلپذیر را در منطقه ایجاد کرده است. پارک ساحلی زرین شهر نیز از این لطافت و زیبایی بهره مند است. این پارک بزرگ در حاشیه شمالی این رود، در منطقه جنوبی شهر احداث شده است که طول آن حدودا دو هزار متر و مساحت آن دویست هزار متر مربع می باشد. از جذابیت های این پارک دریاچه ای مصنوعی به وسعت سی هزار متر مربع است که برای پرورش ماهی و قایقرانی استفاده می شود. مسیر پیاده روی و درختان سرسبز و زیبا در حاشیه دریاچه به جذابیت های این پارک افزوده است. از قایق های این دریاچه می توانید برای تفریح و قایق سواری استفاده کنید و لحظاتی متفاوت و هیجان انگیز را تجربه کنید. از لذت بخش ترین خاطره های این پارک، قدم زدن در کنار دریاچه و لذت بردن از چشم انداز فضای سبز و درختان است که خاطرات ماندگاری را برای همیشه در ذهنتان ثبت می کند. پارک ساحلی زرین شهر در فصل بهار به زیباترین حالت ممکن جلوه گر می شود. از آنجایی که زرین شهر در مسیر ارتباطی چندین استان دیگر قرار گرفته گردشگران زیادی از جاذبه های آن دیدن می کنند. این پارک با چشم اندازهای رویایی و امکانات متنوع تفریحی نه فقط مردم اصفهان بلکه گردشگران دیگر شهرها را نیز به خود جلب می کند.این پارک با فضایی چشم نواز و امکانات تفریحی مکانی عالی برای گشت و گذار و سپری کردن اوقاتی خوش است. زمان ساخت اولیه این پارک به حدود ۲۴ سال قبل برمی گردد ولی از آن زمان تا به حال پارک بزرگ تر و امکانات زیادی به آن اضافه شده است. برای تفریح ساکنان اطراف به امکانات این پارک توجه ویژه ای شده به طوری که برای افزایش گردشگران امکاناتی مانند رستوران ها، ویلاهای مسکونی، فضای سبز و … به آن افزوده شده است. در پارک ساحلی زرین شهر امکانات تفریحی زیادی مثل ماشین برقی، قطار برقی، آب نما و زمین بازی برای کودکان فراهم است.
آبشار شاه لولاک چرمهین: منطقه نمونه گردشگري آبشار شاه لولاك چرمهين يكي از شش منطقه نمونه گردشگري شهرستان لنجان در استان اصفهان است. این آبشار دائمی با ارتفاع هفتاد متر از جاذبه های کم نظیر ایران است، در بهار شعبه ای دیگر از آبشار شاه لولاک شروع به جریان می کند که ارتفاع آن نزدیک به نود متر می رسد که آبی خروشان و فصلی دارد. این آبشار نزد مردم محلی به آبشار هولوکی معروف است. در اطراف آبشار شمار بسیاری آب چکان نیز دیده می شود. منحصر به فرد بودن آبشار شاه لولاک ازاین روی است که به صورت چشمه پرآب و خروشان از میانهٔ دیواره بلند کوه با شیب منفی سرچشمه می گیرد در حالی که بیشتر آبشارهای ایران به صورت جوی روان از روی سطح سرازیر می گردند. شاه لولاک در میان مردم منطقه جایگاه ویژه ای دارد، از زمانهای دور پس از گذشت هفتاد روز از عید نوروز و آغاز فصل گرما، تمام طایفه های منطقه اطراف آبشار دور هم جمع شده و یك یا چند روز در كنار یكدیگر زندگی می كنند. نیت از برگزاری این مراسم، محبت و همدلی و شاد بودن اهالی در كنار هم بوده است.
مسجد رحیم خان زرین شهر: از معدود بناهایی تاریخی شهرستان لنجان است که با شماره ۱۵۱۹۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌است. قدمت آن مربوط به اوایل دوران قاجار است این مسجد به وسیلهٔ محمد رحیم خان ریزی ساخته شده و دارای یک شبستان اصلی و تعدادی طاقنما در محوطه حیاط با تزئنیات آجرکاری خفته –راسته و آجرکاری معقلی و کاشیکاری است شبستان جبههٔ شمالی آن الحاقی است که در دهه‌های اخیر ساخته شده‌است که پیش از این کاریز بزرگی از حیاط آن می‌گذشت و دارای سنگ آب ارزشمند تاریخی بود که هم‌اکنون نیز موجود است. در این مسجد علما و خوانین و کدخدایان زرین شهر در اطاقهای مخصوصی دفن هستند.
پل کله: قدمت پل مربوط به اواخر دوران صفوی است که در حال حاضر به علت عدم توجه به فرسودگی‌های نما و اجرای ساخت و سازهای غیراصولی در معرض خطر است. قلعه چهار برج: بنای زیبایی است بر فراز بلندی تپه که در شهر زرین، شهر از شهرستان لنجان واقع شده‌است. قدمت آن به اواخر دوره صفوی و اوایل قاجار می‌رسد و چهار برج دیده‌بانی دارد.
کبوترخانه: کبوترخانه‌های زیبایی در اقصی نقاط شهرستان لنجان با زیبایی‌های خاص خود وجود دارند که دیدن آن‌ها خارج از لطف نیست. در کرچگان برج کبوتر ۲۰۰ ساله موجود است که گذشته از آن به عنوان مکانی برای دیده‌بانی استفاده می‌شده‌است.
روستای چم رود: دهستان چم رود یکی از بزرگترین و پرجمعیت ترین دهستان های شهرستان لنجان است که در غرب استان اصفهان در نزدیکی استان چهارمحال و بختیاری واقع شده است. دهستان چم رود شامل ۱۷ روستا است و مرکز آن روستای کرچگان می باشد. کرچگان از شمال و غرب به روستاهایی همچون برنجگان ، دورک ، کته شور ، صادق آباد ، قلعه ترکی ، حاج الوان ، خشوعیه ، زرد خشوعیه و از جنوب به روستاهای همام و رحمت آباد و از شرق به روستاهای مورکان ، سعید آباد و چم پیر محدود می گردد. در دهستان چم رود ۱۴ هزار نفر زندگی می کنند که از این تعداد ۴۷۰۰ نفر در روستای کرچگان ساکن هستند. از صنایع دستی این منطقه می توان به قالیبافی اشاره کرد. به دلیل قرار گرفتن برخی از روستاهای این دهستان در مسیر زاینده رود ، شغل مردم این منطقه بهره برداری از قلمستان های منطقه ، بهره برداری از محصول باغات و کشت برنج می باشد. سابقه سکونت در این روستاها بسیار زیاد است چنان که سکونت در روستای همام را به ۴۰۰ سال پیش تخمین زده اند.
مسجد صباحی: در جنوب شرقی زرین شهر و درمحلی که بنا به باور عمومی زیستگاه اولیه مردم این شهر بوده است مسجدی قراردارد که با توجه به شواهد موجود توسط اسماعیلیان در دوران اقتدار آنان در این منطقه (قرن پنجم هجری) برای بزرگداشت حسن صباح و تکریم از وی احداث گردیده و از همین رو مسجد صباح نام گرفت که درمرور زمان بر اثر کثرت استعمال وتاثیرپذیری از لهجه ها مسجد صباحی خوانده شد. بنای اولیه این مسجد از خشت های بزرگ و ضخیم مشابه خشت های بکاررفته درساختمان آتشگاه اصفهان متعلق به دوران ساسانی بنا گردیده است و از همین رو بسیاری از باستان شناسان قدمت بنای مذکور را به دوران پیش ازاسلام مربوط دانسته و ماهیت اولیه آن را آتشکده ای مربوط به عصر حاکمیت ساسانیان می دانند و با تکیه بر سنت رایج دوران اولیه اسلامی در تبدیل آتشکده ها به مساجد و زیارتگاههای اسلامی براین اعتقاد پای میفشارند . بنای قدیمی مسجد هشت ضلعی و ضخامت دیوارهای آن حدود ۲متر و سقف آن گنبدی با ارتفاع متوسط بوده و راهروهایی در شمال و جنوب و یک راه ورودی به پشت بام داشت ولی اینک تنها دارای یک گنبد ودو مناره و یک صحن کوچک است .
کبوتر خانه باغ برجی: این محل در دوران صفویه به صورت استوانه ای ساخته شد، که به دلیل نمای زیبا و تاریخی به ثبت ملی رسیده بود اما امروزه به دلیل بی توجهی مسئولین قسمتی از آن به دست مالکین زمین های اطراف ویران شده و تا کنون هیچ عملی جهت بازسازی دوباره آن صورت نگرفته است.
.........................................
آرشیو
