شوط(تلفظ:شُط/showt) از شهرهای شمالی استان آذربایجان غربی در شمال‌غرب کشور ایران است. این شهر در بخش مرکزی شهرستان شوط قرار دارد و مرکز سیاسی و اداری شهرستان شوط است و در ۴ کیلومتری جنوب رودخانه (زنگبار چای) و در ۴ کیلومتری غرب رودخانه (جابرود) قرار گرفته است.این شهر در فاصله ۲۵۰ کیلومتری از مرکز استان (ارومیه) و ۸۴۵ کیلومتری از مرکز کشور (تهران) قرار گرفته است. شهر شوط در قلب شمال استان در محدوده منطقه آزاد تجاری-صنعتی ماکو قرار دارد.
شهر شوط به عنوان کهن‌ترین شهر منطقه و یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین شهر ارامنه با دارا بودن تپه‌هایی از تمدن اورارتو‌ها که قدمتی در حدود ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد دارند و با داشتن کلیساهای متعدد در اطراف شهر، شناخته می‌شود.
اصل کلمه شوط از یک اسم ارمنی به نام آشوط گرفته شده که بعدها با گذشت زمان حرف الف آن حذف شده و یه صورت شوط درآمده است. ظاهراً آشوط نام پهلوانی ارمنی بوده که در این شهر می‌زیسته‌است. روند تغییر اسم این منطقه بدین صورت است که ابتدا از زمان سکونت ارامنه آشوط بوده سپس با ورود اسلام به منطقه به شوط تغییر یافته، در عصر معاصر در دوره پهلوی اول زمانی که هنوز روستا بوده با اسم شوط آباد شناخته می‌شده‌است تا اینکه در دوره پهلوی دوم به عنوان شهر شوط آباد ارتقا یافت. پس از انقلاب به اسلام‌آباد تغییر نام داد اما به دلیل تشابه اسمی با اسلام‌آباد غرب باز به اسم قبلی خود یعنی شوط بازگردانده شد.
شهر شوط در ۴ کیلومتری جنوب رودخانه (زنگبار چای) و ۴ کیلومتری غرب رودخانه (جابرود) در دشتی پهناور و در محاصره تپه‌های رسی قرار گرفته‌است. این شهر از سمت شمال غربی با ماکو و از سمت شمال شرقی با پلدشت، از سمت جنوب شرقی با قره ضیاالدین و از سمت جنوب غربی با سیه چشمه همسایه‌است.
شهر شوط اب و هوایی سرد و خشک دارد و در نظر bsk اب و هوا در شوط استپی محلی است. در طی سال در شوط زیاد باران نمی‌بارد. در شوط میانگین سالانه دما ۱۲٫۴ سانتی گراد است و میانگین بارندگی به ۲۶۴ میلی‌متر می‌رسد. کمترین میزان بارش در ماه اگوست رخ می‌دهد و میزان متوسط در این ماه ۷میلی لیتر است. بیشترین میزان بارش در ماه مه رخ می‌دهد و میزان متوسط در این ماه ۴۶ میلی لیتر است. میانگین دما در ماه ژوئیه ۲۶ درجه سانتی گراد است که در بالاترین میزان خود قرار دارد و ماه زانویه با میانگین دمای ۲٫۵- سردترین ماه سال است. تغییر در میزان بارش بین خشک‌ترین و مرطوب‌ترین ماه سال ۳۹ میلی لیتر است و تغییر در دمای سالانه ۲۸٫۵ درجه سانتی گراد است.
سدهای شوط:
سد کوچک قره زمین: این سد با ظرفیت یک میلیون و سیصد هزار متر مکعب که بر روی سیلابهای فصلی منطقه احداث شده‌است و ۱۰۰ هکتار را بصورت ثقلی و ۱۵۰ هکتار را نیز بصورت نوین تحت پوشش خود قرار می‌دهد.
سد کوچک اینجه قدیم: این سد با ظرفیت پانصد هزار متر مکعب که بر روی سیلابهای فصلی احداث شده‌است و ۵۰ هکتار را بصورت ثقلی و ۸۵ هکتار را بصورت نوین تحت پوشش خود قرار می‌دهد.
سد بدولی: این سد با ظرفیت ۳۵ میلیون متر مکعب برای ۳۲۵۰ هکتار (بهبود و توسعه) و ۱۰/۸ متر مکعب برای شرب و صنعت است.
سد فشل: این سد با ظرفیت ۱۳/۲ میلیون متر مکعب که برای ۲۱۰۰ هکتار (بهبود و توسعه) از زمینهای محدوده شهرستان شوط است.
سد انحرافی قزلداغ: با ظرفیت ۱۸ میلیون متر مکعب برای آبیاری ۲۴۰۰ هکتار (بهبود و توسعه) از زمینهای محدوده شهرستان شوط است.
طبق آخرین سرشماری کشوری در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۷۲۱۹ خانوار و بالغ بر ۲۵٬۳۸۱ نفر است. زبان‌های رایج در این شهر ترکی آذربایجانی و کردی کرمانجی است. دین مردم این شهر اسلام بوده و از اهل تشیع و اهل تسنن تشکیل یافته‌است. اقتصاد شهر شوط به علت قرار گرفتن در بن‌بست جغرافیایی و بحران کم‌آبی از رونق لازم برخوردار نیست.مردم شهر به کشاورزی ، دامپروری ، تجارت و بازرگانی مشغول هستند و بخشی نیز کارمندان ادارات دولتی را تشکیل می‌دهند.
تا قبل از سال ۱۳۶۸ دهستان شوط زیر نظر بخش پلدشت (قبل از انقلاب بخش شاه‌آباد) شهرستان ماکو بود که در این سال با تصویب هیئت دولت به بخش شوط شهرستان ماکو ارتقا یافت. این بخش با مصوبه هئیت دولت در آذرماه سال ۱۳۸۶ از شهرستان ماکو منتزع و به شهرستان ارتقا پیدا کرد.
این شهرستان از طرف شمال به شهرستان ماکو و پلدشت، از غرب به شهرستان چالدران، از جنوب به چایپاره و از شرق به شهرستان پلدشت محدود می شود. مساحت شهرستان 931 کیلومتر مربع است و کوچکترین شهرستان استان آذربایجان غربی محسوب می شود.
شهرستان شوط مطابق آمار سرشماری سال 1395، دارای 15756 خانوار و 55682 نفر جمعیت بوده است که این تعداد برابر 71/1 درصد کل جمعیت استان را شامل شده و چهاردهمین شهرستان از هفده شهرستان استان از نظر جمعیتی است. از کل جمعیت شهرستان شوط 28390 نفر مرد و 27292 نفر را زن تشکیل می دهد. به عبارتی از کل تعداد جمعیت 99/50 درصد مردان و 01/49 درصد زنان می¬باشند. بررسی ساخت سنی جمعیت شهرستان شوط نشان می دهد که جمعیت آن جمعیت جوانی است به طوری که از کل جمعیت 31/29 درصد کمتر از 15 سال و 35/65 درصد در گروه سنی 64-15 سال و 67/5 درصد در گروه سنی 65 و بیشتر قرار داشته اند. از مجموع جمعیت شهرستان 27675(7/49 درصد) نفر در مناطق شهری و 28007(3/50 درصد) نفر در مناطق روستایی ساکن می باشند.
شهر شوط دارای سوغاتی های باارزشی است. این شهر به خاطر موقعیت آب وهوایی دارای محصولات درمانی است که در بازارهای این منطقهبه وفور یافت می شوند . شینال، یمشان، داغ زریشی و داغ آرمودو از جمله سوغات این شهر است که برای درمان خیلی از بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرند. کاهش فشار خون، ضد قند خون، ضد ورم و درد کلیه، شستشو دهنده کلیه، سرشار از ویتامین ث، ضد سرماخوردگی، مقوی معده، ضد اسهال از خاصیت های این سوغات می باشند.
صنایع چوبی، انواع قالی و بافته‌های دستی شامل فرش، گلیم، دستکش، شال گردن، کلاه، عرقیات از جمله عرقیات گیاهی، عرق بیدمشک، بادرنجبویه، عرق نعناع، گلاب، انواع نقل، گردو و بیدمشک، انواع محصولات باغی و کشاورزی شامل انگور، سیب درختی، عسل، لبنیات، کشمش، نقل بیدمشک، حلوای گردو، بافتنی‌های دستی، صنایع چوبی و ریزه کاری فرش‌های دستباف و معرق کاری در شهر شوط است.
جاذبه های شوط
چشمه آب گرم شوط : چشمه آب گرم شوط، اصلی ترین جاذبه گردشگری این شهر است که هر سال گردشگران زیادی را به قصد درمان به سوی خود جذب می کند. این چشمه، دو سرچشمه اصلی دارد که 40 متر دورتر و بر روی یک تپه ای قرار گرفته اند. از دو سوی این تپه آب گرم و از وسط آن آّب سرد می جوشد. در مظهر اصلی چشمه استخرهایی ساخته شده است که آب آنها به صورت دائمی در جریان است. نام چشمه آب گرم شهرستان شوط، ایسی سو است. مزه آن اندکی ترش است و آب بی رنگ می باشد. این آب از بیکربنات و آهن تشکیل شده است. خاصیت درمانی این چشمه برای ناراحتی هایی مانند پادرد و درد مفاصل است. در این منطقه یک مجتمع گردشگری و آب درمانی در حال احداث است که مساحتی در حدود 3 هکتار برای این کار در نظر گرفته شده است. ساخت این مجتمع به ساماندهی گردشگران و بالابردن امکانات این جاذبه گردشگری کمک شایانی می کند. در حال حاضر بر روی این چشمه یک استخر روباز ایجاد شده است که گردشگران از آن استفاده می کنند. ایجاد 4 استخر مجزا و سرپوشیده برای بانوان و آقایان، ایجاد بوفه، سویس بهداشتی و محوطه سازی و فضای سبز، آلاچیق، پارکینگ و محلی برای بازی کودکان، در دستور کار پروژه بهسازی این آب گرم قرار دارد.
غار شیخ سلو : در حاشیه شهر شوط جاذبه های دیگر گردشگری نیز وجود دارد که غار شیخ سلو در روستایی به همین نام از جاهای دیدنی این منطقه محسوب می شود. این غار در سال ۱۳۸۰ شناخته شد در حالی که قدمت آن می تواند خیلی طولانی تر از این مدت باشد.
تپه خلیل آباد : وقتی اندکی از این شهر فاصله بگیریم به جاذبه های دیگر گردشگری این منطقه می رسیم. این جاذبه ها بیشتر در روستاهای این شهرستان یافت می شوند. تپه خلیل آباد اثر دیگر این شهرستان است که در روستایی به همین نام قراردارد. این تپه متعلق به دوران ماقبل تاریخ است و به عنوان یک اثر ملی به ثبت رسیده است.
گنبد مقبره تاریخی کندال : این گنبد در بخش جنوبی روستای کندال قرار گرفته که ۶ کیلومتر با شهر شوط فاصله دارد. گنبد مقبره تاریخی کندال بر روی یک تپه قرار گرفته است. برخی این گنبد سنگی را به روس ها و برخی نیز به ارامنه نسبت می دهند. این گنبد به صورت دایره ای شکل و با ارتفاعی در حدود ۳ متر ساخته شده است. مصالح به کار رفته در این بنا ، سنگ های منطقه و ملات گچ هستند.
عمارت تاریخی خان : قدمت معماری این عمارت تاریخی به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی برمی گردد. این بنا در روستای خوک در نزدیکی شهر شوط واقع شده است. عمارت تاریخی خان یکی از آثار تاریخی این بخش است که با معماری جالب و منحصر به فرد بازدیدکنندگان زیادی را به سوی خود می کشاند.
غار چهل پله خضرلو : غار چهل پله روستای خضرلو در دهستان قره قویون جنوبی در بخش قره قویون در شهرستان شوط در استان آذربایجان غربی کشور ایران قرار دارد. این غار از آثار برجای مانده از دوره حکومت باستانی اوراتوری است.این غار که دارای دهانه‌ای به قطر حدود ۴ متر می‌باشد در دامنه تپه باستانی منتهی‌الیه غربی روستا واقع شده‌است. در قدیم تعداد پله‌های غار بیشتر بوده ولی با گذشت زمان و فرسایش زمین و نیز ریزش کناره‌های غار پرشده بود ولی اخیراً با حفاریهای غیر مجاز انجام گرفته توسط سودا گران گنجینه‌های زیر زمینی تعداد دیگری از پله‌های آن نمایان شده‌است و به ۳۰ پله رسیده‌است. در قدیم‌الایام این غار به عنوان سرداب مورد استفاده قرار می گرفت و اهالی ضمن پایین رفتن از پله‌ها آب شرب مورد نیاز خودشان را از ته غار با کوزه تهیه می‌کردند.لازم به یاد آوری است با مشاهده آثار برجای مانده از بقایای حفاریهای صورت گرفته و نیز ظروف سفالی و خمره شکسته‌های اطراف غار که به وفور پراکنده است، احتمال وجود ذخایر زیر زمینی طلا می‌رود.این غار به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری روستا همواره مورد بازدید علاقه‌مندان و دانش آموزان در اردوهای تفریحی می‌شود. سنگ‌های پیرامون غار از نوع رسوبی می‌باشند. در تپه‌های اطراف غار، بقایای پی ساختمان‌های باستانی قرار دارد که معلوم می‌شود در زمان باستان انسانهایی در آنجا زندگی می‌کرده اند و کشف گورستان ساکنان آن در پای کوه و پیدا شدن تعدادی از اموات آنها که در برخی از آنها در کنار مرده هایشان در قبر رشته‌های تسبیح و منجوق مهر تاییدی بر این مدعا می‌باشد.این بناهای ساختمانی از سنگ‌های بزرگ و سنگین ساخته شده اند که معلوم نیست در آن زمان با چه وسیله‌ای سنگ‌های به آن بزرگی را به بالای تپه انتقال داده اند.این اثر به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری شهرستان شوط به حساب می آید.
کلیسا سنت گئورگ: کلیسا گئورک مقدس در نزدیکی شهر مرگنلر در جنوب‌شرقی شهرستان شوط جای گرفته‌است. این کلیسای جذاب در قرن شانزدهم میلادی با سنگ‌های خوش‌تراش بنا شده‌است. اطراف این کلیسا سنگ صلیب‌هایی حجاری شده و قبرستان ارامنه در آن قرار دارد. ویرانه‌های خانه‌های بسیاری نیز نزدیک این روستا دیده می‌شود که حکایت از روستای پرجمعیت و آباد در گذشته دارد که به علت مهاجرت ارامنه از این مکان در قرن نوزدهم میلادی متروکه شده‌است.
......................
آرشیو
