چناران مرکز شهرستان چناران و از شهرهای استان خراسان رضوی می‌باشد که در فاصله ۵۰ کیلومتری شمال غربی مشهد واقع شده‌است. چناران در ۴۵ کیلومتری شمال غربی شهر شاندیز واقع شده‌است، این شهر و شهرستان میان کوههای بینالود و در شمال شرق ایران و در استان خراسان رضوی قراردارد.
چناران به شکل جدید در دههٔ ۱۳۳۰ پس از ساخته شدن کارخانه قند چناران و بر گرد آن شکل گرفت. پیش از آن، ناحیه چناران بیشتر به نام رادکان شناخته می‌شد. رادکان که یکی از قریه‌های توس قدیم بوده امروزه بخشی از شهرستان چناران است. . نام این شهرستان بر گرفته شده از دو درخت چنار بزرگ که در ورودی روستای حاج نصیر بوده‌است (که هم‌اکنون نام محله‌ای در این شهرستان است) می‌باشد. به علت وجود کارخانه قند در چناران روستای رادکان کنونی که در آن زمان قرار بود شهرستان شود نشد و شهر به چناران رسید.
آب و هوای آن در تابستان گرم و در زمستان سرد می‌باشد. همچنین آب و هوای آن در فصل بهار اغلب بسیار بارانی و همراه با باد شدید می‌باشد. با توجه به فاصله نسبتاً نزدیک تا مشهد به عنوان ییلاقات مشهد شناخته می‌شود. تنوع گونه‌های قومی ساکن در این شهر شامل کرد کرمانج ، ترک،خاوری،فارس می‌باشد. بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۵۳٬۸۷۹ نفر (در ۱۵٬۶۰۹ خانوار) بوده‌است. چناران در محور شمال به کلانشهر مشهد قرار دارد و از جاده ٢٢ می‌توان به این شهر وارد شد.
از محصولات عمده کشاورزی این شهرستان سیب، گندم، چغندر، گوجه فرنگی و ذرت را می‌توان نام برد. شهرک صنعتی چناران که در سمت جنوبی شهر و فاصله ۵کیلومتری قرار دارد یکی از قطبهای صنعتی استان خراسان رضوی می‌باشد و دارای تعداد بسیار زیادی کارخانه که اکثراً تولیدشان مواد غذایی و صنایع بسته‌بندی می‌باشد فعالیت دارند.اصولا اقتصادچناران متکی به کشاورزی است چون ۶۰%شاغلان چناران دربخش کشاورزی مشغول بکاربوده وسهم صنعت حدود۲۵%ازکل شاغلان می باشد هرچندبااحداث شهرک صنعتی درجنوب آن برتعدادشاغلان این بخش افزوده شده وبقیه شاغلان،(۱۵% )دربخش خدمات مشغول بکارهستند.
از روستاهای چناران می‌توان به بهمن جان علیا (روستای کردنشین در شمال غربی چناران که در فاصله ۳۵ کیلومتری چناران قرار دارد، این روستا دارای باغ‌های انبوه گیلاس بوده و دارای رودخانه‌ای دائمی از سرشاخه‌های رود کشف رود می‌باشد. حیطه طلا، گلمکان، اخلمد، کاهو و فریزی که با توجه به فاصله نسبتاً نزدیک تا مشهد به عنوان ییلاقات مشهد شناخته می‌شود.
روستاهای نظیر حکیم آباد بقمچ، اندیشش، شترپا و چمبر غربال، کبیر و (زندان لاجوردی) از روستاهای هم مسیر رشته کوههای هزار مسجد می‌باشد .نزدیک ترین روستا به این شهرستان روستای سرک و ( حسین آباد ) است.یکی ازروستاهای معروف این شهرستان روستای خرم آباداست که درفاصله ۷/۵ کیلومتری جنوب غربی شهرچناران واقع است،خرابه های شهرمنیجان منسوب به منیژه دخترافراسیاب که یکی ازقدیمی ترین آثارتاریخی چناران وخراسان حتی کشوراست درحاشیه شمالی این روستا قراردارد،این روستادارای قناتی تاریخی وزیباست که قدمت آن به دوره صفویه می رسد ودراکثراوقات سال دارای آب گوارایی است،منطقه تفریحی چشمه ی دژنوه،درکوههای جنوب روستا ودردره ای به همین نام ودرفاصله ۴کیلومتری روستاقراردارد،وازدیگرآثارتاریخی آن می توان به قلعه یالان تش خان،خانه دختره(قلعه ای کوهستانی،درجنوب غرب روستا)اشاره نمود،سردارشهید سپاه اسلام حسین خوشرو، ازفرماندهان ۸سال دفاع مقدس متولدشده این روستاست.
چناران به شکل جدید در دههٔ ۱۳۳۰ پس از ساخته شدن کارخانه قند چناران و بر گرد آن شکل گرفت. پیش از آن، ناحیه چناران بیشتر به نام رادکان شناخته می‌شد. رادکان که یکی از قریه‌های توس قدیم بوده امروزه بخشی از شهرستان چناران است. . نام این شهرستان بر گرفته شده از دو درخت چنار بزرگ که در ورودی روستای حاج نصیر بوده‌است (که هم‌اکنون نام محله‌ای در این شهرستان است) می‌باشد. «ارگ رادکان» از آن دست بو‌م‌گردی‌های تاریخی و با قدمتی ۱۰۰ ساله به شمار می‌آید که در سال گذشته به عنوان برترین اقامتگاه بوم‌گردی کشور انتخاب شده است، معماری سنتی با تزئینات و لوازم بومی، حیاطی دلباز و حوض فیروزه‌ای رنگ، شاه‌نشین جذاب و کبوتر خانه و انواع غذاهای محلی و بیار لذیذ چنان از شما دلبری خواهند کرد در گذشته‌های بسیار دور شهری بسیار تاریخی در نزدیکی مشهد به نام «رادکان» وجود داشته است که امروزه ما ایرانیان این شهر را با نام «چناران» می‌شناسیم. از آن جا كه در دوران پيش از اسلام و هم چنين سده‌های نخست اسلامی رادکان یا همان چناران بسيار آباد و پر‌رونق بوده و يكی از شهرهای چهارگانه توس به شمار می‌رفته و مردانی جوانمرد، نيک انديش و شجاع داشته است، آن را «رادكان» به معنی جايگاه جوانمرد نامیده‌اند. واژه «ارداک» نيز دارای معانی گوناگونی چون مکان مردان بزرگ، قرارگاه سپاهيان و نيز نام شخصی خاص است. بنای ارداک (چناران) را به اردا، موبد اردشير بابكان، كه پارسيان او را پيامبر دانسته‌اند و پدرش ويراف بوده نسبت می‌دهند.
شهر چناران دارای جاذبه های تاریخی و طبیعی زیبایی است. از جمله آن ها می توان به مسجد جامع رادکان، میل رادکان، چشمه گیلاس، رباط سید آباد و.. اشاره کرد. این شهر با وجود بناهای تاریخی، ییلاقات ، کوهپایه های سر سبز و روستاهایی نظیر اخلمد و رودخانه های دایمی و فصلی و نزدیکی به مرکز استان پتانسیل بالایی در جذب گردشگر دارد. طبق گفته عضو انجمن گردشگری چناران تنها به منطقه نمونه گردشگری اخلمد 800 هزار نفر سالانه سفر می کنند. این آمار خبر از مناظر بی بدیل شهر چناران و اهمیت ان در توسعه گردشگری کشور می دهد. شهر چناران دارای هنر های دستی نیز می باشد که از جمله آن می توان به هنر قالی بافی اشاره کرد که با طرح های مشهد، نقش های افشان، لچک، محرابی و خشتی عرضه می شود.
جاذبه های چناران
چشمه گیلاس : یکی از چشمه‌های معروف و خرم چناران که آوازه‌ی آن در سراسر خراسان پیچیده، «چشمه گیلاس» می‌باشد. تاریخ این چشمه به دوره‌ی تیموریان باز می‌گردد، امیر علی شیر نوایی از آن دست سیاستمداران نامی عصر تیموریان بوده که اقدام به جاری نمودن آب این چشمه تا شهر مشهد کرده است؛ که این اقدامِ ارزشمند در سال‌های ۱۰۱۶ تا ۱۰۲۳ هجری قمری توسط شاه عباس صفوی تکمیل شد، به طوری که آب این چشمه از میان خیابان شهر جاری و از میان صحن حرم مطهر امام رضا (ع) عبور می‌کرد.
آبشار آبقد : دره‌ای بسیار زیبا در نزدیکی روستای آبقد از توابع درز آب چناران وجود دارد که شامل آبشارهای بسیار زیادی‌ست. یکی از این آبشارهای زیبا که در نوبه خود محبوب‌ترین آبشار این منطقه شناخته می‌شود، «آبشار آبقد» می‌باشد. این آبشار با داشتن دیواره‌هایی به ارتفاع ۲۰۰ تا ۳۰۰ متر، به عنوان یکی از مقاصد محبوب صخره نواردان محسوب می‌شود.
آبشار اخلمد : «آبشار اخلمد» در ۲ کیلومتری روستای قدیمی و تاریخی اخلمد قرار دارد که با داشتن مسیری بسیار هموار مقصد مناسبی برای کوه‌نوردانِ آماتور محسوب می‌شود. همچنین آهکی بودنِ جنس این کوههای اخلمد باعث پیدایش حفره‌های ژرفِ مُدوری در زیر این آبشار شده و باعث جذب سنگ‌نوردانی از هر نقطه‌ی این مرز و بوم شده است.
قلعه اسجیل : درست در منطقه‌ی گلبهار شهر زیبای چناران برجی تاریخی به نام «اسجیل» قرار دارد. این اثر که قدمت آن به دوران قاجاریه باز می‌گردد، در شهریورماه ۱۳۸۶ با شماره ثبت ۱۹۷۴۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
روستای اسجیل : «اسجیل» نام یکی از روستاهای بسیار باصفا و خرم چناران است که در حدود ۴۰ كیلومتری شمال غربی مشهد واقع شده. اسجبیل از معدود روستاهای خراسانی است که دارای آب و هوایی نشاط آور است و تمامی این ویژگی‌ها به سبب کوه‌پایه‌ای بودن این منطقه می‌باشد. اگر هم بخواهیم پیشینه‌ی این روستا را بررسی کنیم به هزاره اول قبل از میلاد باز می‌گردیم. با این وجود، متاسفانه، این منطقه از دید مسئولینِ گردشگری به دور مانده و در مورد پتانسیل‌های موجود در آن، از جمله چشم‌اندازهای تاریخی و طبیعی برنامه‌ریزی صورت نگرفته است.
پل چشمه گیلاس : پل «چشمه گیلاس» در نزدیکی روستایی به همین نام واقع شده است و قدمتش به دوران پهلوی باز می‌گردد. همچنین این پل در اطراف چشمه‌ای به همین نام واقع شده که در گذشته‌های نه چندان دور آن را با نام گَسلبمی‌خواندند؛ این پل به علت واقع شدن در شرایط خاص جغرافیایی، همیشه دارای آب است. پل چشمه گیلاس در اسفند ۱۳۸۶ با شماره ثبت ۲۲۲۸۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
روستای بَقمچ : «بقمچ» نام روستایی است که در دل هزار مسجد خراسان رضوی واقع شده و محصول اصلی آن تنباکو می‌باشد و به حدی تنباکوهای این روستا مرغوب است که آوازه‌ی آن در سراسر خراسان پیچیده شده. نام این روستا مخفف باغ میش بوده که عمدتاً به خاطر شغل مردمان این روستا بر آن نهاده شده، اکثریت ساکنان این روستا به پپیشه دامداری و باغداری مشغول هستند.
روستای گهواره گر: روستایی به نام «گهوار گر» یا همان نوزاد در دره‌ای کم عمق و زیبا واقع شده که یکی از جاذبه‌های اصلی شهر چناران محسوب می‌شود. درست در حاشیه‌ی شرقی این روستا تپه‌ای ماسه‌ای وجود دارد که بر فراز آن بنایی معروف به «آرامگاه خواجه عبدالرحمن گهواره گر» احداث گردیده؛ ویژگی‌های متمایز و بررسی کالبدی این بنا، احتمال ساخت آن را در دو مرحله زمانی در ذهن تداعی می‌کند.
پیست اسکی شیرباد : شیرباد بلندترین قله کوه استان خراسان رضوی است. پیست اسکی شیرباد در دامنه این کوه قرار دارد. اسکی‌بازان می‌توانند با استفاده از تله‌اسکی تا ارتفاع ۹۰۰ متری بالا بروند و از طبیعت و منظره‌های زیبا استفاده کنند. پیست اسکی شیرباد به دلیل اینکه در ارتفاعات قرار دارد در بیشتر روزهای سال برفی است. رستوران و خوابگاه از امکانات رفاهی این پیست اسکی است.
دره اجنه: این دره یکی از دره های فرعی دره اخلمد است که به دلیل صعب العبور بودن نیاز به مهارتهای فنی و تجهیزات کوهنوردی دارد. از روبه روی اولین آبشار اخلمد به سمت راست که صعود کنید، بعد از طی ۵۰۰ متر اگر کوه را دور بزنید، وارد دره زیبایی می شوید. بعد از رسیدن به بالای دره با حرکت به سمت راست و بالای کوه در مسیر سنگ چین ها هم به منطقه وسیعی می رسید که اگر آن را به سمت چپ ادامه دهید بعد از یک ساعت فراز و نشیب به سرچشمه دره اجنه خواهید رسید؛ این دره ۱۴ آبشار دارد.
اقامتگاه بوم گردی ارگ رادکان چناران: اقامتگاه بوم گردی ارگ رادکان چناران در روستای رادکان، 13 کیلومتری شهرستان چناران واقع شده است. قدمت بنای این هتل به بیش از 150 سال پیش باز می گردد. اقامتگاه بوم گردی ارگ در سال 1395 با حفظ معماری سنتی این خانه قدیمی، احیا و مرمت شد و در همان سال فعالیت خود را آغاز کرد. اقامتگاه بوم گردی ارگ متشکل از یک حیاط اندرونی شامل اصطبل، کبوتر خانه و حوض کوچک، و یک حیاط بیرونی دارای اتاق های شاه نشین، اتاق های تابستانه، شربت خانه و حوض آب در داخل محوطه خود می باشد. به جهت حفظ معماری سنتی و القاء حسی نوستالژیک، برخی از اتاق های این اقامتگاه بوم گردی فاقد تلویزیون، حمام و سرویس بهداشتی هستند. همچنین برای آسایش هرچه بیشتر مهمانان، حمام و سرویس بهداشتی ایرانی و فرنگی به صورت عمومی در محوطه باغ تعبیه شده است.
..............................
آرشیو
