تُربَتِ حیدریّه یکی از شهرهای استان خراسان رضوی و مرکز شهرستان تربت حیدریه است. وسعت شهرستان تربت حیدریه، حدود ۲۴ هزار کیلومتر مربع است. تربت حیدریه در ۱۴۵ کیلومتری جنوب مشهد و ۱۰۰۵ کیلومتری تهران است و ارتفاع آن ۱۳۳۳ متر از سطح دریا است. تربت حیدریه از شرق به شهرستان‌های زاوه، تربت جام و رشتخوار، از غرب به کاشمر و از شمال به مشهد و نیشابور و فریمان و از جنوب به شهرستان مه ولات منتهی می‌شود. نام تربت حیدریه به اعتبار نام قطب‌الدین حیدر تونی بر واژه اصیل و ایرانی زاوه در قرن نهم و بعد از آن غلبه یافت. این شهرستان در حال حاضر دارای ۲۲۵ هزار نفر جمعیت است و همچنین گسترش شهر باعث در بر گرفتن روستاهایی مانند ملکی، حیدرآباد، بنهنگ، ده پایین و منظر شده‌است.
تربت حیدریه را عموما با نام زعفران یا ابریشم نیز می‌شناسند؛ چراکه اولین قطب تولید زعفران در جهان و پایتخت ابریشم در ایران است. از آنجا که این شهر در مسیر مشهد قرار گرفته است، سالانه گردشگران بسیاری به آن سفر می‌کنند. تربت حیدریه علاوه بر زعفران و ابریشم، با توجه به موقعیت جغرافیایی و پیشینه تاریخی‌اش، آثار و دیدنی‌های طبیعی و تاریخی بسیاری دارد.
این شهرستان دارای چهار بخش کدکن، بایگ، جلگه‌رخ و مرکزی است و همچنین دارای هشت دهستان و ۱۵۰ روستای قابل سکنه می‌باشد. تربت حیدریه دارای دو شهرک صنعتی است و مهم‌ترین واحدهای تولیدی صنعتی شهرستان شامل کارخانه قند تربت حیدریه، طلای زرمهر ، کاشی زرین، کائولن و محصولاتی چون شیر و فرآورده‌های لبنی، آرد، زیره و پنبه پاک کنی، خوراک دام ،سردخانه بزرگ سه هزار تنی و کارگاه‌های ابریشم کشی است. همچنین وجود منابع سیلیس، باریت، منیزیت، آگات، طلا، فیروزه شهرستان تربت حیدریه را جزو قطب‌های معدنی استان خراسان رضوی قرار داده است. بایگ، یکی از شهرهای تربت حیدریه مرکز ابریشم ایران نام گرفته و بالغ بر ۸۰٪ ابریشم کشور در این محل تولید می‌شود. هرچند واردات بی‌رویه پیله چینی صنعت نوغانداری تربت حیدریه را تهدید می‌کند. پسته و بادام نیز از دیگر محصولات کشاورزی این منطقه‌است. معادن طلای زرمهر تربت حیدریه که در روستای زرمهر واقع شده‌است، تولیدکننده اولین شمش‌های طلا در کشور است که در بازار بورس اوراق بهادار تهران معامله می‌شوند.
تربت حیدریه در قدیم با نام زاوه و همچنین ولایت رخ شهرت داشته‌است. پیشینه تاریخی تربت حیدریه به نام زاوه به دوران قبل از اسلام و دوره اشکانیان برمی گردد و به مناسبت مقبره قطب‌الدین حیدر از معاصرین عطار و از صوفیان قرن ششم هجری بوده به این نام خوانده شده‌است. قطب‌الدین حیدر، از مشاهیر عرفان اواخر قرن ششم و اوائل قرن هفتم (درگذشتهٔ ۶۱۸ ه. ق)، سرسلسلهٔ طریقت حیدریه، از ترکستان به زاوه مهاجرت کرد و در همان‌جا درگذشت و مدفون شد و شهر به حرمت او به تدریج تربت قطب‌الدین حیدر و بعدها تربت حیدری نام گرفت، و سرانجام به تربت حیدریه معروف شد. مزار وی هم اینک یکی از جاذبه های گردشگری این شهر است. بنای زاوه را به زوطهماسب نسبت می‌دهند. براساس شواهد و کشفیات باستان شناسی در اطراف شهرستان تربت (بویژه غار ماه‌پری، سنگ نگاره های کدکن و سفال های مکشوفه از چندین محوطه تاریخی) حکایت از وجود زیستگاه هایی در هزاره های چهارم و پنجم قبل از میلاد در این منطقه دارد.[۱۰] اولین گزارش‌ها از منطقه زاوه را در منابع تاریخ پس از اسلام می‌بینیم. در جریان فتح خراسان اشاره بر آن است که خلیفه سوم، عبدالله بن عامر را مأمور خراسان کرد. این عامر رخ، زاوه، خواف، اسفراین، و ارغیان در نیشابور را فتح کرد تا به تختگاه نیشابور رسید. از دقت در گزارش‌های جوینی و عبدالله بن فضل‌الله، در می‌یابیم که زاوه نخستین شهری بوده‌است که درگیری پیش‌بینی نشده‌ای را بر دشمن تحمیل کرد و به قیمت سقوط خود افتخار آفرید. مردم زاوه نخستین قربانیان حمله سراسری مغول‌ها بودند مقارن همین ایام قطب الدین حیدر عارف مشهور قرن ششم که از مدت‌ها پیش در شهر زاوه اقامت گزیده بود درگذشت. تربت حیدریه پس از دوره صفوی به صورت شهر درآمد. در واقع شهر در حدود دویست سال پیش یعنی دوره حاکمیت اسحاق‌خان قرایی از خوانین و رجال سیاسی عصر قاجاریه رونق گرفت. اسحاق خان به مرمت و آبادانی شهر پرداخته و آن چنان تحولی در شهر به‌وجود آورد که این شهر تا مدت‌ها به تربت اسحاق‌خان معروف بوده‌است. تا پیش از جنگ جهانی دوم، کنسولگری‌های انگلستان و روسیه در تربت حیدریه و در منطقهٔ باغ‌سلطانی شهر مشغول فعالیت بوده‌اند.
تربت حیدریه با وسعت ۶۱۷۵ کیلومتر مربع در جنوب غربی مشهد و در مدار ۵۹ درجه و ۱۲ دقیقه طول شرقی ۳۴ درجه و ۱۷ دقیقه عرض شمالی قرار دارد. ارتفاع آن از سطح دریا ۱۳۳۳ مترو بلندترین قله آن، قله ملکان به ارتفاع ۳۰۱۳ متر می‌باشد. تربت حیدریه با مرکز استان، شهرستان مشهد حدود ۱۴۰ کیلومتر، با تهران ۱۰۸۶ کیلومتر فاصله دارد و دارای سه بخش به نام‌های رباط سنگ، بایگ و کدکن است. بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۱۴۰٬۰۱۹ نفر (در ۴۳٬۰۲۹ خانوار) بوده‌است که از این نظر رتبه چهارم استان را داراست.[۱] جمعیت کل شهرستان تربت حیدریه ۲۲۴٬۶۲۶ نفر است. تا پیش از سال ۱۳۶۴ شهرستان تربت حیدریه رتبه دوم استان خراسان را از نظر جمعیت داشت که با تفکیک آن به ۶ شهرستان و واگذاری بخشی از کدکن به نیشابور رتبه آن به پنجم تنزل یافت.
در ارتفاعات شهرستان تربت حیدریه درخت‌هایی همچون پسته، تاغ، بادام و زرشک دیده می‌شود. از گونه‌های گیاهی می‌توان از کام تیغ، گرگ تیغ، انواع گونه‌های گز، کاروان کش، بومادران، آویشن، کنگر و کلپوره نام برد. از پستانداران این ناحیه می‌توان به خارپشت ایرانی، جوجه‌تیغی گوش‌دراز، خفاش نعل اسبی، خفاش بال سفید، دوپای کوچک،موش صحرایی، تشی، خرگوش، پایکا، گرگ، شغال، روباه معمولی، کفتار، گربه وحشی، گربه پالاس و قوچ اشاره کرد. از پرندگان می‌توان پیغو، سارگپه، عقاب، دلیجه، لیل، کبک، قمری،سیاه سینه یا سینه سرخ، پرستو، ماهی خورک، سبزقبا و انواع گنجشک سانان را نام برد. از خزندگان می‌توان به مارهای سمی‌همچون کفچه مار، مار جعفری، و از مارهای نیمه سمی به تیرمار، آلوسر و از مارهای غیر سمی به کورمار، مار آتشی اشاره کرد. از سوسماران انواع آگاما، اسکینک و نیز بزمجه بیابانی مشاهده می‌شوند.
مردم تربت حیدریه به زبان فارسی و با گویش خراسانی صحبت می‌کنند. لهجه مردم تربت حیدریه نزدیکی زیادی به لهجهٔ دیگر شهرهای خراسان به خصوص لهجه مشهدی دارد. کتاب شعرهایی نیز با لهجه تربتی همچون سمندر خان سالار نوشتهٔ علی اکبر عباسی فهندری و همچنین فریاد تربتی اثر محمد قهرمان تألیف شده‌اند.
از میان ۲۸ شهر استان خراسان رضوی، تربت حیدریه یکی از بحرانی‌ترین شهرهای استان در زمینه کم آبی محسوب می‌شود. در حدود ۹۲ درصد از منابع آبی تربت حیدریه در بخش کشاورزی و مابقی در بخش صنعت و مصارف خانگی استفاده می‌شود، که این آمار لزوم استفاده از روش‌های آبیاری نوین از جمله آبیاری قطره‌ای، استفاده از لوله‌های دریچه‌دار، آبیاری زیرزمینی و همچنین استفاده از تصفیه‌خانه فاضلاب را گوشزد می‌کند. در حوزه تأمین منابع آب از حداکثر ظرفیت آبی شهرستان استفاده شده و حتی از چاه بحران در شرایط بحرانی استفاده می‌شود. بررسی مطالعات دشتی تربت حیدریه و زاوه بیانگر آن است که از حیث منابع آبی این شهرها وضعیت بحرانی را هم رد کرده و به مرز تنفس رسیده‌اند. کاهش بارندگی و خشکسالی و کشت محصولاتی که به آب فراوان نیاز دارند همچون چغندر، هندوانه، خربزه، پنبه و همچنین حفر بیش از حد چاه آب از دلایل بحرانی شدن دشت‌های تربت حیدریه هستند. لزوم تغییر اقتصاد شهرستان از کشاورزی به اقتصاد مبتنی بر خدمات و گردشگری و تغییر شیوه کشاورزی از راه‌های برون رفت این شهرستان از بحران آب است. برای حل بحران آب آشامیدنی در تربت حیدریه و دیگر شهرهای خراسان راهکار دیگری نیز تحت عنوان تجهیز شهرستان چابهار به آب شیرین کن و انتقال آن به خراسان ارائه شده‌است که با توجه به قیمت تمام شده بسیار بالای آن و همچنین مدعی شدن دیگر شهرهایی که در مسیر انتقال آب قرار دارند برای تصاحب آّب، این طرح را عملاً غیرممکن می‌سازد.
از صنایع دستی تربت حیدریه می‌توان به آهنگری، مسگری، نمدبافی، حصیربافی، مصنوعات چرمی و همچنین فرش بافی اشاره کرد، و به سبب پرورش کرم ابریشم، چله کشی ابریشم نیز رواج دارد. مینیاتور و سیاه قلم، ترمه، گلیم، فرت بافی، زیورآلات، چرم دوزی، تراش سنگ، رودوزی سنتی، تابلو و تابلو فرش از دیگر محصولات تولیدی در تربت حیدریه است.
تربت حیدریه پیش از انقلاب صاحب چهار سینما به نام‌های فردوسی، تاج، سعدی، مولن روژ بود که پس از انقلاب به غیر از سینما تاج بقیهٔ آن‌ها تعطیل شدند و تا سال ۱۳۸۴ سینما بیست و دو بهمن(تاج سابق) که با دارا بودن هزار صندلی یکی از منحصر به فردترین سینماهای ایران قلمداد می‌شد در تربت حیدریه فعال بود که در آن سال به بهانه بازسازی و ترمیم تخریب شد اما مراحل بازسازی آن هرگز آغاز نگردید. در سال ۱۳۹۳ طرح تجهیز سالن اندیشه در این شهر برای بهره‌برداری از آن به عنوان سالن سینما با ظرفیت ۲۳۲ نفر آغاز شد و از آن زمان به بعد این سالن به صورت محدود به اکران فیلم‌های سینمایی روز ایران می‌پردازد.
تربت حیدریه با تولید بیش از ۵۰ تن زعفران خشک اولین منطقه از لحاظ تولید زعفران در دنیا است. ایران در مجموع با تولید ۱۵۰۰–۱۷۰۰ تن زعفران بزرگترین کشور تولیدکننده زعفران در جهان محسوب می‌شود و استان خراسان رضوی بیشترین مقدار زعفران تولیدی کشور را دارا می‌باشد به نحوی که در سال ۱۳۸۶ بیش از ۴۱هزار هکتار از اراضی این استان زیر کشت این محصول قرار گرفت.
تربت حیدریه دارای معادن غنی و متنوع بیش از ۲۳ نوع ماده معدنی می‌باشد و در بخش صنعت دارای صنایع بزرگ از جمله کارخانه سیمان زاوه، طلای زرمهر، قند و فولاد است. واحدهای تولیدی شهرستان شامل کارخانه سیم رضا، کارخانه مس توس، کارخانه آرد والسی، کار خانه آرد بهنام، کارخانه فرش آرا، کارخانه ایران نکتار، زیره پاک کنی و پنبه پاک کنی طلای سفید، کارخانه کائولن، مجتمع فولاد رخ، مجتمع فولاد تربت حیدریه شرکت تولیدی فراورده‌های لبنی شیر رضوان، کارخانه شیر کامل، کار خانه قند تربت حیدریه، کار خانه کاشی زرین، کارخانه شیر پاکان رضوان، سر دخانه بزرگ سه هزار تنی و کار گاه‌های ابریشم کشی، شرکت سیمان زاوه تربت، کارخانه خوراک دام رخ، کارخانه خوراک دام زاوه، مجتمع صنایع تبدیلی رادوار توس، کار خانه ماکارونی مهسان، شرکت زعفران کیان توس، کارخانه خوراک دام خراسان، کار خانه نمک سرهنگ، کار خانه گچ رخ، معدن طلای بایگ، معدن سنگ بایگ، معادن کائولن، می‌باشد. همچنین وجود معادن غنی سیلیس به عنوان غنی‌ترین منابع سیلیس جهان-باریت، منیزیت-آگات-بنتونیت-کالک-خاک‌های صنعتی-گل سفید-گچ-آهک-کرومیت-منگنز-مس-نقره-طلا-فیروزه و سنگ‌های تزئینی (تراورتن-گرانیت-مرمر) شهرستان تربت حیدریه را در زمره یکی از قطب‌های معدنی استان خراسان رضوی قرار داده است.
مهم‌ترین سوغاتی‌های تربت حیدریه زعفران، پسته ،بادام، گردو و خشکبار هستند. همچنین نوعی حلوا به نام حلوا جوزی (حلوا گردویی) در بخش بایگ تربت حیدریه از دیگر سوغات‌های این شهرستان است. به دلیل تنوع هوایی گیاهان مختلفی همچون کنگر، انواع گون، انواع درمنه، لاله و ریواس در منطقه می‌روید. از گیاهان دارویی می‌توان به گل گاوزبان، کلپوره، آویشن، گل ختمی، و کما اشاره کرد، که این گیاهان دارویی نیز می‌تواند جزو سوغات شهرستان در نظر گرفته شود.
قرار گرفتن تربت حیدریه در میانه استان خراسان رضوی و ترانزیت شمال-جنوب باعث شده‌است این شهر از موقعیت استراتژیک بسیار مهمی برخوردار باشد. موقعیت شهرستان تربت حیدریه به گونه‌ای است که از همهٔ راه‌های مواصلاتی مهم فاصله کمی داشته و کوریدور شمال به جنوب و شرق به غرب محسوب می‌شود. تربت حیدریه و شیراز دو مرکز دریافت و انتقال مایکروویو در ایران بوده که از لحاظ توپوگرافی بهترین موقعیت را داشتهاند. این ویژگی منحصر به دو شهر مذکور بوده و تمامی خطوط دیتا و اینترنتی ایران از این دو نقطه مخابره می‌گردد.
هم اکنون حدود ۷۵۰ تاکسی زرد در این شهر خدمت‌رسانی می‌کنند و با توجه به استقبال مردم از اسفند سال ۹۴ تاکسی بی‌سیم در سطح شهر به بهره‌برداری رسید. همچنین تاکسی‌های اینترنتی اسنپ و تپسی نیز بدر این شهر فعال هستند. سازمان اتوبوسرانی تربت حیدریه از سال ۱۳۷۹ آغاز به کار کرده‌است و در این مدت توانسته جایگاه خود را در میان مردم بیابد. ۶۸ دستگاه اتوبوس در ناوگان اتوبوسرانی تربت حیدریه موجود است که ۲۲ دستگاه آن در اختیار سازمان و بقیه به بخش خصوصی واگذار شده‌است. هم‌اکنون ۲۴ خط که ۱۱ خط آن درون‌شهری است روزانه ۱۱ هزار نفر را در مسیرهای درون‌شهری جابجا می‌نمایند. البته به دلیل رفع راه‌بندان و روان‌سازی تردد درون شهری، ایستگاه‌های اتوبوس را از مرکز شهر دور کرده‌اند که دسترسی آسان به ایستگاه اتوبوس را برای شهروندان کمی دشوار کرده‌است. تربت حیدریه از سال ۸۴ به راه‌آهن سراسری متصل شده که ایستگاه آن واقع در روستای شترخسب در ۵ کیلومتری تربت‌حیدریه است. همچنین ایستگاه راه‌آهن تربت حیدریه بزرگترین ایستگاه صادرات ریلی سیمان کشور است که ظرفیت بارگیری ریلی سیمان در آن بیش از دوهزار تن است با توجه به موقعیت تربت حیدریه ایستگاه راه‌آهن آن از پتانسیل بسیار زیادی برای پیشرفت برخوردار است.
جاذبه های تربت حیدریه
غار ماه پری: غار ماه‌پری از زیستگاه‌های اولیه انسان‌ها به‌شمار می‌رود که در میان کوه واقع شده است. این غار در ۱۹ کيلومتری شمال غربی تربت حيدريه و در نزديکی روستای صنوبر قرار دارد. اکتشافات باستان‌شناسی نشان می‌دهد که انسان ماقبل تاریخ در این غار زندگی می‌کرده است.
منطقه گردشگری رودخانه حصار: منطقه گردشگری رودخانه حصار در ۵۰ کیلومتری غرب تربت حیدریه و جنوب روستای رودمعجن واقع شده است که منطقه‌ای سرسبز و خوش آب و هوا برای گردشگران به‌شمار می‌رود.
آبشار رودمعجن: آبشار رودمعجن، آبشاری با ارتفاع ۲۸ متر در ۴۸ کیلومتری غرب تربت حیدریه است که در فصل بهار و تابستان گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند. این آبشار در میان دیواره‌ای بلند از کوه واقع شده است و آب با شدت بسیاری بر زمین فرو می‌ریزد. زیبایی‌های طبیعی این آبشار آن را به بهشت گردشگری تربت حیدریه مشهور کرده است.
منطقه شکار ممنوع بزمای: منطقه شکار ممنوع بزمای با وسعت ۲۸ هزار هکتار در هشت کیلومتری جنوب شرقی تربت حیدریه قرار دارد. گونه‌های گیاهی متنوعی در این منطقه کوهستانی همچون چوبک، کلاه میرحسن، میخک کوهی، شکرتیغال، فرفیون، ریواس، گون و … در این منطقه یافت می‌شود و از جمله حیات وحش آن می‌توان به کل، بز، قوچ و انواع پرندگان اشاره کرد. گونه کمیاب لک لک سیاه نیز در زمستان و تابستان از این منطقه مهاجرت و گذر می‌کند.
پارک جنگلی پیشکوه: پارک جنگلی پیشکوه در حاشیه شهر تربت حیدریه واقع شده است که یکی از بزرگترین پارک‌های ایران به‌شمار می‌رود. وسعت این منطقه ۸۰۰ هکتار است و در دامنه کوه و مشرف به شهر قرار دارد. امکانات تفریحی رفاهی مناسبی نیز برای گردشگران در این پارک فراهم شده است.
پارک باغ ملی: پارک باغ ملی در مرکز شهر و در انتهای خیابان معروف به باغ ملی، بر فراز تپه‌ای قرار گرفته است که از زیباترین جاهای دیدنی تربت حیدریه محسوب می‌شود. این باغ‌های ملی در ایران بعد از رنسانس احداث شده‌اند و قدمت آن‌ها عمدتا به دوره صفویه می‌رسد. باغ‌های ملی با باغ‌های ایرانی تفاوت دارند. باغ ملی تربت حیدریه تا ۷۰ سال پیش یک گورستان بوده و به تدریج به باغ ملی تغییر کاربری داده است. برخی از درختان این باغ که بیش از ۹۰ سال سن داشتهاند و خشکیده شده بودند؛ توسط هنرمندان بدنه آن‌ها تراشیده شده و نمادهای مفهومی از آن‌ها ساخته شده است.
قله ملکوه: قله ملکوه که هرسال کوهنوردان بسیاری را به خود جذب می‌کند، سومین قله مرتفع استان خراسان رضوی محسوب می‌شود. این قله با طبیعتی بسیار زیبا، آب و هوایی تقریبا سرد و دریاچه‌ای زیبا به نام گل خاتون به یکی از مناطق جذاب گردشگری در منطقه تبدیل شده است.
کاروانسرای طبسی: کاروانسرای طبسی در نزدیکی مجموعه تاریخی قطب‌الدین حیدر قرار دارد. این کاروانسرا توسط حاج محمد ابراهیم طبسی از تاجران مشهور عصر قاجار در ملک شخصی‌اش احداث شده است. این کاروانسرا از بناهای دو ایوانی به‌شمار می‌رود که شامل فضای ورودی، هشتی، تعدادی حجره مشرف به میان سرای بنا، انبار و اصطبل است. وجود این کاروانسرا در کنار مزار و مسجد گویای آن است است که رشد شهر، ریشه در همین مجموعه دارد و نقطه مرکزی رفت و آمد و ورود و خروج به شهر محسوب می‌شده است.
کاروانسرا و پل کسکک: رباط کسکک و پل کسکک در شمال تربت حیدریه در نزدیکی روستایی با همین نام واقع شده است. کاروانسرا یادگاری از عصر صفویه است که سردر ورودی دارد که بر طرفین آن ایوانچه‌ها و طاق نماهایی ایجاد شده است. اتاق‌های اقامت کاروانیان نیز در پیرامون مهمانسرای آن ساخته شده که فضای ورودی آن‌ها دارای سردر و فضای داخل آن نیز شامل تاقچه و بخاری دیواری است. پل کسکک نیز مربوط به اواخر دوران قاجاریه است. این پل و کاروانسرا هر دو توسط امین‌التجار یکی از تاجرهای معروف شهر بنا شده‌اند. پل کسکک در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
رباط لاری: رباط لاری در محله معروف به میدان رباط قرار دارد. این رباط توسط حاج محمدرضا لاری از تاجران معتبر شهر بنا شده است. این رباط ۲۴ غرفه تابستانی دارد که مشرف به حیاط هستند. در پشت هر غرفه نیز اتاقی برای استفاده در زمستان و اصطبل‌های اختصاصی وجود دارد. این رباط با قدمت حدود ۱۱۰ سال همچنان پابرجا است.
مجموعه تاریخی قطب‌الدین حیدر: مجموعه تاریخی قطب‌الدین حیدر، مدفن قطب‌الدین حیدر فرزند تیمور و از نوادگان سلطان شاه سالوری از شاهزادگان ازبک و از تبار خاقان ترک است. قدمت این بنای تاریخی به دوران صفویه می‌رسد و شامل یک آرامگاه و ایوانی از مسجد جامع قدیم است که در مرکز شهر تربت حیدریه قرار دارد. بنای مسجد جامع آجری است و تاریخ بنای آن که نام بانی را نیز شامل می‌شود بر سنگ سیاه و لوح مانندی حک شده است. آرامگاه نیز در میان محوطه در زیر گند قرار دارد. در امتداد فضای ورودی نیز محرابی تعبیه شده است.
حمام حاجی رییس: حمام حاجی رییس از بناهای تاریخی و باارزش تربت حیدریه به‌شمار می‌رود که توسط حاج سید محمد رئیس التجار در سال ۱۲۷۲ هجری شمسی در عصر قاجار احداث شده است. این حمام شامل پلکان‌های ورودی، سربینه، بینه، گرمخانه و مخازن آب سرد و گرم است. هشت ستون سنگی بسیار زیبا در این حمام خودنمایی می‌کند که در میان آن‌ها حوضی سنگی قرار دارد. این حمام در بافت تاریخی و مرکزی شهر واقع شده که در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است.
خانه امینی: خانه امینی محل زندگی امین‌التجار است که قدمت آن به دوران قاجار می‌رسد. این بنا دارای تزیینات آجرکاری، کاشی‌کاری و گچ‌بری‌های زیبایی است که هنوز پس از گذشت سال‌های متمادی، پابرجا مانده است.
مسجد کدکن: مسجد کدکن، بنایی مستطیل شکل است که در مرکز آن دو طاق بزرگ گنبدهای چهار ترک را تشکیل داده است. از نماهای زیبای این مسجد می‌توان به محرابی هشت گوشه اشاره کرد که در آن خودنمایی می‌کند.
مزار بوری‌آباد : مزار بوری‌آباد که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، یادگاری از دوران صفویه محسوب می‌شود. این بنا با پلان مربع، مدفن یکی از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است.
......................................
آرشیو
