اسلام‌آباد غرب با نام های پیشین شاه‌آباد غرب و هارون‌آباد یکی از شهرهای استان کرمانشاه است. به لحاظ جمعیت دومین شهر استان کرمانشاه بعد از شهر کرمانشاه است که به پایتخت جنگلهای بلوط ایران معروف است. مردم این شهر کرد هستند و به زبان کرد کلهری تکلم می‌کنند. این شهر تا قبل از انقلاب ۵۷ شاه آباد (شاباد) نام داشت. از کارخانه‌های این شهر کارخانه لبنیات مانیزان، کاشی کاژه و کارخانه بزرگ آن کارخانه قند است.
شهر کنونی اسلام‌آباد غرب در دوران مختلف تاریخی نام‌های متعددی داشته و بارها توسط حاکمان مختلف تغییر نام داده‌است. در الواح به دست آمده از تپۀ چیاگاوانه، به دفعات از شهری به نام پالوم نام برده شده که گمان می‌رود نام قدیم شهر اسلام‌آباد بوده‌باشد.
این سرزمین که از گذشته‌های دور شاهد رخدادهای تاریخی بسیاری بوده، پیشینه‌ای کهن را در کتاب تاریخ خود به ثبت رسانده است. با توجه به متون ثبت شده‌ی «اصطخری» در «مسالک‌الممالک» و نیز تالیفات «حمداله مستوفی»، به نظر می‌رسد که نخستین بنای این سرزمین به دوران مادها بازمی‌گردد. «مندلی» اولین نامی است که این شهر، به آن شهرت یافته که احتمالا متعلق به دوران مادها تا زمان حکومت ساسانیان است.
این شهر در اوایل اسلام «مَنَلی» یا «ری مَنَلی» نام داشت، و در دوران خلافت عباسیان نیز «زیدیه» نامیده شد. در دوران اسلامی، به «هارون‌آباد» تغییر نام و شهرت یافته است. شهری که بنای آن را به خلیفه‌ی وقت عباسی «هارون‌الرشید»، در سالهای ۱۴۸ تا ۱۹۳ هجری قمری، نسبت می‌دهند. تا سال ۱۳۱۴ شهر اسلام‌آباد روستایی به نام ئارون‌آباد (هارون‌آباد) بود و یکی از آبادی‌های بخش کلهر محسوب می‌شد. در سال ۱۳۱۴ به دستور رضاخان نام کلهر به باوندپور، و نام هارون‌آباد به «شاه‌آباد» و سپس به «شاه‌آباد غرب» تغییر یافت. پس از پیروزی انقلاب بهمن ۱۳۵۷ نام شهر به دستور آیت‌الله محمد یزدی به اسلام‌آباد غرب تغییر پیدا کرد. هم‌اکنون نیز بزرگان و ریش‌سفیدان شهر و منطقه آن را با همان نام ئارون‌آباد و برخی نیز با نام شاباد (شاه‌آباد) می‌خوانند.
این شهر از شمال به شهرستان جوانرود، از خاور به شهرستان کرمانشاه، از جنوب به شهرستان سیروان در استان ایلام و از باختر به شهرستان دالاهو و گیلان غرب محدود می‌شود. در درازای جغرافیایی ۴۶ درجه و ۳۱ دقیقه و در پهنای جغرافیایی ۳۴ درجه و ۶ دقیقه و در بلندی ۱۳۳۵ متری از سطح دریا، در ۶۵ کیلومتری جنوب باختری کرمانشاه و در مسیر راه کرمانشاه – خسروی قرار دارد. آب و هوای این شهرستان معتدل مدیترانه‌ای و بارندگی سالانه به‌طور متوسط ۴۷۸ میلی‌متر است. مسیرهای دسترسی به‌این منطقه عبارت است از:
راه اصلی به سوی شمال خاوری تا شهر کرمانشاه به درازای ۶۵ کیلومتر
راهی تا مرکز شهرستان ایلام به درازای ۱۳۰ کیلومتر
راهی تا پل دختر به درازای ۱۴۸ کیلومتر
راهی تا قصر شیرین به درازای ۱۱۲ کیلومتر
به علت قرار داشتن بر سر راه اصلی مرکز ایران، مرز عراق، و مسیر ارتباطی کرمانشاه - قصر شیرین - خسروی (در کنار مرز) از اهمیتی ویژه‌ای برخوردار است.
پژوهش‌های باستان‌شناسی نشان داده که دشت اسلام آباد از دوره پارینه سنگی میانی مورد سکونت انسان بوده است. قدیمی‌ترین بقایای سنگ‌واره انسان که در ایران یافت شده مربوط به غار وزمه در شهرستان اسلام آباد است. این نمونه یک دندان آسیای کوچک مربوط به کودکی حدودا هشت ساله از گونه نئاندرتال است.
آثار سکونت نخستین روستانشینان زاگرس در چیا جانی کشف شده است که حدود نه هزار سال قدمت دارد. علاوه بر این پژوهشگران دانشگاه ماینس آلمان، موزه تاریخ طبیعی پاریس و موزه ملی ایران موفق به استخراج دی ان ای باستانی از یک تکه استخوان کف پای انسان دوره نوسنگی از غاری در شهرستان اسلام آباد شدند. این استخوان به روش کربن ۱۴ سالیابی شده و حدود ۹ هزار سال قدمت دارد. مطالعات ژنتیک نشان داده که وی مرد بوده و دارای موهای سیاه، چشمان قهوه‌ای و پوستی نسبتاً تیره بوده است. بررسی ایزوتوپی استخوان حاکی از این است که رژیم غذایی فرد مذکور بیشتر متکی بر غلات بوده است. نتایج این کشفیات مهم در ژورنال ساینس در تیر ماه ۱۳۶۵ منتشر شد.
قدمت لایه‌های مکشوفه «تپه چقاگاوانه» در مرکز این شهر به گفته باستان شناسان و طبق اعلام میراث فرهنگی حداقل هشت هزار سال پیش بر می‌گردد. از مهم‌ترین آثاری که از این تپه بدست آمده لوحه‌های گلی این تپه باستانی است. الواح گلی طی کاوش‌های محمود کردوانی در تپه باستانی چغاگاوانه در سال ۱۳۴۹ خورشیدی کشف و به موزه ملی ایران منتقل شد. طبق اظهار باستان‌شناسان این مجموعه شامل ۵۶ لوح گلی نسبتاً سالم و ۲۸ قطعه شکسته‌است که به (خط میخی) نوشته شده و مربوط به دوره بابل قدیم (حدود ۳۸۰۰سال پیش) است. موضوع بیشتر این نامه‌ها مرتبط با کشاورزی و دامداری از جمله ارسال یا دریافت محموله‌هایی چون جو، روغن و پارچه محاسبه کار انجام شده توسط کارگزاران و حیوانات بارکش است. همچنین در این گل نبشته‌ها نام اشخاص زیادی دیده می‌شود که بسیاری از آنان زنانی هستند که در کارگاه‌های پارچه بافی مشغول فعالیت بوده‌اند. علاوه بر گل نوشته‌ها، به همراه این بایگانی یک مهر استوانه‌ای با نقش یک نیایشگر در مقابل رب‌النوعی دیده می‌شود که بر تخت نشسته و عصای سلطنتی به شکل دو رعد در دست گرفته‌است. متن میخی روی این مهر اطلاعات مهمی را در زمینه نقوش آن در اختیار باستان شناسان قرار می‌دهد که از جمله آنها می‌توان به شمی توم، دختر نوری ری، خدمتگزار خدای رعد اشاره کرد. تپه باستانی چغاگاوانه حاوی بقایای سکونت انسان از حدود هشت هزار سال پیش تاکنون است.
در سال ۱۳۴۶ هجری شمسی و به همت «محمد کردوانی»، تحقیقات گسترده‌ای بر این محل صورت گرفت که نتایجی ارزشمند را دربر داشت. طبق این کاوش‌ها چنین به نظر می‌رسد که این شهر کهن ایران، ارزش فراوانی به دلیل موقعیت استراتژی آن در جادهی خراسان دارا بوده است. شاهراهی که از دوران کهن تا به عصر حاضر، همچنان به عنوان یک مسیر موصلاتی برای دشت‌های «بین‌النهرین» و «خوزستان» با قلل مرتفع و بی‌نظر کوه‌های «زاگرس» و فلات ایران در نظر گرفته شده است. این در حالی است که باستان‌شناسان طی کاوش‌ها و پژوهش‌هایی که بر این منطقه از خاک ایران انجام داده‌اند، توانسته‌اند آثار ارزشمند و مهمی را متعلق به دوران مختلف زندگی انسان، بدست آورند. آثاری که نشان می‌دهد احتمالا شهر اسلام‌آباد غرب در سالهای متمادی قبل از میلاد، یکی از اصلی‌ترین مراکز تجاری بوده است. جاذبه‌های گردشگری در این شهرستان زیبا، آن را به یکی از مقاصد گردشگری در غرب کشور تبدیل ساخته است.
اسناد بسیاری قدمت اسلام‌آباد غرب را ثابت می‌کنند؛ که یکی از این ادله نام ئاروینیاوا می‌باشد که به اشتباه «هارون آباد» خوانده می‌شود. به باور عمادالدین دولتشاهی این نام زمانی بر این شهر نهاده شده که سرداری به نام «سولوسونو» در این شهر زندانی بوده و پس از رهایی از زندان دست به عمران این شهر زده و نام او به افتخار خدماتش بر این شهر می‌ماند، لقب این سردار «ئاروینیا» بوده. همچنین در کتاب تاریخ ماد اشاره شده که در کتیبه‌های آشوری، از شهری یاد می‌شود به همین نام «ئاروینایاوا» که محل آن را جنوب شهر تاریخی الی پی (حوالی کرماشان کنونی در شرق کردستان) است.
در دوران پس از اسلام می‌توان به ورود کریم خان به اسلام‌آباد و پیشواز علی خان ایوانی خان وقت کلهر و ازدواج دخترش شاه پسند (قدم خیر) با کریم خان اشاره کرد، این مکان هنوز با نام چشمه شاه‌پسند (کیه‌نی شاپسن) در نزدیکی اسلام‌آباد قرار دارد.
پیترو دلاواله در سفرنامه اش این‌گونه از اسلام‌آباد یاد می‌کند: «روز شنبه چهاردهم، بعد از اینکه سراشیبی تندی را پیمودیم؛ بر روی چمن‌زار وسیعی که از تپه‌های متعدد و زیبا احاطه شده و یکی از زیباترین مناظری بود که در عمرم دیده بودم، چادر زدیم. نزدیکترین ده که بر روی تپهٔ کوتاهی بنا شده و آبشاری از وسط آن می‌گذشت، هارون‌آوا نامیده می‌شد، که بعضیها به غلط، به آن هارون‌آباد می‌گفتند.» تاورنیه جهانگرد فرانسوی که در عصر صفویه به قلمروی امپراتوری صفوی مسافرت کرده است، در سفرنامۀ خود در ذکر ایالت‌های ایران از هارون‌آباد به عنوان شهری در ایالت عراق عرب یاد می‌کند.
هارون‌آباد تا سال ۱۳۱۴ یک روستا بود، اما با ساخته‌شدن کارخانۀ قند اهمیت اقتصادی یافت و به شهر تبدیل شد. این شهر بیش از ۳۰۰ بار در طول جنگ ایران و عراق مورد حمله موشکی و بمباران هوایی هواپیماهای رژیم عراق قرار گرفت؛ و حدود بیش از ۱۲۰۰ نفر از مردم این شهر در ایام جنگ کشته شده‌اند.
با آغاز جنگ ایران و عراق، اسلام‌آباد به لحاظ موقعیت جغرافیایی و سوق‌الجیشی خود، از اهمیت بالایی در تدارکات نیروهای نظامی ایران در جبهه‌های جنگ در محورهای جنگی استان کرمانشاه تبدیل شد. همه مهمات و نیروی انسانی نظامی که به سرپل ذهاب، قصر شیرین، گیلان غرب و … ارسال می‌شد، از این شهر می‌گذشت. به دلیل نزدیکی این شهر به جبهه‌ها، این شهر در واقع به محل انباشت نیرو و مهمات تبدیل گشت. نیروهای عراقی با توجه به نقش این شهر در تدارک نیروهای ایرانی، از همان روزهای آغاز جنگ به بمباران مناطق نظامی، صنعتی و مسکونی این شهر با هواپیما و موشکهای زمین به زمین اسکاد روسی پرداختند. این شهر بر اثر بمبارانها تلفات جانی و مالی بسیار داده‌است. در روزهای پایانی جنگ، که نیروهای سازمان مجاهدین خلق با پشتیبانی نیروهای عراقی، در عملیات موسوم به فروغ جاویدان در استان کرمانشاه پیشروی کردند، در دشت حسن‌آباد که از توابع اسلام‌آباد غرب است، با نیروهای ایرانی برخورد کردند و شکست خورند. ترکیب جمعیتی اسلام‌آباد غرب بر اثر جنگ تغییراتی کرد و آوارگان شهرهای مرزی استان کرمانشاه بدین شهر پناه آورند و نیز بسیاری از مردم بومی شهر از ترس بمباران‌های هوایی به شهرهای مرکزی ایران مهاجرت کردند و پس از جنگ نیز دیگر هرگز به وطن خود بازنگشتند.
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۹۰٬۵۵۹ نفر (۲۶٬۵۰۳ خانوار) بوده‌است. اکثر مردمان شهر مسلمان و بر آئین شیعه‌اند. اما گروهی نیز پیروی دین یارسان هستند که عموماً از ایل‌های گوران، قلخانی و سنجابی می‌باشند. همچنین اقلیتی نیز پیروی دین‌های یهودی و مسیحی هستند.
اسلام‌آباد غرب دارای یک سینما به نام سینما احسان با ظرفیت ۶۶۰ صندلی[ بود که سال‌ها از تعطیلی آن می‌گذرد و هم‌اکنون با تغییر کاربری به عنوان تالار عروسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین سینمای دیگری به نام سینما شهریار در شهر اسلام‌آباد غرب فعالیت می‌کرد که هم‌اکنون تعطیل است.
صنایع دستی: موج بافی (رختخواب پیچ)، قالی بافی، چیخ بافی، نمد مالی، موزائیک کاری، معرق کاری، منبت، گیوه بافی، طراحی فرش
یکی از قدیمی‌ترین پوشش‌های زنان این منطقه به ویژه در نقاط روستایی و عشایری سربند یا سَروَن (با نام لری گُلوَنی) است که غالباً مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته هم‌اکنون این پوشش بیشتر در مراسم مختلف به کار گرفته می‌شود و از رواج زیادی در میان زنان ایل لر کلهر، لر سنجابی، لر گوران و… برخوردار است.پوشش مردان: مردان این منطقه نیز شلواری به پاتول یا به گویش محلی (شوال جافی)به پا می کنند .همچنین پوشیدن گیوه دربین مردان نیز رایج است .
در تاریخ ۱۳۸۵/۹/۳۰ ایجاد منطقه ویژه اقتصادی اسلام‌آباد غرب مصوب، و در تاریخ ۱۳۸۹/۷/۴ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و در ۱۳۸۹/۸/۱۱ قانون ایجاد منطقه ویژه اقتصادی مذکور از سوی رئیس‌جمهور وقت ابلاغ گردید؛ که در ابتدا سازمان همیاری شهرداری‌های استان کرمانشاه به عنوان مجری منطقه ویژه معرفی و از تاریخ ۱۳۹۰/۵/۱۲ وظیفه سازمان مسئولی به منطقه ویژه زاگرس تفویض گردید کارخانه قند اسلام‌آباد غرب در سال ۱۳۱۴ احداث شدکه در جریان جنگ ایران و عراق قسمتی از کارخانه تخریب شد. هم‌اکنون با ظرفیت ۱۵۰۰ تن چغندر در روز، به تولید شکر، تصفیه شکرخام و تبدیل آن به قندکله و شکر سفید می‌پردازد. در سالهای متوالی این کارخانه به عنوان واحد نمونه کیفی انتخاب گردید. قند اسلام‌آباد مرغوبترین قند ایران می‌باشد به‌طوری‌که فقط کشاورزان چغندر کار ازآن بهره می‌برند کارخانه کاشی کاژه در این شهر بزرگترین شرکت تولیدکننده کاشی، سرامیک و گرانیت در بخش خصوصی کشور و دومین تولیدکننده در بین کارخانجات دولتی و خصوصی و بخش عمومی می‌باشد.
آب کشاورزی شهرستان از رودها و چاه‌ها فراهم می‌شود و گوناگونی محصولاتی چون گندم، جو، بنشن، گیاهان علوفه‌ای، تره بار، سیب، گلابی، به، انار، انجیر، انگور، زردآلو، و بادام نشان از رونق کشاورزی در منطقه دارد. کشاورزی در شهرستان اسلام‌آباد غرب سنتی و نوع کشتی آبی و دیمی است. باغ‌داری نیز رواج زیادی داشته و محصولات آن از جمله صادرات این شهرستان محسوب می‌شود. دامداری با شیوه سنتی در این شهرستان رواج دارد و شامل پرورش بیش ازنیم میلیون راس دام و فراورده‌های آن به مقدار قابل ملاحظه‌ای صادر می‌شود. پرورش طیور به دو روش صنعتی به میزان ۷۰ درصد و سنتی به میزان ۳۰درصد صورت می‌گیرد که بیشتر به مصارف داخلی می‌رسد. صادرات شاباد شامل محصولاتی چون گندم، جو، بنشن، تره بار، گردو، بادام و فراورده‌های دامی و قالی می‌شود.
اسلام آباد غرب در ۶۵ کیلومتری جنوب غربی کرمانشاه و در مسیر راه کرمانشاه-خسروی قرار دارد. همسایگان این شهر از شمال شهرستان جوانرود، از شرق شهرستان کرمانشاه، از جنوب شهرستان سیروان و از غرب شهرستان دالاهو و گیلان غرب هستند. اسلام آباد غرب در طول جغرافیایی ۴۶ درجه و ۳۱ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۴ درجه و ۶ دقیقه قرار دارد. ارتفاعش از سطح دریا ۱۳۳۵ متر است. از مهم‌ترين رودخانه‌های اين شهرستان رودخانه‌های كرند و زيمكان است. رود دايمی راوند از ميان شهر اسلام آباد غرب عبور می‌کند.
ساکنان اسلام‌آباد غرب کرد و عمدتاً از ایل کلهر هستند، بدلیسی تاریخ نگار کرد در قرن دهم مردم کلهر را از نژاد گودرز یکی از پادشاهان اشکانی به حساب آورده است. ایل‌های دیگری مانند گوران، سنجابی، زنگنه، و … نیز در این منطقه سکونت دارند که کمتر از ده درصد جمعیت شهر را تشکیل می‌دهند. بیشتر مردم شهر پیرو دین اسلام و مذهب شیعه هستند. اما پیروان دین یارسان (اهل حق) نیز در میان آنها به چشم می‌خورد، معمولا ایل‌های گوران، قلخانی و سنجابی از چنین دینی برخوردارند. همچنین ادیان یهودی و مسیحی نیز در بین مردم وجود دارد. مردم شهر به زبان کردی جنوبی با گویش کلهری خاص صحبت می‌کنند.
سربند یا سَروَن (با نام محلی گُل وَنی) یکی از قدیمی‌ترین پوشش‌های زنان این منطقه به ویژه در نقاط روستایی و عشایری است. این نوع پوشش در میان زنان ایل کلهر، سنجابی، گوران و… رواج زیادی داشته و بیشتر در مراسم مختلف استفاده می‌شود. عرق‌چین (نوعی کلاه)، سر بند، کرواسی فقیانه، سخمه، قبا، شال، سلته، جافی، پاپوش، کپنک و جوراب نیز لباس مردان را شامل می‌شود.
خرید سوغاتی از جذاب‌ترین قسمت‌های سفر است. در اسلام آباد نیز نان برنجی، کاک، نان خرمایی و روغن حیوانی از سوغاتی‌های معروفش شمرده شده و توصیه می‌شود حتما امتحان شود.
جاذبه های اسلام آباد غرب
تپه چغاگاوانه: یکی از کهن‌ترین جاهای دیدنی اسلام‌آباد غرب، محوطه‌ای است تاریخی که به «تپه چغاگاوانه» شهرت یافته است. این اثر تاریخی که احتمالا شهری باستانی بوده است، درست در مرکز شهر، در شمال رودخانه «برف‌آباد» و در میان خانه‌های مسکونی قرار گرفته است. به نظر می‌رسد دو طبقه کشف شده در این تپه از نظر زمانی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ سال با یکدیگر متفاوت است. در این تپه آثار تاریخی به‌دست آمده است که با آثار کشف شده از شوش، شباهت‌های بسیاری دارد که می‌توان به تعدادی لوح گلی منقوش به خط میخی بابلی، مجسمه حیوانی شبیه به گرگ، مجسمه سفالی، پیکان مفرغی، آویز طلا، مهر استوانه‌ای با متنی به خط میخی بابلی که متعلق به هزاره دوم پیش از میلاد است، اشاره کرد. در مهر استوانه‌ای، چهره زنی با لباسی چین‌دار و بلند حک شده است که کلاهی مدور بر سر داشته و در مقابل یکی از خدایان ایستاده است. روی مهر چنین نوشته شده است: «سامی توم دختر تالری خدمتگزار خدای اداد» برخی از باستان‌شناسان تمدن چغاگاوانه را از لحاظی شبیه به تمدن عیلام می‌دانند و مجمسه‌های عیلامی کشف شده یا همان «الهه کریشنا» در این بخش را دلیل خوبی برای ادعایشان می‌دانند.
آرامگاه ابودجانه: در مجاورت مسیر «ریجاب» به «بابا یادگار»، در نزدیکی بخش «ریجاب» و در شهرستان اسلام‌آباد غرب، یکی دیگر از جاذبه‌های تاریخی کرمانشاه قرار دارد که به «آرامگاه ابودجانه» شهرت یافته است. این اثر تاریخی متعلق به دوران صدر اسلام است و در خود چند مقبره که می‌توان سبک چهارطاقی‌های دوران حکومت ساسانیان را در معماری آنها مشاهده کرد. قبری در بین این مقابر مشاهده می‌شود که مردم بومی و محلی آن را «مقبره ابودجانه» می‌خوانند و بر آن احترام و عزت قابل توجهی قائل هستند. مقبره‌ای به‌شکل هندسی چهار ضلعی که روی آن را گنبدی به‌شکل مخروط، فرا گرفته است. جالب است بدانید که روی برخی از این قبور را بناهایی به‌شکل چهارطاقی قرار داده‌اند که در واقع شبیه به آتشکده‌های دوران ساسانیات است. در کنار سنگ قبرهای کهن، سنگ قبرهای جدید نیز وجود دارد. متاسفانه به‌دلیل فرسایش سنگ‌های قبر، نمی‌توان به اطلاعاتی که روی آنها ثبت شده است، پی برد.
آتشکده میل میله گه: در حدود ۱۰۰ متری از شرق روستای «سیاه سیاه میله گه بابا خان» شهرستان اسلام‌آباد غرب، یکی دیگر از بناهای ارزشمند و جاذبه‌های تاریخی استان کرمانشاه قرار گرفته است که به «آتشکده میل میله گه» شناخته می‌شود. بنایی چهارطاقی که امروزه بخشی از بنای اصلی آن برجای مانده و از چهار جرز سنگ در ابعادی متفاوت تشکیل شده است. درون آتشکده که یکی از بناهای دوران حکومت ساسانیان است، با مصالحی همچون لاشه سنگ و ملات گچ ساخته شده و داخل آن نیز سکویی برای نگهداری و قرارگرفتن آتشدان و تعدادی پایه گچی و سنگی مشاهده می‌شود. این بنای ایران کهن را می‌توان روی پشته‌ای متشکل از سنگ‌های ماسه‌ای مشاهده کرد که به زمین‌های کشاورزی پیرامون خود اشراف کامل دارد.
روستای شالان: یکی از جاهای دیدنی استان کرمانشاه و در شهرستان اسلام‌آباد غرب، روستایی است کهن و بسیار زیبا که به «شالان» شهرت دارد. در این منطقه از اسلام‌آباد غرب می‌توان دیدنی‌های تاریخی و آرامگاه‌های مقدس متعددی را که اکثر آنها متعلق به دوران حکومت صفویه و به دستور شاه عباس احداث شده است، مشاهده کرد. از جمله مقبره ابودجانه، مقبره بابا شیخ، مقبره بابافقی، آبشار پیران، ویرانه‌های قصر یزدگرد، بنای سنگی به نام طاق‌گرا و مسجد عبدالله بن عمر از این آثار تاریخی ارزشمند است. اقلیم مناسب و حضور رودخانه الوند و پوشش جنگلی در ارتفاعات دالاهو با چشم‌اندازی مسحورکننده، این منطقه را به تفرجگاه مناسبی برای گردشگران و مسافران تبدیل کرده است.
مقبره بابا یادگار: «مقبره بابا یادگار»، یکی از جاذبه‌های گردشگری در شهرستان اسلام‌آباد غرب است که در روستای «بان زرده» و در دامنه‌های کوه زیبای «دالاهو» قرار گرفته است. طراح و سازندگان این اثر تاریخی، آن را به‌صورت یک شکل هندسی مربعی شکل با مساحتی کم که روی آن گنبدی به‌شکل مخروط قرار گرفته است، طراحی و ساخته‌اند. هرچند هنوز به‌طور یقین شخصیت واقعی بابا یادگار بر همگان پوشیده است، ولی این آرامگاه در بین مردم بسیار محترم و ارزشمند است. عمارتی متعلق به بناهای دوران اسلامی، با قدمتی حدود قرن ۶ هجری قمری که در ۲۰ آذرماه ۱۳۵۳ به ثبت ملی رسیده است.
روستای ناو تنگ منصوری: در بخش حمیل شهرستان اسلام‌آباد غرب، روستایی با چشم‌اندازی فوق‌العاده، طبیعتی بی‌نظیر و جاذبه‌های بکر و دیدین است که آن را به یکی از محبوب‌ترین تفرجگاه‌های استان کرمانشاه تبدیل کرده است. بقعه امامزاده جهان، چشمه‌هایی خروشان، مناطق سرسبز و مطبوع، حمامی کهن در کنار مسیر دسترسی بسیار زیبا و خارق‌العاده از ویژگی‌های بارز این منطقه است که بازدید از آن بسیار خاطره‌ساز خواهد بود.
آتشکده شیان: یکی از مناطق دیدنی و جاذبه‌های گردشگری در سه کیلومتری روستای «قلعه شیان»، بخش حمیل شهرستان اسلام‌آباد غرب است که پس از ساخت سد در منطقه شیان، آثاری متعلق به هزاره دوم پیش از میلاد تا دوران اسلامی کشف شد. در این مکشوفات می‌توان بنایی کهن و متعلق به دوران حکومت اشکانیان و ساسانیان را مشاهده کرد که به «آتشکده شیان» شناخته می‌شود. جالب است بدانید که این سازه تاریخی، نخستین آتشکده‌ای است که در استان کرمانشاه کشف شده و لقب بزرگترین آتشکده‌های ساسانی را به خود اختصاص داده است. گچبری‌های نفیس از دوران ساسانیان و تعدادی آتشدان از تزیینات و آثار موجود در آتشکده است.
منطقه جنگلی گلال سیاه: منطقه جنگلی گلال سیاه منطقه‌ای در جنوب غرب شهرستان اسلام‌آباد غرب که شامل تپه‌های فراوان و مملو از درختان بلوط است که در فصل بهار به عنوان یک تفرجگاه کاملاً طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
امامزاده قاضی الکیا: بقعه‌ی امامزاده قاضی الکیا در سمت چپ جادهی اسلام‌آباد غرب به سمت خمیل بر بالای تپه‌ای به ارتفاع حدود ۷۰ متر از سطح جادهی آسفالت قرار دارد. بنای قدیمی بقعه، اتاقی از سنگ و آجر بوده، لیکن بنای جدید بقعه از تیرآهن و آجر است. مرقد امامزاده در وسط بنا و زیر گنبد قرار گرفته و ضریحی مشبّک از جنس آهن بر روی آن نصب و چهار طرف ضریح رواق دارد.
..............................
آرشیو
