شاهین شهر مرکز شهرستان شاهین شهر و میمه
شاهین‌شَهر شهری از توابع بخش مرکزی شهرستان شاهین شهر در استان اصفهان است. و در همسایگی شمالی و در حدود بیست کیلومتری شهر اصفهان قرار دارد. این شهر محل سکونت خانواده ارتش ایران و ارتش آمریکا بوده‌است. دلیل این محل سکونت، ساخت هسا و فعالیت بل هلیکوپتر بوده‌است. این شهر در سال‌های بسیار دور قبل از کاربری مسکونی به مزرعه امیرآباد شهرت داشته و دارای کاربری کشاورزی بوده و یکی از مزارع تحت مالکیت آقا محمد خان برومند، از خوانین منطقه تاریخی گز بُرخوار بوده و توسط عبدالغفارخان برومند ساخته شده است. شاهین شهر را می‌توان اولین شهر جدید و از پیش طراحی شده در ایران نامید که در ۱۹ کیلومتری شمال شهر اصفهان و میان آزادراه معلم و بزرگراه آزادگان و حد فاصل منطقه بختیاردشت و امیرآباد که از دو جهت جاده اصفهان را به تهران متصل می‌کند، واقع شده‌است. به علت اینکه نقشه آن به صورت یک شاهین بود، شاهین شهر نامیده شد.
با جدایی بخش‌های برخوار و میمه از شهرستان اصفهان و شکل‌گیری شهرستان جدید برخوار و میمه در سال ۱۳۶۸ شاهین شهر به لحاظ موقعیت، جمعیت و اهمیت ویژه‌ای که دارا بود به عنوان مرکز شهرستان برگزیده شد و در دی ماه ۱۳۸۶ نیز پس از جدایی بخش برخوار به عنوان مرکز شهرستان شاهین‌شهر و میمه انتخاب گردید.
شاهین شهر آب و هوای خشکی دارد. هوای شاهین شهر با وجود قرار گرفتن در مجاورت نیروگاه شهید منتظری، پالایشگاه و پتروشیمی و… آلودگی نه چندان زیادی دارد. ارتفاع از سطح دریای شاهین شهر ۱۵۹۵ متر میباشد.مساحت فضای سبز شاهین شهر بالغ بر ۳۶۰هکتار بوده و تاکنون ۱۱۳بوستان ساخته شده.
با توجه به اینکه دانشگاه صنعتی مالک اشتر و نیز هواپیماسازی ایران (هسا)، پالایشگاه اصفهان و پتروشیمی اصفهان، نیروگاه شهید منتظری، اسنوا گیتی پسند و شهرک صنعتی مورچه خورت و شیر پگاه و پتوی گلبافت و … شهرک صنعتی محمودآباد و ده‌ها مجتمع صنعتی بزرگ دیگر در مجاورت این شهر هستند، شاهین‌شهر از قطب‌های صنعتی و فنی استان اصفهان به‌شمار می‌آید. پروژه میدان میوه و تره‌بار شاهین‌شهر توسط بخش خصوصی در زمین‌های ۳۰ هکتاری بهریس که در غرب شاهین شهر و حدفاصل جاده جهادآباد ۱۳۹۹ شروع شد. تخمه آفتاب گردان و گیاهان دارویی خودرو از جمله محصولات شهرند.
در طول جنگ ایران و عراق شمار بسیاری از مهاجرین مناطق جنگی مخصوصا خوزستان به این شهر مهاجرت کردند.در حال حاضر این شهر حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد از مردم لر هستند به طوری که مردم این شهر اکثرا به گویش لری بختیاری مسلط هستند و جمعیتی از فارس ها و ارامنه و آشوریها را در خود جای داده‌است. این شهر یک پایانه مسافربری بیرون شهر دارد. پروژه قطار شهری شاهین شهر به اصفهان با همکاری شرکت چینی نورینکو انجام می‌شود و به متروی اصفهان وصل خواهد شد.
شاهین شهر در زمان پهلوی توسط آقامحمدخان برومند از ملاکین آن زمان به صورت مزرعه و باغات انار، انگور، میوه و پسته بنا شد. با شروع ساخت پالایشگاه و نیروگاه اصفهان در زمان حاکمیت پهلوی این شهر توسط آمریکایی‌ها به عنوان یک شهر توریستی که شامل نمونه‌های مختلف شهرهای ایران و جهان باشد نقشه‌برداری و بنا شد. با پیروزی انقلاب ایران و خروج اتباع بیگانه و آغاز جنگ تحمیلی مهاجرت اقوام گوناگون به این شهر رو به گسترش نهاد و به شهری مهاجرپذیر و مرکز شهرستان با جمعیتی بیش از ۱۲۰هزار نفر تبدیل شد. شاهین‌شهر در شمال شهر اصفهان قرار دارد.این شهر یک شهر نوساز است و سابقه شهری چندانی ندارد. این شهر را محل سکونت خانواده‌های ارتش ایران و آمریکا دانسته‌اند. شهر شاهین‌شهر قبل از اینکه تبدیل به شهر شود با نام مزرعه امیرآباد شهرت داشت و زیر کشت کشاورزی بود. این منطقه قبل از شهر شدن زیر نظر مالکیت محمدخان برومند از خوانین منطقه گز برخوار بود.
شاهین‌شهر اولین شهر جدید و از پیش طراحی شده در ایران است که در ۱۹ کیلومتری شمال اصفهان و میان آزادراه معلم و بزرگراه آزادگان و حدفاصل منطقه بختیاردشت و امیرآباد که از دو جهت جاده اصفهان را به تهران متصل می‌کند واقع شده است. شاهین‌شهر در سال ۱۳۸۵ به دلیل داشتن موقعیت بهتر و جمعیت بیشتر، به عنوان مرکز شهرستان شاهین‌شهر انتخاب شد. شاهین‌شهر دارای آب و هوایی خشک است و به دلیل داشتن پالایشگاه و پتروشیمی، جزو شهرهای آلوده و یک شهر جدید و صنعتی محسوب می‌شود. نام شاهین‌شهر از شکل و تصویر نقشه آن گرفته شده است. چون تصویر شاهین‌شهر بر روی نقشه، شبیه یک عقاب و شاهین است، از این رو به شاهین‌شهر نام گرفته است.
اکثریت مردم شاهین‌شهر از لحاظ نژادی، بختیاری هستند. این جمعیت اکثرا از بختیاری‌های خوزستان تشکیل شده‌اند که شغل آنها کارمند و یا بازنشسته شرکت نفت بوده است. بقیه مردم شهر از سایر مناطق ایران به این شهر مهاجرت کرده‌اند. اقلیتی از ارامنه مسیحی نیز به این شهر مهاجرت کرده و در آنجا ساکن شده‌اند. شهر شاهین‌شهر به دلیل نوساز بودن دارای جاذبه‌های تاریخی و گردشگری خاصی نیست و بیشتر جزو شهرهای بازنشسته ایران محسوب می‌شود. تنها سرگرمی شهر، خیابان فردوسیاین شهربوده که بسیار پر تردد است. به طور کلی این شهر دارای تنوع قومیتی بسیاری است و پایه آن بر مهاجرت گذاشته شده است. اما بیشترین مردم شهر بختیاری هستند. سوغات شاهین‌شهر را شیره انگور، کشمش و بادام و گردو می‌دانند.
شهرستان شاهین‌شهر و میمه
شهرستان شاهین‌شَهر و میمه از شهرستان‌های استان اصفهان است. مرکز آن، شاهین‌شهر است، که در ۱۷ کیلومتری شمال شهر اصفهان و در حد فاصل دو اتوبان معلم و آزادگان که از دو جهت جاده اصفهان را به تهران متصل می‌کند، واقع شده‌است.
شاهین‌شهر در منطقه‌ای به نام امیرآباد (حدفاصل بختیار دشت و مورچه خورت)در سال ۱۳۵۰ تعدادی از مالکین بزرگ با هدف تولید مسکن انبوه و احداث سرپناه برای مهاجرین و اتباع بیگانه شاغل در صنایع نظامی و هلیکوپترسازی و پالایشگاه اصفهان اقدام به تأسیس سازمان عمران شاهین شهر نمودند و شهر را در اراضی کشاورزی فاقد سکنه و یکی دو روستای کوچک در وسعتی حدود ده هزار و هفتاد و سه هکتار برای اسکان جمعیتی بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار نفری پایه ریزی نمودند بنیان نهاده شده و به علت اینکه نقشه آن به صورت یک شاهین بود، شاهین شهر نامیده شد. شاهین شهر در سال ۹۳ تحصیل کرده‌ترین شهرستان ایران شناخته شد. ارامنه مسیحی نیز از اقلیت‌های قومی این منطقه به‌شمار می‌آیند و از ساکنین قدیمی این شهرستان می‌باشند. زرتشتیان نیز در این شهر حضور دارند، همچنین از سایر مناطق ایران از جمله شمال کشور و نیز غرب کشور و تهران در این شهر سکونت دارند.
دانشگاه صنعتی مالک اشتر و نیز هواپیما سازی ایران در این شهر قرار گرفته‌است. شهرستان شاهین‌شهر و میمه با خالص مهاجرت 18873 مهاجرپذیرترین شهرستان استان اصفهان طی دوره 90-1385 میباشد که بیشترین سهم در این رقم مربوط به ورود مهاجران از استان خوزستان میباشد که با توجه به ساختار فرهنگی و زیرساختهای شکل گرفته در این شهرستان این نتیجه چندان هم دور از انتظار نیست. همچنین در بررسی مهاجرت‌های انجام شده در داخل استان اصفهان، مشخص می‌شود که بیشترین مهاجر وارد شده به شهرستان شاهین‌شهر و میمه از شهرستان اصفهان بوده که به دلیل همجواری و نزدیکی مراکز این دو شهرستان به یکدیگر این نتیجه نیز قابل پیشبینی بوده است.
جاذبه های شاهین شهر
کاروانسرای مورچه خورت: کاروانسرای مورچه‌خورت یکی از جاذبه‌های تاریخی و جاهای دیدنی استان اصفهان است که قدمت آن به عصر صفوی می‌رسد. این کاروانسرا در سمت چپ جاده اصفهان تهران قرار دارد و در ۴۵ کیلومتری شمال غربی اصفهان واقع‌شده است. بنا دارای ابعادی برابر با ۷۵ در ۸۶ متر است. در چهارگوشه این کاروانسرا چهار برج مدور قرار دارد. دو برج توپر بوده و دوبرجی که در طرفین در ورودی قرار دارد توخالی است که از فضای داخلی آن به‌عنوان سرویس بهداشتی استفاده می‌کردند. درگاه ورودی از طریق راهرویی با سه دهانه شامل راهروی کوتاه، سرسرا و در انتها ایوان بزرگ شرقی به حیاط داخلی راه دارد. در این قسمت دو اتاقک و بالاخانه‌هایی وجود دارد که مورد استفاده کاروانسرا دار و نگهبانان بوده است. واژه مورچه‌خورت به دو گونه و دو صورت تلفظ رایج است، برخی این واژه را مورچه‌خوار و برخی مورچه‌خورت می‌گویند و می‌نویسند. به‌طورکلی ویژگی‌های ساختمان بنا نشان‌دهنده صفوی بودن آن است. با مقایسه فرم، شکل و پلان بنا با برخی از کاروانسراهای صفوی می‌توان ساخت آن را به زمان شاه‌عباس اول نسبت داد. سر در ورودی شباهت زیادی با سر در کاروانسرای حسینیه و کاروانسرای گبرآباد دارد. این دو بنا مربوط به زمان شاه‌عباس اول هستند.
ارگ مورچه خورت: مورچه خورت دومین قلعه بزرگ ایران است و در شاهین‌شهر و میمه قرار دارد. بنایی بسیار زیبا و کهن که نشانگر زندگی شهری در روزگاران قدیم بوده است. شکوه بنای قلعه باعث جذب توریست‌ها و گردشگران شده است. قدمت این قلعه به سال نهم هجری قمری بازمی‌گردد.
مسجد جامع میمه: این مسجد از مکانهای مقدس روستای میمه است که در دوره سلجوقیان ساخته و در زمان صفویه مرمت شده است. معماری قدیمی این مسجد را به یکی از جاذبه‌های توریستی تبدیل کرده است. گلدسته‌ها، درهای زیبا، کاشی‌های فیروزه‌ای و نقاشی‌های داخل محراب مسجد تصویری چشم نواز را آفریده اند.
روستای وزوان: یکی از قدیمی‌ترین آبادی‌های شهر شاهین شهر روستای وزوان است. از مکانهای ارزشمند روستا قنات وزوان است. گفته می‌شود این قنات مربوط به ۲۰۰۰ سال پیش است. سد زیرزمینی قنات باعث جمع شدن آب می‌شود که برای زراعت و آبیاری قابل استفاده است. این قنات تاریخی در سال ۲۰۱۶ در یونسکو به عنوان میراث جهانی ثبت شده است.
كاروانسرای مادرشاه: كاروانسرای مادرشاه در بخش شاهين شهر و ميمه استان اصفهان قرار دارد و قدمت آن به اواخر سلطنت شاه عباس دوم بازمی‌گردد. از این بنا به‌عنوان یکی از نمونه‌های برجسته کاروانسراهای برون‌شهری عصر صفوی یاد می‌کنند. هزینه ساخت این بنا را که متعلق به خاندان سلطنتی بوده است، مادر شاه دربار به‌واسطه نذری پرداخت می کند. با مساحتی نزدیک به ۶۵۰۰ متر مربع، كاروانسرای مادرشاه از بزرگ‌ترین کاروانسراهای ایران است. طبق روایات، سفیران و افراد سیاسی پیش از ورود به اصفهان (پایتخت صفویان) در این کاروانسرا توقف می كردند، لباس رسمی می‌پوشیدند و با محافظان مخصوص تا شهر همراهی می شدند. این بنای ارزشمند تاریخی به شماره ۱۳۶۵۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
منطقه فسیلی سپاهان: منطقه فسیلی سپاهان نخستین اثر طبیعی ملی استان اصفهان به‌شمار می‌رود. این منطقه با داشتن فسیل هایی با قدمت ۲۰۰ میلیون سال، در کمشچه اصفهان، در شهرستان برخوار قرار دارد و مملو از فسیل‌های بی‌مهره اعم از جلبک، اسفنج، روزنه‌دار و مرجان است. همچنین بیشترین و زیباترین فسیل‌های دوره زمین‌شناسی تریاس در این منطقه جای گرفته‌اند. با ۶.۳ هکتار وسعت، منطقه فسیلی سپاهان در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
موزه مردم شناسی شاهین شهر: موزه مردم‌شناسی شاهین‌شهر توسط بخش خصوصی با همکاری شهرداری شاهین‌شهر و برخوار در سال ۱۳۹۰ در محل فرهنگسرای اشراق دایر شد. در این موزه ۴۵۲ قطعه تاریخی و ۴۹۰ قطعه مردم‌شناسی از انواع مختلف ظروف چینی از دوره قاجار تا دوره معاصر شامل نسخ خطی، سکه‌های تاریخی، اسکناس، تمبر و در معرض دید مردم قرار می‌گیرد.
پیست موتورسواری شاهین شهر: پیست موتورسواری شاهین شهر طولی معادل ۱۶۰۰ متر و گنجایشی برابر با ۱۵۰۰ نفر ایستاده دارد و از آن به‌عنوان دومین پیست موتورسواری استاندارد در کشور بعد از تهران یاد می‌کنند.
حمام گرگاب : حمام گرگاب با وسعت تقریبی 600 متر مربع همانند دیگر حمام های قدیمی دارای حمام زنانه با سه بخش سربینه( رختکن ) ، گرمینه ( گرمخانه ) میاندری ( راهرو بین سربینه و گرمینه ) و یک حمام کوچک به عنوان حمام مردانه می باشد . این حمام زیبای قاجاری در سال 1388 به همت سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری و شهرداری محترم گرگاب مرمت و بازسازی گردیده تا به عنوان رستوران سنتی و موزه مردم شناسی شهر گرگاب پذیرای گردشگران باشد. در نزدیکی حمام بنای خشتی بزرگی بنام سرباز خانه مُغولی ، گویای تاریخی پُر فراز و نشیب حکومتهای گذشته می باشد که روزهایی سخت را در برابر جنگهای مختلف دوران افشاریه تاکنون مقاومت کرده است .
.............................................
آرشیو
