تا اواخر سده هجدهم میلادی، سوئد به عنوان یکی از فقیر ترین کشور های اروپا به شمار میرفت، اما سوئد توانست خودش را در مسیر پیشرفت قرار دهد. این کشور در سده نوزدهم پیشرفت های زیادی کرد و از یک جامعه راکد روستایی به جامعه ای صنعتی و پر جنب و جوش تبدیل شد. میزان مرگ و میر، کاهش زیادی داشت و شرایط بهداشتی سوئد در سده نوزدهم بسیار پیشرفت کرد. پیدایش مطبوعات مخالف، لغو انحصارات صنفی در تولید و داد و ستد به منظور حمایت از شرکت‌های آزاد، زمینه سازی برای انتخابات و اصلاحات مالیاتی، راه اندازی یک خدمت نظامی ملی و افزایش شمار رای دهندگان به ۳ حزب اجتماعی اصلی، یعنی حزب سوسیال دموکرات، حزب لیبرال و حزب محافظه کار، از مشخصه های سده نوزدهم کشور سوئد بود. اما در سده بیستم پس از به قدرت رسیدن حزب سوسیال دموکرات در سال ۱۹۳۲ و اعلام بی طرفی این کشور در جنگ جهانی دوم، پیشرفت کشور سوئد سرعت بسیار زیادی به خود گرفت و برنامه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی حزب سوسیال دموکرات در دهه های ۷۰ و ۸۰ میلادی به نتیجه رسید و این کشور را به عنوان مثالی از عدالت و پیشرفت در اروپا مطرح کرد. یکی از معماران این جامعه کسی نبود جز اولاف پالمه رهبر حزب کارگران سوسیال دموکرات سوئد.
اولاف پالمه در تاریخ ۳۰ ژانویه ۱۹۲۷ در خانواده ای طبقه متوسط با پیشینه اشرافی متولد شد. خانواده پالمه از نژاد هلندی است و با چندین خانواده برجسته دیگر سوئدی مانند فون سیدوز و والنبرگ نیز خویشاوند است. پدر او گونار پالمه، یک تاجر بود. مادر بزرگش نیز، بارونس (از القاب اشرافی غرب اروپا) هانا ماریا پالمه (فون بورن) نام داشت. طبق گفته‌ی اولاف، تبار او از طرف مادر بزرگش، به شاه فردریک اول پادشاه دانمارک و نروژ میرسد. مادر اولاف، الیزابت فون کنیریم، از بازرگانان آلمانی بالتیک بود. او از روسیه به سوئد آمده بود. پدر بزرگ الیزابت، یوهان ملچیور فون کنیریم توسط امپراطور الکساندر اول روسیه به مقام دادستان کل سنای امپراتوری روسیه، سناتور و عضو شورای دولتی شاهنشایی روسیه منصوب شده بود. پالمه در سن ۱۷ سالگی آزمون ورودی به دانشگاه را با نمره بالا گذراند. سپس در سال ۱۹۴۵ به ارتش فراخوانده شد و ۲ سال در ارتش خدمت کرد. او ۳۰ سال نیز از ۱۹۴۷ تا ۱۹۷۷ نیروی ذخیره بود و در سال ۱۹۵۶ به یک افسر ذخیره با درجه کاپیتان در توپخانه تبدیل شد. با پایان دوران سربازی در سال ۱۹۴۷ در دانشگاه استکهلم ثبت نام کرد و در نهایت در یک بورس تحصیلی به آمریکا رفت و در اوهایو مشغول به تحصیل شد. پس از فارغ التحصیلی پالمه شروع به سفر در آمریکا کرد و با نابرابری و تبعیض در آمریکا آشنا شد. پالمه در بسیاری از سفر های بعدیش به ایالات متحده اظهار داشت که این کشور باعث شده است او یک سوسیالیست شود. در سال ۱۹۴۹ و پس از سفر دور آمریکا به کشورش برگشت و در رشته حقوق دانشگاه استکهلم مشغول به ادامه تحصیل شد. پالمه در همان سال به عضویت حزب سوسیال دموکرات سوئد در آمد. او درگیر سیاست های دانشجویی شده بود و با اتحادیه ملی دانشجویان سوئد همکاری کرد. در سال ۱۹۵۱ نیز او به انجمن دانشجویی سوسیال دموکرات پیوست. وی به عنوان یک سیاستمدار دانشجو تمرکز خود را بر امور بین الملل گذاشت و به اروپا نیز سفر کرد.
اولاف پالمه، سوسیال دموکرات شدن خود را به سه تأثیر عمده نسبت داد: اول، سال ۱۹۴۷ در یک مناظره در رابطه با موضوع مالیات که در آن افرادی مانند ارنست ویگفورس سوسیال دموکرات، جارل هجلمارسون محافظه کار و الون آندرسون لیبرال حضور داشتند، شرکت کرد. دوم، زمانی که در اواخر دهه ۱۹۴۰ به آمریکا سفر کرد متوجه شد که اختلاف طبقاتی و نژاد پرستی در ایالات متحده آمریکا چقدر گسترده است. سوم، سفر به آسیا به ویژه هند، سریلانکا، برمه، تایلند، سنگاپور، اندونزی و ژاپن چشم او را به پیامد های امپریالیسم و استعمار باز کرده بود. پالمه در یکی از سخنانش اختلاف طبقاتی در آمریکای آن دوران را تحقیر آمیز تر از کشوری مانند هند توصیف کرد. وی در زندگی شخصی خود یک آتئیست بود.
در سال ۱۹۵۳، پالمه توسط استاد سیاسی خود، تاگه ارلاندر که نخست وزیر سوسیال دموکرات سوئد نیز به شمار میرفت استخدام شد تا در دبیرخانه او کار کند. از سال ۱۹۵۵ اولاف عضو هیئت مدیره جوانان سوسیال دموکرات سوئد بود و در کالج لیگ جوانان بومرسویک سخنرانی می کرد. وی همچنین عضو انجمن آموزشی کارگران بود. پالمه پس از آن در سال ۱۹۵۷ به عنوان عضوی از پارلمان استان یونشوپینگ خدمت کرد. در اوایل دهه ۱۹۶۰، او عضو آژانس کمک بین المللی (NIB) شد و مسئولیت تحقیق در مورد کمک به کشورهای در حال توسعه و کمک آموزشی را بر عهده داشت. پالمه از سال ۱۹۶۳ تا ۱۹۶۵ به عنوان وزیر سیار (بدون وزارت خانه) فعالیت کرد و وظایف خود به عنوان مشاور سیاسی تاگه ارلاندر را حفظ کرد. سال ۱۹۶۵، وی وزیر حمل و نقل و ارتباطات شد. یکی از موضوعات ویژه مورد علاقه او، توسعه بیشتر رادیو و تلویزیون در عین اطمینان از استقلال آنها از منافع تجاری بود. در سال ۱۹۶۷ وی وزیر آموزش و پرورش شد و سال بعد، مورد انتقاد شدید دانشجویان چپ گرای معترض به برنامه های دولت برای اصلاحات دانشگاه قرار گرفت. اوج اعتراضات با اشغال ساختمان اتحادیه دانشجویی در استکهلم بود. پالمه به آنجا آمد و سعی کرد دانشجویان را دلداری دهد و آنها را ترغیب به استفاده از روش های دموکراتیک برای رسیدن به اهداف خود کند. سرانجام در سال ۱۹۶۹ با کناره گیری تاگه ارلاندر، اولاف پالمه توسط کنگره حزب سوسیال دموکرات به عنوان رهبر جدید حزب و جانشین ارلاندر به عنوان نخست وزیر انتخاب شد. پالمه تأثیر زیادی بر احساسات مردم سوئد گذاشت. او در بین چپ گراها بسیار محبوب بود، اما اکثر لیبرال ها و محافظه کاران از او متنفر بودند. این امر به دلیل بخشی از فعالیت های بین المللی وی، به ویژه فعالیت ها و سخنرانی هایی که علیه سیاست خارجی ایالات متحده انجام می شد و بخشی نیز ناشی از سبک مناظره تهاجمی و صریح وی بود.
به عنوان رهبر نسل جدید سوسیال دموکرات های سوئد، پالمه اغلب به عنوان اصلاح طلب انقلابی توصیف می شد و خود را به عنوان سوسیالیست دموکراتیک معرفی می کرد. درون کشور، دیدگاههای چپ وی، به ویژه تلاش برای گسترش نفوذ اتحادیه های کارگری بر مالکیت مشاغل، اختلافات زیادی بین او و جامعه کسب و کار های کلان به وجود آورده بود. در دوران تصدی پالمه چندین اصلاحات اساسی در قانون اساسی سوئد انجام گرفت که میتوان یکی از مهم ترین آن ها را گرفتن تمام اختیارات سیاسی از مقام سلطنت دانست. اصلاحات وی در بازار کار امنیت شغلی در سوئد را افزایش داد. در دوران پالمه مالیات در سوئد افزایش چشمگیری داشت و احزاب رقیب از پالمه به دلیل افزایش مالیات بر درآمد انتقاد میکردند. در دوره نخست وزیری پالمه، مواردی که مربوط به مراکز مراقبت از کودکان، تأمین اجتماعی، حمایت از سالمندان، ایمنی حوادث و مشکلات مسکن بود، مورد توجه ویژه قرار گرفت. تحت نظر پالمه، سیستم بهداشت عمومی در سوئد با نرخ مرگ و میر ۱۲ نوزاد در هر ۱۰۰۰ تولد، بهینه شد. وی یک برنامه جاه طلبانه، با موضوع کمک ویژه به معلولان، مهاجران و خانواده های کم درآمد ارائه کرد. دولت رفاه سوئد به طور قابل توجهی گسترش یافت. همانطور که ایزابلا مارس اشاره کرده است، در نیمه اول دهه هفتاد سطح مزایای ارائه شده توسط هر زیر سیستم دولت رفاه به طور قابل توجهی بهبود یافت. تغییرات مختلف در سیاست، حقوق بازنشستگی برای سالخوردگان را از ۴۲٪ متوسط دستمزد در سال ۱۹۶۹ به ۵۷٪ افزایش داد. پالمه همچنین خدماتی در راستای کمک به کارگران، بیمه های پزشکی، افزایش کمک هزینه خرید مسکن برای خانواده های دارای کودک، حقوق بازنشستگی برای کارگران از کار افتاده و بیکار انجام داد و اوضاع معیشتی سوئد را در کمتر از یک دهه متحول کرد. کابینه پالمه همچنین در زمینه آموزش و پرورش فعال بود و اصلاحاتی مانند سیستم وام و مزایای دانشجویان دانشگاه های منطقه ای و پیش دبستانی برای همه کودکان را معرفی کرد. همچنین در دوران تصدی وی پیش دبستانی و مهد کودک های فراوانی در سوئد تاسیس شد، این کار در جهت ایجاد اشتغال برای زنان انجام شده بود. در سال ۱۹۷۵ قانونی تصویب شد که پذیرش رایگان در دانشگاهها را محقق میساخت. تعدادی اصلاحات نیز برای ارتقا حقوق کارگران انجام شد. همچنین در سال ۱۹۷۴ قوانینی را در رابطه با مشاوره در زمینه اشتغال معرفی کرد. در همان سال، بورس های بهبود محیط کار نیز معرفی و در اختیار شرکت های نوسازی قرار گرفت.
در سال ۱۹۸۲ که پالمه برای دومین بار به عنوان نخست وزیر انتخاب شد، سوئد در شرایط اقتصادی دشواری به سر میبرد. در دوره دوم نخست وزیریش هدف خود را تحریک سرمایه گذاری، تولید و اشتغال معرفی کرد. مالیات ها نیز افزایش چشمگیری داشتند و باعث شدند که بعضی از احزاب به پالمه انتقاد کنند. مابین سال های ۱۹۷۶ تا ۱۹۸۲ که پالمه در راس کار نبود، سوئد با کاهش سطح رفاه رو به رو شد. پالمه تمام قرارداد های کاهش رفاهی را لغو کرد. سیستم کمک به بازنشستگان ترمیم شد. طرح کمک هزینه برای مراقبت از کودکان دوباره برقرار شد، بیمه بیکاری به طور کامل برقرار شد. همچنین به سیستم یارانه های غذایی و کمک هزینه های کودکان افزایش هایی داده شد و صندوق های سرمایه گذاری کارمندان نیز معرفی شدند. اولاف پالمه همچنین یک طرفدار صریح برابری جنسیتی بود، پالمه با حضور در یک کنفرانس جهانی زنان در مکزیک علاقه خود به مسائل حقوق زنان را برانگیخت. وی همچنین در ۸ ژوئن ۱۹۷۰ در جلسه باشگاه ملی دموکراتیک زنان سخنرانی فمینیستی به نام "رهایی انسان" کرد. پالمه یکی از مخالفان استفاده از سوخت های فسیلی بود و خواهان استفاده از سوخت های سبز بود. او همچنین خواهان استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای در جهت تولید انرژی بود. امروزه انرژی هسته ای یکی از مهم ترین منابع انرژی در سوئد است که بیشتر به اقدامات پالمه نسبت داده می شود. زندگی شخصی پالمه نیز بسیار مورد توجه رسانه ها بود. او ۲ بار ازدواج کرد، یک بار با جننا رنروا (۱۹۴۸ تا ۱۹۵۲) و یک بار با لیسبت پالمه (۱۹۵۶ تا ۱۹۸۶) که یک روانشناس کودک بود. حاصل ازدواج دوم او ۳ پسر به نام های مورتن، متیاس و یوآکیم بود.
اولاف پالمه در سال ۱۹۸۰ به عنوان میانجی میان ایران و عراق از سوی سازمان ملل متحد برگزیده و مذاکراتی را در جهت صلح میان دو کشور و جلوگیری از جنگ، با ابوالحسن بنی صدر و علی اکبر هاشمی رفسنجانی از ایران و صدام حسین از عراق انجام داد. در عرصه سیاست خارجی پالمه سیاست بی طرفی سوئدی ها را زیر سوال برد و به انتقاد از رژیم های استبدادی و قدرت های جهان در آن زمان پرداخت. او بمباران ویتنام شمالی توسط ایالات متحده آمریکا را در سال ۱۹۷۲ را به شدت محکوم کرد و آن را با اردوگاه های کار اجباری نازی ها در خلال جنگ جهانی دوم مقایسه کرد و آن را فاشیستی خواند. این انتقاد برای مدت کوتاهی سبب قطع روابط آمریکا و سوئد شد. اولاف پالمه در سال ۱۹۷۳ به نیویورک تایمز گفت: "از این موضوع متأسف نیست چون در این دنیا برای این که همه بشنوند باید بلند صحبت کرد. من نمی‌توانم در ارتباط با این موضوع ساکت بمانم و برای سکوت کردن، زیر فشار قرار نخواهم گرفت."
پالمه همچنین از اشغال چکسلواکی توسط شوروی (دبیر کل حزب کمونیست شوروی لئونید برژنف بود) نیز انتقاد کرد. رژیم های کمونیستی را به باد انتقاد گرفت و دیکتاتوری گوستاو هوساک در چکسلواکی را گاو استبداد خواند. وی یکی از بزرگترین مخالفان توسعه سلاح های هسته ای در دوران جنگ سرد بود و بارها به کشور هایی مانند شوروی تاخت. در سال ۱۹۷۵ این بار رژیم فاشیستی ژنرال فرانسیسکو فرانکو را در اسپانیا محکوم کرد و آن ها را قاتلین لعنتی نامید. پالمه از بزرگترین منتقدان آپارتاید و حامی تحریم اقتصادی علیه آفریقای جنوبی بود، او در یکی از سخنانش گفت: "آپارتاید قابل اصلاح نیست، باید نابود شود." اولاف از حامیان کنگره ملی آفریقا و سازمان آزادی بخش فلسطین نیز بود و از دولت اسرائیل انتقاد میکرد. در سال ۱۹۷۵ با سفر به کوبا به دیدار فیدل کاسترو رفت و از انقلابیون کوبا که رژیم فولگنسیو باتیستا را کنار زده بودند تقدیر کرد.
رژیم پینوشه در شیلی نیز از انتقاد های پالمه در امان نماند. وی همچنین از جبهه های آزادی بخش ملی در کشور های السالوادور و نیکاراگوئه حمایت های سیاسی و مالی میکرد. او به آنتونیو د الیویرا سالازار دیکتاتور پرتغال نیز تاخت. به اولاف پالمه، جان اف. کندی اروپا میگفتند و به سرنوشت او هم دچار شد. وی همیشه تلاش داشت تا مانند مردم عادی زندگی کند و اجازه نمی‌داد محافظان شخصی زیادی در کنار او باشند و همین هم کار دستش داد. اولاف پالمه در ساعت ۲۳:۲۱ نیمه شب ۲۸ فوریه ۱۹۸۶ در استکهلم به همراه همسرش لیسبت پالمه از سینما به سوی خانه، بدون محافظ، در یک خیابان شلوغ قدم می‌زد، که از فاصله نزدیک به پشت سر او شلیک شد. پالمه تقریبا یک ساعت بعد در بیمارستان ساباتسبرگ در گذشت (ساعت ۰۰:۰۶). اما همسرش لیسبت صدمه‌ی جدی‌ای ندید و زنده ماند (لیسبت سال ۲۰۱۸ و در سن ۸۷ سالگی از دنیا رفت). قاتل با سرعت از محل دور شد، از چند پله بالا رفت و پس از ورود به خیابان کناری، ناپدید شد.
حتی پلیس سوئد از این رویداد شوکه شده بود. مأموران پلیس، محل جنایت را کاملاً قرنطینه نکرده بودند و تا چند ساعت پس از فرار قاتل، تنها محدوده کوچکی در مرکز شهر بسته شده بود، بنابراین، شاهدان، پیش از بازجویی پلیس توانسته بودند محل را ترک کنند. برای همین، با وجود شمار زیاد شاهدان، پلیس سر نخی به دست نیاورد. پلیس سوئد با هزاران نفر مصاحبه کرد. یک بزهکار قاتل به نام کریستر پترسون شناخته شد اما دادگاه این حکم را لغو کرد. هیچ سلاح یا مدارک تازه‌ای در این رابطه یافت نشد. پوکه‌های باقی مانده، از یک اسلحه کمری مگنوم ۳۵۷ بودند که گلوله‌های آن حتی می توانستند از جلیقه ضد گلوله نیز عبور کنند. سوئد کشوری بیگانه با ترور بود و از آخرین ترور سیاسی در این کشور که ترور شاه گوستاو سوم بود، ۱۹۴ سال میگذشت. پس از مرگ اولاف تعداد زیادی از مردم سوئد به خیابان ها آمدند و برای او سوگواری کردند. برای مرگ او پرونده ای تشکیل شد تا قاتل دستگیر شود. تئوری های زیادی در رابطه با قتل او شکل گرفت که به سران آپارتاید، پ.ک.ک، هند، یوسگلاوی و ماجرای مک فارلین مربوط میشد. اما هیچکدام به نتیجه ای نرسید. در نهایت برای نخستین بار یک خبرنگار، پس از ۱۲ سال تحقیق، استیگ انگستروم را مظنون معرفی کرد و پلیس در سال ۲۰۱۸ به بررسی این نظریه پرداخت. در آغاز بررسی‌ها پلیس به استیگ انگستروم مظنون نبود. اما تیم تحقیقاتی بعداً دریافت که او از سلاح استفاده می‌کرده، عضو ارتش سوئد بوده و در باشگاه تیراندازی عضو بوده، مدت طولانی مشکلات مالی داشته و بیش از اندازه نوشیدنی الکلی مصرف می کرده است. استیگ انگستروم، دوست یک کلکسیون دار اسلحه بوده و علاقه زیادی به تپانچه های مگنوم داشته است. همچنین استیگ انگستروم عضوی از حلقه منتقدان سیاست‌های اولاف پالمه بود. با همه این شواهد، تیم تحقیقات، تصویر روشنی از انگیزه او برای قتل پیدا نکرد. همچنین اظهارات شاهدان عینی دربارهٔ فرد مسلح و حضور او در محل جرم، با گفته‌های استیگ انگستروم دربارهٔ مکان حضور او در روز ترور تناقض داشت.
پس از سه دهه از ترور نخست‌وزیر سوئد، در ۱۰ ژوئن ۲۰۲۰، دادستانی سوئد اعلام کرد هویت قاتل اولاف پالمه، یک طراح گرافیک به نام استیگ انگستروم معروف به "مرد اسکاندیایی" است. استیگ انگستروم، کارمند شرکت بیمه‌ای به نام "اسکاندیا" (اسکاندیناوی) بود که در روز قتل تا دیرهنگام در آن کار میکرد و با محل قتل فاصله کمی داشت. او برای استفاده از اسلحه آموزش دیده بود و مخالف سیاست‌های اولاف پالمه بود. وی در سال ۲۰۰۰ خودکشی کرد و به این ترتیب پرونده قتل نخست وزیر اولاف پالمه مختومه اعلام شد. در سال ۲۰۲۰ دادگاه سوئد دلیل تصمیم به افشای نام قاتل را مرگ او عنوان کرد. پسر او مورتن پالمه از تصمیم دادگاه اعلام رضایت کرد. باور بسیاری از سوئدی‌ها بر این است که از انگستروم تنها برای پایان دادن به داستان و معرفی قاتل استفاده شده است. چون او خیلی کوتاه قد بود. درحالی که قاتل قد بلند و قوی بود. علاوه بر این، انگستروم، پیش یا پس از ترور اولاف پالمه، مرتکب قتلی نشده بود. همچنین طبق نظرسنجی ها ۸۶ درصد از مردم سوئد معتقدند که مرگ پالمه با عوامل خارجی در ارتباط است. هزینه تحقیقات پرونده پالمه چیزی حدود ۳۵۰ میلیون کرون سوئد بود، که معادل با ۴۰ میلیون دلار می شود. تعداد کل صفحات جمع شده در طی تحقیقات حدود ۷۰۰۰۰۰ صفحه است. به گفته یک جرم شناس، این تحقیقات "بزرگترین تحقیقات در تاریخ پلیس جهانی" است. همچنین دولت سوئد پاداش حل معمای قتل را ۵۰ میلیون کرون یا ۷ میلیون دلار اعلام کرده بود. در سال ۱۹۸۷، یک سال پس از در گذشت اولاف پالمه، جایزه ای به پاس خدمات بشر دوستانه و صلح طلبانه او به نامش تاسیس شد که هر ساله به یک فعال حقوق بشر اهدا میشود.
