اختصاصی طرفداری - پنجره دوم مسابقات بسکتبال انتخابی کاپ آسیا طی روزهای 7 تا 10 آذر در دو کشور بحرین و قطر برگزار شد. این مسابقات که به شکل رفت و برگشت برنامه‌ریزی شده بود، به دلیل همه‌گیری جهانی کووید 19 به شکل مجتمع به میزبانی یک کشور به انجام رسید. پنجره سوم و پایانی مسابقات انتخابی برای ماه فوریه سال 2021 معادل با اسفند امسال در تقویم فدراسیون جهانی بسکتبال قرار گرفته است.
تاریخچه کاپ آسیا و مسابقات انتخابی
بسکتبال قهرمانی مردان آسیا از سال 1960 در کشور فیلیپین آغاز شد و از دومین دوره در سال 1963 با انتقال مسابقات به سال‌های فرد تا بیست و نهمین دوره آن در سال 2017 به طور منظم و هر دو سال یکبار، قاره کهن شاهد برگزاری این مسابقات به عنوان بالاترین سطح بسکتبال آسیا بود. این رقابت‌ها از سال 2017 با اضافه شدن تیم‌های قاره اقیانوسیه به "کاپ آسیا" تغییر نام داد و پس از آن با تغییرات عمده‌ای که فدراسیون جهانی بسکتبال فیبا در تقویم جهانی خود ایجاد کرد، دوره زمانی مسابقات آسیایی نیز همانند سایر قاره‌ها به 4 سال یکبار تغییر کرد.
در ادوار اولیه رقابت‌های قهرمانی آسیا تمام تیم‌های آسیایی می‌توانستند بدون نیاز به شرکت در مسابقات مقدماتی در رقابت‌ها شرکت کنند، اما با گسترش بسکتبال در آسیا و افزایش تیم‌های شرکت‌کننده، فدراسیون آسیایی (به نام فیبا آسیا) از سال 1997 مسابقات انتخابی را در دستور کار قرار داد تا تعداد تیم‌های حاضر در بسکتبال قهرمانی آسیا از عدد 16 تجاوز نکند. فیبا آسیا به همین دلیل قاره پهناور آسیا را به 5 منطقه شرق، جنوب شرق، جنوب، غرب و خلیج فارس تقسیم کرد و تیم ملی کشورمان نیز در غرب آسیا با تیم‌های لبنان، اردن، سوریه، یمن، فلسطین و عراق در یک منطقه قرار گرفت. طی سال‌های 1997 تا 2017 تیم ملی ایران همواره برای صعود به مسابقات آسیایی باید با 6 تیم دیگر منطقه غرب آسیا رقابت می‌کرد، اتفاقی که سبب شد تا تیم ملی کشورمان در سال‌های 1999 و 2001 با شکست مقابل لبنان و سوریه فرصت حضور در مسابقات قهرمانی آسیا را از دست بدهد!
اما پس از انجام تغییرات بنیادین در فرمت مسابقات، تصمیم بر آن شد تا مسابقات انتخابی کاپ آسیا همانند رقابت‌های مقدماتی جام جهانی به شکل رفت و برگشت و بین تمام تیم‌های قاره کهن برگزار شود. هرچند که به دلیل بعد مسافت در قاره پهناور آسیا، تیم‌های دو سمت شرق و غرب قاره از هم جدا شده و در مسابقات مقدماتی با یکدیگر روبرو نخواهند شد.
فرمت رقابت‌های انتخابی
با تصمیم فیبا، مسابقات انتخابی کاپ آسیا با حضور 24 تیم و در 6 گروه 4 تیمی برگزار می‌شود. 16 تیم حاضر در مسابقات کاپ آسیا 2017 به همراه 8 تیم دیگر که پس از انجام مراحل مقدماتی به این مرحله صعود کردند 24 تیم حاضر در مسابقات انتخابی را تشکیل می‌دهند. این رقابت‌ها قرار بود در 3 پنجره و به شکل رفت و برگشت برگزار شود و در پایان تیم‌های اول و دوم هر گروه جواز حضور در رقابت‌های کاپ آسیا 2021 که هنوز میزبان آن مشخص نشده را به دست بیاورند. 6 تیم سوم گروه‌ها نیز با حضور در مرحله پلی‌آف در دو گروه سه تیمی تکلیف 4 تیم آخر حاضر در مرحله نهایی را مشخص خواهند کرد. مسابقات کاپ آسیا 2021 برای تابستان سال آینده و تنها چند روز پس از پایان المپیک توکیو در تقویم فدراسیون جهانی بسکتبال گنجانده شده است!
گروه A - شرط عجیب فیبا برای میزبان جام جهانی
با عدم تمایل 4 تیم حاضر در این گروه به میزبانی، کشور بحرین در غرب آسیا میزبانی مسابقات گروه اول را بر عهده گرفت، مسابقاتی که با انصراف تیم کره جنوبی با حضور سه تیم جنوب شرق آسیا به انجام رسید. مسابقات تیم کره جنوبی به تعویق افتاد و در تاریخ دیگری برگزار خواهد شد. بازی عقب افتاده فیلیپین و تایلند از پنجره نخست نیز در بحرین برگزار شد. تیم فیلیپین که بدون استفاده از بازیکنان حاضر در لیگ حرفه‌ای خود PBA و با بازیکنان جوان و دانشگاهی به مسابقات آمده بود با دو پیروزی مقابل تایلند به صدر جدول صعود کرد. تایلند در سومین مسابقه خود مقابل اندونزی هم شکست خورد تا عملا شانس چندانی برای صعود به کاپ آسیا نداشته باشد. در این گروه صعود دو تیم کره جنوبی و فیلیپین قطعی به نظر می‌رسد و اندونزی هم با پیروزی 14 امتیازی مقابل تایلند شانس بسیار بیشتری برای صعود به پلی‌آف دارد. کره جنوبی تنها کشوری در قاره آسیا است که در هر 29 دوره قبلی مسابقات قهرمانی آسیا حاضر بوده و در 25 دوره نیز موفق به کسب مدال شده است!
نکته جالب این گروه شرط عجیب فدراسیون جهانی بسکتبال برای اندونزی یکی از سه میزبان مشترک جام جهانی بسکتبال در سال 2023 است! اندونزی که به همراه ژاپن و فیلیپین به طور مشترک میزبان آن مسابقات خواهد بود، برخلاف دو تیم دیگر سهمیه حضور مستقیم در جام جهانی را دریافت نکرده و بر اساس اعلام فیبا، این کشور برای حضور در جام جهانی باید در مسابقات کاپ آسیا 2021 حداقل به مقام هشتم برسد! شرطی که حصول آن با توجه به توانایی فنی اندونزی بعید به نظر می‌رسد. هرچند که این تیم با به خدمت گرفتن بازیکنان امریکایی و دوتابعیتی به تقویت خود پرداخته، اما حتی صعود این تیم به جمع 16 تیم برتر آسیا هم از مرحله پلی‌آف سخت و دشوار خواهد بود.
نتایج گروه A
فیلیپین 93 - 61 تایلند
تایلند 76 - 90 اندونزی
تایلند 69 - 93 فیلیپین
گروه D - صعود لبنان و بحرین
پنجره دوم مسابقات گروه چهارم در کشور بحرین برگزار شد و با قطعی شدن صعود دو تیم لبنان و بحرین به پایان رسید. در این گروه تیم عراق که در سال 2017 در مرحله اول مسابقات انتخابی جام جهانی تیم ملی کشورمان را شکست داده بود با 4 شکست در قعر جدول است و در آستانه حذف قرار دارد. تیم باتجربه لبنان که با تمام توان به بحرین آمده بود با دو پیروزی مقابل هند و عراق حضور خود در مسابقات آسیایی را قطعی کرد، اما حساس‌ترین رقابت این گروه در روز نخست مابین بحرین و عراق برگزار شد، در این مسابقه تیم عراق علی‌رغم اینکه تا 90 ثانیه مانده به پایان مسابقه 9 امتیاز از میزبان خود عقب بود، با بهره گرفتن از 5 خطایی شدن سنتر امریکایی بحرین و عملکرد خیره کننده بازیکن امریکایی خود دماریو میفیلد و پرتاب سه امتیازی که این بازیکن در آخرین ثانیه به ثمر رساند، کار را به تساوی کشاند اما در وقت اضافی مغلوب بحرین شد.
بحرین در روز دوم در مقابل تیم هند که وسلین ماتیچ سرمربی سابق تیم ملی ایران را روی نیمکت دارد قرار گرفت و در حالی که در نیمه اول نزدیک به 20 امتیاز از حریف عقب افتاده بود در نیمه دوم به بازی برگشت و با شکست مجدد هند صعود خود به مرحله نهایی را قطعی کرد، بحرین آخرین بار در سال 2013 توانسته بود در مسابقات قهرمانی آسیا شرکت کند. تیم هند نیز که در پنجره نخست تنها با 1 امتیاز به بحرین باخته بود و تیم عراق را با 19 اختلاف در بغداد شکست داده بود در این پنجره بسیار ضعیف و ناآماده نشان داد، هر چند که همچنان به دلیل پیروزی در خانه عراق شانس بیشتری برای صعود به پلی‌آف خواهد داشت. عراق تنها در صورتی شانس حضور در مرحله پلی‌آف را خواهد داشت که یا تیم هند را با 20 اختلاف شکست دهد، یا در صورت پیروزی خفیف مقابل هند، بحرین را نیز در مسابقه آخر مغلوب کند.
نتایج گروه D
هندوستان 60 - 115 لبنان
عراق 92 - 95 بحرین
عراق 69 - 78 لبنان
هندوستان 72 - 88 بحرین
گروه E - صعود ایران به تعویق افتاد
در گروه پنجم که تمام مسابقات در شهر دوحه پایتخت قطر برگزار شد، تیم ملی بسکتبال کشورمان که می‌توانست با دو پیروزی صعود خود را به مرحله نهایی قطعی کند، در مسابقه نخست مقابل عربستان در حالی با نتیجه 71-64 به برتری رسید که با توجه به نتایج پنجره نخست همگان انتظار پیروزی راحت‌تری داشتند، در این مسابقه ایران در همان ابتدای کار 10 امتیاز از حریف خود پیش افتاد، اختلافی که به مرور زمان کم شد تا جایی که عربستان در فاصله 7 دقیقه به پایان بازی در عین شگفتی کار را در عدد 54 به تساوی کشاند، از اینجا بود که تیم ایران با کمک بازیکنان باتجربه خود از حریف سخت کوش پیش افتاد و به برتری رسید، بهنام یخچالی که در فصل جاری در دسته دوم آلمان مشغول به بازی است و از آمادگی بیشتری نسبت به سایرین برخوردار بود با 27 امتیاز موثرترین بازیکن زمین لقب گرفت، پس از وی محمد جمشیدی با 19 امتیاز موفق‌تر از سایرین عمل کرد. جالب اینکه سایر نفرات تیم ایران روی هم تنها موفق به کسب 25 امتیاز شدند!
تیم ملی ایران در دومین مسابقه مقابل تیم سخت کوش سوریه قرار گرفت و در حالی که در کوارتر دوم 10 امتیاز هم از حریف خود پیش افتاده بود با عملکردی ضعیف در کوارتر سوم از حریف عقب افتاد و در نهایت نیز با نتیجه 77-70 مقابل رقیب دیرین غرب آسیایی شکست خورد، باختی که اولین شکست تیم ملی ایران مقابل سوریه در 19 سال گذشته بود. تیم سوریه که با سرمربی و بازیکن امریکایی و تدارکات مناسب پا به میدان دوحه گذاشته بود در مسابقه نخست در حالی که بیشتر زمان مسابقه از تیم قطر پیش بود در کوارتر پایانی تن به شکست داد. اما در مصاف با ایران توانست با درخشش جرج کل بازیکن امریکایی خود که 34 امتیاز کسب کرد به پیروزی برسد، در سوی دیگر میدان محمد جمشیدی تنها با 13 امتیاز بهتر از سایرین عمل کرد.
تیم ایران که در این پنجره از شرایط آرمانی فرسنگ‌ها فاصله داشت، علی‌رغم این شکست همچنان در صدر جدول گروه 5 باقی ماند اما قطعی شدن صعود ایران به پنجره پایانی موکول شد. ایران با یک پیروزی از دو مسابقه پایانی صعود خود را به مسابقات کاپ آسیا قطعی خواهد کرد. در آخرین مسابقه این گروه تیم عربستان در رقابتی حساس در پایان وقت اضافه اول از سد قطر میزبان گذشت تا هر 4 تیم حاضر در این گروه پنجره دوم مسابقات انتخابی را با 1 پیروزی و 1 شکست ترک کنند. در این گروه سوریه به دلیل پیروزی در مسابقه رودررو مقابل عربستان در مکان دوم جدول قرار دارد و قطر با شکست مقابل عربستان سعودی همچنان در قعر جدول قرار گرفت. رقابت در این گروه با توجه به سطح نزدیک سه تیم دیگر به پنجره آخر کشیده شد.
نتایج گروه E
ایران 71 - 64 عربستان سعودی
قطر 79 - 72 سوریه
سوریه 77 - 70 ایران
قطر 67 - 73 عربستان سعودی
گروه‌هایی که مسابقاتشان لغو شد
مسابقات گروه‌های B، C و F در این پنجره لغو و به زمان دیگری موکول شد. این در حالی است که قرار بود رقابت‌های گروه B در منامه به میزبانی بحرین و گروه F نیز در اردن برگزار شوند، برای گروه سوم که تصادفا و بر اساس قرعه‌کشی با حضور سه تیم از قاره اقیانوسیه تشکیل شده نیز با توجه به محدودیت‌های سفر در این کشورها از ابتدا میزبانی در نظر گرفته نشده بود.
در گروه دوم تیم چین که در پنجره اول نیز مسابقه‌ای انجام نداده بود بدون بازی و امتیاز فعلا در قعر جدول قرار دارد، در این گروه تیم ضعیف مالزی شانسی ندارد و رقابت بین سه تیم دیگر برای صعود مستقیم و پرهیز از پلی‌آف خواهد بود، با توجه به پیروزی سنگین ژاپن مقابل چین تایپه در هفته اول به نظر می‌رسد که این تیم به همراه چین شانس بیشتری برای صعود مستقیم داشته باشند.
در گروه سوم مدافع عنوان قهرمانی استرالیا به همراه نیوزلند احتمالا مشکلی برای صعود نخواهند داشت و تیم گوام نیز می‌تواند با شکست هنگ کنگ عنوان سوم گروه را کسب کند. این مستعمره کوچک امریکا با گردآوری بازیکنان امریکایی‌تبار تیم ضعیفی نیست و در صورت صعود توانایی تهدید و حتی شکست تیم‌های درجه دو قاره آسیا را نیز دارد.
در گروه آخر نیز سری لانکا اختلاف فاحشی با سایرین دارد و در این گروه آخر خواهد شد، فلسطین که با استفاده از بازیکنان فلسطینی متولد امریکا تیم خوبی تشکیل داده و در هفته اول تنها با 3 امتیاز اختلاف در خانه قزاقستان شکست خورد به دنبال جبران این نتیجه و صعود مستقیم به همراه اردن است. شانس اردن و قزاقستان برای کسب دو رتبه نخست گروه بیشتر به نظر می‌رسد.
