گَرمسار یکی از شهرهای استان سمنان و مرکز شهرستان گرمسار است. در قدیم به آن خوار می‌گفتند که یکی از ایالات ملک ری بوده‌است. جمعیت این شهر بر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۴۸٬۶۷۲ نفر بوده‌است.
مردم شهر گرمسار فارسی‌زبان هستند. اما در نقاط دیگر شهرستان گرمسار مانند مرکز و روستاهای بخش ایوانکی، تات‌ها ساکنند و به زبان تاتی صحبت می‌کنند. شهر ایوانکی مرکز تات‌زبانان استان سمنان است. اقوام طبری (مازندرانی‌ها، الیکایی‌ها و شهمیرزادی‌ها) نیز به گویش الیکایی از زبان طبری (مازندرانی) گویش می‌کنند. از دیگر اقوام شهرستان گرمسار می‌توان به مردمان آذری (اصانلو، پازوکی و نفر)، عرب زبانان، گیلک‌های منطقه قالیباف، کردهای شادلو و قراچورلو را نام برد.
نام گرمسار در زمان اشکانیان، «خواران» بوده‌است. چنان‌که سلوکی‌ها شهری به اسم «خاراکس» در این ناحیه بنا نهادند و سمنانی‌ها نیز امروزه آن را «خواره» می‌گویند. از این منطقه به نام «خاریس» نیز یاد کرده‌اند. در خصوص ریشه اصلی نام «خوار» دو روایت نقل شده‌است: به علت آنکه گرمسار در کنار کویر قرار گرفته و نسبت به نقاط همجوار خود پست‌تر است، بدین مناسبت نام «خوار» را بدان نهادند. مفهوم این نام از خورشید و ماه اقتباس شده‌است و با توجه به اینکه در اوستا، خوار به معنی درخشیدن آمده و از نام‌های خورشید یا ماه، کلمه خوار یا خواره می‌باشد، چنین نتیجه می‌شود که ناحیه «خوار» را سرزمین خورشید درخشان یا ماه تابان نام نهاده بودند.
پس از اسلام، خوار یکی از بلاد معتبر ری به‌شمار می‌رفت. در سال ۳۲۹ هجری قمری و در زمان سلطنت نصر بن احمد سامانی، ماکان کاکی علیه دولت سامانیان قیام کرد و چند شهر از ایالت قومس و نیز خوار، سمنان و سمنک و ری را تصرف کرد. در زمان حکومت غزنویان و به ویژه سلطنت سلطان مسعود، خراسان و قومس و ری مورد تاخت و تاز طغرل بیک سلجوقی و ترکان غز قرار گرفت و عده‌ای از اهالی سمنان، دامغان، خوار و برخی ده‌های ری جان خود را از دست دادند. بعد از انقراض سلسله غزنویان، تمامی ولایات باختری ایران به تصرف سلجوقیان درآمد و شماری از قلعه‌های اردهان و گردکوه در قومس و گرمسار تسخیر شد. به این ترتیب ناحیه‌ای که خوار نیز جزو آن بود تا آخر سلطنت سلطان سنجر عملاً جزو متصرفات سلجوقیان محسوب می‌شد. در زمان حمله مغول به ایران، در سال ۶۱۶ هجری قمری، خوار توسط قشون چنگیز به تصرف مغول‌ها درآمد وهلاکوخان با تخریب و تصرف قلعه‌های فرقه اسماعیلیه، طومار این فرقه را درهم پیچید. ایل‌خانان مدت‌ها بر این نواحی حکومت کردند تا این که سربه‌داران با ظهور در خاور ایران علم مخالفت با مغولان را برافراشتند. سربه‌داران شهرهای استرآباد، بسطام، شفاسفان، دامغان، سمنان، خوار و طبران را تصرف کردند. مقارن سال ۷۶۶ هجری قمری عده‌ای از صحرانشینان مغول با تصرف کرمان به نواحی بسطام، دامغان، سمنان، فیروزکوه و خوار تاختند و این مناطق را از قلمرو سربه‌داران خارج کردند. در سال ۹۰۹ هجری قمری حکومت فیروزکوه و خوار با حمله شاه اسماعیل مؤسس سلسله صفوی از بین رفت. پس از انقراض صفویه به دست افغان‌ها و با ظهور نادرشاه، حوادثی تازه در خوار به وقوع پیوست. آغا محمد خان قاجار پس از شکست لطفعلی خان زند و تأسیس دولت قاجاریه، مقر حکومت خود را به تهران منتقل کرد و برای ایجاد امنیت و حفظ پایتخت از تجاوز ترکمانان، عده‌ای از افراد را از محال خمسه زنجان و دیگر نقاط به خوار فرستاد که در آبادیهای این ناحیه مسکن یافتند. به این ترتیب، منطقه خوار در دوره قاجاریه مورد توجه خاص حاکمان این سلسله قرار گرفت.
گرمسار هم‌اکنون یکی از مناطق آباد استان سمنان است که با فاصله بسیار کم نسبت به تهران از پتانسیل بالای پیشرفت برخوردار بوده و آینده‌ای درخشان خواهد داشت که در برگیرنده شهرها و روستاهای آباد بسیاری است که روز به روز در حال پیشرفت و آبادانی بیشتر می‌باشند. رودخانه حبله‌رود که از رشته کوههای البرز مرکزی سرچشمه می‌گیرد و تنها رودخانه دایمی ایران از مرکز ایران تا به شرق می‌باشد مناطق اطراف گرمسار را سیراب می‌کند. از محصولات اصلی کشاورزی این منطقه، گندم، پنبه، خربزه، انار و انجیر را می‌توان نام برد. در سال‌های اخیر گرمسار به علت قرارگیری در شاهراه ریلی شرق به غرب و شمال و نیز جاده اصلی ترانزیتی شرقی غربی کشور و نیز فاصله بسیار اندک خود از پایتخت مورد توجه بسیاری از صنعتگران و سرمایه‌گذاران قرار گرفته که شهرک‌های صنعتی متعدد آن خود گواهی بر این مدعاست.
در گرمسار قلعه‌ای به نام استوناوند وجود دارد که قدمت آن را بیش از ۳۵۰۰ سال تخمین می‌زنند.[نیازمند منبع] این قلعه در شمال گرمسار کنونی (بن کوه) قرار دارد و نیز جاده سنگفرش که از گرمسار به دل کویر رفته و به کاروانسرای قصربهرام و … می‌رود و از برجسته‌ترین راه‌های زمان صفویه بوده که امروزه نیز آثار آن باقی است. دشت وسیع و زیبای کویری گرمسار که پیشانی کویر مرکزی ایران است دارای جاذبه‌های فراوان طبیعی می‌باشد که به عنوان اولین زیستگاه یوزپلنگ ایرانی نیز شناخته می‌شود. رودخانه داییمی حبله رود و رشته کوه البرز و باغات بن کوه و قله کهلرز (کهن لرز) در شمال و دشت مسطح زیبای کویر در جنوب موقعیت استثنایی برای گرمسار در نزدیکی ۵۰ دقیقه ایی تهران و طبیعت دوستان و نیز سرمایه‌گذاران فراهم کرده‌است.
از چهره‌های مهم و مشهور علمی و فرهنگی و سیاسی این شهر می‌توان به پروفسور پرویز کردوانی پدر کویرشناسی ایران، دکتر سید محمود طباطبایی جراح مغز و اعصاب، دکتر علی رضا قزوه شاعر ونویسنده معاصر و دکتر محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهور پیشین ایران اشاره کرد.
گرمسار غربی‌ترین شهرستان استان و دارای وسعتی حدود ۵۱۸۲ کیلومتر مربع می‌باشد، که از شمال به دماوند، از غرب به ایوانکی، از شرق به آرادان و از جنوب به کویر مرکزی محدود می‌شود. رودخانه حبله‌رود که از رشته کوههای البرز مرکزی سرچشمه می‌گیرد مناطق اطراف گرمسار را سیراب می‌کند. از محصولات اصلی کشاورزی این منطقه، گندم، پنبه، خربزه، انار و انجیر را می‌توان نام برد؛ و مهم‌ترین رشته صنایع دستی این شهرستان انواع گلیم با نقوش و طرح‌های بومی می‌باشد.
شهرستان گرمسار به دلیل حضور اقوام مختلف به جزیره اقوام شهرت دارد. اکثر اقوام ساکن گرمسار از منطقه ورامین به منطقه گرمسار (خوار) کوچ نمودند و بخش دیگر نیز از مازندران و ده نمک در این منطقه ساکن شدند. طوایف ایوانکی همچون خانی و طوایف رامه ای قالیباف چهارطاق از بومیان گرمسار (خوار) محسوب می‌شوند. گروه قومی ساکن در گرمسار به شرح زیر می‌باشد:
اقوام الیکایی: الیکایی‌ها به نه طایفه بزرگ گیلوری، قندالی، قاسمی، عاشوری، ابوالی (ابولی)، شاه حسینی، قنبری، گلینی و کاشانی تقسیم می‌شوند این اقوام از روستای الیکا واقع در منطقه چالوس به منطقه گرمسار و آرادان کوچ نمودند و بخش عمده جمعیت روستاهای آرادان و گرمسار را طوایف مختلف ایل عشایری الیکایی تشکیل می‌دهند.
اقوام رامه ای-قالیبافی-چهارطاقی: رامه‌ای، قالیباف، چهارطاقی و ماهایی؛ این اقوام بومیان شمالی گرمسار می‌باشند و گویش بسیار نزدیک به شهمیرزادی و مازندرانی دارند.
اقوام فارس: سادات طباطبایی و کاشانی و ایل نفر؛ سادات طباطبایی از اردستان و کاشانی‌ها از کاشان و و ایل نفر از شیراز به ورامین کوچ نمودند و سپس ساکن گرمسار شدند.
اقوام ایوانکی: طایفه خانی؛ این اقوام بومیان غربی گرمسار و ایوانکی می‌باشند.
اقوام ترک: اصانلو، پازوکی و قشقایی؛ طایفه اوصانلو از زنجان و و طایفه پازوکی از ارومیه و قشقایی‌ها از فارس به ورامین کوچ نمودند و سپس ساکن گرمسار شدند.
اقوام لر: هداوند، زندی و بختیاری؛ طایفه بختیاری اصالتاً از چهار محال بختیاری هستند و طایفه هداوند اصالتاً از خرم‌آباد هستند و طایفه زند اصالتاً از ملایر هستند. طایفه بختیاری از چهار محال بختیاری و طایفه هداوند و طایفه زند از شیراز به ورامین و پاکدشت کوچ نمودند و سپس ساکن گرمسار شدند.
اقوام عرب: عرب میش مست، عرب کتی، عرب معصومی، عرب عامری، عرب سرهنگی و عرب درازی؛ اعراب کتی از اعراب نجد عمان می‌باشد و سایر گروه‌های عرب از اعراب خوزستانی ساکن در استان فارس می‌باشند که از فارس به ورامین کوچ نمودند و سپس ساکن گرمسار شدند.
اقوام کرد: شادلو و قراچورلو؛ این دو طایفه از کردهای قفقاز هستند که از قفقاز بهِ آذربایجان کوچ نمودند و سپس ساکن ورامین شده و پس از ان به گرمسار مهاجرت نموند.
اقوام کومشی: ده نمکی؛ ده نمکی‌ها از روستای ده نمک ساکن گرمسار شدند.
منطقه خوار در گذشته حد فاصل سه ایالت کومش و طبرستان و دماوند بوده‌است و به همین دلیل بومیان این منطقه در نواحی شرقی گویش کومشی و در نواحی شمالی گویش طبری و در نواحی غربی گویش دماوندی داشتند که هر سه گویش با گویش پهلوی اشکانی مرتبط می‌باشند امروزه نیز منطقه ده نمک که شرقی‌ترین ناحیه خوار می‌باشد به گویش کومشی صحبت می‌کنند و در نواحی شمالی همچون رامه قالیباف که شمالی‌ترین ناحیه خوار محسوب می‌شود به گویش طبری صحبت می‌کنند و در ناحیه ایوانکی که غربی‌ترین ناحیه خوار می‌باشد به گویش دماوندی صحبت می‌کنند. گویش‌های رایج در گرمسار به شرح زیرند:
گویش فارسی ورامینی: تمامی اقوام مختلف ساکن در گرمسار به گویش فارسی بسیار نزدیک به ورامینی صحبت می‌کنند از آنجا که اکثر گروه‌های قومی از ورامین به گرمسار کوچ نمودند گویش فارسی ورامینی را با خود به این منطقه آورده‌اند که شامل اشعار و ضرب‌المثل‌های ورامینی نیز می‌شود. این گویش توسط اقوام ترک اوصانلو و پازوکی؛ اقوام لر هداوند و زند؛ اقوام کرد شادلو و قراچورلو؛ اقوام عرب کتی، عرب معصومی، عرب عامری، عرب سرهنگی و عرب درازی؛ سادات طباطبایی و فارس کاشانی و ایل نفر که قبل از مهاجرت به گرمسار در ورامین ساکن بودند گویش می‌شود. بسیاری از این اقوام علاوه بر گویش ورامینی به گویش قوم خود نیز صحبت می‌کنند.
گویش الیکایی: گویش الیکایی گونه‌ای از زبان مازندرانی می بلشد که توسط اقوام الیکایی در گرمسار صحبت می‌شود الیکایی‌ها به نه طایفه بزرگ گیلوری، قندالی، قاسمی، عاشوری، ابوالی (ابولی)، شاه حسینی، قنبری، گلینی و کاشانی می‌شوند علاوه بر الیکایی‌ها طوایف قشقایی، بختیاری و عرب میش مست نیز به گویش الیکایی صحبت می‌کنند. این گویش دومین گویش پر کابرد در گرمسار می‌باشد.
گویش رامه‌ای-قالیبافی-چهارطاقی: گویش رامه ای-قالیبافی-چهارطاقی گویش بومی روستاهای شمالی و کوهستانی گرمسار و آرادان می‌باشد که در گرمسار نیز صحبت می‌شود این گویش گونه ای از زبان مازندرانی می‌باشد که تلفیقی از دو گویش شهمیرزادی و فیروزکوهی می‌باشد که توسط طایفه رامه، قالیباف، چهار طاق و ماها در گرمسار گویش می‌شود.
گویش ایوانکی: گویش ایوانکی گویش بسیار نزدیک به گویش دماوندی می‌باشد این گویش گویش بومی ایوانکی و روستاهای غربی گرمسار می‌باشد طایفه خانی بزرگترین تیره از طوایف ایوانکی ساکن در گرمسارهستند که به گویش ایوانکی صحبت می‌کنند.
ترکی زنجانی: ترکی زنجانی گویش ایل اوصانلو می‌باشد که از خمسه زنجان به ورامین و سپس به گرمسار و سوداغلان کوچ نمودند.
ترکی آذربایجانی: زبان ترکی آذربایجانی گویش ایل پازوکی می‌باشد که از ارومیه به ورامین و سپس به گرمسار و شاهبداغ کوچ نمودند.
لری: زبان لری گویش ایل هداوند و ایل زند می‌باشد که از شیراز به محدوده ورامین و پاکدشت و سپس به گرمسار، لجران و خالصه خوار کوچ نمودند.
صنایع دستی و سوغات این شهرستان همچون دیگر شهرستان‌های استان از رونق و تنوع بسیار زیادی برخوردار است؛ از جمله این صنایع می‌توان از قالی بافی، گلیم بافی، جاجیم بافی، پارچه بافی، خرجین بافی و سفال‌گری، منبت کاری، معرق کاری نام برد، گلیم بافی گرمسار توانسته در بازارهای جهانی طرفداران زیادی را به خود اختصاص دهد.
از سوغات این شهرستان می‌توان از خربزه‌های شیرین و صاداراتی آن نام برد که در ایوانکی کشت می‌شود و همچنین در بخش ایوانکی که نوع خاصی به نام سوسکی وجود دارد همچنین محصولات لبنی خالص و انار و رب انار که بسیار مورد توجه می‌باشد. ته چین مخصوص گرمسار هم طرفداران خودش رادارد.
شهرستان گرمسار دارای تنوع آب و هوایی کاملاً مشخصي است . اين تنوع و تضاد در دو فصل تابستان و زمستان بيشتر محسوس است به طوري که بيشترين نقش را درميان عوامل گوناگون ، ارتفاع به عهده دارد . گاه با طي مسافتي کمتر از ۴۰ كيلومتر در تابستان ۲۰ درجه سانتي گراد اختلاف دماي بين دو نقطه مشاهده مي گردد. لذا در تابستان هر چه ازنواحی جنوبی شهرستان به طوف نواحی شمالي پيش رويم به علت زياد شدن ارتفاع ، دماي هوا نيز به طور محسوسي کاهش مي يابد. در اغلب موارد عوامل اصلی حرکتهای توریستي را درجه حرارت و ريزشهاي جوي تشکيل مي‌دهد . اين دو عامل در صنعت توريسم بيش از ميزان ساعات آفتابي و ميزان رطوبت و ساعات ابري اهميت دارد .
آب و هوای شهرستان گرمسار را می توان در نتیجه برخورد و تأثير وضع اقليمي کوير و کوههاي البرز بر روي يکديگر مشخص نمود . بطور كلي مدت روزهاي سرد و يخبندان چندان نيست . حداقل و حداكثر دما بين ۸- و ۴۴ درجه سانتي گراد مي باشد . همچنين ميانگين دماي كل ماههاي سال حدود ۴/۱۷ درجه سانتي گراد مي باشد . نزولات جوي در اين شهرستان بجز باريكه اي در شمال ، اغلب بصورت باران است . باران ناچيز اين ناحيه عموماً در ماههاي زمستان مي بارد . نامرتب بودن ريزش همين مقدار باران اندك از سالي به سال ديگر از ديگر ويژگيهاي آب و هوايي اين شهرستان است . مقدار تبخير در اينجا به همان اندازه اهميت دارد كه مقدار باران مهم مي باشد . براساس تحقيقات بعمل آمده ميزان تبخير ۲۰ تا ۶۰ برابر نزولات جوي است و مي توان گرمسار را نمونه مشخص يكي از آب و هواهاي بياباني محسوب نمود.
میانگین بارندگی ساليانه شهرستان حدود ۱۰۰ ميلي متر گزارش شده در حالي که متوسط نياز آبي اين شهرستان معادل ۱۴۱۰ ميلي متر در سال مي باشد . هرچند شهرستان گرمسار در تابستان به دليل گرماي زياد غيرقابل تحمل مي باشد ولي زمستانهاي معتدل آن از جاذبه هاي آب و هوايي اين شهرستان مي‌باشد. همچنین تابستانهای معتدل مناطق شمالی شهرستان نظير بن کوه با فاصله کم از مرکز شهرستان از ديگر جاذبه هاي گردشگري شهرستان در زمينه آب و هواست. تنوع شرایط آب و هوایی در شهرستان گرمسار نوعي جابجايي در فصول مختلف به ويژه در تابستان و زمستان را به ساکنان تحميل مي کند . برهمين اساس در طول سال ، اين جابجايي غالباً به طور موقت انجام مي گيرد . لذا پناهندگان گرمازده حاشيه کوير به نقاط معتدل به ويژه دره هاي خوش آب وهواي البرز در شهرستان گرمسار امري طبيعي است و توجه به اين نقاط و برنامه ريزي در خصوص بهره گيري بيشتر از توانهاي بالقوه امري ضروري به نظر مي رسد.
شهرستان گرمسار در دامنه های جنوبی رشته کوه البرز واقع شده است ارتفاع آن از شمال به جنوب به تدریج کاسته مي شود و بالاخره به دشت کوير منتهي مي گردد.
رشته کوه البرز در قسمت مغرب جهتی شمال غربی –جنوب شرقی دارد واز آن به بعد جهت معکوس پيدا مي کند يعني بسوي شمال شرقي امتداد پيدا مي كند.
کوههای شمال گرمسار که رودخانه حبله رود آن را بریده به دو قسمت تقسیم کرده است . اين كوهها مانند حصاري درشمال شهر گرمسار قرار گرفته و مهمترين ارتفاعات آن سولك ، سرحر و كلرز مي‌باشد.
از دیگر ارتفاعات مهم و قابل توجه شهرستان ، سیاه کوه در جنوب گرمسار است . ارتفاع آن ۱۳۰۰ متر و جهتی شرقي –غربي دارد . اين کوه از هستة آتشفشاني و روپوشي رسوبي که از سنگهاي بيرون ريخته گدازه و توفهاي تراكيت –آندزيت و پورفريت گردآمده ، ساخته شده است و اطراف آن را لايه‌هاي رسوبي فرا گرفته چنانكه تون آتشفشاني مركزي گنبدي از ميان لايه هاي رسوبي اطراف سربرآورده است.
شکوه ، عظمت و جذابیت کوهستان را هیچگاه نمی توان به زبان آورد و يا آن را با قلم ترسيم کرد. كوهستان حتي غيرقابل اعتماد بودنش نيز درسي است براي زندگي آدميان و هر گوشه و كنارش مدرسه‌اي براي بهتر شناختن خويشتن است . برخورد و آشنايي با كوهستان ، آماده شدن و تجربه اندوختن را براي پيكار با دشواري زندگي كه آدمي را از آنها گريزي نيست به دنبال دارد.
نواحی کوهستانی در فصلهای مختلف مکاني مناسب براي کساني است كه علاقمندند مدتي را دور از هياهوي شهر در دامنه هاي كوهستاني و دره هاي خوش آب و هواي آن بسر برند.
کوههای شمال شهرستان گرمسار مکانهای مساعدی را براي عده زيادي از مردم جهت گذران اوقات فراغت ميسر مي سازد . با توجه به اين که راهپيمايي يك ورزش آسان و
متداول است و غالباً ایرانیان آن را با گردش بیرون شهر ، روز جمعه توأم مي کنند و از طرفي در اطراف شهرها تعداد قابل توجهي از مردم در گروههاي سنتي مختلف را مي‌توان ديد که از جاده هاي کوهستاني بالا مي‌روند ، در نتيجه ارزش و اهميت گردشگري اين مواهب طبيعي بر همگان آشكار مي گردد.
کشاورزی شهرستان گرمسار به سبب برخورداری از رودخانه دائمی حبله رود و زمينهاي حاصلخيز دشت گرمسار از پويايي و توان بالقوه و بالفعل بسيار بالايي برخوردار است . اگر چه هم اکنون تمامي آب رودخانه حبله رود براي زراعت استفاده مي شود و تا جائيکه منابع آب امكان داده باشد زمينهاي منطقه مورد استفاده كشاورزي قرار مي گيرد اما توان زراعت اين منطقه با بهره گيري از فن آوريهاي جديد سيستم آبياري ، دستگاههاي مكانيزه كشاورزي و بالاخره سيستم هاي نوين زراعت به طور چشمگير قابليت توسعه و گسترشي دارد.همانطور که در بخشی کشاورزی بیان شده در سال زراعي ۷۸-۷۷ مجموعاً ۴۵۸۵۸ هکتار اراضي كشاورزي شهرستان گرمسار بوده است كه بخشي از اين اراضي به علت رشد شهر در حال تخريب مي باشد.
در زمینه دامپروری همانطور که بیان شد اهالي منطقه از قديم الايام به پرورش دام مي پرداخته اند و شيوه پرورشي آنها به صورت چرا در مراتع و کوچ نشيني بوده است . اما با گذشت زمان و استقرار کوچ نشينان و افزايش جمعيت به تدريج واحدهاي دامپروري نيمه صنعتي و صنعتي تاسيس گرديد و به علت وجود منابع غذايي و علوفه اين واحدها افزايش يافت به طوري در سال ۱۳۷۸ مجموع دامهاي گرمسار ۴۴۳۳۰۵ واحد دامي مي باشد و از اين تعداد ۲۳۴۲۹ راس گاو و گوساله و ۲۶۸۵۸۲ راس گوسفند و بز مي باشد و توليدات دامداران غالباً به تهران ارسال مي گردد.
صنعت گرمسار به علت نزدیکی به کلان شهر تهران و برخوردار از خط آهن سراسری در ۲ خط تهران ـ مشهد و تهران گرگان و راه ترانزيتي مشهد بستر مناسبي جهت استقرار صنايع سبک و سنگين را دارا است كه با افتتاح شهركهاي صنعتي و حمايت دولت اين توان شهرستان نيز قابل توسعه است.در بخشی کانسارها و عناصر معدنی گرمسار با برخورداری از تشکيلات گچي ، آهکي و نمكي و ديگر مواد رسوبي در رشته كوههاي شمالي و غربي گرمسار ذخاير فراوان از مواد مذكور نهفته است كه هم اكنون بهره برداري از آنها در غالب شركتهاي تعاوني و شركتهاي سهامي خاص به تعداد فراوان وجود دارد.همچنین در حاشیه جنوبی گرمسار به برکت کوير گرمسار معادن سولفات سديم وجود داد که چند سالي است بهره برداري از آغاز گرديده.معادن دیگری نیز در گرمسار شناسايي شده اما بهره برداري از آنها صورت نمي گيرد از جمله مي توان به معادن آهن ، سرب ، گوگرد ، نفت اشاره نمود.
به طور کلی شهرستان گرمسار در زمینه های کشاورزي ، دامپروري ، صنعت و معدن توانهاي بالقوه فراواني دارد و از لحاظ موقعيت جغرافيايي ، نزديکي اين شهر به تهران يكي از امتيازات مهم آن محسوب مي گردد زيرا كه تهران به عنوان بزرگترين بازار مصرف به راحتي تمامي توليدات مازاد اين شهرستان را جذب مي نمايد . و مشكلي به عنوان فروش محصولات توليد شده در گرمسار احساس نمي شود . لذا سرمايه گذاري در هر يك از بخشهاي اقتصادي فوق الذكر علاوه بر وجود توجيه اقتصادي ، اشتغال زايي مناسبي را براي ساكنين منطقه ايجاد مي نمايد.
جاذبه های گرمسار
مجموعه سیاهکوه: مجموعه سیاهکوه در ارتفاعات سیاهکوه در دامنه شمالی آن واقع شده است که محلی‌ها به آن قصر می‌گویند. اين مجموعه از قصرهای شاه عباس، عين‌الرشيد و حرمسرا تشكيل شده است. کاروانسرای قصر بهرام از مهم‌ترین بناهای سیاهکوه است که در جنوب گرمسار قرار دارد. بنای بیرونی این قصر چهار گوش و دارای چند برج با دو دروازه شمالی و جنوبی است. اطراف این قصر شش برج بنا شده و سر در آن سنگ بزرگ یکپارچه است. درون بنا محوطه بزرگی است که گرداگرد آن ۲۰ اتاق کوچک و یک در بدون روزن با پوشش گچی قرار گرفته است. زمان احداث این کاروانسرا دقیقا مشخص نیست. این بنا در دوران صفویه بازسازی شده است و به همین دلیل به شاه عباسی نیز شهرت دارد. قصر عین‌الرشید در قسمت ميانی فاصله درياچه نمک و کوير بزرگ قرار دارد. خرابه‌های قصر و باغ امروز پوشيده از خارهای بيابانی است. بنای عین‌الرشید از خارج ۸۶ متر طول و حداکثر ۴۷ متر عرض دارد. در دو طرف ایوان ورودی دو تالار وجود دارد که هریک پنج در به حیاط قصر دارند. حرمسرا در یک کیلومتری جنوب شرقی قصر شاه عباسی یا قصر بهرام قرار دارد. این بنا در هنگام مسافرت خاندان سلطنتی، حرمسرا و در سایر مواقع محل سکونت شکارچیان سلطنتی بود. آب آشامیدنی این بنا از چشمه‌های واقع در دامنه سیاهکوه تأمین می‌شد. به نظر می‌رسد این بنا براثر زلزله ویران شده است.
جاده سنگفرش: جاده سنگفرش، جاده‌ای دست ساخته است که در میان پارک ملی کویر در جنوب گرمسار و حد فاصل کویر مرکزی ایران و دریاچه نمک قرار دارد. طول آن ۳۵ و عرض آن پنج کیلومتر است و در مسیر اصفهان به ساری در عهد صفویان ساخته شده است. برای جلوگیری از گزند سیلاب‌ها و زمین‌های گل‌آلود و چسبناک در فصول بارش و عبور سالم کاروان‌ها از میان کویر این جاده احداث شده است. روی این جاده بقایای دو پل سنگی هنوز مشاهده می‌شود. براساس مطالعات تاریخی، این سنگ‌ها به‌وسیله شتر از کوههای سیاهکوه به محل آورده شده است.
کارخانه پنبه: کارخانه پنبه در دو طبقه و پلانی مستطیل شکل از خشت و گل ساخته شده است که برخی آن را با کاروانسرا به‌دلیل معماری ویژه‌اش اشتباه می‌گیرند. این کارخانه در ضلع غربی میدان معلم قرار دارد.
معادن نمک: ۲۷ معدن نمک و تونل نمکی در جاده‌های فرعی گرمسار قرار دارد که درجه خلوص نمک بسیاری از این معادن بالای ۹۸ درصد است. معدن نمک کوهدشت کهن و معدن نمک سالار از زیباترین معادن نمک این منطقه است. قندیل‌های زیبای نمکی در این معادن هرساله گردشگران بسیاری را جذب می‌کند. استان سمنان از دیر باز به‌عنوان یکی از مناطق تأمین‌کننده نمک کشور شناخته شده است.
بنه كوه: بنه کوه در شمال گرمسار به‌دلیل قرار داشتن بر سر راه باستانی گرمسار به مازندران، از نظر تاریخی و نظامی دارای اهمیت ویژه‌ای بوده است. قلعه باستانی استوناوند، ریگ تپه و قلعه گبری از جاذبه‌های این منطقه است. انواع پرندگان و ماهی‌ها در این منطقه و در رودخانه حبله رود زندگی می‌کنند.
قلعه استاناوند ناروهه: قلعه استاناوند ناروهه با قدمت بیش از سه هزار سال مربوط‌به عهد اسماعیلیان در روستای ناروهه واقع شده است. این قلعه در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. برج‌های دیده‌بانی این دژ بر تمامی طول دره و کناره‌های جنوبی رودخانه تا اراضی هموار حاشیه شمالی کویر ناظر است؛ توانایی سازندگان در ساخت این دژ چنان بوده است که مسیر صعب‌العبور آن را با معماری و کاستن و افزودن بر جسم کوه صد چندان کرده است.
خانه تاریخی باقری ها: خانه تاریخی باقری‌ها یا موزه اقوام از یادگاری‌های برجای مانده از عهد قاجار است. این خانه تاریخی در دوطبقه و از خشت خام ساخته شده است. استفاده از آجر های خطایی با بند کشی گچ و خاک منجر به زیبایی بیشتر خانه شده است. هر دو طبقه شبیه به یکدیگر ساخته شده‌اند و طبقه اول پس از ورود به سالن اصلی متشکل از دو اتاق در طرفین سالن است و بعد از گذر از سالن اول برای دسترسی به طبقه دوم باید از دو راهرو منتهی به پله عبور کرد. در سال ۱۳۸۹ از این خانه تاریخی در جهت موزه اقوام بهره‌برداری شد که پوشش و زندگی روزمره اقوام مختلف ساکن در شهر گرمسار را معرفی می‌کند.
امامزاده شمس الدين و اسماعيل (ع): امامزاده شمس‌الدين و اسماعيل (ع) در حوالی سه کیلومتری شمال غربی گرمسار قرار دارد. این بنا از خشت و گل در دوران قاجار احداث شده است و مردمان گرمسار اعتقاد بسیاری به این دو امامزاده دارند. دو آرامگاه درکنار هم قرار دارند و به‌وسیله یک دیوار از هم جدا شده‌اند. هر دو آرامگاه یک گنبد دارد که سطح داخلی آنها گچ‌کاری شده است. كل بنا بر پايه مربع مستطيل ساخته شده است كه در قسمت شرقی آن رواق و ايوانی وجود دارد كه ورودی به بقاع امامزادگان را ممكن می‌سازد. تكنيک ساخت دو گنبد نیز مانند پلاس مربع مستطیل بوده است.
آب‌انبار مسیر امامزاده اسماعیل و شمس‌الدین: آب‌انبار مسیر امامزاده اسماعیل و شمس‌الدین به آب حوض شهرت دارد و قدمت آن به دوران قاجار می‌رسد و از آجر ملات ساخته شده است. این آب‌انبار دارای مخزن و بادگير، پاشير، پلكان و سردر است. سقف پلكان پاشير با آجرهايی به فرم حصيری و به‌صورت ضربی ساخته شده است. برخلاف اكثر آب‌انبارهای منطقه، پلان آن بر پايه مربع مستطيل است و مخزن آن فرم چهار گوشی دارد كه يك ستون در وسط آن تعبيه شده و روی ستون بادگير قرار دارد. تويزه‌هایی از چهار طرف به شکل علامت جمع بر پايه ستون نشسته‌اند و چهار گنبد روی آنها قرار گرفته است و پوشش مخزن را كامل می‌کند.
آب انبار بزرگ: آب انبار بزرگ در مرکز گرمسار در جنوب میدان امام خمینی (ره) و در ضلع شمالی مسجد جامع گرمسار قرار دارد. این آب‌انبار با ۴۰ پله و مخزن استوانه‌ای شکل در دوران قاجار ساخته شده است. عمق این آب‌انبار ۱۴ متر است و از دیدنی‌های تاریخی و محبوب گرمسار محسوب می‌شود.
آب‌انبار ناسار: آب‌انبار ناسار یا همان ۹ حصار در جنوب قلعه ناسار واقع شده است. براساس نوشته بالای سردر این آب‌انبار، سازنده آن مرحوم سيف‌الله معماريان سمنانی است. منبع اصلی اين آب‌انبار از نظر فيزيکی با ساير آب انبارها در سطح استان متفاوت و در نوع خود بی‌نظير است.
روستای رامه: روستای رامه با مناطق طبیعی چشم‌نواز به‌ویژه ارتفاعات آن و حیات وحش متنوع و غنی، از جلوه‌های طبیعی این منطقه است. طبیعت این منطقه واقع در بخشی از منطقه شکار ممنوع خنار است.
روستای قالیباف: روستای قالیباف از نظر اقلیمی از مناطق سرد و معتدل است. پوشش گیاهی منطقه متنوع و از نظر حیات وحش نیز در مجاورت منطقه شکار ممنوع خنار با پوشش جانوری مناسب قرار دارد و از حیوانات شکاری مختلف غنی است. سایر جاذبه‌های تاریخی و طبیعی این منطقه نیز شامل آبشار، جنگل طبیعی بکر و بناهای تاریخی و امامزاده‌هایی که در ارتفاع کوه قرار دارند، می‌شود.
دشت گرمسار: دشت گرمسار یکی از مناطق کویری و صحرایی گرمسار سمنان است که طول شرق به غرب آن ۴۸ کیلومتر و شمال به جنوب آن ۲۷ کیلومتر است و دارای چهار ایل بزرگ به نام‌های زندی، الیکایی، اصانلو و ایل پازوکی است.
کوه اژدها: کوه اژدها یکی از کوههای جالب با چین‌خوردگی‌های عجیب زمین‌شناسی است که بر اثر فعل و انفعالات زمین‌شناسی در طی سالیان دراز به‌وجود آمده است. این کوه نوارهای قرمز، قهوه‌ای و سفید رنگ به شکلی موج‌وار و درهم تنیده‌اند که یک ساختار خاص را پدید آورده‌اند. این چین‌ها در ترکیب بین سنگ ماسه، شن و سنگ جوش ایجاد شده است. ارتفاع این کوه ۱,۲۶۵ متر است.
کویر ریگ جن: کویر ریگ جن منطقه‌ای ناشناخته که از آن به‌عنوان مثلث برمودای ایران هم یاد می‌شود. این کویر مخوف به دلایلی همچون وسعت زیاد و و نبود چشمه یا چاه آب هیچگاه موردعلاقه کاروان‌ها نبوده و همین مورد آن را ترسناک می‌کند، چرا که ناشناخته‌های زیاد در آن وجود دارد. تلماسه‌های فراوان، باتلاق‌های نمکی، شنزارهای روان، پوشش گیاهی بسیار اندک (تنها در مناطق ریگزار) و نبود حیات آنچنانی از جمله ویژگی‌های این ناحیه از ایران عزیز به‌شمار می‌رود.
امامزاده سلطان شاه نظر: امامزاده سلطان شاه نظر یکی دیگر از بناهای تاریخی ساخته شده در دوره قاجار است. که یک ساختمان بی‌نظیر از نظر معماری دارد. معماری این امامزاده به این شکل که دارای طاق‌های جناقی و گنبدی رگ‌مانند تقریبا مخروطی است.
...........................
آرشیو
