اردکان مرکز شهرستان سپیدان
اردکان مرکز شهرستان سپیدان در استان فارس در جنوب ایران است که با مساحتی حدود ۳۷۵ هکتار در هفتاد کیلومتری شمال‌غرب شیراز در مسیر شیراز-یاسوج واقع شده‌است. این شهر که با ارتفاع ۲۲۰۰ تا ۲۳۰۰ متری از سطح دریا در دره‌ای میان کوه‌های زاگرس مرکزی واقع شده، به دلیل دریافت بارش سالانه زیاد، در زمستان پربرف و در تابستان پرآب است؛ بنابراین در زمستان به خاطر ورزش‌های زمستانی و در تابستان به دلیل وجود آبشارها و رودخانه‌های مفرح مورد توجه اهالی جنوب کشور به خصوص مردم شیراز قرار می‌گیرد.
زبان و گویش در شهرستان سپیدان عمدتاً اردکانی است. شهر اردکان و تعدادی از روستاهای قدیمی این شهرستان دارای گویش کهنی از زبان فارسی به نام «اردکانی» هستند که این گویش در بخشی گسترده‌ای از فارس در زمان ساسانیان رایج بوده‌است. مردم این شهر گویش خاص و منحصر به فردی دارند که مشابه آن در کشور به سختی یافت میشود و برگرفته از فارسی پهلوی است. سایر روستاهایی که در شهرستان سپیدان به گویش اردکانی صحبت میکنند، عبارتند از: بهرغان، ابنو، دالین، خلار، خوشمکان و… علاوه بر منطقه سپیدان، مکان‌های دیگری نیز وجود دارند که به گویش و زبانی نزدیک به گویش اردکانی صحبت میکنند، نظیر: روستای دشتک در کامفیروز، روستای گاوکشک و پاپون در کازرون، بهبهان. پراکندگی این زبان در مناطقی از فارس شاید نشان دهنده این باشد که زمانی زبان رایج در منطقه بوده‌است.
ایستگاه هواشناسی سینوپتیک شهر اردکان در سال ۱۳۸۳ تأسیس شد و از آن زمان تاکنون وضعیت آب و هوایی این شهر به صورت خودکار ثبت میشود. یکی از ویژگی‌های آب و هوایی شهر اردکان بارش‌های بسیار شدیدی است که در فصول بارش در مدت زمان کوتاه رخ میدهد و در زمستان به صورت برف بسیار سنگین به وقوع می‌پیوندد. برای مثال می‌توان به بارش ۲۰۰ میلی‌متری بهمن ۱۳۹۰ اشاره کرد که در ۱۱ و ۱۲ بهمن در ظرف مدت ۳۶ ساعت انجام شد. و در مرکز شهر ۸۰ سانتی‌متر و در مناطق کوهستانی ۱۵۰ سانتی‌متر برف به زمین نشست و موجب قطع شبکه برق و بسته شدن بسیاری از راه‌های روستایی شهرستان شد. هم چنین در جریان توفان برفی بهمن ۱۳۵۰ به گفته روزنامه اطلاعات شهر اردکان و روستاهای اطراف آن (از جمله دهستان کمهر) از جمله مناطقی بودند که بیشترین تأثیر را بر اثر بوران متحمل شدند و هزاران نفر از اهالی منطقه در زیر حجم عظیم برف مدفون شدند.
شهر اردکان، چه در تابستان و چه در زمستان، دارای جاذبه‌های فراوان توریستی و گردشگری است. در تابستان با آب‌وهوای خنک و باغ‌ها و رود و چشمه‌های فراوان، و در زمستان با سپیدی زیبای برف و پیست اسکی،از جمله پیست پولاد کف که رتبه دوم را در میان پیست های ایران داراست، پذیرای گردشگران است.
شهرستان سپیدان
شهرستان سپیدان شهرستانی در استان فارس است که مرکز آن شهر اردکان می‌باشد. جمعیت این شهرستان بر پایهٔ سرشماری سال ۱۳۹۵ برابر با ۹۱٬۰۴۹ تن بوده‌است؛ که با ارتقا بخش بیضاء به شهرستان جمعیت ۳۹٬۸۸۳ تن از مجموع شهرستان سپیدان کم شد و جمعیت آن به ۵۱٬۱۶۶ تن کاهش یافت زبان مردمان این دیار لری می باشد. این شهرستان دارای 2 بخش ، 2 شهر ، 5 دهستان ، 69دهیاری ، 122روستا و آبادی نیز می باشد.
آب و هوای خنک منطقه در تابستان و کوه‌های پوشیده از برف در زمستان و جاذبهٔ گردشگری طبیعی منطقه و وجود پیست سوارکاری و پیست اسکی و مناطقی همچون تنگهٔ تیزاب و آبشار مارگون و چله‌گاه رونق خاصی به صنعت گردشگری داده‌است.
دانشگاه آزاد اسلامی واحد سپیدان واقع در شهر اردکان استان فارس در سال ۱۳۷۳ تأسیس گردید و در سال ۷۴ با دو رشته آموزش ابتدایی و کاردانی کامپیوتر آغار به کار نمود.
اردکان استان فارس در دامنهٔ کوه‌هاث زاگرس واقعه شده و به دلیل رودخانه‌ها و چشمه‌های آن و نزدیکی آن به شیراز محل مناسبی برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف و از جمله کارخانهٔ کبریت سپیدان و کارخانجات آب معدنی تبدیل شده‌است. در منطقهٔ سپیدان کارخانه‌های کامپوزیت‌سازی فراسان وفراپاکس، کارخانهٔ کمربندسازی اخشان از بارزترین کارخانه‌های این منطقه می‌توان نام برد. کوه‌های سرسبز این دیار زیبا محل مناسبی را برای چراگاه دام به وجود آورده‌است که همه ساله عشایرهای بسیاری را به این مکان می‌کشاند. وفور آب و علوفهٔ تازه دامداری را در منطقه رونق بخشیده‌است و همیشه در این شهرستان ماست و کشک و دوغ و گوشت تازه یافت میشود. این شهرستان در تهیه و توزیع گوشت به بیرون استان نیز موفق بوده‌است. درختان گردو و هلو و سیب و گیلاس بیشترین محصولات منطقه را در بر می‌گیرد.
شهرستان سپیدان منطقه‌ای کوهستانی است و دارای ۱۲ قله بالای ۳۰۰۰ متر از سطح دریا می‌باشد.
از جمله مناطق تفریحی این شهرستان عبارتند از:
کوه‌ها: کوه رنج، کوه برم فیروز
آبشارها: آبشار مارگون، آبشار چیکان، آبشار مورزیان
تنگه‌ها: تنگ تیزاب، تنگ غوره دان، تنگ آبسرد، تنگ بغدیون
پیست‌های اسکی: پیست اسکی پولادکف، پیست اسکی تربیت‌بدنی
دریاچه‌ها: برم فیروز، برم شش پیر
امامزاده‌ها: سید نورالدین علی غازی علوی در محله مُلا، امامزاده سید فخرالدین در محله مُلا، امامزاده سید میراحمد در محلهٔ پس‌آس
در حوزه کشاورزی ، این شهرستان دارای موقعیت ممتازی در سطح استان از جمله مقام اول تولید سیب در استان با تولید بیش از 100 هزار تن سیب در سال - مقام اول تولید ماهی قزل آلا در سطح استان با تولید بیش از 2000 تن ماهی در سال - مقام اول تولید گل رز در استان با تولید بیش از 5 میلیون شاخه گل رز در سال- مقام اول تولید قارچ خوراکی در استان با تولید بیش از 600 تن در سال - مقام اول تولید تخم مرغ در استان با تولید بیش از 25900 تن در سال - مقام اول تولید عسل در استان با تولید بیش از 300 تن در سال - مقام دوم تولید گردو در استان با تولید بیش از 9000 تن در سال - مقام سوم تولید شیر در استان با تولید بیش از 55 هزار تن در سال - مقام سوم تولید گوشت در استان با تولید بیش از 16256 تن در سال،می باشد.
جاذبه های سپیدان
آبشار مارگون: آبشار مارگون با ۷۰ متر ارتفاع و عرض ۱۰۰ متر یکی از باشکوه‌ترین آبشارهای ایران است. محوطه‌ی این آبشار زیبا دارای پارکینگ، سرویس بهداشتی و مکان‌های مسطحی است که توسط شهرداری برای برپایی چادر و اقامت بازدیدکنندگان فراهم شده است. از آنجایی که در بالای آبشار هیچ رودخانه‌ای قرار ندارد و هزاران چشمه‌ای که از دل کوه می‌جوشند و سرازیر می‌شوند منبع آب این آبشار زیبا هستند، به مارگون آبشار چشمه‌ای می‌گویند. رودخانه‌ی حاصل از چشمه‌های مارگون تا نزدیکی سپیدان (اردکان سابق) امتداد دارد. با داشتن ارتفاع بالای ۲۲۰۰ متر، در فصول سرد در این منطقه شاهد قندیل‌های یخی در کنار آبشار خواهید بود.
تفرجگاه چله گاه سپیدان: تفرجگاه چله‌گاه سپیدان در ۵ کیلومتری شهر اردکان فارس و در جاده قدیم سپیدان به یاسوج قرار دارد. این گردشگاه در فصل‌های بهار و تابستان پذیرای انبوهی از مردم، مسافران،گردشگران داخلی و خارجی است. وجود غارهای سنگی، آبشار فصلی، چشمه‌های زیبا، رودخانه پر آب، طبیعت دلنشین و چشم‌نواز بر زیبایی‌های تفرجگاه چله‌گاه سپیدان افزوده است.
دریاچه برم فیروز: دریاچه برم فیروز دریاچه‌ای کوچک است که در جنوب غرب قله برم فیروز و در ارتفاع ۳۳۵۰ متری از سطح دریا وجود دارد که معمولاً تا فروردین‌ماه پوشیده از برف است و در اردیبهشت دریاچه در اثر آب شدن برف شکل می‌گیرد. در اواخر اردیبهشت و اوایل خرداد ماه اطراف دریاچه سراسر چمنزار و پوشیده از گل‌های وحشی میشود اما هم چنان در قسمت غربی دریاچه برف باقی‌مانده از زمستان وجود دارد و همه این‌ها در کنار هم زیبایی خاصی به دریاچه می‌بخشد. بنابراین از اواخر اردیبهشت تا اوایل تیر این دریاچه مورد توجه گردشگران قرار می‌گیرد. کوه برم فیروز اسم خود را در واقع از همین دریاچه گرفته است چرا که در زبان محلی منطقه فارس به برکه‌ها و دریاچه‌های کوچک کلمه "برم" اطلاق میشود و از آن جا که این دریاچه در زبان محلی "برم فیروز" نام دارد این کوه نیز به همین اسم شناخته میشود.
آبشار چیکون: آبشار چیکون در فاصله ۷۰ کیلومتری سپیدان در روستای چیکون قرار دارد. آبشار چیکان در ارتفاع ۲۳۱۳ متری از سطح دریا واقع شده است. آبشار کوچکی است و اطراف آن هم جای چندان وسیعی نیست. از کوه کنار این آبشار می‌توان به بالای آبشار رسید.
آبشار مورزیان: آبشار مورزیان در فاصله ۳ کیلومتری جنوب روستای مورزیان در میان تنگه‌ای بسیار زیبا و بکر واقع است. این دره با شیبی ملایم دارای طبیعت بسیار زیبا و آبشارهای فراوان است. روستای مورزیان در دهستان كمهر، بخش اردکان از توابع شهرستان سپیدان استان فارس قرار دارد. آبشار در ارتفاع ۲۳۰۰ متری از سطح دریا واقع شده است.
تنگ تیز آب: تنگ تیزاب منطقه‌ای تفریحی و گردشگری در استان فارس است. تنگ تیزاب در ۲۸ کیلومتری غرب شهر اردکان (فارس) ( مرکز شهرستان سپیدان) و در جاده‌ی اردکان یاسوج قرار دارد در این تنگ رودخانه‌ای جاری است که آب آن از کوه‌های سپیدان سرچشمه می‌گیرد. در این مکان زیبا کمپ‌های برای استراحت گردشگران در نظر گرفته شده است.
غار اَنگَره مینو: این غار در روستای انگره از توابع شهرستان سپیدان می‌باشد. دهانه این غار که بسیار تنگ می‌باشد در ارتفاع ۲۴۳۰ متری از سطح دریا واقع شده است و طول آن ۲۰ متر می‌باشد. این غار از جنس سنگ‌های آهکی می‌باشد که در اثر عوامل طبیعی ایجاد شده است. درون این غار تعدادی خفاش زندگی میکنند.
آبشار رودشیر: آبشار رود شیر دراستان فارس واقع است. این آبشار در ارتفاع ۲۰۰۰ متر از سطح دریا از ارتفاعات مشرف به رود شیر سرچشمه گرفته و به این رود میریزد. ارتفاع آبشار در حدود ۱۵ متر است و در فاصله ۱۰ کیلومتری جنوب شهرستان سپیدان واقع شده است. در نزدیکی این آبشار ۲ آبشار دیگر با ارتفاع کمتر نیز به چشم میخورد که به آبشارهای رود شیر شهرت دارند. در نزدیکی این آبشار تنگ رود شیر قرار دارد. عبور از این تنگه نیاز به مهارتهای فنی دارد و در قسمتهایی از آن بستر تنگه کاملا به وسیله آب پوشیده شده است. دسترسی به این آبشار از طریق جاده ارتباطی شهرستان سپیدان به روستای جوزکنگری و سپس ریز انبو امکانپذیر است. تنگ در فاصله ۵ کیلومتری پایین دست جنوب شرقی روستا در امتداد شیر رود واقع است. این منطقه به دلیل وجود چشمه های متنوع و آب و هوای مناسب در فصل تابستان می تواند به هدف گردشگری مناسبی در استان فارس تبدیل شود.
تنگ گمبیل: تنگ گمبیل در استان فارس واقع است. این تنگ در روستای ساران بهشت مکان (بشمکان) واقع شده است. در کف تنگه رودخانه ای جریان دارد که در صورت عبور از تنگه در قسمتهایی مجبور به عبور از داخل رودخانه خواهید بود. آب رودخانه گمبیل، پس از طی مسیر روستاهای ساران بهشت مکان و ساران سفلی و منطقه کامفیروز به سد درود زن می ریزد. ابتدای مسیر تنگ ارتفاعی در حدود ۲۱۰۰ متر و انتهای دره ارتفاعی در حدود ۲۴۰۰ دارا است. همچنین این مسیر یکی از مسیر های صعد به قله رنج در این منطقه است. از خصوصیات این تنگه می توان به وجود آب های روان و سرد و درختان سر سبز میوه های انگور،گردو،انجیر،تمشک و… اشاره کرد که در فصل تابستان زیبایی دو چندانی دارند. برای دسترسی به تنگ گمبیل باید از طریق شهرستان سپیدان و از مسیر روستای برشنه و پس از طی حدود ۴۰ کیلومتر و پشت سر گذاشتن برم شش پیر و روستای سر سبز کهکران به روستای ساران بهشت مکان رسید. برای رسیدن به تنگ گمبیل باید از وسط باغ های سیب و درختان سر به فلک کشیده سپیدار عبور و از کنار علف زارهای یونجه و شبدر ، پس از طی طریق حدود ۲۰ دقیقه به تنگ گمبیل رسید. تنگ گمبیل دارای جاذبه تاریخی از جمله بنایی خشتی در زیر صخره ای عظیم و همچنین غار کوچکی است.
تنگ غوره دان: تنگ غوره دان یکی از مناطق زیبای شهرستان سپیدان است که در فاصله ۲۰ کیلومتری شمال غرب بیضا سپیدان قرار دارد و همه ساله دوستان زیادی را درآغوش خود جای میدهد. تفرجگاهی زیبا با طبیعتی بکر و شگفت انگیز. این تنگه زیبا در کنار روستای امامزاده اسماعیل با زیارتگاهی به همین نام قرار دارد. در این منطقه زیبا رودخانه ای بطول ۱۰کیلومتر قرار دارد که با گرم شدن تدریجی هوا از حجم آب آن کاسته میشود. این تنگه را درختان انبوهی از قبیل-بادام و ارژن و بنه و….پوشانده است. دربعضی ازنقاط این تنگه دیواره های بلندی وجوددارد که صخره نوردان را به مبارزه میطلبد. در این تنگه گونه های جانوری مختلفی زندگی میکنند، مانند گرگ،گراز، خرس و…
پیست اسکی پولادکف: برف زمستانی هر ساله جامه‌ای سپید به منطقه سپیدان می‌پوشاند. زمستان سپیدان همچون نقشی رویایی، علاقمندان به ورزش‌های زمستانی را به خود جذب می‌کند. پیست اسکی پولادکف (سپیدان) با 500 هکتار مساحت، دومین پیست بزرگ بین‌المللی و اولین پیست اسکی جنوب ایران بوده و در کیلومتر 15 جاده سپیدان به آبشار مارگون قرار دارد. پیست اسکی از نیمه‌های پاییز تا اوایل بهار، تحت بارش برف است. در تابستان نیز افراد برای اسکی روی چمن به این مجموعه مراجعه میکنند. از جمله امکانات این پیست اسکی می‌توان به هتل چهارهزار و 500 متری پولادکف، 4 واحد غذاخوری، تله کابین، تل اسکی، موتور برفی، ماشین کوهستان، چرخ هوشمند، آموزشگاه اسکی و غیره نام برد. پولادکف، پیستی چهار فصل است با قله 3400 متری که 3 و نیم کیلومتر طول دارد و همچنین دارای شیبی 35 درصدی است. این پیست اسکی، سالانه بسیاری از علاقمندان به اسکی را از سراسر جهان به خود جذب می‌کند.
.......................................
آرشیو
