خور مرکز شهرستان خور و بیابانک
خور شهری از توابع بخش مرکزی شهرستان خور و بیابانک در استان اصفهان است. تاریخ شکل‌گیری آن به درستی معلوم نیست ولی آنچه از شواهد و قراین و دست نوشته‌های قدیمی استنباط می‌شود حداقل تا قرن پنجم و ششم هجری می‌توان آثاری هر چند نا محسوس را مشاهده کرد. بر روی یکی از دو طوقه علم وقف بر حسینیه خور تاریخ ۹۷۴ هجری حک شده‌است که مربوط به زمان شاه طهماسب است. قباله‌هایی از خرید و فروش آب و املاک و اسنادی نیز مربوط به ازدواج از دوره شاه سلطان حسین در دست می‌باشد. تصور بر این است که عامل ارتباط در پیدایش خور نقش مهمی داشته‌است و چشمه دریاشو در قله تین (چشمه‌ای در نخلستان خور) محل مناسبی برای اُتراق کاروانها بوده‌است و همین چشمه مردم را به سکونت در این محل کشانده‌است. خور شرقی‌ترین نقطه استان اصفهان است و ارتفاع آن از سطح دریا ۷۹۶ متر است و با استان‌های خراسان و یزد و سمنان همسایه‌است.
ناصر خسرو در سال ۴۴۴ هجری در سفرنامه خود از پیاده و گرمه (جرمق) نام برده‌است، اما از خور یاد نمی کند. وی مجموع آبادی‌های منطقه را ۱۲ مورد تخمین زده و از پیاده (بیاضه) به عنوان مرکز و یکی از پایگاه‌های اسماعیلیه نام برده‌است و از قلعه‌ای در بیاضه نام برده که هنوز آثارش موجود است. نخستین یادکردها از آبادی خور از دوره صفوی است.
قنات‌های خور:
کلاغو یا کلاگو: قنات کلاغو که یکی از طولانی‌ترین قنات‌های ایران است در مسیری ۷۲۰۰ متری از مادرچاه تا خور کشیده شده و قدمتی ۹۰۰ ساله دارد به عقیده اهالی حفرکنندهٔ این قنات «میرکلان» نامی بوده‌است.
دهزیر: قنات دهزیر که از پرآب‌ترین قنات‌های کویری است حدود ۴۰۰۰ متر از خور فاصله داشته و قدمت آنه به بیش از ۱۰۰۰ سال می‌رسد و دارای ۶۵ حلقه چاه می‌باشد و از زیر شهر می‌گذرد و اهالی با حفر پایاب به آب آن دسترسی داشته‌اند. پایاب‌ها که زمانی نمادی از شهر خور بود طی چند سال گذشته به مرور توسط شهرداری مسدود گردیده‌است و در حال حاضر پایاب لرد، یکی از معدود پایاب‌های باقی‌مانده می‌باشد که در فلکه مرکزی شهر (میدان امام خمینی) قرار دارد مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
شورو یا غفورآباد: قدیمی‌ترین قناتی است که در خور حفر گردیده و بعدها توسط شخصی به نام غفور مرمت گردیده‌است؛ و به نظر می‌رسد در حال حاضر اثری از آنها باقی نمانده‌است.
چشمه دریاشور: این چشمه بر روی تپه‌ای به نام قل هو الله (سر تل) قرار دارد و آب مورد نیاز بخشی از کشتخوان دشت خور را فراهم می‌کند. برای استحمام نیز کاربرد دارد.
پوشش‌های گیاهی مهم:
بادام تلخ: در گویش خوری «سِریت» تلفظ می‌شود. مغز بادام تلخ را برای از بین بردن سم آن چندین بار در آب می‌جوشانند. موژو نام دیگری است که به این درخت می‌دهند. از چوب آن برای تهیه بیل، کلنگ، عصا و زغال استفاده می‌شود و از شاخه‌های آن سبد بافته می‌شود. از ریشهٔ آن که به روس معروف است برای دباغی پست مشک استفاده می‌کنند.
تاغ:
تاغ زرد: درختی با تنه قطور و انشعاباتی با رنک سبز روشن.
تاغ سیاه: شبیه تاغ زرد با ساقه‌ای محکم‌تر.
گز:
سرخه گز: با رنگ سبز متمایل به قرمز با برگ‌های باریک و رشته مانند.
شوره گز: با رنک سبز متمایل به سفید و برای استفاده احشام آن را در آب می‌شویند تا شوری آن از بین برود.
کوره گز: بزرگتر از ۲ گز دیگر است و برای دام مناسب نیست و برای جلوگیری از نفوذ شن در مزارع بکار می‌رود.
اشنان (اشنون - اشنیان): این گیاه از خانواده اسفناجیان و بوته‌ای می‌باشد و ارتفاع آن تا ۱۵۰ سانتی‌متر هم می‌رسد. برگ رسیدهٔ آن را آسیاب کرده و به عنوان پودر رختشویی بکار می‌ببرند.
شهرستان خور و بیابانک
شهر خور (به انگلیسی:khoor) مرکز شهرستان خور و بیابانک در ۳۹۰ کیلومتری شرق شهر اصفهان واقع است. آب و هوای این منطقه تا ۵۰+ رسیده به خاطر همین این شهر منبع خرما و گندم هست.
جغرافی دانان نخستین جهان اسلام چون ابن خردادبه و اسطخری و مقدسی و به دنبال آنها ناصرخسرو از خور و بیابانک با نام سه ده یاد کرده‌اند که عبارتند از: بیاذق (بیاذه)، جرمق (گرمه) و ارابه (اردیب ). به گفته اینان روستاهای مزبور بر سر راه اصفهان به نیشابور قرار گرفته بودند.در دوره قاجاریه خور و بیابانک را قرای سبعه می‌گفتند و بنا به نوشته اعتمادالسلطنه در مرآت البلدان این قراء عبارت بودند از: خور، جندق، فرخی، مهرجان، بیاضه، اردیب و گرمه.
از نوشته‌های مورخین و جغرافیدانان چنین بر می‌آید که منطقه خور و بیابانک به تناوب جزیی از استان یزد، خراسان، قومس (سمنان) به‌شمار می‌رفته‌است. در قرن چهارم و پنجم هجری از توابع خراسان و یزد و در دوران صفویه و قاجاریه از توابع یزد و سمنان بوده‌است. اسناد راهگشا در این مورد، سفرنامه ناصر خسرو، نزهه القلوب حمدالله مستوفی قزوینی، احسن التقاسیم مقدسی، المسالک و الممالک استخری، معجم البلدان یاقوت حموی، صوره الارض ابن حوقل و… می‌باشد.
در منطقه خور و بیابانک ۱۲۶ آبادی بزرگ و کوچک وجود دارد. روستاهای بخش خور از نوع متراکمند و خانه‌ها در مظهر قنات چشمه یا در راستای جوی آب پیش رفته‌اند. چنان‌که در شهر خور بافت قدیمی بر روی کانال قنات دهزیر بنا گشته‌است. مواد و مصالح خانه‌های روستایی از گِل و خشت و سقف خانه‌ها، گنبدی یا تخت با اندود کاهگل است. در دوران معاصر خانه‌ها به سبک و سیاق شهرهای بزرگ ساخته می‌شود.
روستای اردیب مقر فرمانروایی منطقه بوده و دارای آثار و اماکن قدیمی من جمله خانه‌های قدیمی دیوانخانه اسماعیل خان عرب عامری، خانه خلوت سهام السلطنه، خانه محمدرضابیک زفرقندی، خانه محمدابراهیم بیک زفرقندی و… می‌باشد. در تپه‌های باستانی روستای ایراج که در سالهای اخیر مورد اکتشاف قرار گرفته‌است اشیایی با قدمت ۴۵۰۰ سال تا ۵۰۰۰ سال بدست آمده و این تپه‌ها به ثبت میراث فرهنگی استان اصفهان رسیده‌است. همچنین قبرستان گبرهای ایراج، دخمه ایراج و، قلعه‌های بیاضه، گرمه و ایراج، همچنین قبرستان کشته‌های گرمه و آثار دیگر نشان دهنده قدمت شهرستان خورو بیابانک می‌باشد.
مردم خور به گویش خوری با یکدیگر حرف میزنند. خور و بیابانک شامل دهستان‌های خرمدشت، ابراهیم آباد، جعفرآباد،اردیب، ایراح، گرمه، بازیاب، بیاضه، مصر، عروسان، هفتومان، مهرجان و چاهملک می‌باشد شهرها: خور و جندق و فرخی
کاشت و داشت و برداشت پسته ابتدا در خرمدشت در سیزده کیلومتری شهر خور توسط برادان توکل بنیان گذاشته شد و سپس در سایر روستاهای این شهرستان و شهرستان نائین به شکل گسترده‌ای گسترش یافت. همچنین شترداری به شکل وسیعی در این شهرستان رواج دارد. کارخانه پتاس خور بزرگترین در نوع خود در ایران و یکی از معدود کارخانه‌های تولید پتاس در جهان است. همچنین خرما محصول دیگر شهر خور است.
استاد حبیب یغمایی شاعر و نویسنده وصاحب امتیاز مجله مشهور یغما زاده شهر خور است و مقبره او خارج از قبرستان شهر خور و در مجاورت آن قرار دارد. یغمای جندقی از شعرا و مشهورترین مرثیه سرایان و هجو سرایان ایرانی نیز از این خطه است و شمای مقبری او در مجاورت امامزاده سید داوود شهر خور است. شهر خور شاعران محلی زیادی نیز دارد و ادبیات در آن بسیار ارج داشته است.
از عهد سلجوقي تا اواخر دوره فتحعلي شاه خور و بيابانك جزء يزد بود اما در سال ۱۲۴۰ به ايالت سمنان پيوست در سال ۱۳۳۶ قمري ضميمه خراسان و سيستان و طبس شد از سال ۱۳۰۱ تا ۱۳۰۵ شمسي ولايتي مستقل به شمارمي‌رفت و از اين سال بار ديگر به سمنان و يزد ضميمه شد در سال۱۳۲۷ با شهرستان شدن نايين از يزدجدا و به صورت بخشي از شهرستان نايين به استان اصفهان پيوست. در سال ۱۳۸۸ خور به شهرستان ارتقاء يافت. در منطقه خور و بيابانك ۱۲۶ آبادي بزرگ و كوچك وجود دارد. روستاهاي بخش خور از نوع متراكمند و خانه‌ها در مظهر قنات چشمه يا در راستاي جوي آب پيش رفته‌اند. چنان‌كه در شهر خور بافت قديمي بر روي كانال قنات دهزير بنا گشته‌است. مواد و مصالح خانه‌هاي روستايي از گِل و خشت و سقف خانه‌ها، گنبدي يا تخت با اندود كاهگل است. در دوران معاصر خانه‌ها به سبك و سياق شهرهاي بزرگ ساخته مي‌شود
اين شهرستان از سه نقطه شهري به نام خور، جندق و فرخي تشكيل شده است. خور در فرهنگ‌ها به معناي خورشيد و خليج‌هاي كوچك در مصعب رودها آمده است. همچنين در ايران باستان هر روز از هر ماه شمسي نامي داشته و روز يازدهم از هر ماه شمسي خور نام داشته و خور فرشته نگهبان آفتاب بوده است. بيابانك، نام متأخر ناحيه‌اي قديمي در دشت كوير و نيز دهستاني به همين نام در استان اصفهان است. ناحية بيابانك، ناحيه‌اي قديمي (تقريبا برابر با بخش خور و بيابانك امروزي) در حاشية جنوبي دشت كوير كه در گذشته بر سر راه اصفهان (نايين) به خراسان (نيشابور) قرار داشت.در اصل ناحيه بيابانك قسمتي از بيابان بزرگ و قديمي است كه در منابع عربي از آن به نام «مفازه» ياد شده است. بيابانك به عنوان يك اصطلاح جغرافيايي به معناي بيابان كوچك يا نيمه كوير است و اين نام در منابع و مآخذ قبل از قرن دهم ديده نشده است.نشانه‌هايي از مسكوني بودن اين منطقه پيش از اسلام وجود دارد از جمله آتشكده‌اي در نزديكي مهرجان (مهرنجان). به علاوه جندق در اين منطقه به زندان انوشيروان معروف است و گنبدي قديمي به نام «هشت درب» متعلق به دوره ساسانيان دارد.
از ارتفاعات مهم اين منطقه مي‌توان به كوه كبود هفت چنگ و گودگاه اشاره كرد. گود جگارگ در شمال آبادي‌هاي طاهرآباد و ميان آباد واقع شده است. تپه‌هاي شني در اين دهستان ديده مي‌شود. شهرستان خور و بيابانك چون در حاشيه جنوبي كوير مركزي ايران واقع شده آب و هوايي گرم و خشك و بياباني دارد. ميزان متوسط بارندگي آن كمتر از ۱۰۰ ميليمتر در سال است. از ويژگي‌هاي آب و هوايي منطقه متوسط بالاي درجه حرارت، تبخير زياد، بارندگي كم، رطوبت نسبتاً ناچيز و اختلاف شديد درجه حرارت در شب و روزمي‌باشد. اين شهرستان داراي ۱۸ چشمه بوده و اقليم اقتصادي آن، كشاورزي و دامداري صنايع دستي و معادن مي‌باشد و رود شور - در ۳۵ كيلومتري شمال شرقي شهر خور به دشت كوير مي‌ريزد.
از جمله پوشش‌هاي گياهي اين شهرستان مي‌توان به تاغ، گز، هنگ، روناس، اسكمبيل، اشنو، قيچ، ريواس، پر سياوش، بنه، بادام كوهي، انجير كوهي، قدومه، خارشتر، مارچوبه، آويشن، زيره سياه، حنظل(هندوانه ابوجهل) اسفند و شيرين بيان كه در گويش محلي به مدكي معروف است كه اغلب اين گونه ها جنبه طبي و صنعتي دارند اشاره كرد.
حيات وحش: در شهرستان خور و بيابانك در حال حاضر زيستگاه بسياري از گونه‌هاي حيات وحش از قبيل:كل و بز، قوچ و ميش، پلنگ، يوزپلنگ، جبير، خرگوش، قمري، كبك و تيهو، با قرقره، هوبره، روباه شني، روباه معمولي ،گرگ، كبوتر وحشي، عقاب طلايي، انواع زرد پرها ،وساير گنجشگ سانان،كاراكال، سياگوش،گربه وحشي، سمور، انواع مارها وافعي ها و.... مي‌باشد و درگذشته‌اي دور زيستگاه مناسبي براي آهو و گورِخرآسيايي بوده است.
محصولات عمده اين منطقه؛ گندم، جو، پنبه، ارزن، تخمة آفتابگردان، پسته، سنجد، خرما، انجير، زردآلو و بادام كوهي است. طناب بافي و فرشبافي با طرح ناييني از صنايع دستي آن است. .
جاذبه های خور و بیابانک
قلعه رویایی بیاضه: در روستای بیاضه در ۵۳ کیلومتری خور و بیابانک قلعه ای واقع شده است که به ارگ بیاضه هم معروف است. یک قلعه رویایی چند طبقه از خشت و گل. دور تا دور این بنا خندق های عریض و عمیقی به طول ۷ تا ۱۳ متر وجود دارد که از ارگ در برابر دشمنان محافظت می کرده است. سن و سالش به دوران ساسانیان می‌رسد و سال ها کارکرد دفاعی داشته است. مسکونی هم بوده و جهانگردان زیادی هم راجع به آن صحبت کرده اند. مثل ناصر خسرو و ابن حوقل که در سفرنامه های خود از این قلعه نام برده اند.
قلعه جندق: از دوران ایلخانی و ساسانی قلعه‌ای تاریخی در شهر جندق واقع شده که مساحت آن یک و نیم هکتار است. هنوز هم در دل این قلعه افرادی زندگی می‌کنند. خانه یغما جندقی شاعر معروف کشورمان که یکی از جاذبه های گردشگری خور و بیابانک است هم در این قلعه قرار دارد. قلعه جندقی که هنوز سرپاست و در سال ۱۳۹۳ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است. می‌توانید از خانه های قلعه، مسجد، حسینیه، حمام و همچنین دیگر جاذبه های آن که در کوچه پس کوچه هایش پراکنده اند دیدن کنید.
مسجد جامع جندق: برای ساکنان قلعه جندق مسجدی در سال ۹۶۰ هجری قمری ساختند تا بتوانند در آن به عبادت بپردازند. در مرکز قلعه جندق واقع شده و بار همه اعتقادات ساکنان آنجا را به دوش می‌کشد. میدان بزرگی در مسجد خواهید دید در صحنی مستطیل شکل که در اطراف آن غرفه هایی با طاق های دیدنی به چشم می‌خورند. از دو شبستان مسجد یکی پشت همین غرفه هاست و دیگری به عنوان محل عبادت بانوان استفاده می‌شده و به صورت مجزا در شمال مسجد قرار گرفته است.
روستای گرمه: نخلستان سبز و آسمان آبی در روستای گرمه به یکدیگر دوخته شده‌اند. اینجا یکی از زیبا ترین جاذبه های گردشگری خور و بیابانک است. در مسیر جاده ابریشم قرار داشته و قلعه کهنی هم هنوز در آن باقی است. به دوره ساسانیان بر می‌گردد که احتمالاً هم کاربرد دفاعی داشته و هم مسکونی. چشمه ای زیبا هم در روستای گرمه می‌جوشد. در نخلستان ها که قدم بزنید می‌توانید مسیر آن را پی بگیرید و از تالاب زیبایی که این چشمه به وجود آورده است ده ها عکس به یادگار همراه خود ببرید.
دریاچه نمک خور و بیابانک: طبیعت گردان علاقه زیادی به این جاذبه دیدنی دارند. گردشگران زیادی هم در طول سال مخصوصاً در پاییز و زمستان به این دریاچه سفر می‌کنند. دریاچه نمک خور و بیابانک که در قسمت مرکز تا جنوبی کویر مرکزی ایران وجود دارد. کم عمق است با ۲۰۰۰ کیلومتر مربع وسعت. با دیگر دریاچه های نمک تفاوت زیادی دارد. چشم انداز زیبایی از افق با انعکاس آسمان روی دریاچه را در کمتر دریاچه نمکی دیده اید. شاید در حوض سلطان. در فصول پر باران به صورت مخلوطی از گل و رس در می‌آید و در فصول خشک شبیه دریایی سفید می‌شود که از دیدن آن سیر نمی‌شوید. نمی‌شود به جاذبه های گردشگری خور و بیابانک بروید اما بدون دیدن این دریاچه نمک بازگردید.
روستا و مسجد فرخی: در کیلومتر ۱۷ روستای خور، در غرب آن روستایی وجود دارد که به روستای فرخی معروف است. مردم خور و بیابانک این روستا را دارُالاَمان می‌نامیدند. افرادی که از حاکمان ستمگر شکایت داشتند به این روستا آمده و به قاضی آن جا پناه می‌آوردند. مسجدی از دوران قاجار در اینجا وجود دارد که می‌گویند حاج سید میرزا جندقی، مجتهد مشهور خور و بیابانک دستور داد تا این مسجد را بسازند. امروز با ۷ غرفه که ۳ غرفه آن در ۵۰ سال اخیر ساخته شده، به یکی از جاذبه های گردشگری خور و بیابانک تبدیل شده است.
کویر مصر و روستای مصر: روستای مصر که در نزدیکی کویر مصر واقع شده است، معماری سنتی و جالبی دارد و بد نیست قبل از حرکت به‌سمت کویر مصر، کمی در این روستا توقف کنید. کویر مصر که در صدر بهترین کویرهای ایران قرار دارد، از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که شامل دریاچه نمک سلکون مصر، نیزار مصر، تخت عباسی، تخت عروس و تنگه رودخانه نمک می‌شود. در کویر مصر می‌توانید از تفریح‌هایی نظیر آفرودسواری و شترسواری لذت ببرید.
دهکده گردشگری پتاس: جاذبه‌ای که خور و بیابانک را از سایر شهرهای کویری ایران متمایز می‌کند، دهکده نمکی پتاس نام دارد که در ۴۰ کیلومتری این شهر واقع شده است و بیشتر بخش‌های آن از جمله سوئیت‌ها، میز و صندلی‌ها و حتی کافی‌شاپ دهکده، از بلورهای سفید و درخشان نمک تشکیل شده‌اند. البته اصلی‌ترین جاذبه این دهکده، آبشار نمک پتاس است که هر گردشگر سخت‌پسندی را مجذوب خود می‌کند؛ زیرا این آبشار نه‌تنها در ایران، بلکه در جهان هم نظیر ندارد. قطعا تماشای جریان آب در بستری سفید با درخششی خیره‌کننده، شما را هم به وجد می‌آورد.
کویر طبقه (کویر نمک سیاه): کویر طبقه که با نام کویر نمک سیاه نیز شناخته می‌شود، در مرز دریاچه نمک خور قرار دارد و یکی از جاذبه‌های دیدنی منطقه محسوب می‌شود. علت نام‌گذاری این کویر، به‌دلیل داشتن نمک‌های سیاه و شکل قرارگیری آنها است؛ به‌گونه‌ای که نمک‌های انفجاری سیاه رنگ به‌صورت جزیره جزیره در بین پلتفرم‌های نمکی سفید رنگ قرار دارند. وجود این اشکال تیز و برنده، عبور از این عرصه نمکزار را بسیار دشوار کرده است.
روستای ایراج: روستای ایراج یک روستای زیبا با ۳۳ چشمه در دل کویر با جاذبه های توریستی است این روستا یک روستای منحصر به فرد از نظر جذب و حمایت از سرمایه گذاران است. فاصله تا اصفهان ۳۶۰ کیلومتر. فاصله تا نایین ۲۲۰ کیلومتر. فاصله تا خوروبیابانک ۵۴ کیلومتر. کویر مرکزی ایران که به دشت کویر موسوم است در بخش شمال فلات ایران قرار دارد . این چاله زمین شناسی از خشک ترین نواحی ایران است بزرگترین بیابان بسته محصور در خشکی کره زمین به شمار می رود .اگر زمین کویر سوزان است آسمان نیلگون وپرستاره ای دارد،که سرا پرده ملکوت خداست . نگریستن به آسمان،ناظرین را به اندیشیدن وسیر آفاقی وا می دارد که پختگی فکری، رشدعقلی وشکوفایی اندیشه ها واستعدادها،ارمغان آن است.مهتاب کویرمهربان است وآرامش بخش، افق گسترده کویرکه نه فرازی دارد ونه نشیبی، انسانهایی گشاده رو ،مهربان ومهمان نوازی را بار آ ورده است. ازایراج در متون جغرافیایی قرن پنجم با نام ارابه یاد شده است و گویش قدیمی و محلی ارا نام دارد. این روستا در ۳۰ کیلومتری جنوب خور در ۵۴درجه و۴۷دقیقه طول شرقی و۳۳درجه و۲۷ دقیقه عرضی شمالی قرار دارد . منبع آب روستا از ۳۳ چشمه تامین می شود
منطقه شکار ممنوع کَلاته: منطقه شکار ممنوع کلاته با مساحت ۱۳۶۸ هکتار، با‌ارزش‌ترین زیستگاه در قلب کویر در شهرستان خور و بیابانک می‌باشد. این منطقه از دشت‌ها و رشته کوه‌های به هم پیوسته تشکیل شده و به دلیل برخورداری از گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری، یکی از مناطق ویژه در استان اصفهان شناخته شده است. پوشش گیاهی شاخص این منطقه درمنه، گز و تاق است و در دشت‌ها تاق‌زارهای انبوه و خودرو و در نواحی مرتفع‌تر نیز گونه‌هایی همچون بادام کوهی، پسته وحشی، بنه، قیچ، شور و آنغوزه را می‌توان مشاهده نمود. در ماسه‌زارهای شمال این منطقه پوشش گیاهی تاق و اسکنبیل و سایر گیاهان ماسه‌پسند قابل مشاهده است.
روستای اردیب: نام روستای اردیب (Ordib) مخفف اردیبهشت است و ایرانیان باستان در این ماه نیکوترین روز را برای رفتن به آتشکده ها جهت نیایش انتخاب می کردند واردی تمثیلی از دوستی و پاکی بوده است. به طوریکه امری اسماعیل خان عرب عامری یکی از حکام جندق و بیابانک این مکان را محل فرمانروایی خود قرار داده بود ، روستای زیب و تاریخی اردیب از روستاهای صنوبر و سرسبز منطقه خور و بیابانک است فاصله این روستا تا اصفهان ۳۷۰ کیلومتر تا نایین ۲۳۰ کیلومتر و تا شهرستان خور و بیابانک ۴۶ کیلومتر است. این روستا دارای آثار تاریخی و باستانی زیادی است و یکی از خوش آب و هواترین روستاهای منطقه است. روستای اردیب دارای جاذبه های گردشگری فراوانی است که از آن جمله می توان به خانه نو، دیوان خانه، آب انبار قدیمی اشاره کرد که زیباترین آن دشتی سرسبز در دل کویر مرکزی ایران است.
................................................
آرشیو
