بانه شهری در استان کردستان و از شهرهای مرزی بین ایران و عراق است. شهر بانه مرکز شهرستان بانه در ۲۰ کیلومتری نوار مرزی ایران با عراق و ۶۰ کیلومتری جنوب غربی سقز و ۷۰ کیلومتری جنوب شرقی سردشت قرار گرفته‌است. بانه با شهرستانهای مریوان، سردشت، سقز و اقلیم کردستان هم‌مرز و دارای ارتباط جاده‌ای می‌باشد؛ این شهر دارای جنگلهای طبیعی و بزرگ بلوط می‌باشد. شهر بانه و برخی از آبادی‌های اطراف آن در دوران جنگ ایران و عراق توسط هواپیماهای عراقی در روز ۱۵ خرداد سال ۱۳۶۳، ساعت ۱۰:۰۵ صبح روز سه شنبه، بمباران هوایی شد. پارکی به نام همین روز (۱۵ خرداد) در این شهر وجود دارد. بر اساس نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵ این شهر با جمعیت ۱۱۰٬۲۱۸ بعد از شهرهای سنندج، سقز و مریوان چهارمین شهر بزرگ استان کردستان محسوب و ۱۲۹ امین شهر ایران است.
نام بانه را از واژهٔ کردی _ فارسی بان (همانند نردبان یا نردبام)، به معنی «بام» و بلندی و متأثر از ارتفاعات و نحوهٔ استقرار و موقعیت شهر بانه می‌دانند. ارتفاع ۱۵۵۴ متری شهر از سطح دریا و چشم‌انداز بلندی‌های پیرامون آن موجب شده‌است که مردم (در محله بانه کهنه) برای رسیدن به شهر مسیر زیادی را به طرف سربالایی طی کنند. نام بانه را به معنی خانه (منظور اقامتگاه و آبادی و مسکن است) و اردو (منظور اردوگاه سربازان است) و پادگان (شهر دو قلعه بزرگ داشته) نیز تفسیر کرده‌اند. در جنگ جهانی اول که سپاه عثمانی بانه را به مدت چند ماه تسخیر کرد، نام آنرا قشله (از کلمه ترکی قشلاق به معنی گرمسیر) گذاشت.
در ۱۳۲۳ خورشیدی شهر بانه به وسیلهٔ محمدرشید خان داروخانی یا مرّانی (از کردهای روستای داروخان و مرّان عراق) که بر ضد دولت مرکزی ایران دست به شورش زده‌بود، به آتش کشیده شد، ولی با حملهٔ نیروهای دولتی و فرار او به عراق بازسازی شهر آغاز شد و طی ۱۰ سال ادامه یافت. شهر بانه و پارک شهر آن، در دوران جنگ ایران و عراق توسط هواپیماهای عراقی روز ۱۵ خرداد ۱۳۶۳ (روز راهپیمائی ۱۵ خرداد)، ساعت ۱۰:۰۵ بمباران شیمیایی شد که طی آن ۶۰۵ نفر شامل ۳۹۰ نفر پرسنل نظامی و ۲۱۵ نفر بومی جان باختند.
زبان مردم بانه کردی سورانی با لهجه سلیمانیه‌ای می‌باشد، همچنین شهر و شهرستان بانه (و قسمتی از شهرستان سردشت به‌غیر از خود شهر سردشت و مناطق مرزی شهرستان سقز) تنها منطقهٔ بابان‌نشین در کردستان ایران است به نحوی که تفاوت در لهجه مردم آن با شهرهای مکریان و اردلان‌نشین کاملاً قابل لمس است و مطابق با لهجه شهر سلیمانیه در عراق است که به افزودن پسوند "وانهٔ" به آخر کلماتشان معروفند. از شهرهای بانه و سلیمانیه به عنوان منطقه بابان یاد میشود، تمام منطقهٔ بابان تا سال ۱۲۲۴ ه.ش و در زمان محمدشاه قاجار که سلیمانیه به خاک عثمانی ملحق گردید، همواره جزء ایران بوده‌اند. در بانه، زبان کردی به عنوان زبان مادری و زبان فارسی به عنوان زبان آموزش و مکاتبات رسمی، توسط اهالی شهرستان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مردم بانه مسلمان و اهل سنت و جماعت و پیرو مذهب امام شافعی هستند. در بانه یک اقلیت یهودی وجود داشت که تعدادشان بالغ بر چهل خانوار می‌شد. آنها بعد از اعلام استقلال اسرائیل در سال ۱۹۴۸ میلادی و تقسیم فلسطین، در سال ۱۳۲۷ شمسی به فکر مهاجرت به فلسطین افتادند و در اواخر سال ۱۳۲۸ خورشیدی به کلی بانه را ترک نموده و به فلسطین مهاجرت کردند. هم‌زمان با مهاجرت یهودیان بانه، یهودیانِ سردشت، سقز، بوکان و مریوان و قسمتی از یهودیان پیرانشهر و سنندج و مهاباد نیز مهاجرت کردند. دو نظریه در مورد سکونت یهودیان در غرب ایران وجود دارد که اولی بیان می‌دارد که سکونت یهودیان در بانه از سال ۱۳۶ میلادی در زمان شورش بارکوشباس بر ضد حکومت روم و پراکنده‌شدن یهودیان در اطراف جهان اتفاق افتاده و دومی این موضوع را به زمان تیگلات پلاسر پادشاه آشور ۷۴۱ تا ۷۴۹ سال پیش از میلاد مسیح نسبت می‌دهد که بعد از فتح اورشلیم به دست پلاسر بالغ بر شصت هزار یهودی به بخش‌های غرب ایران، سرزمین ماد و جنوب دریای مازندران و دامنهٔ کوههای قفقاز تبعید شدند.
بانه از شمال به شهرستان سردشت، از شرق به شهرستان سقز، از جنوب و غرب به سلیمانیه و کشور عراق محدود می‌گردد. این شهرستان از نظر جغرافیایی در ۳۶درجه و ۶۰ دقیقهٔ عرض شمالی همچنین در ۴۵ درجه و ۵۳ دقیقهٔ طول شرقی قرار گرفته و ۱۵۴۰ متر از سطح دریا فاصله دارد.
از شمال و قسمتی از مغرب به آذربایجان غربی (شهرستانهای بوکان و سردشت )، قسمتی از مغرب و جنوب به خاک عراق (پیشرفتگی شیلر) و از مشرق به شهرستان سقز محدود است . ناحیه ای کوهستانی است با جنگلهای تُنُکْ، که در قسمت علیای رشته کوه زاگرس قرار دارد. ارتفاعات مهمّ آن عبارت اند از: کوه کاکُرْ با مراتع فراوان (مرتفعترین قله 052 ، 2 متر)؛ کوه سوورکیو (بلندترین قله 229 ، 2 متر) و قلة کوتهِ رَشْ در دهستان نَنُور (به ارتفاع 842 ، 2 متر). در کوههای جنگلی آن درختان مازو، بلوط ، زالزالک ، گلابی وحشی ، بادام کوهی و گردو یافت می شود. رودهای این شهرستان از ریزابه های زاب کوچک (زاب صغیر)اند و مهمترین آنها عبارت اند از: رود چومان که از به هم پیوستن دو رود (دو سرشاخة بزرگ ) نیروان و تاژه بان (تاژبان ) تشکیل می شود؛ رود شُوی که از دهستان شوی و از ده کیلومتری مغرب شهر بانه می گذرد و آثار بند قدیمی بر روی آن دیده می شود؛ رود بانه که از کوه خان در حد فاصل سقز و بانه ، در حدود پانزده کیلومتری شمال شهر بانه ، سرچشمه می گیرد و با جهت شمالی ـ جنوبی از شهر بانه می گذرد و سرانجام به چومان می ریزد؛ رود نمشیر که در دهستان نمشیر جریان دارد، قسمتی از رود زاب کوچک است که پس از گذشتن از بانه وارد عراق می شود و در بخشی از مسیر خود، حد طبیعی بانه و سردشت را تشکیل می دهد. شهرستان بانه چشمه سارهای فراوان دارد که مهمترین آنها کانی ناو، آب احمدآباد، آب شاجو وکانی گُویْز است . این شهرستان دو رشته قنات ، 113 چشمه و 126 چاه نیمه عمیق دارد. سد مخزنی بانه با ظرفیت 4 میلیون متر مكعب در پنج کیلومتری شمال شرقی شهر بانه بر روی رود بانه ، به منظور آبگیری و انتقال آب به شهرجهت جبران كمبود آب در فصل خشك مورد بهره برداری قرار گرفته است.
محصولات عمدة شهرستان بانه گندم ، جو و نخود است و توتونکاری محدودی نیز در آن انجام می گیرد. از درختان میوه ، سیب و گلابی در آنجا کاشته می شود. در دوره ناصرالدین شاه ، شکار کبک در مناطق روستایی بانه با مراسم خاصی صورت می گرفت (وقایع نگار کردستانی ، ص 47ـ 48). معادن مرمریت در حدود هفت ـ هشت کیلومتری جنوب شرقی شهر بانه در جادة بانه ـ مریوان ، در شش کیلومتری و همچنین حدود هفت و نیم ـ هشت کیلومتری شمال شرقی شهر بانه ، در جادة بانه ـ سقز استخراج می شود. جادة شهر بانه به شهر سقز در دهستان سبدلو از گردنة خان (در ارتفاع 916 ، 2 متری ) می گذرد. بانه در سال 1340 ش ، جزو شهرستان های استان کردستان بود. در 1359، بخش و دهکدة پهلوی دژِ بانه نام سابق خود «ننور» را بازیافت . در آمارگیری سال 1296، جمعیت بلوک بانه به بیش از 32 هزار نفر می رسید (وقایع نگار کردستانی ، ص 45) و مالیات آن در دورة ناصرالدین شاه 5600 تومان بود (همان ، ص 48). طبق آمارگیری سال 1370، جمعیت این شهرستان حدود 90636 نفر بود که از این تعداد 54/1 درصد شهرنشین و 54/9 درصد روستانشین بودند.جمعیت این شهرستان بر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۱۱۸٫۶۶۷ نفر بوده است. شهر بانه ، ، در ارتفاع 1525 متری از سطح دریا، در دامنة شمالی کوه آربه با (آربابا)، حدود 55 کیلومتری جنوب غربی شهر سقز و 28 کیلومتری مرز عراق قرار دارد. بیشینه دمای آن گاهی به 34.5 درجه و سردترین آن به 20 درجه زیر صفر می رسد.
میانگین بارش سالانة آن 824 میلیمتر است . باد سیاه (در زمستان و تابستان )، و باد شمال (که در تابستان موجب خنکی هوای آن می شود) در آنجا می وزد و بادهای دیگری به نامهای زلان و گردباد نیز دارد. شهر بانه در دهه هشتاد از نعمت گاز شهری برخوردار شد و امروز 98 درصد شهر و روستا های این شهرستان از جمله روستاهای صفر مرزی از گاز برخوردارند. 100 درصد روستاها بر قرار شده و شمار زیادی هم از آب آشامیدنی سالم و بهداشتی بهرهمند هستند. توسعه راه های بین شهری و روستایی،احداث منطقه ویژه اقتصادی بانه، بهره برداری از سد عباس آباد با هدف تاُمین آب شهر بانه و 100 روستا و همچنین تاُمین آب کشاورزی اراضی پایاب سد،احداث بیمارستان دوم شهر بانه (بیمارستان رازی)، راه اندازی درمانگاه تاُمین اجتماعی، توسعه و رونق کشاورزی و ... نمونه ای بارز دیگری از رشد و توسعه شهرستان بانه پس از پیروزی انقلاب ایران بوده است.
پیش از اسلام طایفه‌ای زرتشتی به نام قه‌قو بر بانه حاكم بودند كه در حمله اعراب و بعداز آن، اختیار دینی‌ها حكومت آن را به دست گرفتند. تا اواسط سده سیزدهم هجری نام اصلی شهر بانه به‌روژه (آفتابگیر) بود و قباله هایی نیز وجود دارد كه در همه آنها مركز بانه قصبه به‌روژه نامیده شده است.بانه این شهر یك بار در قبل از جنگ جهانی اول و بار دیگر در جنگ جهانی دوم دچار آتش‌سوزی شدیدی شد. اكنون گورستان شمال شرقی شهر را بانه كهنه یا كهنه بانه می‌نامند. علت تغییر نام و جابجا شدن محل شهر به واسطه شیوع بیماری‌های وبا و طاعون بود كه هر چند سال یك بار شایع می‌شد و چون بازماندگان، محل اولیه را آلوده می‌پنداشتند، مجدداً در جای دیگری به ایجاد شهر و ده می‌پرداختند.آتش‌سوزی و جنگهای قبیله‌ای یكی دیگر از عوامل جابجا شدن محل شهر بود. در بانه آبادی‌هایی به نامهای نیزه دوكهنه، به روژه كهنه، سیاومه كهنه، آرمرده كهنه، توده كهنه و غیره هم شنیده میشود، ولی آبادی‌هایی نیز با همان نام‌ها بدون كلمه كهنه وجود دارد.نام بانه را از كلمه كردی Bon به معنی پشت بام و متأثر از ارتفاعات و نحوه استقرار و موقعیت شهر بانه می‌دانند. ارتفاع هزارو پانصد و بیست و پنج متری شهر از سطح دریا و چشم‌انداز ارتفاعات اطراف آن موجب گردیده است كه مردم برای رسیدن به شهر مسیر زیادی را به طرف سربالایی طی كنند. نام بانه را به معنی خانه (منظور اقامتگاه و آبادی و مسكن است) و اردو (منظور اردوگاه سربازان است) و پادگان (شهر دو قلعه بزرگ داشته) نیز تفسیر كرده‌اند. از تاریخ دوره پیش از اسلام بانه اطلاعات چندانی در دست نیست وبا توجه به اینكه در این منطقه كاوشها وحفاری های باستان شناسی انجام نگرفته، تاریخ منطقه در تاریكی قرار گرفته ونا معلوم است وهمه آثار گذشتگان وآنچه در دل زمین نهفته، ناشناخته و بكر باقی مانده است. تاریخ سلیمانیه می گوید : « هیراكلیوس امپراطور روم به هنگام جنگ با ایران شهر زور را تسخیر نموده وپس از غارت وكشتار مردم آنجا در شباط سال ۶۲۴ میلادی ، از طریق قزلجه كه حد فاصل بین كردستان عراق وایران است وارد بانه می شود ». این تاریخ اشاره به ادامه جنگ در بانه ندارد ولی می گوید پس از یك هفته استراحت سپاهیان روم راهی همدان می شوند. از دوره ایلخانیان در بانه سكه هائی از ابو سعید بهادر خان( ضرب در۷۳۳) ، سلیمان خان مغول( ضرب در۷۴۰ ) ، تكودار خان (ضرب در ۶۸۰) ، غازان خان( ضرب در ۶۹۷) و ارغون خان( ضرب در ۶۹۰) در دست است.
به نوشته شرفنامه بانه نام ولایتی بود كه امرای عشایر آنجا بدان منسوب بودند. این ولایت مشتمل بر دو قلعه وناحیه بود كه یكی را« قلعه بیروز» وناحیه بانه ودیگری را « قلعه شوی » می خواندند؛ كه در مابین ولایات اردلان وبابان ومكری واقع بوده است. در نوشته های ابو عبدالله محمد واقدی آمده است كه منطقه « بانج » ، بانه بدون جنگ وخونریزی فتح گردید وبیست نفر از مسلمین در آنجا سكنی گزیدند وسپاه اسلام به سر كردگی خالد بن ولید به شهرستان اورامانی( گمان میرود همان هه ورامان یا اورامان باشد.) حمله برد وآنجارااز طریق جنگ گرفت. در این هنگام به خالد بن ولید خبر رسید كه اهالی بانه، مسلمین ساكن بانه را كشته اند واو به همین دلیل به بانه عزیمت نمود وبه آنجا حمله كرد و بسیاری از ساكنین را كشت وهمه اموال آنان را غارت وسپس آنانرا لعن ونفرین كرد. ظاهراَ گفته واقدی درست به نظر می رسد و اكثراً در كردستان اهالی بانه را صحابه كش می نامند. می گویند خالد بن ولید امارت بانه را به امیر اختیار الدین سپرد وقباله بانه و حومه را به نام او نوشت؛ كه ظاهراً این قباله به هنگام فوت آخرین امیر اختیار الدینی یعنی كریم خان به وسیله بیگزاده های بانه به آتش كشیده میشود. هنوز هم باز ماندگان عشیره اختیار الدینی با همان نام فامیلی زندگی می كنند. لازم به ذكر است، جنگجویان بانه در اكثر جنگهای ایران شركت داشته اند وبسیاری از آنان به پاس جانفشانیها وشجاعتها نامشان در تاریخ ماندگار شده است. معروفترین آنها سارو بیره است كه در جنگ چالدران شركت داشت ویكی از سرداران شاه اسماعیل صفوی بود. او در این جنگ رشادتهای بسیاری از خود نشان داد و كشته شد. در سال ۱۸۲۰ میلادی، یك باستان شناس انگلیسی به نام مستر ریچ كه كارمند كمپانی هند شرقی بود، به اتفاق همسرش وعده ای همراه از بانه دیدن كرد وحاكم وقت بانه نورالله سلطان را ملا قات نمود ومطالبی درباره بانه واضاع زندگی مردم نوشت. بنا به نوشته های او در بانه یهودی های بسیاری سكونت داشته اند و شهر بانه با قلعه كوچكی « به روژه » خوانده می شد. از خاطرات ریچ چنین بر می آید كه وضع اقتصادی مردم بانه به واسطه گرفتن مالیاتهای سنگین توسط حكام، رضایت بخش نبوده است و چنانچه كسی مالیات نمی پرداخت مرگ یا كوری وغارت اموال و تبعید زن و فرزندانش در انتظارش بود. همچنین ریچ به وجود اسلحه زیاد وتفنگچیهای بانه اشاره می كند. از خارجیان بنام دیگر ژاك دمورگان مورخ وجهانگرد فرانسوی می باشد كه در سال ۱۸۹۰ ، یعنی هفتاد سال بعداز ریچ به اتفاق یك هیئت علمی فرانسوی از این شهر دیدن كرده است.
جاذبه های بانه
غار سنگی حسین: غار سنگی حسین کوهکن نام یک غار دست ساز است که توسط مردی کُرد به نام حسین کوهکن در منطقه توریستی میگوره از توابع شهر بانه وره قرار دارد. حسین کوهکن کشس اشت که فقط با یک پا تمام این غار را بنا کرده است. این غار از چهار خانه مجزا و ۹ اتاق تشکیل شده که بعضی نقاط این خانه‌ها واتاق‌هایشان از سطح رمین ارتفاع کمتری دارد. او این خانه‌ها را به طول ۲ تا ۳ متر و ارتفاع ۱٬۲ تا ۱٬۷ متر بنا کرده است. قسمت ورودی اصلی این غار در قسمت شمالی غار و پشت یک صخره‌ی تنومند قرار دارد. ورودی غار، دریچه‌ای تنگ و باریک در دل صخره با شیبی اندک و ارتفاعی کم و با چندین پله است. در همان ابتدای ورودی، دالان بسیار کوچکی وجود دارد که به سه ورودی دیگر ختم میشود. او در این غار برای خود سرویس بهداشتی و حمام مجهزی تهیه کرده است. این غار از جاهای دیدنی بانه محسوب میشود که ما حتما دیدن آن را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
پارک های جنگلی پیرمراد و دوکانان: با اینکه بانه شهر کوچکی است اما مکان‌ها و جاذبه‌های گردشگری زیادی را برای علاقه مندان و بازدید کنندگان دارد و یک جای تفریحی در میان جاهای دیدنی بانه است. دو منطقه بارز گردشگری دیگر از بانه پارک های جنگلی پیرمراد و دوکانان است. این دو پارک های جنگلی که در دامنه کوه های سرسبز آربابا و جنیره قرار دارند، چشم‌‌اندازی بسیار زیبا دارند و به خاطر همین توریست‌ها و گردشگران را به سمت خود جلب می‌کنند. پارک جنگلی دوکانان دارای یک شهر بازی بسیار عالی است که برای گردشگران بسیار جذاب است؛ به هر حال شهربازی در وسط جنگل کمتر جایی پیدا میشود. این پارک علاوه بر وسایل تفریحی دارای وسایل ورزشی نیز هست. پارک جنگلی پیرمراد قبل از اینکه تبدیل به یک پارک شود زیارتگاه بوده است و مردم زیادی به آنجا می‌رفتند اما امروزه به یکی از زیباترین پارک های جنگلی این شهر تبدیل شده است.
روستای سبدلو: روستای سبدلو به خاطر داشتن بنار یا همان بلوط در کل ایران شهرت دارد. این روستا در قسمت جنوبی سد بنه و در دامنه کوه وزنه در ارتفاعات سراوردان و چاران قرار دارد و از جالب‌ترین جاهای دیدنی بانه است. روستای سبدلو به جنگل های سرسبز و دره های خوش آب و هوای خود نیز شهرت دارد. مردم این روستا اغلب به دامدرای و پرورش ماکیان مشغول اند وکار کشاورزی و پرورش حیواناتی مثل مرغ ، غاز ، بوقلمون و زنبور عسل را نیز به خوبی انجام می‌دهند. زمستان‌های این روستا با وجود سرمای طاقت‌فرسایش و بادهای سوزناکی که در درون دره‌ها می پیچد از زیباترین زمستان‌های فلات ایران است و منظره‌ی برف سنگینی که بر روی درخت‌ها نشسته به شدت بکر و بی‌نظیر است.
روستای هفتاش: روستای بسیار زیبای هفتاش شهرستان بانه با داشتن جاذبه‌های تاریخی ، گردشگری، زیارتی و فرهنگی روستای نمونه گردشگری استان بانه محسوب می شود. این ناحیه به علت داشتن مناطق دست نخورده و بکر ، جای دادن آثار زیارتی و تاریخی کهن در دل خود، سالانه تعداد زیادی گردشگر را به خود جذب می‌کند و پتانسیل این را دارد که میزان گردشگر خود را در سال به طور چشم‌گیری افزایش دهد. روستای هفتاش دارای مناطق دیدنی و گردشگری طبیعی و بکر از جمله مناطق کوهستانی، دشت ها و کوه های سرسبز و زیبا ، باغ‌های میوه با میوه های آبدار دشت سورین و رودخانه است که در فصول بهار ، پاییز و زمستان بسیار خوش آب وهوا هستند و تصاویر به یاد ماندنی برای شما خواهند ساخت. جاهایی که پتانسیل بالایی برای گردشگری دارند ، بطوریکه این بخش با داشتن جاذبه های گردشگری ، تفریحی، زیارتی و تاریخی در روستاهای خود توانسته در جذب گردشگر و رونق اقتصادی این بخش تاثیر فراوانی داشته باشد. کوه ستبر آربابا نماد قدرت حماسی ، زیبایی و آرامش مردم شهر بانه و دلیل ورزش کردن در سفر، ماجراجویی و هیجان کوه نوردی مردم شده است و از جاهای دیدنی بانه است. ارتفاع این کوه ۲۱۷۰ متر است. روایت‌های زیادی از نام گذاری این کوه وجود دارد اما هیچ کدام سند و مدرک محکمی ندارند که بشود به آنها استناد کرد. این کوه تنها کوهی در بانه است که به همت تمام کوهنوردان سال ۸۵ شمسی پناهگاهی روی قله‌ی فرعی آن بنا شد و امروزه مورد استفاده‌ی گردشگران فراوانی است.
روستای نجنه: روستای نجنه علیا در فاصله ی ۳۸ کیلومتری از بانه قرار دارد و یکی از جاهای دیدنی بانه محسوب میشود. این روستا در فضای جنگلی و کوهستانی قرار گرفته است. اهمیت این روستا به خاطر طبیعت بی نظیر، بکر و زیبای آن در فراوانی چشمه سارها، وجود قرآن قدیمی در مسجد بسیار قدیمی و با معماری جالبش و مجتمع شیلات کوچکی در روستا است که ماهی های آن طعم بسیار لذیذی داشته و در همان محل ارایه می شوند.
مقبره ی سلیمان بگ: سلیمان بیگ فرزند میر بیگ خود را به دربار شاه طهماسب رسانیده و فرمان حکو مت بانه به افتخار او صادر می شود و نام برده قریب ۲۰ سال با کمال عدالت در بانه حکومت کرده و به واسطه ی زهد و تقوایی که داشته از حکومت استعفا کرده , دختر خود را به عقد نکاح برادرزاده ی خود بدربیک پسر بداق بیک در آورده است و حکومت بانه را به او ارزانی می دهد و خود رهسپار حجاز می شود . در آنجا رحل اقامت انداخته و پس از ۷ سال به بانه مراجعه می نماید . مقبره ی سلیمان بگ در سه کیلومتری غرب بانه قرار دارد و بر روی قبر ۱۰۱۰ هجری یعنی زمان مرگ وی حک شده است . مقبره ی سلیمان بگ بانه با توجه به اینکه در منطقه ی باصفا و سرسبز و پرگل قرار گرفته , برای گردش و تفریح از آن استفاده می شود و مردم بانه بیشتر جشن ها و شادی های خود را در آن جا برگزار می کنند . توجه زیاد مردم کرد به مقبره ی سلیمان بگ سبب شده در اشعار و سرودهای ملی بارها از مقبره ی سلیمان بگ بانه و گل های زرد و قرمز اطراف آن یاد کنند و به عنوان مکانی زیارتی و دیدنی شهر معرفی و شناخته می شود .
غار شوی: غار شوی در ۱۲ کیلومتری شهر بانه نزدیک به روستایی با همین نام قرار دارد. این غار در سال ۱۳۴۷ کشف شد و مورد بررسی قرار گرفت. این غار دهانه ورودی کوچکی نزدیک به یک متر دارد ولی ارتفاع آن در داخل نزدیک به ۲ متر است و در انتها دریاچه آب کوچکی در آن وجود دارد. غار شوی از غارهای آبرفتی و ریزشی است که برای غارنوردی در آن نیاز به تجهیزات و اطلاعات کافی درباره غارنوردی است.
دریاچه سد بانه: دریاچه سد بانه در مسیر شهر سقز به بانه و در ۱۰ کیلومتری این شهر قرار دارد. اگر نزدیک به این دریاچه باستیم کوههای اطراف شهر بانه را می‌توانیم ببینیم و همینطور این دریاچه از بالای گردنه خان قابل مشاهده است. در کنار این سد پوشش گیاهی سرسبزی وجود دارد که زیبایی محیط اطراف را بیشتر کرده است.
کوه آربابا: کوه آربابا که نماد زیبایی و حماسی و آرامش مردم شهر بانه و تنها دلیل جهت ورزش ماجراجویی وپرهیجان کوه نوردی مردم می باشد. ارتفاع این کوه ۲۱۷۰ متر است . و چندین دلیل برای نامگذاری این کوه وجود دارد که متاسفانه هرکدام مثل اسرار می باشند که هیچ کدام سندی ندارند. درضمن تنها کوهی دربانه‌است که به همت تمام کوهنوردان سال ۸۵ شمسی پناهگاهی روی قله فرعی آن بنا گردید تا مورد استفاده کوه نوردان عزیز واقع شود .
تفرجگاه سورین: تفرجگاه سورین در ۱۲ کیلومتری جنوب شرقی بانه و در مسیر جاده بانه به مریوان قرار گرفته است. این منطقه از لحاظ پوشش جنگلی، پرتراکم‌ترین نقطه شهرستان بانه است که ارتفاعات این منطقه را پوشانده و منظره زیبایی از کوه و جنگل را به وجود آورده است. در این مکان یک مسجد قدیمی و یک زیارتگاه نیز وجود دارد.
.........................................
آرشیو
