کبودراهنگ شهری در استان همدان ایران است. این شهر مرکز شهرستان کبودراهنگ است و غارِ علیصدر شگفت انگیزترین غار آبی جهان دراین شهرستان قرار دارد. تاریخ بنای شهرِ کبودراهنگ طبق قرائن و شواهدِ موجود به سده‌های پیش از ظهور اسلام بر می‌گردد. تاریخ بنای شهر کبودرآهنگ طبق قرائن و شواهد موجود به قبل از ظهوراسلام برمی گردد. کبودراهنگ مرکب از دو کلمه کبود و راهنگ است.
کبودراهنگ دارای شهرک صنعتی ویان و کارخانه فولاد ویان است که در نزدیکی روستای ویان قرار دارند. همچنین نیروگاه شهید مفتح در سال ۱۳۷۵ در نزدیکی این شهر ساخته شد. نیروگاهِ شهید مفتح با تولیدِ سالیانه ۴۰ هزار و ۴۸۵ مگاوات تولیدِ ناخالصِ نیروی برق، یکی از نیروگاه‌های حرارتی کشور است که ۶۰ درصدِ برق تولیدی آن در استان همدان مصرف میشود و ۴۰ درصدِ باقی‌مانده نیز به استان‌های همجوار همچون مرکزی، استان کردستان و استان زنجان صادر میشود.
شهرستان کبودرآهنگ در شمال غربی استان همدان قرار داشته و از شمال با شهرستان خدابنده از غرب با شهرستان بیجار و قروه از جنوب با شهرستانهای بهار و همدان و از شرق با شهرستانهای رزن و فامنین همجوار است. بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیتی بالغ بر ۱۴۳٬۸۷۸ نفر دارد که از این تعداد ۶۰٬۰۰۰ در نقاط شهری و مابقی در نقاط روستایی ساکن هستند. از جاهای دیدنی این شهرستان غارعلیصدر است. زبان رایج و اکثریت مطلق شهرستان ترکی تکلم می‌کنند. پایگاه سوم شکاری (شهید نوژه) در این شهرستان قرار دارد.
اين شهرستان داراي سه بخش (مرکزي ، گل تپه ، شيرين سو) و سه شهر(کبودراهنگ ، گل تپه ، شيرين سو) ، 10 دهستان و 128 روستا مي باشد.البته اخيراً تأسيس بخش قهورد وتبديل روستاهاي عليصدر و داقداق آباد به شهر از سوي معاونت سياسي وزارت کشور مورد تصويب قرار گرفته است و با اجرايي شدن مصوبات تعداد بخشهاي اين شهرستان به 4 بخش و تعداد شهرها به 5 شهر افزايش پيدا خواهد کرد.
جمعيت شهرستان در حال حاضر حدود 155675 نفر مي باشد که رتبه چهارم استان پس از شهرستانهاي همدان ، ملاير و نهاوند را از اين لحاظ داراست.حدود 82 درصد جمعيت در مناطق روستايي و 18درصد در مناطق شهري ساکن هستند.البته آمار فوق تنها شامل جمعيت ثابت شهرستان مي شود و اگر اين آمار بر مبناي جمعيت شناور محسوب شود به لحاظ وجود مراکز مهم صنعتي ، گردشگري ، کشاورزي و... جمعيت شهرستان به حدود 000/200 نفر مي رسد.زيرا روزانه حداقل تعداد 15000 نفر گردشگر در غار عليصدر حضور دارند که در طول سال نزديک يک ميليون نفر از محل مذکور بازديد مي کنند که حدود000/20 نفر آنان از گردشگران خارجي مي باشند.همچنين وجود مراکز مهم نظامي مانند پايگاه هوائي شهيد نوژه با جمعيتي قريب به 000/10 نفر و حضور روزانه تعداد 2000 نفر از پرسنل غير ساکن در شهرستان درمحل مذکور از جمعيت شناور محسوب مي شوند.وجود بزرگترين شهرک صنعتي استان در شهرستان (شهرک صنعتي ويان) و استقرار چندين واحد بزرگ در آن، همانند نيروگاه شهيد مفتح ، فولاد ويان ، لوله نورد اکباتان، الوان ثابت و... باعث شده است روزانه حداقل 5000 نفر از ساکنين خارج از شهرستان در محلهاي مذکور مشغول به فعاليت گردند.کشاورزي بودن شهرستان باعث شده است که همه ساله بويژه در فصل کشاورزي تعداد کثيري از افراد خارج از شهرستان و حتي استان بعنوان کارگر در مزارع شهرستان مشغول به کار شوند که بيشتر اين افراد از اهالي استانهاي کردستان و کرمانشاه مي باشند و تعداد آنها نزديک به 10000 نفر مي رسد. بانگاهي گذرا به آمار فوق مي توان دريافت که شهرستان کبودراهنگ با احتساب جمعيت ثابت و شناور آن قريب به 200000 نفر را در خود جاي داده است.
موقعيت مناسب جغرافيايي شهرستان و قرار گرفتن در کنار کريدور اصلي ارتباطي مرکز کشور با استانهاي غربي و همجواري با منطقه ويژه اقتصادي فامنين ، استقرار شهرک صنعتي ويان به عنوان بزرگترين شهرک صنعتي استان همدان ، استقرار صنايع بزرگي همچون مجتمع فولاد ويان ، لوله نورد اکباتان ، شرکت شيمي معدني پاسارگاد ، کارخانه دوده صنعتي آلتون ، کارخانه سيمان ، آويژه الوند ، کارخانه ساخت ديگ بخار و دهها واحد صنعتي ديگر و همچنين وجود نيروگاه 1000 مگاواتي برق شهيد مفتح باعث شده است که در شهرستان کبودراهنگ زمينه هاي لازم براي يک جهش بزرگ جهت تبديل شدن به قطب صنعتي استان همدان فراهم شود.در توضيح اهميت جايگاه شهرک صنعتي ويان همين بس که اين شهرک هم اکنون داراي 72 واحد صنعتي فعال با اشتغال 3200 نفر مي باشد که با افزودن فاز 2 شهرک با مساحت 170 هکتار و دارا بودن عرصه 350 هکتاري آمادگي لازم را جهت استقرار واحدهاي مختلف بزرگ و متوسط صنعتي دارد.همچنين جهت گسترش صنعت در مناطق مختلف اين شهرستان ناحيه صنعتي اورقين با 21 هکتار مساحت و ناحيه صنعتي شيرين سو با 50 هکتار مساحت در فاز 1 و با قابليت افزايش تا 95 هکتار ايجاد شده است.
شهرستان کبودراهنگ سابقه اي بسيار ديرينه و درخشان در توليد فرش دستباف داشته است که در دهه هاي اخير به علت مشکلات مربوط به بازار ، صنعت فرش دستباف به خاموشي گراييده بود ، اما در سالهاي اخير با همت بلند مسئولان شهرستان اين صنعت خفته مجدداً احياء شده است.در سالهاي 88و89 با ايجاد کارگاههاي آموزش قاليبافي در سطح شهرهاي کبودراهنگ ، شيرين سو ، گل تپه و روستاهاي شهرستان از جمله قباق تپه ، آق تپه ، ويان ، نگارآباد ، سراب ، سرايجوق و ... علاقمندان به اشتغال در اين عرصه آموزشهاي لازم را ديده اند و هم اکنون در شهرستان کبودراهنگ بيش از 2500 دار قالي فعال موجود مي باشد که با برنامه ريزي هاي مناسب در اين حوزه مي توان ضمن ايجاد اشتغال نسبت به افزايش درآمد روستائيان و ماندگاري آنان در روستاها کمک نمود.
شهرستان کبودراهنگ با دارا بودن 241165 هکتار اراضي کشاورزي شامل 34587 هکتار اراضي آبي (که بيش از 18500 هکتار آن تحت پوشش سيستمهاي آبياري تحت فشار مي باشد) و 204368 هکتار اراضي ديم با سطح زير کشت سالانه حدود 133165 هکتار و توليد 489590 تن محصولات کشاورزي از قبيل گندم ، جو ، يونجه ، سيب زميني ، ذرت ، کلزا ، گلرنگ ، هندوانه ، صيفي جات و... حدود 7/10 درصد کل توليدات محصولات زراعي ، باغي و دامي استان را به خود اختصاص داده است.
شهرستان کبودراهنگ در بخش گردشگري از پتانسيل ها و ظرفيتهاي بسيار بالايي برخوردار است. وجود غارعليصدر به عنوان يکي از بزرگترين غارهاي آبي قابل قايقراني در جهان در اين شهرستان باعث شده است که شهرستان کبودراهنگ به قطب گردشگري استان همدان تبديل شود.ساليانه به طور ميانگين حدود يک ميلون نفر از اين غار بازديد مي کنند که بيش از 20 هزار نفر آنان از گردشگران خارجي هستند.با توجه به جذابيت هاي فوق العاده اين غار براي بازديدکنندگان و وجود مناظر طبيعي بسيار زيباي آن در کنار علاقه بازديدکنندگان به اسکان و اقامت چندروزه در سکونتگاههاي روستايي اطراف آن ، ظرفيتهاي لازم جهت ايجاد مجتمع هاي سياحتي ، تفريحي، ورزشي ، ساخت سوئيت و... در حد بسيار مناسبي وجود دارد که با تصويب تبديل مجتمع سياحتي و گردشگري عليصدر بعنوان سايت گردشگري بين المللي در دور اول سفر رياست محترم جمهور و هيأت دولت به استان همدان اميد مي رود با ايجاد بسترهاي لازم براي سرمايه گذاري توسط بخش خصوصي، اين مجتمع تبديل به محور توسعه شهرستان کبودراهنگ شود.تفرجگاههاي طبيعي کوهستان قلي آباد ، تفرجگاه حاشيه سد خاکي مبارک آباد ، تفرجگاه حاشيه سد خاکي شيرين سو ، حمام و قلعه تاريخي باشقورتران منتسب به دوران ساساني و پل تاريخي کوريجان متعلق به دوره صفويه از ديگر جاذبه هاي گردشگري شهرستان کبودراهنگ محسوب مي شوند.
در بخش آموزش عالي ، شهرستان کبودراهنگ با دارا بودن 3 واحد دانشگاهي شامل دانشگاه پيام نور ، دانشکده فني و مهندسي وابسته به دانشگاه بوعلي سينا و دانشگاه آزاد اسلامي از وضعيت نسبتاً خوبي برخوردار است ، هرچند براي رسيدن به نقطه مطلوب و شايسته مردم فرهنگ دوست اين شهرستان راه طولاني در پيش است.دانشگاه پيام نور کبودراهنگ که در سال 1374 تأسيس گرديده است ، داراي 31 رشته تحصيلي است و تعداد 5029 دانشجو شامل 2269 دانشجوي بومي و 2760 دانشجوي غيربومي در رشته هاي مختلف اين واحد دانشگاهي به تحصيل اشتغال دارند.ديگر پايه مهم آموزش عالي دراين شهرستان وجود دانشگاه آزاد اسلامي است که در سال 1386 با پيگيري مسئولان شهرستان تأسيس شد.در اين واحد دانشگاهي در حال حاضر 14 رشته تحصيلي داير مي باشد و 555 دانشجو در رشته هاي مختلف آن مشغول به تحصيل هستند و تاکنون 290 نفر هم از آن فارغ التحصيل شده اند.همچنين با پيگيري هاي بعمل آمده ، دانشکده فني و مهندسي وابسته به دانشگاه بوعلي سينا در سالجاري (1389) در شهرستان تأسيس گرديد.اين دانشکده فعاليت خودش را با جذب 33 دانشجو در رشته مهندسي عمران آغاز کرده و اميد مي رود با نظر مساعد مسئولان دانشگاه بوعلي سينا و وجود پتانسيل هاي لازم در شهرستان کبودراهنگ به ويژه در حوزه فني و مهندسي با گسترش رشته هاي تحصيلي ، اين دانشکده در آينده نزديک به دانشگاه تبديل شود.
با توجه به کشاورزی بودن منطقه و اسکان 80% از ساکنین شهرستان در روستا و اشتغال عمده آنها به کشاورزی و دمداری از جمله سوغاتهای شهرستان نان محلی و فرآورده های لبنیاتی محلی
و شیره انگور را می توان نام برد. در پیشینه تاریخی شهر کبودراهنگ متاسفانه در پده ای از غبار و بی اعتنائی به فراموشی سپرده شده و اشاراتی که می توان داشت به اینکه کبودراهنگ بیشه زاری پر آب بوده و در آن روستاهای قدیمی سادلج – قاسم آباد – هندره – دستجرد قرار داشته که در تپه های سادلج که هم اکنون نیز از مزارع 5 گانه آن می باشد قبر های پیدا شده که محلی ها آنها را گوور قبر (قبر گبر) می نامیدند و برخی اعتقاد دارندکه از جمله ساکنین اولیه این آباد گبر بوده اند و تاریخ بنای آن به قبل از اسلام بر می گردد و یا وقوع جنگ شاه طهماسب دوم صفوفی با جع قوای قزلباش سپاه عثمانی (احمد شاه والی عثمانی) در محل فعلی کوریجان از توابع کبودراهنگ و وجود شخصیتهای شهیر همانند شیخ موسی نثری کبودراهنگ رمان نویس نامی تاریخ اولین شخص که به سبک غربیها آثار ورمان خود را به تحریر در آورد و با وجود فخر المحتققین عارف اللهی و حکیم ربانی حاج محمد جعفرکبودراهنگی ملقب به مجذوب علیشاه صاحب مراحل السالکین و دیگر شخصیتهای شهیر و شاخص تاریخی خود گواه بر قدمت تاریخی این شهر بوده و می باشد.
كبودراهنگ از وجه تسمیه چشمه كبود ، چشمه اي كه به لحاظ پرآبي به رنگ كبود تمايل دارد گرفته شده و علت آن وجود چشمه و راهنگ هاي پرآب در اطراف شهر بوده است. شهرستان کبودراهنگ در محدوده مختصات جغرافيايي 35 درجه و 2 دقيقه تا 35 درجه و 40 دقيقه عرض شمالي و 48 درجه و 44 دقيقه تا 48 درجه و 43 دقيقه طول شرقي قرار گرفته است.اين شهرستان از شمال به استان زنجان و از جنوب به شهرستان همدان ، از شرق به شهرستان رزن و از غرب به استان کردستان محدود مي گردد. متوسط ارتفاع آن از سطح دريا 1680 متر است.مساحت اين شهرستان 4025 کيلومتر مربع مي باشد که در مقايسه با وسعت استان رقمي معادل 5/20 درصد را نشان مي دهد و از لحاظ وسعت اولين شهرستان استان محسوب مي گردد.
جاذبه های کبودرآهنگ
غار علیصدر: غار علیصدر یکی از بی‌نظیر ترین و خوش منظره‌ترین غارهای طبیعی قابل قایقرانی جهان است که در روستای علیصدر از توابع بخش گل تپه در شهرستان کبودرآهنگ و ۷۵ کیلومتری شمال غربی شهر همدان قرار دارد. سقف غار که در برخی قسمت‌ها تا ۱۰ متر از سطح آب ارتفاع دارد، پوشیده از رسوبات کربنات کلسیم خالص و مخلوط با عناصر شیمیایی دیگر است. این رسوبات استلاگمیت‌هایی با فرم‌های جذاب ایجاد کرده‌اند و در کف غار و جاهایی که آب وجود ندارد، نیز استلاگمیت‌ها منظره زیبایی بوجود آورده اند. منشا آب غار چشمه‌های زیرزمینی و علاوه‌بر آن، ریزش‌های جوی است که به صورت قطرات آب از دیواره‌ها و سقف غار به درون آب می‌ریزد. در کل این غار عظیم از طریق فرسایش و ایجاد حفره‌های ریز در توده سنگ‌های آهکی و به‌هم پیوستن تدریجی این حفره‌ها در طی سالیان طولانی ایجاد شده است. غار علیصدر که بزرگ‌ترین غار آبی جهان به‌شمار می‌رود، در ۱۵ دی ۱۳۸۷ در فهرست میراث طبیعی ایران به ثبت رسید.
پارک لاله: پارک لاله کبودرآهنگ در ضلع جنوب غربی شهرستان کبودرآهنگ در استان همدان واقع شده است.پارک لاله در واقع در پارک کبودرآهنگ قرار گرفته است و به قسمت استخر یا حوض بزرگ آب دایره ای قرار گرفته در این پارک اشاره دارد، ولی در مجموع به این فضای سبز پارک لاله میگویند. این پارک در انتهای بلوار نیروی هوایی کبودرآهنگ، در مجاورت سالن ورزشی علی بن ابیطالب قرار دارد.فضای سبز بسیار زیبای پارک و همچنین حوض بزرگ دایره ای بسیار باصفای این پارک، چشم انداز جالب توجهی به این پارک بخشیده است. محیطی مناسب برای داشتن اوقاتی خوش در فضایی با آب و هوای عالی از خصوصیات این پارک است.گردشگرانی که از شهرستان کبودرآهنگ دیدن مینمایند میتوانند عکسهای یادگاری خوبی را در این پارک داشته باشند، همچنین بدلیل امکانات اولیه مناسب برای مسافرین، خصوصا گردشگران نوروزی، این پارک توصیه میشود.
روستای روعان: روستای روعان با قابلیت های فراوان، در این روستا تعداد ۲۴۰۰ نفر در قالب ۵۸۰ خانوار در کنار یکدیگر زندگی می کنند و بحمدالله از نعمت خانه بهداشت ،مسجد ،مدرسه ابتدایی پسرانه و دخترانه و راهنمایی پسرانه و دخترانه برخوردارند . شغل اکثر اهالی روستا کشاورزی و دامداری است. در این روستا مثل اکثر روستاهای استان محصولاتی چون گندم، جو،سیفی جات و… کشت می شود. به برکت مزارع یونجه اهالی خوب این روستا به کار دامداری و دامپروری مشغولند .و حتی در این روستا دامداری نیمه صنعتی و صنعتی هم وجود دارد .که می توانیم بگوییم اکثر آنها شیر حاصل از دامداری های خودشان را در اختیار کارخانه های شیر استان قرار می دهند . این روستا از آب و هوای خیلی خوبی برخوردار است.
قلعه باشقورتاران: روستای باشقورتاران در بخش شیرین‌سو از توابع شهرستان کبودراهنگ و در شمالی‌ترین نقطه استان قرار دارد. روستای باشقورتاران، شمالی‌ترین روستای استان بوده و دارای پتانسیل‌های بسیاری در زمینه گردشگری از جمله قلعه باستانی بر فراز کوهی مشرف به منطقه است که با بی‌توجهی مسئولان مواجه شده به طوری که هنوز ساکنان روستا با مشکل تأمین آب شرب دست و پنجه نرم می‌کنند. حصار دیواره‌ای سنگی قطور و برجک‌های دیده‌بانی حاکی از کاربری نظامی و دفاعی قلعه دارد. مصالح به کار رفته در این بنا، سنگ لاشه و ملات ساروج است که هنوز اثر آن در بیشتر قسمت‌ها باقی‌مانده و شکل‌گیری این قلعه در ارتفاع، اهمیت استراتژیک آن در تبادلات فرهنگی، اقتصادی و سیاسی منطقه را نشان می‌دهد.
روستای قباق تپه: روستای قباق تپه در ۲۲كیلو متری شهرستان كبودراهنگ -یكی از شهرستانهای استان همدان- قرار دارد.این روستا از امکانات چون آب برق تلفن سه مسجد حسینیه کتابخانه بسیار مجهز خانه بهداشت خانه عالم و سالن ورزشی برخوردار است اصلی ترین منابع درآمدی در این روستا از طریق کشاورزی و دامداری تامین می شود خانوارها در روستای قباق تپه مخصوصا” خانم ها به کار رشته بری و فالیبافی و خیاطی مشغول هستند .
موزه فسیل‌های دریایی: موزه فسیل‌های دریایی داخل شهرداری شهر شیرین‌سو قرار دارد، که با مرکز شهرستان کبودرآهنگ ۴۰ کیلومتر فاصله دارد. فسیل فیل دریایی که در منطقه شیرین‌سو کشف شده است و به دوره میوسین مربوط میشود در این موزه نگهداری میشود. پیشینه این فسیل به ۱۵/۹۷ تا ۲۰/۴۳ میلیون سال پیش بر می‌گردد.
پل کوریجان: پل کوریجان در روستای کوریجان از توابع بخش مرکزی شهرستان کبودرآهنگ در ۲۲ کیلومتری شمال همدان قرار دارد. این پل بر روی یکی از انشعابات رود قره‌چای احداث شده و از بناهای دوره صفویه می‌باشد که در دوره قاجار و چند سال اخیر مرمت شده است. پل کوریجان ۵ دهانه بزرگ و ۴ دهانه کوچک مزین به قوس‌های جناغی دارد. این پل فاقد تزئینات خاص می‌باشد.
....................................
آرشیو
