آدام اسمیت (۵ ژوئن ۱۷۲۳ – ۱۷ ژوئیه ۱۷۹۰) فیلسوف اخلاق گرای اسکاتلندی در دوران روشنگری اسکاتلند است که از او به عنوان پیش‌گام در اقتصاد سیاسی و «پدر علم اقتصاد مدرن» یاد میشود. وی همچنین از نظریه‌پردازان اصلی نظام سرمایه‌داری مدرن به‌شمار می‌رود. اسمیت ایده‌های خود در زمینهٔ اقتصاد را در کتاب ثروت ملل خود به تفصیل شرح داده‌است. این نخستین کتاب مدرن علم اقتصاد و شاهکار آدام اسمیت محسوب میشود.
آدام اسمیت فرزند یک مشاور حقوقی برجسته در شهر تاریخی کیرکالدی در منطقهٔ فایف در اسکاتلند بود. تاریخ دقیق تولد آدام اسمیت به روشنی مشخص نیست ولی مراسم نامگذاری او در پنجم ژوئیهٔ سال ۱۷۲۳ میلادی انجام گرفته‌است. پدرش که او هم آدام اسمیت نام داشت شش ماه قبل از تولد وی درگذشت. او در حدود ۴ سالگی توسط یک گروه از کولی ها ربوده‌شد، ولی پس از زمان کوتاهی توسط عموی خود نجات داده شد و به آغوش مادرش بازگشت.
در ۱۵ سالگی، اسمیت وارد دانشگاه گلاسگو شد و شروع به خواندن فلسفه اخلاق و فلسفهٔ اجتماعی کرد و در آنجا فلسفهٔ علم اخلاق را تحت نظر فرانسیس هاچسون که اسمیت بعدها او را «هاچستونی که هرگز نباید فراموش شود» خواند فراگرفت. در سال ۱۷۴۰ میلادی اسمیت با بورس ویژهٔ سنل دانشگاه گلاسکو وارد کالج بالیول در دانشگاه آکسفورد شد و در ۱۷۴۶ میلادی آن جا را ترک کرد. در ۱۷۵۱ میلادی با دیوید هیوم نویسنده و فیلسوف با نفوذ و مشهور اسکاتلندی که یک دهه پیش‌کسوت او بود آشنا شد. میان این دو نفر از دیدگاه عقیدتی و شخصی نزدیکی بیشتری نسبت به سایر شخصیت‌های مطرح در روشنگری اسکاتلند وجود داشت. در همین سال اسمیت کرسی استادی دورهٔ آموزش منطق، در دانشگاه گلاسگو را به دست آورد و سال بعد در همین دانشگاه شروع به تدریس منطق کرد.
انتشار کتاب نظریه عواطف اخلاقی در سال ۱۷۶۲ میلادی او را در ردیف نظریه پردازان زمان خود قرار داد. در همین سال دانشگاه گلاسکو نیز عنوان دکترای قوانین (.LL.D) را به اسمیت اعطا کرد ولی سال بعد اسمیت؛ در حین سال تحصیلی، از استادی خود استعفاء کرد تا بتواند به تدریس خصوصی هنری اسکات پسرخواندهٔ چارلز تاون‌شند (رئیس خزانه‌داری از اگوست ۱۷۶۶ تا سپتامبر ۱۷۶۷) بپردازد. اسمیت پذیرفت شهریهٔ دانشجوان را بازپرداخت کند ولی دانشجوان نپذیرفتند.
شهر گلاسکو مرکز جدی مطالعه و پژوهش و یکی از کانون‌های روشنگری اسکاتلند بود. وی مدتی به پاریس رفت و با دکتر فرانسوا کنه پزشک دربار لویی پانزدهم که بنیان‌گذار مکتب اقتصادی فیزیوکراسی بود به گفتگو پرداخت. به رغم عقاید جاری عصر که منبع ثروت را طلا و نقره می‌انگاشت، کنه زمین را یگانه سرچشمه ثروت می‌دانست و عقیده داشت ثروت از تولید سرچشمه می‌گیرد؛ او فقط طبقات کشاورز را مولد واقعی ثروت می‌دانست. آدام اسمیت با دکترین تمایل به کشاورزی کنه و فیزیوکراتها موافق نبود. اسمیت پس از بازگشت به اسکاتلند کتاب بررسی دربارهٔ ماهیت و علل ثروت ملل را در ۱۷۷۶ منتشر کرد.
در نهایت او مأمور عالیرتبهٔ گمرک اسکاتلند و رئیس دانشگاه گلاسگو شد.
با تشکر از ویکی پدیا :)
حالا چرا ادام اسمیت را پدر علم اقتصاد خطاب میکنند؟
کتاب ثروت ملل آدام اسمیت به عنوان یکی از مهمترین کتاب های اقتصادی همه ادوار محسوب میشود. در این کتاب، اسمیت میگوید تولید کنندگان، باید به هر اندازه ای که میخواهند تولید کنند و سپس به هر قیمتی که صلاح میدانند آن را به مصرف کننده بفروشند. خوب حال شاید با خود بگویید، خوب این باعث گرانی و هرج و مرج میشود! خیر اینگونه نیست. شما چه وقت یک کالا را میخرید؟ کیفیت داشته باشد، به کارم بیاید و صد البته تا حد ممکن ارزان باشد. بازار و اقتصادی که ادام اسمیت مد نظر دارد، بازار رقابتی است. بازار رقابتی، بازاری است که در آن تعداد زیادی تولید کننده و مصرف کننده بر سر یک کالای خاص به داد و ستد میپردازند.
|
این از لطف و خیرخواهی قصاب، ابجو ساز و نانوا نیست که ما شام میخوریم، بلکه از توجه آنها به منافع خودشان است.
آدام اسمیت
|
در بازار رقابتی، قیمت ها به کمک دست نامرئی کنترل میشود. دست نامرئی واژه‌ای است که آدام اسمیت برای توصیف مزایای اجتماعی ناخواسته ناشی از اقدامات فردی استفاده کرد. این عبارت توسط اسمیت با توجه به توزیع درآمد (۱۷۵۹) و تولید (۱۷۷۶) بکار گرفته شد. خود این عبارت فقط سه بار در نوشته‌های اسمیت استفاده شده‌است، اما این مفهوم را به خود اختصاص داد که تلاش افراد برای حداکثر کردن منافع خود اغلب ممکن است بیشتر به جامعه نفع برساند تا زمانی که مستقیماً تلاش میکنند تا به جامعه نفعی برسانند. اسمیت ممکن است به هر ۲ کاربرد این مفهوم از طریق مطالعه تحقیقات ریچارد کانتیلون دست یافته باشد که هر دو این کاربردهای اقتصادی را در مدل وضعیت ایزوله بسط داد. خوب دست نامرئی چگونه کار میکند؟ دست نامرئی چگونه میتواند قیمت ها را کنترل کند؟
تولید کننده و مصرف کننده هر دو میخواهند سود کنند. تولید کننده به دنبال این است که بیشتر بفروشد و مصرف کننده میخواهد که کالا و خدمات ارزان و با کیفیت در اختیارش قرار بگیرد. میان این دو (عرضه و تقاضا) رابطه ای برقرار است. قیمت کالا ها هر چقدر با کیفیت متناسب باشد، مصرف کننده سمت سویش بیشتر به آن کالاست. این حرکت از سوی مصرف کننده یعنی سود بیشتر برای تولید کننده. پس تولید کننده برای سود خود، باید به دنبال این باشد که کالایی با کیفیت و قیمتی همگام با آن، تولید کند. دست نامرئی اینگونه باعث ایجاد نظم و ثبات در قیمت ها و رونق اقتصادی میشود. اعتقاد آدام اسمیت به دست نامرئی باعث شده است که او دخالت دولت در اقتصاد را بی معنی بداند. دست نامرئی و بازار آزاد از زیر بنا های اصلی کاپیتالیسم میباشد، به همین دلیل بسیاری ادام اسمیت را "پدر اقتصاد مدرن" و "پدر کاپیتالیسم" میدانند.
ثروت ملل شامل پنج بخش زیر میشود :
- کتاب اول : علل بهبود نیروی مولد کارگر که در آن درمورد، تقسیم کار، مبدا پول و کاربرد آن، سود سرمایه، مزد کارگران و ... بحث میشود.
- کتاب دوم : ماهیت، نحوه انباشت و کابرد سرمایه که در آن درمورد تقسیم سرمایه، پول، کاربرد های مختلف سرمایه و... میخوانیم
- کتاب سوم : سیر مختلف توانگری در بین ملت های مختلف، که در مورد سیر طبیعی توانگری، ظهور و پیشرفت شهر های بزرگ و کوچک پس از سقوط امپراطوری روم و... نوشته شده است.
- کتاب چهارم : سیستم های اقتصاد سیاسی، که نوشته هایی درمورد، سودا گرایی، محدودیت در واردات (در این بخش از استعاره دست نامرئی استفاده شده است)، مزایا، معاهدات تجاری و... را شامل میشود.
- کتاب پنجم : درامد فرمانروا یا دولت، که از سه بخش مخارج فرمانروا یا دولت، منابع درآمد عمومی جامعه و وام‌های عمومی تشکیل میشود.
به جرات میتوان گفت، ثروت ملل آدام اسمیت، تاثیر گذار ترین کتاب تاریخ اقتصاد است و این کتاب بسیاری از اقتصاد دان ها را به حرف و بحث کشاند. کارل مارکس در ضد اقتصاد دان های کلاسیک، از جمله ادام اسمیت، کتاب سرمایه را نوشت.
|
در سال ۲۰۰۷، بانک مرکزی بریتانیا سری جدیدی از اسکناس‌های ۲۰ پوندی را با تصویر آدام اسمیت منتشر کرد.
|
نظریه مزیت مطلق آدام اسمیت
از نظر آدام اسمیت، مزیت، توانایی تولید یک یا چند کالا در بالاترین کیفیت ممکن نسبت به دیگران است. اسمیت بیان میکند کشورهایی که در تولید یک یا چند کالا از مزیت برخوردارند، فقط باید به آن کالا به خصوص که دارای مزیت است بپردازد و کالا های دیگر را که مورد نیاز هستند از طریق تجارت به دست بیاورد. میتوان گفت این نظریه اقتصاد را به اقتصاد تک محصولی سوق میدهد ولی آدام اسمیت در آن ایرادی نمیبیند. بسیاری از کشور ها از طریق همین اقتصاد تک محصولی، توانسته اند توسعه پیدا کنند.
پ.ن: من هنوز به طور کامل کتاب ثروت ملل رو مطالعه نکردم ولی درموردش(به وسیله مقاله ها، خلاصه ها و نقد ها) خوندم و درموردش فکر کردم.
رورگار به کام...
