فیروزکوه مرکز شهرستان فیروزکوه در استان تهران است. فیروزکوه شهری در کنارهٔ جادهٔ فیروزکوه قرار دارد. مردم فیروزکوه از قومیت مازندرانی هستند و به گویش فیروزکوهی زبان مازندرانی[۲][۴] سخن می‌گویند. فیروز کوه ۱۷٬۴۵۳ نفر جمعیت دارد. مردم فیروزکوه از قومیت تبری (مازندرانی) هستند و به گویش فیروزکوهی زبان مازندرانی سخن می‌گویند. فیروزکوه شهری قدیمی است که برخی آن را با حوادث مرتبط با دماوند هم چون افسانه فریدون و ضحاک مرتبط می‌دانند. یکی از نوشته‌های معتبر دربارهٔ تاریخ این شهر به نوشته محمدبن جریر طبری (۳۱۰–۲۲۶ ه. ق) در کتاب «تاریخ الرسل و الملوک» بازمی‌گردد.
در این نوشته طبری می‌نویسد: «فیروز پسر یزدگرد، پسر بهرام بود و پادشاهی وی پس از آن بود که برادر و سه تن از خاندان خویش را کشت. گویند در ملک وی هفت سال پیاپی قحطی شد و در آن دوران سخت، رعیت را چنان راه برد که هیچ‌کس از گرسنگی نمرد مگر یکی و او به خداوند نالید که رحمت خویش از او و رعیت او دریغ ندارد و باران ببارد و خدای اجابت کرد ولایت مانند پیش پرآب شد و درختان جان گرفت. فیروز بگفت تا به ری شهری بسازند و آن را فیروز نام کرد و مابین گرگان و دربند نیز شهری بساختند و آن را فیروز نام کردند و…»
طبق گفته‌ها فیروزکوه در گذشته دارای نه کاروان سرا بوده و یکی از شهرهای بزرگ ایران به حساب می‌آمده ولی با حمله مغول به کلی ویران گشته. فیروزکوه امروز در قسمتی که کم‌تر از دشت‌های قبلی، در معرض باد تنگه گدوک بود بنا شده‌است.
از نظر ویژگی‌های آب و هوایی و اقلیمی، این شهرستان دارای زمستان سرد و تابستان معتدل و خنک می‌باشد. متوسط بارندگی سالانه سال ۱۳۸۰ در این ۲۳۰ میلی‌متر بوده و حداکثر بارندگی ۲۴ ساعته ۲/۴۰ و تعداد روزهای یخبندان ۱۷۴ روز می‌باشد.
فیروزکوه دارای جاذبه‌های گردشگری فراوانی می‌باشد که به خاطر برودت و سردی هوا، بیشتر در فصل‌های گرم سال، مردم تهران و شهرهای اطراف فیروزکوه برای تفریح و بازدید از آثار تاریخی، به این منطقه سفر می‌کنند. به عنوان نمونه می‌توان از تنگه واشی که دارای نقش برجسته‌ای بجا مانده از دورهٔ قاجار است، نام برد. همچنین این شهرستان دارای کاروانسراها، قلعه‌های قدیمی، گورستان‌های کهن و بالاخره امامزاده‌های متعدد نام برد.
در این شهرستان اولین کارخانه صنعتی توسط شرکت تأمین ماسه ریخته‌گری (سهامی عام) درسال۱۳۵۱هجری شمسی باهدف تأمین نیاز صنعت ریخته‌گری کشور تأسیس شد وتا کنون به کار خود ادامه می‌دهد. این کارخانه دارای۲۰۰نفر نیروی مشغول به کاراست که بیش از۱۷۰نفر آنها بومی هستند. درراستای ایجاد اشتغال بیش ازپیش این شرکت اقدام به فراهم نمودن زیرساختهای ایجاد دو کارخانه دیگر نموده که رشد صنعت شهرستان را نیز در پی خواهد شد. درسالهای گذشته توسعه غیراصولی و خلاف مقررات مهندسی شهرسازی باعث توسعه شهر و درنتیجه همجواری آن با کارخانه ماسه گردیده که جابجایی کارخانه رابرای آسایش شهروندان فیروز کوهی می‌طلبد. صنعت شیشه‌سازی رواج دارد و کارخانه‌های شیشه‌سازی زیادی در آن مشغول به کارند. همچنین به تازگی کارخانهٔ سیمان فیروزکوه با ظرفیت تولید بالا در این شهرستان راه اندازی شده‌است
دلیل موقعیت جغرافیایی مناسب و آب و هوای مساعد، و همچنین وجود رودخانه‌ها و منابع آب شیرین در این شهرستان، باغداری رواج زیادی دارد. از محصولات کشاورزی فیروزکوه می‌توان به گندم، جو، بنشن، تره بار، زرد آلو، سیب، گیلاس، گلابی، گردو، انگور و آلبالو اشاره کرد.
دامداری در فیروزکوه به دو شکل مدرن و سنتی وجود دارد. در این شهرستان واحدهای مرغداری هم مشغول به کارند که مرغ و تخم مرغ تولیدی آنها عموماً به مصرف داخلی می‌رسد. پرورش آبزیان: در زمینه پرورش آبزیان ۱۰ استخر پرورش ماهی با تولید ۱۸۶ تن در سال بیش از ۲۵٪ تولید ماهیان سردابی استان را به خود اختصاص می‌دهد. ضمناً ایجاد اولین مجتمع شیلاتی کشور در این شهرستان در زمینی به وسعت ۲۰ هکتار توسط اداره کل شیلات استان در دست مطالعه‌است که به زودی عملیات اجرایی آن آغاز خواهد شد. مجتمع مذکور در ۴۰ مزرعه پرورش ماهی قزل آلا به صورت مداربسته با تولید سالانه ۴۰۰۰ تن و اشتغال زایی حدود ۴۰۰ نفر، در کاهش میزان بیکاری در شهرستان تأثیر قابل ملاحظه‌ای خواهد داشت. شایان ذکر است دمای مناسب آب در شهرستان فیروزکوه (۱۴ درجه سانتیگراد) مناسبترین دما برای پرورش آبزیان است.
تنگه واشی مکانی با جاذبه‌های گردشگری است که در حدود ۱۵ کیلومتری شمال غربی شهرستان فیروزکوه قرار گرفته و با داشتن آب و هوای مناسب در تابستان‌ها، میزبان جمعیت کثیری از مسافران و گردشگران می‌باشد. شاید یکی از جذابترین بخش‌های سفر به تنگه واشی حرکت در رودخانه‌ای است که در بین یک دره سنگی قرار دارد. با توجه به نزدیکی تنگه واشی به شهر تهران، امکان مسافرت یک روزه به این منطقه وجود دارد و به‌خصوص در تابستان هزاران نفر از ساکنین استان تهران و دیگر استان‌های اطراف به این منطقه مسافرت می‌کنند. در سال‌های اخیر، بسیاری از موسسه‌های توریستی، اقدام به برگزاری تورهای گوناگونی در این منطقه نموده‌اند که همین امر باعث افزایش شهرت و معروفیت این منطقه شده‌است. تنگه واشی علاوه بر طبیعت زیبا، دارای آثار باستانی نیز می‌باشد. یکی از سه کتبیه معروف دوره قاجار در این تنگه واقع شده‌است. دو کتبیه دیگر در چشمه علی شهر ری و تونل وانا در جاده هراز واقع شده‌اند. هر سه این کتیبه‌ها به دستور فتحعلی شاه قاجار حکاکی شده‌است. فتحعلی شاه که دوران پیش از پادشاهی خویش را در شیراز گذرانده بود، با دیدن نقش برجسته‌های آن دیار، سه نفر به نامهای حجارباشی، نقاش باشی و معمارباشی را مسئول ساخت این سه کتبیه در تهران کرد. کتیبه واقع در تنگه واشی دارای ابعاد شش در هفت متر است که وقایع زمان فتحعلی شاه دور تا دور کتیبه روایت شده‌است. بزرگ‌ترین نقش برجسته این کتیبه‌ها، نقش شکارگاه با تصویر اسب، نیزه و شکارهایش است که در اطراف آن می‌توان عباس میرزا، علی قلی میرزا و علی نقی میرزا پسران فتحعلی شاه و همچنین نوادگانش را در حال شکار دید. این کتیبه که حدوداً ۱۸۵ ساله‌است به گونه‌ای در دل کوه حک شده که از بارش باران و تابش آفتاب در امان بوده‌است اما صنعت گردشگری به آن آسیب وارد نموده‌است. چشمه آب معدنی خمده در فاصله ۱۵ کیلومتری جاده تهران، فیروزکوه و در مسیر رودخانه حبله رود و در نزدیکی روستای خمده واقع شده‌است. فاصله این چشمه تا جاده فیروزکوه – زرین دشت ۵ کیلومتر است. آب این چشمه برای درمان بیماری‌های مفاصل و استخوان، بیماری‌های پوستی (جوش- زخم و …) و زردی کاربر دارد. فصل استفاده از این آب بهار و تابستان است.
شهرستان فیروزکوه در منتهی الیه شمال شرقی استان تهران و در طول جغرافیایی ۵۲:۴۶ و عرض جغرافیایی ۳۵:۲۸ واقع شده‌است . این شهرستان از شمال و شرق به استان مازندران، از جنوب و جنوب شرقی به استان سمنان و از غرب به شهرستان دماوند محدود می‌گردد. ناهمواریهای فیروزکوه : این شهرستان بر روی بخشی از سلسله جبال البرز مرکزی قرار گرفته‌است و به همین خاطر دارای ناهمواریهای بسیاری است. قلل مرتفعی همچون میشینه مرگ لزور (۴۰۷۶ متر) همچون دیواری این شهرستان را از مناطق شمالی کشور جدا می‌کند که در بین این قلل سرشاخه‌های رود خانه حبله رود جاری است . سایر کوههای منطقه عبارتند از کوه پل در (۲۶۸۹) در شرق فیروزکوه، کوه نواس(۲۸۲۹) در جنوب شرق فیروزکوه، کوه تپه مراد (۳۲۱۹) در شمال غربی فیروزکوه
این شهرستان با ۲۲۶۱ کیلومتر مربع مساحت، در حدود ۱۲ درصد از مساحت کل استان تهران را به خود اختصاص داده‌است و بدین لحاظ مقام چهارم را در بین شهرستان‌های استان داراست شهرستان فیروزکوه، طبق آخرین تقسیمات کشوری تا پایان سال ۱۳۷۹، دارای دو بخش ( مرکزی و ارجمند ) ۵ دهستان و ۱۰۹ آبّادی بوده که از این تعداد ، ۷۱ آبادی (۱/۶۵٪ ) دارای سکنه و بقیه خالی از سکنه می‌باشند . همچنین در سال ۱۳۸۵ بر اساس آخرین تقسیمات کشوری منطقه ارجمند به منطقه شهری تبدیل شده‌است و در حال حاضر این شهرستان ۲ نقطه شهری دارد ۱- شهر فیروزکوه ۲- شهر ارجمند بخش مرکزی شهرستان فیروزکوه با ۷۷ درصد سهم از کل این شهرستان، مقام نخست را از نظر مساحت داراست . بخش مرکزی، مناطق مرکزی و شرق شهرستان فیروزکوه شامل دهستان پشتکوه، دهستان شهرآباد، دهستان حبلرود و شهر فیروزکوه را در برمی گیرد و بخش ارجمند نیز ۲۳ درصد از مساحت کل شهرستان فیروزکوه را به خود اختصاص داده و مناطق حنوبی و غربی شهرستان شامل دهستان قزقانچای، دهستان دوبلوک و شهرارجمند را در برمی‌گیرد .
ساکنین اصلی فیروزکوه از شاخه‌های ۱۶ گانه قوم آریایی می‌باشند علاوه بر آن اقوامی از کردان ایل پازوکی از حوالی ارومیه حدود چهارصد سال قبل در زمان صفویه تبعید شده‌اند و برخی از افراد ایل اصانلوی گرمسار و تیره‌های غندالی الیکایی وشاه حسینی الیکایی و کردها در این شهرستان سکنی گزیده‌اند .فیروزکوه ازدیربازییلاق عشایر الیکایی بوده است.
شهرستان فیروزکوه بدلیل موقعیت خاص همواره مورد توجه اقوام و گروههای انسانی بوده، به همین جهت شاهد آثار زیادی در نقاط مختلف آن هستیم که از آن جمله می‌توان به ، ۳۵ امامزاده و بقعه متبرکه ، ۲۸ قلعه، یک خانه تاریخی ،۷ گورستان و زیارتگاه ، ۱۸ محوطه باستانی تاریخی و اسلامی ،۳ غار و دژ طبیعی ، ۲ پل تاریخی، یک مسجد تاریخی ، ۸ کاروانسرا ،۱۸ برج آرامگاهی و ... اشاره کرد. فیروزکوه شهری قدیمی است که برخی آن را با حوادث مرتبط با دماوند هم چون افسانه فریدون و ضحاک مرتبط می‌دانند. یکی از نوشته‌های معتبر درباره تاریخ این شهر به نوشته محمدبن جریر طبری (۳۱۰-۲۲۶ ه.ق) در کتاب «تاریخ الرسل و الملوک» باز می‌گردد. در این نوشته طبری می‌نویسد: «فیروز پسر یزدگرد، پسر بهرام بود و پادشاهی وی پس از آن بود که برادر و سه تن از خاندان خویش را کشت. گویند در ملک وی هفت سال پیاپی قحطی شد و در آن دوران سخت، رعیت را چنان راه برد که هیچ کس از گرسنگی نمرد مگر یکی و او به خداوند نالید که رحمت خویش از او و رعیت او دریغ ندارد و باران ببارد و خدای اجابت کرد ولایت مانند پیش پرآب شد و درختان جان گرفت. فیروز بگفت تا به ری شهری بسازند و آن را فیروز نام کرد و مابین گرگان و دربند نیز شهری بساختند و آن را فیروز نام کردند و...» شهر فیروزکوه همان شهری است که طبری احداث آن را به فیروز ساسانی در ری نسبت داده‌است . به دلیل همین قدمت فیروزکوه از شهرهایی است که تپه‌های باستانی زیادی دارد. نام قدیمی فیروزکوه دیمه بوده است؛ که به معنی طبیعت خودرواست.
شهرستان فیروزکوه به دلیل شرایط توپو گرافی و آب و هوایی یکی از مناطق بکر استان است و از زیستگاههای مهم حیات وحش و شکارگاههای استان به شمار می‌آیدو انواع وحوش و مناطق طبیعی، چراگاهها و چمنزارهای وسیع از توانمندی‌های ویژه استان استو منطقه شکار ممنوعه کاوه ده با ۱۷۴۰۰۰ هکتار وسعت دارای پوشش گیاهی متنوع و غنی است که انواع وحوش و از جمله قوچ و میش، کل و بز، آهو و گراز، پلنگ، روباه، خرس، خرگوش، انواع پرندگان و خزندگان را در خود جای داده‌است که بصورت گله‌های بزرگ در منطقه زندگی می‌کنند.
مهمترین رودخانه جاری در سطح شهرستان حبله رود می‌باشد که سرشاخه اصلی آن عبارتند از : گورسفید، نمرود، دلیچای، ساواشی، هویر، قزقانچای، لازم به توضیح است متوسط آبدهی این رودخانه در محل ایستگاه سیمین دشت ۲/۶ متر مکعب در ثانیه‌است که حجم کل جریان به ۹/۱۹۷ میلیون متر مکعب در سال می‌رسد. علیرغم وجود منابع غنی از جمله ۸/۹۴۶۶۸ هزار متر مکعب تخلیه سالانه چشمه سارها در شهرستان (۴/۲۵ درصد استان ) متاسفانه به دلیل عدم وجود تاسیسات مهار آب و روشهای علمی انتقال و مصرف آب در بخش کشاورزی، استفاده بهینه از این منابع به عمل نمی‌آید و بخش زیادی از آن به خصوص در فصول پائیز و زمستان هرز می‌رود.
فیروزکوه دارای جاذبه‌های گردشگری فراوانی می‌باشد که به خاطر برودت و سردی هوا، بیشتر در فصل‌های گرم سال، مردم تهران و شهرهای اطراف فیروزکوه برای تفریح و بازدید از آثار تاریخی، به این منطقه سفر می‌کنند. به عنوان نمونه می‌توان از تنگه واشی که دارای نقش برجسته‌ای بجا مانده از دورهٔ قاجار است، نام برد. همچنین این شهرستان دارای کاروانسراها، قلعه‌های قدیمی، گورستان‌های کهن و بالاخره امامزاده‌های متعدد نام برد.
جاذبه های فیروزکوه
تنگه واشی: این تنگه که در ۱۵ کیلومتری شمال غربی فیروزکوه قرار دارد و یکی از جذابترین منطقه‌های دیدنی تهران به‌حساب می‌آید. برای رفتن به این تنگه باید از رودخانه رد شوید که بین کوه سنگی قرار دارد و همچنین کتیبه‌ای معروف از دوره قاجار نیز در این تنگه قرار دارد. این تنگه که در 2 کیلومتری جاده فیروزکوه-تهران قرارگرفته، بعد از ورود به یک جاده فرعی و پشت سر گذاشتن ۹ کیلومتر روستای جلیزجند را خواهید دید. این روستا در حاشیه دشتی سرسبز با مزارع گندم و سیب‌زمینی و باغ‌های مختلف قرارگرفته که بعد از عبور از روستا و طی حدوداً ۴ کیلومتر در کنار جاده و جوی‌های آب زلال محلی مخصوص پیاده‌روی باید از تنگه اول عبور کنید سپس به تنگه دوم برسید.
چشمه آب‌معدنی خمده : یکی دیگر از جاذبه های دیدنی فیروزکوه چشمه آب‌معدنی خمده است. این چشمه آب‌معدنی نیز در ۵ کیلومتری جاده فیروزکوه_زرین دشت در میان سنگ‌ها قرارگرفته و دیواری دور این چشمه کشیده شده تا زنان و مردان بتوانند به‌راحتی در آب‌خنکش شنا کنند. حتی گفته می‌شود که آب این چشمه برای دردهای مفصلی، کلیوی و امراض پوستی خوب است. برای رفتن به این چشمه باید از تهران به سمت فیروزکوه حرکت کنید. بعد از پردیس، بومهن و رودهن در فاصله ۱۰ کیلومتری از فیروزکوه تابلوی زرین‌دشت را خواهید دید. اگر این مسیر را ادامه دهید به یک فرعی خاکی می‌رسید که تابلوی قدیمی روستای خمده را خواهید دید و پس از طی 5 کیلومتر از روی پلی که روی رودخانه نصب‌شده عبور کنید و به چشمه آب‌معدنی خمده برسید.
روستای لزور : این روستا در ۴۵ کیلومتری شمال غربی فیروزکوه قرارگرفته و جزو بکرترین جاهای ایران حساب می‌شود. در تابستان، رودخانه‌ها پرآب و دشت‌ها سرسبز هستند. در این روستا می‌توانید پیاده‌روی کنید و از طبیعت بکرش لذت ببرید که برای گشت‌وگذار دو مسیر وجود دارد: یک مسیر امامزاده خوش‌نام و دیگری جاده منتهی به منطقه لاسک. اگر به سمت امامزاده رفتید حتماً از آب چشمه گوارایش بچشید و به سمت بالا حرکت کنید تا به آبشار برسید و آنجا استراحت کنید. جاده لاسک هم جاده‌ای خاکی است که در دو طرف جاده درخت‌های سپیدار، باغ‌های میوه و مزارع سرسبز روح تازه به شما خواهند داد. در انتهای جاده نیز تنگه‌ای با سنگ‌های بزرگ وجود دارد، در هنگام عبور از روی این سنگ‌ها احتیاط کنید که برای رسیدن به رودخانه‌ای دلربا در انتهای تنگه باید در بعضی قسمت‌ها تا زانو وارد آب شوید و حتی از سنگ‌ها برای عبور کمک بگیرید. اقامتگاهی در روستای لزور واقع‌شده که آنجا طعم خوش زندگی روستایی را خواهید چشید و سفر خوبی در انتظار شما خواهد بود، پس بار سفر را ببندید و برای چند روز هم که شده آرامش بگیرید.
تنگه میشینه مرگ: تنگه میشینه مرگ که از آن با عنوان چهارمحال تهران نیز یاد می‌شود از دیدنی‌های طبیعی این منطقه است که دسترسی به آن کمی سخت خواهد بود. آبشارهای متعدد کوتاهی در مسیر دسترسی به این تنگه قرار دارد. معنای میشینه به‌دلیل وجود تعدادی مجسمه میش در راه مخفی تا قله است و قسمت دوم یعنی مرگ، به‌دلیل وجود چشمه‌ای در نزدیکی قله است که آبش برای پرندگان مضر بوده و باعث مرگشان می‌شود.
غار بورنیک : غار بونیک در ارتفاعات پرنشیب و فراز کوهستانی به نام «بورنی» یا «بورنیک» واقع شده است. اهالی این منطفه وجه تسمیه غار را این‌گونه بیان می‌کنند که بور به‌معنای گودال است و به همین دلیل از آن با نام «گودال نیک» یاد می‌کردند. برخی دیگر بور را تغییر یافته واژه بار می‌دانند که به‌معنای «محل امن» استفاده می‌شده است. دهانه اصلی غار در فراسوی رودخانه واقعع شده است و موقعیت قرارگیری آن شاید در عصر غارنشینی و دوران شکار در ایران، مکانی امن را برای زندگی و پناه گرفتن ایجاد می‌کرده است. غار بونیک از سه تالار بزرگ شکل گرفته است که بر بالای هرکدام از تالارها، طاق دیس‌هایی دیده می‌شود. روی سقف این طاق دیس‌ها، گسل یا شکاف‌های عمیقی نیز وجود دارد که نشان‌دهنده قدمت آنها است. دیوارهای درون غار پوشیده از چکنده‌های گل کلمی، نخودی، سفید رنگ و صورتی است که زیبایی خاصی به غار بخشیده است. قطعات سفالینه شکسته شده و پراکنده‌ای در این غار کشف شده است که نشان می‌دهد انسان‌هایی پیش از تاریخ در آن زندگی می‌کرده‌اند.
کتیبه تنگه واشی: پس از گام گذاشتن به تنگه نخست، کم‌وبیش ۱۵۰ متر را گذر خواهید کرد تا به کتیبه‌ای تاریخی و باشکوه برسید که دیرینه‌اش از ۱۸۵ سال فراتر می‌رود. کتیبه تنگه واشی یکی از سه کتیبه پرآوازه دوران قاجار است. دو کتیبه‌ی دیگر در چشمه‌علی شهر ری و پشت تونل وانا جاده هراز قرار گرفته‌اند. این سه کتیبه به دستور فتحعلی شاه قاجار ساخته شده و دلیل آن هم علاقه‌ی شاه به نقش برجسته‌های شیراز بوده است. او از سه نفر به نامهای حجارباشی، نقاش‌باشی و معمارباشی خواست این سه کتیبه شگفت‌انگیز و به‌یادماندنی را در تهران بسازند. کتیبه تنگه واشی گستره‌ی شش در هفت متر دارد و وقایع دوران فتحعلی شاه دور تا دور آن بازگفت شده است. بزرگ‌ترین نقش برجسته در این کتیبه، نقش شکارگاه با نگاره‌هایی از اسب‌ها، نیزه‌ها و شکارها است و نگاره‌هایی از عباس میرزا، علی‌قلی میرزا و علی‌نقی میرزا، که پسران فتحعلی شاه بودند، هم در آن دیده می‌شود. ساخت کتیبه تنگه واشی به گونه‌ای بوده که این کتیبه از بارش باران و تابش آفتاب در امان است، ولی شوربختانه گردشگران و شماری از مردم، آسیب‌های بسیاری به آن وارد کرده و همچنین امضای خودشان را هم پای خراب‌کاری‌هایشان گذاشته‌اند! افزون‌بر این، پلکانی در کنار این کتیبه وجود دارد تا مردم بتوانند از آن بالا بروند و با کتیبه عکس بگیرند. وجود همین پلگان از دیگر دلایل آسیب دیدن کتیبه تاریخی تنگه واشی به شمار می‌رود.
روستای جلیزجند : جلیزجند، یکی دیگر از روستاهای زیبای شهرستان فیروزکوه است، که در مراتع ییلاقی جای خوش کرده و چشم‌به‌راه گردشگران ایرانی است. مردم بسیاری از تهران به این روستا می‌روند تا منظره‌های طبیعی، آسمان صاف و پرستاره، و طبیعت دست‌نخورده و چشم‌نواز آن را در بهار و تابستان ببینند. این روستا کم‌وبیش در ۱۵ کیلومتری شمال غربی فیروزکوه قرار گرفته و ارتفاع‌اش از سطح دریا حدود ۲۲۰۰ متر است. آب‌هوای آن در بهار و تابستان کاملا معتدل و مناسب است، و در فصل زمستان سرد می‌شود. به همین سبب، بیشتر مردم ترجیح می‌دهند در روزهای گرم سال راهی این روستای دیدنی شوند. روستای جلیزجند دیرینه‌اش به دوران کهن برمی‌گردد و آثار تاریخی به‌جامانده، مانند بقایای دژها و برج‌های دیده‌بانی، همگی حاکی از پیشینه‌ی تاریخی این روستا هستند. این روستا، درست مانند دیگر روستاهای فیروزکوه، آب‌وهوا و دیدنی‌های طبیعی ویژه‌ای دارد که می‌تواند مسافرت خوبی را برای گردشگران و طبیعت‌گردانِ ایران، به‌ویژه مردم تهران، به ارمغان بیاورد. اگر می‌خواهید طبیعت‌گردی کوتاهی را تجربه کنید و در دل طبیعت به گشت‌وگذار بپردازید، پس روستای جلیزجند را فراموش نکنید و حتما سری به آن بزنید. مطمئن باشید ارزش‌اش را خواهد داشت!
قلعه لاجورد : همان‌گونه که می‌دانید، ایران پر از قلعه‌ها و دژهای تاریخی است، و همگی از بهترین نقاط گردشگری کشورمان به شمار می‌روند. قلعه یا دژ لاجورد در شهرستان فیروزکوه هم در گروه همین نقاط گردشگری جای می‌گیرد که در سال ۱۳۸۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. دژ لاجورد در ۱۵ کیلومتری فیروزکوه قرار دارد و یکی از دیدنی‌های تاریخی این شهرستان محسوب می‌شود. این دژ از جمله آثار تاریخی و برجسته‌ی منطقه است و دیرینه‌اش به دوران پیش از اسلام بازمی‌گردد. دژ لاجورد در دوران کهن از اهمیت بالایی برخوردار بود و تا قرن‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت. همچنین گفته می‌شود پدر سروده‌های ایران‌زمین، فردوسی بزرگ هم از این دژ یاد کرده و نام آن را در شاه‌نامه آورده است. امروزه این دژ یکی از دیدنی‌های تاریخی فیروزکوه است و طبیعت‌گردان زیادی که علاقه‌مند به راهپیمایی هستند، به این منطقه سفر می‌کنند تا افزون‌بر زیبایی‌های طبیعی و مناظر شگفت‌انگیز، از این دژ باشکوه هم دیدن کنند.
روستای هرانده: هرانده، یکی از روستاهای پیرامون تهران است که برای طبیعت بکر، کوچه‌باغ‌های دل‌انگیز و رودخانه‌های خروشان و پرآب خود شناخته می‌شود. دیدنی‌های طبیعی این روستا، آن را به یکی از بهترین مقاصد گردشگری برای طبیعت‌گردان، و یکی از مهمترین دیدنی‌های فیروزکوه تبدیل کرده است. روستای هرانده کم‌وبیش در ۱۵ کیلومتری جنوب غربی فیروزکوه، و دره‌ای با همین نام جای گرفته و میزبان رودخانه خروشان نمرود است. این منطقه پر از درختان باشکوه، رودخانه‌ی پرآب و کوههای خوش‌منظر است، و مردم گیلکی‌زبان آن هم به زیبایی‌های این روستا می‌افزایند و خاطرات خوشی برای مسافران تهرانی رقم می‌زنند. کسانی که اهل روستاگردی، طبیعت‌گردی، پیاده‌روی در دل طبیعت و کمپ زدن هستند، بی‌گمان عاشق روستای هرانده خواهند شد. این روستا در هر روزی از سال زیبایی ویژه‌ی خود را دارد و چشم‌به‌راه مسافران گوناگون از سراسر ایران است. پس فرقی ندارد در چه فصلی به روستای هرانده سفر کنید؛ اگر می‌خواهید شکوفه‌های سفید گیلاس را ببینید، اگر دنبال برگ‌های سرسبز و نور جان‌بخش آفتاب هستید، حتا اگر انگیزه‌ی دیدن برگ‌های زرد و نارنجی یا برف‌های سفید و شاخه‌های قهوه‌ای درختان را دارید، روستای هرانده برای شما انتخاب مناسبی خواهد بود.
غار رودافشان : یکی دیگر از غارهای دیدنی فیروزکوه، رودافشان نام دارد. غار رودافشان در واقع بخشی از دماوند است و تقسیم‌بندی‌های کشوری هم حاکی از این موضوع است. ولی فاصله‌ی این غار تا فیروزکوه تنها حدود شصت کیلومتر است، به همین دلیل هنگامی که بحث جاهای دیدنی فیروزکوه به میان بیاید، باید از غار زیبای رودافشان هم نام برد. غار رودافشان با ارتفاع ۱۹۴۵ متر از سطح دریا، دارای دهانه‌ای به طول ۲۹ متر و ارتفاع ۲۰ متر است. این غار همچنین از حضور رودی باشکوه به نام دلیچای بهره‌مند است که زیبایی دوچندانی به آن می‌دهد. رودافشان در سال ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده و از اهمیت بالایی برخوردار است. کسانی که اهل پیاده‌روی هستند، می‌توانند از دوراهی سیدآباد در صد کیلومتری شرق تهران حرکت کنند و پس از دو ساعت پیاده‌روی به دهانه غار برسند. البته کسانی که با ماشین راحت‌تر هستند هم می‌توانند از مسیری نیم‌ساعته به این غار شگفت‌انگیز بروند. هنگامی که وارد غار شوید، مسیر راهپیمایی ۸۰۰ متری پیش‌روی‌تان خواهد بود. غارنوردی در غار رودافشان کمی سخت است و شما باید مسیرهای سختی را پشت سر بگذارید. افزون‌بر این، حتما نیازمند یک چراغ قوه هم خواهید بود. پس یادتان باشد با ابزار و وسایل کامل به این غار سفر کنید. از زیبایی‌های این غار می‌توان به تالار اصلی که پر از طاقدیس و ناودیس است، و همچنین تعدادی ایوان ساخته شده با سنگ‌چین و خرده سفال، که نشان‌گر زندگی انسان‌های کهن است، اشاره کرد. همچنین یک دهلیز هم در رودافشان وجود دارد که با نام معبد آناهیتا شناخته می‌شود. این دهلیز در ابتدای مسیر غار جای گرفته و دارای حوض آب و ستونی میان است. به همین دلیل، نام الهه آب در اساطیر ایرانی، یعنی آناهیتا، را روی آن گذاشته‌اند.
روستای سله بن و دریاچه سد نمرود : روستای سله بن در کیلومتر ۱۰۰ جاده فیروزکوه-تهران جای گرفته و فاصله‌ای یک ساعت و نیمه با تهران دارد. سله بن یکی دیگر از ییلاق‌های خوش‌منظر در نزدیکی تهران است و بخشی از شهرستان فیروزکوه را هم شکل می‌دهد. در بخش‌های غربی فیروزکوه و روی رودخانه حبله‌رود، سدی ساخته شده که آب شرب و کشاورزی مناطق پیرامون را تامین می‌کند. این سد افزون‌بر زیبایی‌هایی که خودش دارد، دارای دریاچه‌ای در بالادست خود است که منظره‌ی شگفت‌انگیزی دارد و بهترین انتخاب برای کمپ زدن و طبیعت‌گردی به شمار می‌رود. هنگامی که به روستای دل‌نواز سله بن بروید و محو سرسبزی و طراوت آن شوید، پس از پشت سر گذاشتن دو کیلومتر به سمت جنوب این روستا، به دریاچه سد نمرود خواهید رسید. سد نمرود انتخاب نخست طبیعت‌گردان تهرانی است که می‌خواهند سفری کوتاه داشته باشند و مدتی را با پیاده‌روی و کمپ زدن سپری کنند. دیدنی‌های فیروزکوه فراوان هستند و هر کدام ویژگی‌ها و زیبایی‌های خودشان را دارند. ولی روستای سله بن و دریاچه سد نمرود، افزون‌بر زیبایی، دارای محیطی خلوت و طبیعتی بکر نیز هستند. همچنین پیرامون روستای سله بن هم پر از دیدنی‌های گوناگون است و برای نمونه می‌توانید گذری به چشمه دریابک در سمت طهنه هم داشته باشید و آنجا نیز اوقات خوشی را برای خودتان رقم بزنید.
برج سنگی دیده بانی مزداران: برج سنگی دیده بانی مزداران نامش را از روستایی با همین نام گرفته است و نام اولی و اصلی آن مشخص نیست. این برج تاریخی که به ثبت ملی رسیده است از لاشه سنگ و ملاط گچ و ساروج به‌صورت چهار ضلعی ساخته شده است . ورودی بنا در ضلع جنوب آن قرار دارشته به‌صورت کلی دارای پلانی هشت ضلعی است. ساختار داخلی بنا در حالتی است که در سمت غرب و مشرف به قلعه یک بیضی بزرگ از گنبد تا پایین دیواره‌ها برش خورده است. این امر نشان‌دهنده وجود ارتباط میان قلعه و برج سنگی مزداران است . در اضلاع داخلی برج چهار طاق نما وجود دارد که بالای آن تزئیناتی صورت کنگره ایجاد شده است و در بالای هرکدام یک حفره کوچک مشهود است. در بالای در ورودی برج، یک پنجره مستطیل شکل وجود دارد که در بالای آن یک تخته چوب پهن نصب شده است.
.........................
آرشیو
