کنگاور نام شهری در استان کرمانشاه است که در شرقی‌ترین قسمت این استان قرار گرفته و مرکز بخش مرکزی شهرستان کنگاور است. معبد آناهیتا دومین بنای سنگی پس از تخت جمشید در ایران میباشد که در شهر کنگاور قرار دارد. شهر کنگاور به سبب وجود منابع آبی فراوان، چشمه‌ها و دشت حاصلخيز از رونق ويژه‌ای برخوردار است. در کنار جاذبه‌های طبیعی وجود آثار و ابنیه تاریخی و اماکن مذهبی کنگاور را به یکی از مناطق گردشگری ایران تبدیل کرده است. اقتصاد کنگاور بر پایه صنايع كارخانه‌ای نظیر توليد ادوات كشاورزی، سنگ بری، صنایع دستی و چوبی نظیر معرق و منبت و سازهای سنتی وگلیم و بخش خدمات است.
موسیو اولویه جهانگرد فرانسوی در هشتم ژوئن سال 1976 از کنگاور دیدن می کند و می نویسد: بعد از هفت ساعت راه،در کنگاور فرود آمدیم.کنگاور دهی بسیار آباد و با جمعیت زیاد بود در مابین دره ای افتاده که آب وافری در آن جاری بود.جلگه در جانب جنوبی ده بود،بسیار وسیع و زیاد خضب(سرسبز) و معمور(آبادان) بود.
شهرستان کَنگاور از شهرستان‌های استان کرمانشاه ایران است. جمعیت این شهرستان بر طبق سرشماری سال ۱۳99، برابر با 80000 نفر (۲۵٬۲۵۳ خانوار) بوده‌است. مرکز این شهرستان شهر کنگاور است. این شهرستان قدیمی در کنار معبد آناهیتا ساخته شده و قدمت آن به دوران اشکانیان می‌رسد. رونق این معبد در سفرنامه‌های راه غربی ابریشم زبانزد بوده‌است. شاید یکی از دلایلی که معبد در اینجا ساخته شده این باشد که شهر کنگاور دارای چشمه‌های آب زیادی است.
کنگاور دارای چشمه‌های آب فراوان و همچنین دشت‌های حاصل‌خیزی میباشد. از روستاهای آباد این شهر روستای فش و روستای قارلق بزرگ است. حکومت این شهر در زمان قاجار به ساری اصلان سپرده شد. عمارت ساری اصلان در مرکز شهر کنگاور همچنان پابرجا است. منطقه کنگاور دارای زمستانی سرد و تابستانی خنک میباشد. اما برخلاف آب و هوایی سرد ،مردم شهرستان کنگاور مهمان نواز و خون گرم هستند.
بیشتر مردم کنگاور از قوم کرد هستند. همچنین جمعیتی از مردمان لر نیز در این شهرستان زندگی می کنند. از دوره صفویه مهاجرانی تُرک زبان از مناطق اطراف به کنگاور کوچ کرده اند. اقلیتی ارمنی نیز در مناطق روستایی کنگاور ساکن هستند. به‌طور کلی زبان ها و گویش های کنگاور کردی و لری و ترکی و فارسی است. شهرستان کنگاور از شمال و شرق با استان همدان از جنوب غربی با استان لرستان از شمال غربی با شهرستان سنقر از غرب با صحنه همجوار است.
یکی از آثار تاریخی و دیدنی شهرستان کنگاور تپه تاریخی گودین است. این تپه در دهستان گودین در ۱۰ کیلومتری شرق کنگاور واقع شده و به لحاظ ارزش تاریخی در رده تپه‌های تاریخی همچون تپه سیلک کاشان قرار می‌گیرد که دوره‌های تاریخی ایران را با نسبت دادن به این تپه‌ها دسته‌بندی می‌کنند. این تپه آشپزخانه معبد آناهیتا محسوب می‌شده که پس از گذشت نزدیک به ۱۳۵۵ سال از ساخت آن، تنها آثار چند بنا مربوط به حدود ۵۰۰ سال پیش در آن باقی مانده‌است. گروه‌های کاوشگران آمریکایی در فاصله سال‌های ۱۳۱۵ تا ۱۳۵۵ ضمن انجام کاوش‌های گسترده در این تپه، آثار زیاد و گران‌بهایی کشف کردند که همگی به خارج از ایران منتقل و هم‌اکنون در موزه‌های آمریکا و اروپا نگهداری میشوند.
شهرستان کنگاور با وسعتی برابر با 000/884 متر مربع در شرق استان کرمانشاه قرار دارد این شهرستان حدود 5/3 درصد از کل وسعت استان کرمانشاه را تشکیل میدهد شهرستان کنگاور بین 16 و 34 درجه تا 39 و 34 درجه عرض شمالی و 34 و 47 درجه تا 50 و 48 درجه طول شرقی از نصفالنهارگرینویچ قرار دارد. ارتفاع متوسط آن از سطح دریا 1200 متر است شهرستان کنگاور از شمال به اسدآباد همدان، از جنوب به نهاوند، از مغرب به صحنه و هرسین و از مشرق به تویسرکان محدود میشود.
ایذیدور خاراکسی جغرافیا نویس یونانی برای اولین بار در سال 37 میلادی از کنگاور عبور کرده و از این شهر به نام کنکوبار یاد کرده است. وی از وجود معبدی در این شهر برای نیایش الهه آرتیمیس خبر داده است. در دوره اسلامی مورخان و جغرافیا نگاران عرب و ایرانی از کنگاور سخن راندهاند از جمله در معجم البلدان یاقوت در سال 623 هجری قمری آن را کنکور نامیده اند.
یعقوبی گفته است قصرالصوص شهری است در هفت فرسخی اسدآباد. حمدالله مستوفی به سال 740 هجری قمری مینویسد کنگور. لسترنج با اقتباس از آثار نویسندگان اسلامی کنگوار مینامد.
مردم کنگاور از نژاد سفید و از اقوام کرد و لرند. در دهکده فش عده کمی از بازماندگان ارمنی ساکنند که خود معتقدند از همراهان شیرین زن خسرو دوم ساسانی بودهاند و از آن زمان ساکن شده اند. با این حال به شهادت آثار قبرستان جهودها واقع در شمال معبد ناهید و سنگ نبشته ای با کلمات منقطع و منقور بر پیشانی در نهر ذوله چلمران به خط عبری، یهودیان نیز در کنگاور ساکن بوده اند.
از دوره صفویه به این طرف از مردم ترک لهجه نواحی مجاور نیز عدهای به کنگاور کوچ کردهاند. نتیجه درهم آمیزی این اقوام به وجود آمدن لهجه های مختلف، قیافه های متفاوت و حتی پاره ای سنت های کاملاً مشخص و مشهود است به این ترتیب که در یک ده میتوان دو یا سه لهجه مختلف چون کردی، لری و ترکی را به صورت زبان وگویش عمومی آن ده مورد بررسی قرارداد زبان مردم کنگاور آمیزهای از کردی و لری و ترکی و فارسی است. اکثر قریب به اتفاق جمعیت کنگاور را شیعه تشکیل میدهد و درصد کمی نیز از خواهران و برادران سنی مذهب اهل کردستان عراق و نیز جمعی از پیروان اهل حق هم در منطقه ساکن هستند در گذشته انگشت شماری مسیحی و یهودی در شهرستان زندگی میکردند که به کار تجارت و طبابت میپرداختند.
با توجه به اینکه کنگاور در دامنه های غربی رشته کوه های زاگرس واقع شده، در نتیجه شرایط آب و هوایی آن تقریبا کوهستانی می باشد. به همین خاطر باید انتظار زمستان هایی سرد را در این منطقه داشت. در حالت کلی می توان گفت بهترین زمان برای سفر به این شهر، اواسط بهار و تابستان می باشد که طبیعت سرسبز و هوای معتدل، شرایط بسیار مناسبی را برای لذت بردن از سفر به کنگاور فراهم می کنند.
شهر کنگاور مانند سایر نقاط ایران مردان و زنان هنرمندی را در خود پرورش داده است و این هنر را می توانید در سوغات و صنایع دستی آنها مشاهده کرد. با نگاهی به سوغات کنگاور متوجه خواهید شد که هنر مردم این شهر به موسیقی و ساز و آواز، گره خورده است. کارگاه های ساخت سازهای سه تار، تار و تنبور، مکانی عالی برای خرید سازهای با کیفیت و همچنین گوش دادن به موسیقی دل انگیز آنها می باشد. لازم به ذکر است که بهترین نوع ساز را می توانید در کارگاه های ساز سازی روستای فش تهیه کنید. شغل اکثر مردم این روستا ساخت سازهایی مانند سه تار و تنبور است که مرحوم استاد یدالله اشرفی از مشهورترین سازندگان این روستا بوده است. گلیم بافی و منبت کاری از دیگر صنایع دستی و سوغات معروف این شهر می باشد که می توانند انتخابی عالی برای یادگار بردن بخشی از زیبایی ها و هنر مردم این شهر باشد.
از لذت بخش ترین کارهایی که در سفر نباید از دست داد، همراه شدن و زندگی با مردم بومی است و در سفر به شهر کنگاور چه چیزی می تواند بهتر از نشستن بر سر سفره ی مردم این شهر باشد؟ اگر خوش شانس باشید و در طول سفر به این شهر مهمان خانه هایشان شوید، می توانید از غذاهای فوق العاده خوشمزه مانند خورش خلال بادام، آش عباسعلی، آش عدس، حلوای مخصوص و محلی، آش ترخینه و آش دوغ نوش جان کنید. بدون شک طعم و عطر این غذاها برایتان کاملا تازگی دارد و تجربه ای خوشمزه خواهد شد.
هنرهای سنتی
منبت کاری : منبت به معنای کنده کاری روی چوب است. در روستای قدیمی گودین از توابع شهرستان کنگاور چند نفر از جوانان در کارگاهی کوچک با حداقل امکانات به هنر منبت کاری روی چوب مشغول میباشند. در هنر منبت کاری از ابزارهای خاصی جهت تراشیدن چوب و فرم دادن به آن استفاده میشود از جمله این ابزار عبارتند از: انواع مغارها- شفره- چوبساب- چکش منبت کاری( توپز) منبت کاری روی چوب در چهار مرحله 1- طرح زنی2- سوراخ کردن3- اره کاری4- مغار کوبی اجرا میگردد. نقوشی که در منبت کاری روی چوب در روستای گودین بکار میرود شامل نقوش اسلیمی وگل وگیاه است. هنرمند گودینی علیرغم نبود امکانات لازم چه از نظر شرایط فیزیکی محیط کارگاه و چه به لحاظ مواد اولیه همچنان به کار منبت مشغول میباشد. با وجود اینکه هنرمندان گودینی برای عرضه کار ارزشمند خود مجبورند محصولات خود را با نازلترین قیمت بفروش برسانند، اما عشق و علاقه بکار مانع از ترک این هنر از ایشان نشده و هچنان هستند کسانی که در این روستا به این هنر پر ارزش مشغولند.
ساز سازی : تنبور سازی زهی است که دارای چهل پرده است و بر خلاف سه تار و تار با پنجه نواخته میشود. ساز سازی در ایران قدمت طولانی دارد و ساختن ساز تنبور در شهرستان کنگاور نیز از قدمت دیرینهای برخوردار است. در فاصله 18 کیلومتری از شهرستان کنگاور در دهستان فش- روستایی بنام فش وجود دارد. در این روستا به نحو چشمگیری کارگاههای ساخت انواع مختلف آلات موسیقی از قبیل تنبور، تار و سه تار دیده میشود. در اکثر خانههای روستایی در گوشهای از فضای خانه کارگاه کوچکی جهت ساخت تنبور، سه تار و تار دیده میشود. در روستای فش پیرمرد کهنسالی زندگی میکند بنام استاد یدا... اشرفی این فرد در واقع استاد مسلم ساخت آلات موسیقی در این روستا است. و تمامی اهالی که در این روستا به کار ساخت و ساز مشغولند، از شاگردان استاد یدا... محسوب میشوند. تنبور دارای قسمتهای مختلفی از قبیل: کاسه- دسته- صفحه- سیم گیر- خرک- شیطانک- گوشی و پرده است. در ساخت تنبور نیز از ابزارهای مختلفی از قبیل: فرز- دریل- اره- رنده- تیشه- اره مویی- سوهان نرم- سوهان زبر- سنباده در انواع مختلف، استفاده میشود.
قالی بافی : سابقه بافت قالی در ایران باستان بر طبق شواهد موجود به 2500 تا 3000 سال برمیگردد. و در جای جای این سرزمین قالیهای رنگا رنگ با نقوش زیبا بر حسب نوع اقلیمی و فرهنگ حاکم وجود دارد. در شهرستان کنگاور نیز همچون دیگر نقاط هنر پرورکشورمان قالی و قالی بافی جایگاهی خاص دارد. این شهرستان بعد از شهرستان سنقر بیشترین سهم را در قالی بافی کرمانشاه دارا میباشد. بیش از 2000 کارگاه قالی بافی خانگی در این شهرستان وجود دارد. قالی بافی اغلب در روستای گودین، رستم آباد، رحمت آباد، سلطان آباد،کرماجان، دهلر، حسن آباد، رشتیان و آران به روش سنتی وجود دارد نقوش بکار رفته در قالی کنگاور با توجه به شهرهای نهاوند، تویسرکان، اسدآباد و سنقر تاثیر نقوش این شهرها بر قالی کنگاور کاملاً مشهود میباشد. بر این اساس عمده نقوش بکار رفته در قالی کنگاور عبارتند از: اوشوند- نقش گل خار- نقش بی آرده- نقش مالیچه- نقش تاجی آباد- نقش حسین آباد- نقش بازو بندی- نقش دوگل اکبرآباد- در روستای فش از توابع شهرستان کنگاور نقوش قالی عبارتند از: چهار چم- گل بزرگ- و سگ ماهی. در حال حاضر سه کارگاه آموزش قالی بافی فعال در شهرستان کنگاور وجود دارد.
جاذبه های کنگاور
معبد آناهیتا کنگاور: معبد آناهیتا کنگاور بزرگ‌ترین بنای سنگی ایران پس از تخت جمشید است و از آثار باستانی دوران پیش از میلاد مسیح به‌شمار می‌آید. بنابر نوشته‌های تاریخی، این معبد که به‌عنوان آتشکده‌ای برای احترام و پاسداشت مقام الهه‌ی آب، آناهیتا مورد استفاده قرار می‌گرفت، پس از ظهور اسلام در ایران دچار تغییرات بسیاری شد و همین امر ابهامات زیادی را در مورد تاریخچه، معماری و نوع استفاده از بنا به‌وجود آورد. این بنای عظیم تاریخی روی تپه‌ای به ارتفاع حدود ۳۲ متر نسبت به زمین‌های اطراف واقع شده است. جوی‌هایی سنگی در اطراف معبد، آب رودخانه را میزان و به طرز باشکوهی به آبگیری در وسط معبد آناهیتا هدایت میکردند. نوع تقسیم آب و جریان آب درون معبد آناهیتا یکی از شگفتی‌های مهندسی در آن دوران است تا این عنصر مقدس را به زیباترین شکل ممکن به نمایش بگذارند. این اثر ارزشمند به شماره‌ی ۳۱ در سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
سراب فش: سراب فش یکی از جاذبه‌های طبیعی استان کرمانشاه است که در ۱۷ کیلومتری شمال‌غرب کنگاور در دهستان فش قرار دارد. این سراب در سال ۸۲ به‌عنوان یک اثر گردشگری ملی به ثبت رسیده و ارتفاع آن از سطح دریا یک‌هزار و ۶۴۵ متر است. این سراب از چشمه‌های متعددی که از رشته کوههای زاگرس تغذیه میشوند تشکیل شده است. آب کشاورزی کل روستا از این سراب تامین میشود . ویسار و بایجان از مهمترین رودهایی هستند که از سراب فش سرچشمه می‌گیرند.
گودین تپه: گودین تپه استقراری پیش از تاریخ در غرب ایران در شهر کنگاور، در استان کرمانشاه است. در گودین تپه ۷ دوره تاریخی مشخص شده که از هزاره ششم پیش از میلاد تا دوره مادها طبقه بندی شده است. این سایت باستانی در ساحل جنوبی شاخه شمال شرقی رودخانه گاماسیاب، در شمال دره کنگاور، کنار شمالی روستای گودین قرار دارد. این مکان در سال ۱۹۶۱ کشف و در ۱۹۶۵ و دهه ۷۰ میلادی توسط یک هیئت تحقیقاتی آمریکایی به ریاست کایلر یانگ مورد کاوش قرار گرفت.
پل کوچه: این اثر در تاریخ ۱۰ دی ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۶۰۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. ایــن پل در هــفت کــیلومــتری شــرق کنگاور در مســیر جــاده کنگاور – تویسرکان در روستای کوچه (دهستان گودین) واقع شده است. تاریخ ساخت آن را به دوره سلطنت شاه عباس صفوی نسبت می دهند . نوع مصالح بکار رفته در این پل آجر ، سنگ و ملات گچ نیم کوب بوده و لاشه سنگ ، قلوه سنگ و در پایه ها دارای آجر هایی به ابعاد ۵×۲۱×۲۱ سانتی متر می باشد. پایه ها ، بدنه و تاقها فاقد تزیینات است. پل کوچه بر روی رودخانه خرم رود در جهت شمال شرقی-جنوب غربی احداث شده است. این پل به طول۶۸/۸۰متر و عرض ۵متری می باشد که شامل شش پایه سنگی است که چهار پایه مرکزی آن هر یک به عرض۳/۱۰متر است.
سراب ماران: مهمترین انگیزه سفر برای آدمی تغییر آب و هوا و استفاده از مناظر طبیعی برای رفع خستگی ناشی از کار و تلاش روزانه است. پیشنهاد ما جهت برطرف نمودن خستگی ها، شهرستان کنگاور از توابع استان کرمانشاه است. این شهرستان دارای جاذبه های طبیعی و تاریخی ارزشمندی می باشد که باید آنها را از نزدیک سیاحت کرد. چشمه سارها و سرابهای زیبایی در این شهرستان وجود دارد که از جمله آن می توان به سراب ماران اشاره کرد سراب ماران به لحاظ جغرافیایی در ۱۰ کیلومتری جنوب غربی کنگاور و در ارتفاع ۱۵۳۲ متری از سطح دریا و در پای تپه های طبیعی جدا مانده از رشته کوههای زاگرس قرار گرفته است.
....................................
آرشیو
