بابُلْسَر یکی از شهرهای ساحلی استان مازندران، در شمال ایران، بین دریای مازندران و رشته کوه البرز قرار دارد. این شهر مرکز شهرستان بابلسر است. جمعیت بابلسر براساس سرشماری سال ۹۵ معادل ۵۹٬۹۶۶ نفر می‌باشد. بابلسر با پهنه ۱۳۵۰ هکتار در مصب رودخانه بابلرود و در کرانه جنوبی دریای مازندران و در ۵۲ درجه و ۳۹ دقیقه و ۳۰ ثانیه طول جغرافیایی و ۳۶ درجه و ۴۳ دقیقه عرض جغرافیایی قرار دارد. مردم بابلسر به زبان مازندرانی گویش می‌کنند.
این شهر در مدار معتدل گرم قرار گرفته و ضریب اعتدال این شهر بسیار معتدل است. این ناحیه با میانگین سالیانه دمای ۱۸/۴ درجه سانتیگراد، بارش سالیانه ۷۹۱ میلی‌متر و ۷۹ درصد رطوبت یکی از خوش آب و هواترین مناطق کشور به‌شمار می‌آید. از بادهای محلی این منطقه می‌توان به بادهای دشت وا، گله وا (وا به زبان مازندرانی: باد)، خزری، بادسام، کوسری وا، دشت واستریک، گله واستریک، استرآبادی وا، صورت وز و آفتاب شو اشاره کرد.
از نظر توپوگرافی سراسر بابلسر در بخش جلگه‌ای و در موقعیت ساحلی قرار دارد و از لحاظ ناهمواری عوارض برجسته توپوگرافیک در آن دیده نمی‌شود. تقریباً هموار بوده و با شیب ملایمی از سوی رشته کوه‌های البرز به سوی دریای خزر امتداد دارد. بلندای شهر ۲۱ متر پایین‌تر از سطح دریاهای آزاد و ۷ متر بالاتر از سطح دریای مازندران قرار دارد. طول جغرافیایی بابلسر ۵۲ درجه و ۳۹ دقیقه و عرض آن ۳۶ درجه و ۴۲ دقیقه است.
نام قدیم آن مشهدسر بوده‌است. عده‌ای بر این عقیده‌اند که قدیمی‌ترین نام، مشهد سبز بوده یعنی مشهدی که سبز است. واژه مشهد به خاطر سر امامزاده ابراهیم و شهر مشهد کنونی و امامزاده ابرهیم آمل و واژه سبز به علت سر سبزی، خرمی و زیبایی منطقه بوده و به مرور زمان به مشهدسر تغییر نام یافت. بر اساس سرشماری مركز امار ايران تا اتمام سال ۱۳۹٨ جمعیت این شهر برابر با ١٥٠,٢٢٣ نفر جمعیت بوده‌است. مردم شهر بابلسر به گویش بابلی که گویشی از زبان مازندرانی است صحبت می‌کنند.
فاصله این شهر با تهران اگر از جاده هراز بروید تقریبا ۲۳۱ کیلومتر است و حدودا بعد از ۳ ساعت و نیم به این شهر می رسید. به دلیل همین نزدیکی در دوران پهلوی توجه خاصی به این شهر شد و شهرک های زیبایی اطراف بابلسر ساخته شد که هنوز هم از جاذبه های این شهر محسوب می شوند. دریا و جنگل، آسمان آبی و کلی تفریحات هیجان انگیز و جالب در شهر ساحلی بابلسر وجود دارد.
آب و هوای این شهر مثل اکثر شهرهای ساحلی مازندران معتدل است و از خوش آب و هوا ترین شهرهای ایران محسوب می شود. این شهر در همه فصل های سال جذابیت خاصی دارد. بابلسر در بهار مثل همه شهرهای شمال بهترین و مطبوع ترین هوا را دارد که نفس کشیدن در این هوا به آدم روح زندگی می دهد. در اواسط تابستان هوای بابلسر مرطوب و گرم می شود که البته ساحل و دریای بابلسر و خنکی نسیم رودخانه در شب های تابستان باز هم تعداد زیادی از مسافران را به خود جذب می کند. بابلسر در پاییز شهری بارانی است که یک لطافت خاصی دارد. زمستان هم در بابلسر شاهد سرمای سخت و طاقت فرسا نخواهید بود.
یکی دیگر از تفریحات بابلسر قدم زدن در شهر و خرید از صنایع دستی مغازه ها و دیدن بازار محلی شهر است. بعد از اینکه از دیدن دریا حسابی حال کردید یک دوری در شهر بزنید. یک سر به بازار شهر بابلسر بزنید و از صنایع دستی بابلسر دیدن کنید و بازار محلی بابلسر را هم فراموش نکنید. ترشی های خوشمزه و غذاهای محلی را امتحان کنید. اگر وارد بازار محلی بابلسر شوید این امکان را دارید که با لهجه و فرهنگ شمالی ها بیشتر آشنا شوید. یکی از فایده های سفر به همین آشنایی با فرهنگ های مختلف است. بازار بابلسر و مغازه های صنایع دستی با خیابان رودخانه چندان فاصله ندارد و شما می توانید در طول ۲ یا ۳ ساعت همه این قسمت ها را قدم بزنید و دیدن کنید و برای دوستانتان سوغاتی بخرید.
ترشی های مختلف شمال بخصوص سیر ترشی از پرطرفدارترین محصولات این شهر هستند و همچنین نوعی دلال که به ماست یا مرغ و ماهی شکم پر اضافه می کنند و از سبزی های محلی مازندران درست می شوند هم از محصولات خاص مازندران است. انواع آش های ترش محلی و خورشت دانه انار هم از غذاهای محلی این منطقه می باشند. پیشنهاد می کنم اگر به دنبال استفاده از محصولات ارگانیک هستید از فروشنده های محلی این منطقه خرید کنید.
اقتصاد شهرستان بابلسر بیشتر بر زراعت، دامداری و ماهى‌گیری استوار است. مهم‌ترین محصولات آن برنج، گندم، مرکبات، تره‌بار و برخى اقلام میوه است که افزون بر تأمین نیاز محل، به نقاط دیگر نیز صادر مى‌شود.
بابلسر در ابتدای سدة ۱۱ق و پس از آن دارای بندرگاه بوده است. شاه عباس صفوی که در ۱۰۰۷ق، و نیز ۱۰۱۶ق، چند روزی را در آنجا اقامت کرده است، در سفر دوم خود، به وصف کشتیهای بزرگ و کوچکى که در انتظار رسیدن زمان مناسب کشتیرانى بوده‌اند، پرداخته است .برخى کسان از برج بزرگ مشهدسر که بر فراز تپه جای داشته، و توسط استپان رازین از میان رفته است، یاد کرده‌اند. استپان رازین فرمانده قزاقهای شورشى [ایالت دُن] برضد نظام فئودالى روسیه بود که در بهار ۱۶۶۷م به‌حملاتى در مسیر ولگا و دریای خزر در این حمله، وی شهرهای سواحل غربى و جنوبى دریای خزر را غارت کرد و عده‌ای از مردم این شهرها را به اسارت گرفت . در دوره نادری، محمدخان افشار از سوی نادرشاه فرمان یافت تا به یاری آلتون (انگلیسى) که به دین اسلام درآمده، و از سوی نادرشاه سمت دریا بیگى یافته بود، در مشهدسر (بابلسر) کشتى بسازد و در دریای خزر به کارگیرد .
مورخان محلى سدة ۱۱ق مازندران در شرح درگیریهای میان حاکمان محلى مشهدسر اشاراتى دارند. این شهر در دورة قاجار، بندر کشتیرانى و بازرگانى بار فروش (بابل)، و از بنادر شرقى دریای خزر بوده است ؛ چنانکه کمپانى «قفقاز و مرکوری» که با کمک مالى دولت روسیه از اوایل دهة ۱۸۶۰م، سفرهای پستى و حمل مسافر را از باکو به بنادر ایرانى دریای خزر آغاز کرده بود، شعبه‌ای در مشهد سر داشت. از مشهدسر کالاهای بسیاری همچون ابریشم، پنبه و برنج مازندران به روسیه صادر، و کالاهای روسى مستقیماً بدانجا وارد مى‌شده است .
بابلسر در ابتدای سده کنونى از مراکز مهم تجاری ایران محسوب مى‌شد، با اینهمه، فاقد لنگرگاه مناسبى برای پهلو گرفتن کشتیهای بزرگ بود؛ به همین سبب، اینگونه کشتیها در فاصلة دورتری از ساحل لنگر انداخته، بارهای خود را توسط زورق به اسکلة گمرک منتقل مى‌نمودند. بابلسر همچنین از مراکز عمدة شیلات و خاویار شمرده مى‌شد. بسیاری از جهانگردانى که به شمال ایران سفر کرده‌اند، در خاطرات خود به این شهر، به ویژه به بازرگانى آن اشاره دارند با کاهش روابط بازرگانى میان ایران و شوروی، و رونق یافتن تجارت در بنادر دیگر مانند بندر انزلى در گیلان واین شهر مدتى موقعیت خود را از دست داد . اما امروزه بابلسر یکى از بنادر معتبر و از گردشگاههای زیبای کشور به شمار مى‌آید .
جاذبه های بابلسر
امامزاده ابراهیم (ع): یکی از جاذبه‌های ارزشمند مذهبی در شهرستان بابلسر، آرامگاه مطهر امامزاده ابراهیم (ع) از فرزندان امام موسی (ع) است که به «ابوجواد» نیز شناخته می‌شود. روایت است که ایشان همراه با خواهرشان در بازار محله مشهدسر مدفون شده‌اند. عمارت آرامگاه، ساختمانی است به‌صورت هشت ضلعی که گنبد آن به‌شکل هرمی با عظمت روی بنای بقعه سوار شده است. به نظر می‌رسد که قدمت این آرامگاه به قرن نهم هجری قمری بازمی‌گردد و همین امر نشان از تاریخچه طولانی بابلسر دارد. از ویژگی‌های این بنا وجود درهای نفیس و ارزشمند، صندوقی چوبی و کتیبه‌های متعدد است که بر ارزش آن افزوده است.
پل معلق بابلسر: سازه‌ای متعلق به دوران حکومت پهلوی اول در شهرستان بابلسر و در خیابان پاسداران این شهر شمالی قرار دارد که امروزه یکی از جاذبه‌های گردشگری کشور تبدیل شده است. «پل معلق بابلسر» که نام این اثر تاریخی است، از جنس فلز به‌صورت معلق و در سال۱۳۱۳ پیش از وقوع جنگ جهانی دوم به همت کارشناسان کشور سوئد و آلمان احداث شد. قرارگیری این اثر تاریخی با طولی بالغ بر ۸۰ متر، ارتفاعی برابر با ۱۶ متر و عرض هشت متر روی رود زیبای «بابلرود» زیبایی دو چندانی به آن بخشیده و لقب نخستین پل ماشین‌رو را به خود اختصاص داده است.
پارک وحش بابلسر: در خیابان دریا، مجاورت مرکز سرطان‌شناسی شهرستان بابلسر، یکی دیگر از مکان‌های دیدنی بابلسر قرار گرفته است که به‌صورت خصوصی اداره می‌شود. در واقع این جاذبه، «پارک وحش» این شهر ساحلی است که مسئولان آن، حیواناتی همچون گرگ، شیر، شتر، گوش‌سیاه، خرس، میمون و حیوانات دیگری را نگاه می‌دارند.
رودخانه بابلرود و اسکله‌های قایق‌رانی: قطعا رودخانه زیبای «بابلرود» یکی از اصلی‌ترین جاذبه‌های توریستی و گردشگری در بابلسر است که باعث تفکیک این شهرستان به دو قسمت شده است. مکانی که خوشبختانه با ایجاد امکانات و تسهیلات مناسب تفریحی در پیرامون آن، یکی از محبوب‌ترین مکان‌های تفریحی در این شهرستان زیبا است. پارک و فضای سبزی که پیرامون رودخانه ایجاد شده است در کنار اسکله‌های قایق‌رانی، سفره‌خانه، رستوران و کافی‌شاپ، زیبایی و محبوبیت این منطقه را دو چندان کرده است.
منطقه ساحلی میرود بابلسر: در فاصله دو کیلومتری از «بهنمیر» از توابع شهرستان بابلسر، منطقه‌ای بکر، سرسبز، جنگلی و برخوردار از چشم‌اندازی زیبا و خیره‌کننده قرار دارد که به «منطقه گردشگری میرود» شهرت یافته است. این نقطه از خاک کشور در یک چهارراهی قرار گرفته است که به بابل، قائمشهر، کیاکلا و بابلسر متصل می‌شود. جالب است بدانید که میرود، عنوان منطقه‌ی نمونه‌ی گردشگری بابلسر را به خود اختصاص داده است. از مهم‌ترین ویژگی‌های این منطقه می‌توان تسهیلات ارائه شده مانند آلاچیق‌ها، سکوهای نصب چادر، رستوران، سرویس بهداشتی و پارک مخصوص کودکان اشاره کرد که این مکان را برای اقامت موقت مسافران و گردشگران به مکانی مناسب تبدیل کرده است.
منطقه توریستی کرفون-بابلسر: «منطقه توریستی کرفون-بابلسر»، یکی از مناطق بکر با چشم‌اندازی بی‌نظیر در شهرستان بابلسر است که در فاصله ۱۳ کیلومتری از جاده ساحلی بابلسر به ساری، قرار گرفته است. آرامش کم‌نظیر، غروب زیبای خورشید، ساحل زیبا و صدای امواج خروشان لذتی شگرف را به مسافران و گردشگرانی که در این منطقه حضور می‌یابند، خواهد بخشید. از امتیازات ویژه این منطقه می‌توان به شرکت تعاونی پره کرفون، اشاره کرد که در ساحل قرار گرفته و مسافران می‌توانند با خیالی آسوده، ماهی‌های تازه دریای خزر را تهیه کنند.
شهرک ساحلی خزر شهر: یکی از مناطق گردشگری و توریستی در شهرستان بابلسر، در کیلومتر ۶ از این شهرستان به فریدونکنار قرار دارد که به «شهرک خزر شهر» شهرت یافته است. این شهرک که متشکل از بخش شمالی و جنوبی است، به‌دلیل فاصله کم از تهران، یکی از مناطق اصلی گردشگری در فصل تابستان و روزهای تعطیل است. آب و هوای فوق‌العاده، قرارگیری در مجاورت دریا و طبیعت کم‌نظیر از جمله ویژگی‌های ارزشمند این شهرک است. جالب است بدانید که گردشگران برای ورود به این شهرک توریستی، ملزم به داشتن کارت ورود هستند که باید پیش از عزیمت به این منطقه، به تهیه آن بپردازند.
روستای گالشکلا: یکی از جاذبه‌های گردشگری و جاهای دیدنی بابلسر، روستای زیبای گالشکلا در بهنمیر از توابع بابلسر است که در فاصله‌ی یک کیلومتری از آن قرار گرفته است. این منطقه از بابلسر را به نام بهشت دامداران می‌خوانند. آب و هوای مطبوع، سرسبزی و نشاط طبیعت پیرامون روستا، چشم‌انداز زیبا و دیدنی و میهمان‌نوازی مردم روستا باعث شده است که گردشگران و مسافران به این ناحیه از شمال کشور سفر کنند.
سد لاستیکی عرب خیل: یکی دیگر از تفرج‌گاه‌های محبوب و دوست‌داشتنی بابلسر، در بهنمیر قرار دارد که به «سد لاستیکی عرب خیل» شهرت یافته است. پیرامون این سازه که دارای طولی بالغ بر ۵۰ متر و ارتفاعی برابر با سه متر از سطح رودخانه است، دارای چشم‌اندازی زیبا و مناظری قابل‌توجه است که امروزه به یکی از استراحتگاه‌های مناسب برای مسافران و گردشگران تبدیل شده است. جالب است بدانید که تامین آب این سد توسط رودخانه‌ی «تالار» صورت می‌پذیرد که از رشته‌کوه البرز سرچشمه گرفته و با عبور از شهرهای قائمشهر، کیاکلا و سوادکوه، به سد عرب خیل در بهنمیر سرازیر شده و پس از طی کردن بخش‌های غرب، شرق و جنوب بهنمیر، در ساحل میرود وارد دریای خزر می‌شود.
سقانفارها: سقانفارها، سقانپار یا سقاتالار بناهای هستندکه در استان مازندران جهت مراسم سوگواری در ماه محرم استفاده می‌شود. این بناها آلونک‌های کوچک و چوبی هستند که در دو طبقه ساخته می‌شوند که طبقه‌ی اول جایگاه خانم‌ها و طبقه‌ی دوم جایگاه آقایان در مراسم‌های عزاداری است. نمونه‌های دیگری از این بناها به ساق نما در زمین‌های کشاورزی و برای نگهبانی محصولات به کار میرود. در بابلسر نیز تعدادی سقانفار در روستاها وجود دارد. درسفر به بابلسر می‌توانید این سقانفارها را که قدمت قاجاری دارند در روستای این شهر به‌ویژه در ماه عزاداری محرم و صفر ببینید.
سقانفارهای بابلسر عبارت‌اند از:
آرمیج کلا در روستای آرمیج کلا، بخش رودبست، دهستان پازوار قرار دارد.
اسپی کریم کلا در بخش فریدون کنار، دهستان امامزاده عبدا، در روستای اسپی کلای کریم کلا واقع است
شرمه کلا در بخش رودبست، دهستان خشکرود، روستای شرمه کلا قرار دارد
علی آباد در بخش مرکزی بابلسر، دهستان بابلرود، روستای علی آباد واقع است. در این روستا تکیه ای نیز از دوران قاجاریه وجود دارد.
ولیک رود پشت در بخش رودبست، دهستان خشکرود، روستای ولیک رود پشت قرار دارد.
مدرسه تاریخی نرجس: قدمت مدرسه‌های تاریخی بابلسر به دوران اول پهلوی می‌رسد. مدرسه‌های نور دانش، شاهد، عفاف در خیابان فلسطین شهر قرار دارند و مدرسه نرجس قدیمی‌ترین آن‌ها است. مدرسه نرجس که در گذشته به آن احمدیه می‌گفتند در مرکز این شهر قرار دارد. بابلسر مربوط به دوره پهلوی اول است و در بابلسر، مرکز شهر واقع شده و این اثر در تاریخ ۷ مرداد ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۹۳۶۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. بر اساس تزیینات معماری قدمت این مدرسه به دوران پهلوی برمی‌گردد. جهت جلوگیری از نفوذ رطوبت به بنا ساختمان روی نیم طبقه احداث گشته است. اتاق مدیریت احمدیه در وسط قرار دارد و اطراف آن را پنجره ها درها احاطه کرده است که این شیوه از ویژگی‌های معماری دوران پهلوی است.
برج قدیمی ساعت، نماد بابلسر: برج قدیمی ساعت بابلسر در خیابان فلسطین یا کاخ این شهر قرار دارد. این برج ساعتی که در سال ۱۳۶۸ خورشیدی با شماره‌ی ۲۰۶۸۸ به ثبت ملی رسیده است در دوره پهلوی اول ساخته شده و بنای آن را به شیخ سید صالح صالحی مشهد سری بزرگ خاندان صالحی بابلسر نسبت می‌دهند. این برج در حال حاضر آسیب‌دیده است و نیاز به مرمت و بازسازی دارد.
میدان مجسمه: میدان مجسمه یکی از میدان‌های قدیمی و اصلی که در حال حاضر اسم آن به میدان عاشورا تغییر کرده است. این میدان جزو آثار ملی بابلسر است.
کازینو، از هتل تا بیمارستان: هتل کازینو که در سال ۱۳۲۹ خورشیدی بنا شد در حال حاضر به بیمارستان تخصصی سرطان شهید رجایی بابلسر تبدیل شده است. این هتل مربوط به دوران پهلوی دوم است.
ساختمان بهداری: این ساختمان که در مرکز بابلسر واقع است از دیگر بناهای مربوط به دوره اول پهلوی است در خردادماه ۱۳۵۹ خورشید با شماره‌ی ۱۵۳۱ ثبت ملی شده است. این بنا اکنون شبکه بهداشت و درمان شهر است.
دانشگاه مازندران: دانشگاه دولتی مازندران در بابلسر پیش از انقلاب رضا شاه کبیر نام داشت و از بناهای باقی مانده از دوران پهلوی اول است. عمارت سازمان مرکزی این دانشگاه که در نزدیکی پل معلق قرار دارد، مهمان‌خانه‌ای در میان باغ بوده است و دانشکده ادبیات نیز در سال ۱۳۷۸ جزو آثار ملی ایران قرار گرفت.
..........................
آرشیو
