کازرون شهری در باختر استان فارس و مرکز شهرستان کازرون می‌باشد. این شهر با تاریخی کهن، دارای آثار باستانی و تاریخی فراوان و جاذبه‌های گردشگری بسیاری است. مردم این شهر شیعه مذهب و فارسی‌زبان با لهجه کازرونی هستند. کازرون ششمین شهر پرجمعیت و هفتمین شهر بزرگ استان فارس است. جمعیت شهر کازرون در سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵، برابر با ۹۶٬۶۸۳ تن بود. کازرون امروزی در سدهٔ چهارم هجری از ادغام ۳ روستا به نام‌های «نورد»، «راهبان» و نیز «دریست» تأسیس شد. شهر باستانی بیشاپور و غار شاپور از مجموعه‌ی چشم‌انداز باستان‌شناسی ساسانی منطقه فارس در نزدیکی کازرون قرار دارند و از آثار ثبت‌شدهٔ ایران در میراث جهانی یونسکو هستند.
از سده ۴ و ۵ هجری قمری این شهر توسط شیخ ابواسحاق کازرونی مسلمان شد. این شهر در دوران طلایی اسلام موطن بسیاری از دانشمندان، شاعران، صوفیان و دیگر بزرگان بوده‌است و از آن به عنوان یکی از مراکز تمدن، فرهنگ و دانش اسلامی در دوران طلایی اسلام یاد می‌شود. اقتصاد شهرستان کازرون برپایه کشاورزی، دام پروری و صنایع استوار است. مهم‌ترین فراورده‌های آن گندم، مرکبات، پنبه، تره بار و فراورده‌های دامی است. در شهرستان کازرون کشاورزی صنعتی و سنتی رایج است. هنرهای رایج در کازرون دولچه دوزی، نمدمالی، سفال‌گری، گیوه دوزی و… هستند.
نام شهر تاریخی کازرون، از گازران و گازرون گرفته شده‌است، زیرا در زمان دیلمیان که کارخانه‌های پارچه‌بافی در کازرون پارچه‌های توزی و دبیکی را می‌بافت و صادر می‌کرد، دوازده هزار گازر یعنی شویندگان الیاف کتان، در این شهر زندگی می‌کردند و به همین جهت این شهر به شهر گازران یعنی شهر گازرها معروف شده بود که نام گازران در بعضی متون به صورت گازران و کازران آمده‌است. گازران در تلفظ به صورت گازرون و کازرون تحریف یافت و اکنون نام کازرون باقی مانده‌است. در بعضی کتب گازرات نیز آمده‌است. کازرون به واسطه تولید پارچه‌های مرغوب با شهر دمیاط مصر رقابت می‌کرده و به همین جهت به دمیاط عجم نیز مشهور است. برخی از اهالی کازرون نیز به‌طور عامیانه وجه تسمیه کازرون را از کوه زرّان می‌دانند و معتقدند چون کوه‌های آن به خاطر داشتن درختان و ثمرات جنگلی، زر خیز است، آن را کوه زرّان نامیده و به صورت کازرون تحریف یافته که ریشه تاریخی ندارد و تنها در اعتقاد برخی از مردم چنین وجه تسمیه‌ای بیان شده‌است.
شهر کازرون در بخش باختری استان فارس و در ارتفاع ۸۶۰ متری از سطح دریا قرار گرفته‌است. نزدیکترین کوه‌ها به این شهر، کوه‌های کمارج و مست و انار هستند. مساحت شهر کازرون در حدود ۲۰۴۰ هکتار است. فاصله شهر کازرون تا تهران ۱۰۶۰ کیلومتر می‌باشد. دو شاخه بازویش یکی به طول ۱۶۰ کیلومتر به طرف خلیج فارس (بوشهر) و دیگری به طول ۱۲۰ کیلومتر از میان زیباترین و بزرگترین جنگل‌های بلوط در ایران (دشت برم) به طرف شیراز و خاور ایران دراز شده‌است. این شهر بین دو رشته کوه موازی از دامنه‌های فرعی زاگرس واقع و چند روستا بر دایره‌ای به شعاع یک تا سه فرسنگ در اطرافش دارد. قلعه سید، بورنجان، کاسکان، دوان، عموئی، جام بزرگی، دریس، فتح‌آباد، بلیان، سیف آباد، پوسکان، ابوعلی، مهرنجان، ملااره، پل آبگینه، قلعه نارنجی، پریشان و چند ده کوچک و بزرگ دیگر در دور و نزدیک.
آب هوای این شهر در فصل تابستان گرم و خشک و در زمستان خنک و معتدل است. مناطق خوش آب و هوای اطراف این شهر، مقصد کوچ‌نشینان استان‌های همجوار است. طبق اطلاعات مربوط به ایستگاه کلیماتولوژی شهر کازرون در یک دوره ۲۴ ساله می‌توان گفت که سردترین ماه سال، دی‌ماه با میانگین دما ۱۰٬۴۲ درجه سانتیگراد و گرم‌ترین ماه سال، تیرماه با میانگین ۳۳٬۱۶ درجه سانتیگراد می‌باشد. درجه حرارت متوسط سالیانهٔ این شهرستان ۲۱٬۷۸ درجه سانتیگراد است. پوشش گیاهی این منطقه بیشتر به صورت درختچه زار و بوته‌زارهای باز است. در اطراف آن اراضی تحت کشاورزی و علفزار و چمنزار نیز می‌باشد. همچنین بخش انبوهی از جنگل‌های حومه این شهر را پوشش فشرده‌ای از بلوط دربر گرفته‌است. در بخش باختری کازرون نخلستان‌های وسیع و در نیمروز آن نیز نرگس‌زارها و شقایق‌زارهای وسیعی قرار دارند. رودخانه‌هایی که از کازرون عبور می‌کنند، یعنی رودهای شاپور و جره، جزو حوزه آبریز خلیج فارس و دریای عمان هستند. کازرون روی کمربند زلزله‌است و بارها به سبب زلزله با خاک یکسان گردیده. زلزله مشهور گازرگاه که سبب مهاجرت مردم آن به کازرون شده و انتخاب کازرون به علت واقع شدن میان دو رشته کوه و احتمال کمتر وقوع زلزله در این شهر گویای این مسئله‌است. به همین خاطر است که شهر کازرون چندان در معرض خطرهای زلزله نیست و بیشتر اطراف آسیب می‌بیند. آخرین زلزله قابل توجه کازرون، زلزله سال ۱۳۸۹ به قدرت ۶٫۱ ریشتر بود.
کازرون در سدهٔ چهارم و پنجم هجری از ادغام ۳ روستا به نام‌های «نورد» (محله کوزه‌گران فعلی)، «راهبان» (منطقه دامنه شمالی کازرون) و نیز «دریست» بنیان نهاده شده‌است. پیش از این تاریخ بلدالعتیق (شهر کهنه) که جایگاه آن در شرق کازرون امروزی و در نزدیکی دریاچه پریشان قرار داشته منطقه تمرکز جمعیت بوده‌است. در اواخر سده چهارم هجری جابه جایی جمعیت از شهر کهنه در نزدیکی دریاچه پریشان که در عربی به بلدالعتیق شناخته می‌شد به سمت شهر کازرون امروزی آغاز می‌شود. کازرون موجود پیش از تبدیل شدن به شهر کازرون امروزی، متشکل از سه روستا به نام‌های نورد (محله کوزه‌گران فعلی)، راهبان (منطقه دامنه شمالی کازرون) و نیز دریست بود و پیش از این تاریخ به صراحت آثاری همچون «فردوس‌المرشدیه» شهر کازرون به صورت امروزی وجود نداشت و صرفاً روستایی از توابع بلدالعتیق بوده‌است. پررنگ شدن فعالیت‌های گسترده شیخ ابواسحاق کازرونی برای گسترش اسلام و ارشاد مردم در منطقه کازرون و ویرانی شهر بیشاپور در اواخر سده پنجم به دست ابوسعید شبانکاره‌ای از دلایل مهم جابه‌جایی جمعیت و رونق کازرون در آن دوران بودند. انتقال از شهر کهنه به کازرون امروزی در یک دوره چندصدساله صورت می‌گیرد. به همین دلیل در منابع تاریخی کازرون تا سده نهم هجری، مانند فردوس‌المرشدیه و مفتاح‌الهدایه و شروط فارسی، همچنان از شهر کهنه یا بلدالعتیق سخن رفته و نشان می‌دهد تا سده نهم شهر کهنه نیز همچنان کاملاً از رونق نیفتاده بود و ساکنینی داشته‌است.از سده چهارم تا دهم هجری، مرکزیت دو سلسله مهم «مرشدیه» و «بلیانیه»، با خانقاه‌ها و اماکن متبرکه پر رونق که در سراسر دنیای اسلام آن روزگار نمایندگان و شعباتی داشت، در کازرون قرار داشت. صدقات و نذورات بسیاری در این شهرگرد می‌آمد و برای غریبان و مسافران و نیازمندان و پرورش عالمان و هنرمندان صرف می‌شد. در پرتو این مرکزیت، علما، شعرا، هنرمندان، عارفان، محدثان و نویسندگان بسیاری پرورش یافتند.پس از وقوع جنگ جهانی اول و حمله انگلیسی‌ها به نیمروز ایران از جمله فارس و کازرون، ناصر دیوان کازرونی و یارانش به همراه سایر سرداران نیمروز چون صولت‌الدوله قشقایی به جنگ با انگلیسی‌ها پرداختند و پیروز شدند. کازرون در دوره پهلوی دارای شهرداری و فرمانداری مستقل شد و شهرستان ممسنی از آن جدا شد. همچنین با ایجاد محور شیراز-چنارشاهیجان-بوشهر، شهر کازرون در بن‌بست قرار گرفت. در سال ۱۳۹۸ نیز شهرستان کوه‌چنار نیز از کازرون جدا شد و کازرون در مخالفت با آن ناآرامی‌هایی را تجربه کرد.نیروگاه، شهرک صنعتی، دانشگاه‌ها و تنها بیمارستان شهر در این دوران بنیان گذاشته شدند.
طبق آخرین سرشماری انجام شده در سال ۱۳۹۵ جمعیت شهر کازرون برابر ۹۶٬۶۸۳ تن (۲۸٬۹۸۸ خانوار) و جمعیت شهرستان برابر ۲۱۱٬۳۴۱ تن می‌باشد.شهر کازرون پنجمین شهر بزرگ و پرجمعیت استان فارس پس از شهرهای شیراز، مرودشت، جهرم و فسا می‌باشد. شهرستان کازرون نیز سومین شهرستان پرجمعیت استان پس از شهرستان شیراز و مرودشت می‌باشد.
نژاد اکثریت مردم کازرون، همانند مردم نیمروز ایران، از نژاد پارسه یا (پاراسواژ) شعبه‌ای از نژاد آریاست که تقریباً ۳ هزار سال پیش از میلاد از مسکن اصلی خود به ایران و فارس آمده‌اند. واژه‌های محلی و آداب و رسومی که نسل به نسل حفظ کرده‌اند نشانگر این واقعیت می‌باشد.
مردم این منطقه به زبان پارسی لهجه داری (کازرونی) سخن می‌گویند. ریشه این لهجه از زبان پهلوی است که در ایران باستان در میان قوم پارس رواج داشته‌است. قصه یا به قول مردم محل مَثَلک‌های ناب و مثل‌ها و شعرهای عامیانه در زبان مردم فراوان است. یک شعر با که با لهجه کازرونی توسط شاعر کازرونی محسن پزشکیان سروده شده‌است و مردم کازرون را در آن به اتحاد دعوت کرده‌است:
حَضَرات کازرونی بِیلیم گِلِه پیش هم نَکنیم دِ بَسَن یکی وُ دوتُ کَمُ و بیش هم نکُنیم
هَمَمو قُومُ خویشیم همسادهِ ی چیش تو چیشیم قوز نَشیم اِنگا خوروس سِیلِ تو چیش هم نکُنیم
صبح تا شوم مُنگِه اَ جون همدیگه سَر هیچ نَدیم وا ای مِقراضِ زبون هَمزُ تیلیش هم نکنیم
تَش تو قبرِش بیا دَر اوک می‌پاشه تُخم نِفاق ما که وا هَمدِه کاکویم آخونِ خویش هم نکنیم
اَی میخُوین اهلِ زمون خنده اَ ریشمو نَکُنَن ایقَدَر پُش سر هم خنده اَ ریش هم نکنیم
همه بَلگِ یه درختیم تو یه خاکَن ریشَمو ایقدر خارِ شماتَت اَ تو چیش هم نکنیم
مِثِ کُه یکی باشیم تا دَم کُهشور نَریم شون اَ شون هَمدِه بیدیم پخشُ پیلیش هم نکنیم
بالُو وُ دومَن وُ چابی یِه وَجَب خاکِ خُدان چیشُ هَم چیشی اَ قُومُ وُ دون خویش هم نکنیم
هیشکِه غم ما نداره خودمو غم هم بُخُوریم تو یه کُورِی می‌زنیم چِنگ دِ کیش هَم نکنیم
در زمان حمله اعراب به ایران و پس از آن کازرون بارها پایداری و سرکشی می‌کند و تا آغازهای سدهٔ پنجم هجری قمری کازرونیان بر کیش زرتشتی می‌مانند. شیخ ابواسحاق کازرونی (درگذشتهٔ ۴۲۶ ق) معروف به شیخ غازی که خود تبار ایرانی داشت، برای تحمیل دین اسلام به مردم منطقه یورش برد که با مقاوت ۲۴ هزار تن روبرو شد که همه آن‌ها را سر برید و مابقی را وادار به مسلمان شدن کرد. کازرون از مراکز مهم تبلیغ دین اسلام بود به‌طوری‌که دو سلسله مشهور مرشدیه یاکازرونیه به سرپرستی شیخ ابواسحاق کازرونی و بلیانیه به سرپرستی شیخ عبدالله بلیانی در این شهر فعالیت می‌کردند و حوزه گسترش آن‌ها تا هند و پاکستان و ترکیه هم می‌رسید، به‌طوری‌که طرفداران بسیاری را در کشورهای گفته شده به دست آورده بودند.
شاعران، دانشمندان و شخصیت‌های علمی و فرهنگی بزرگی در بالین این شهر پرورانده شده‌اند: علامه جلال‌الدین دوانی از بزرگترین فیلسوفان و متکلمان اسلامی و بزرگترین دانشمند عهد تیموریان که صاحب آثاری در ریاضی، هندسه، فلسفه، ادبیات، اخلاق، عرفان و حکمت است. معروفترین اثرش اخلاق جلالی است و انموزج العلوم وی نشان دهندهٔ احاطهٔ وی بر تمامی علوم زمان خود است. شیخ ابواسحاق کازرونی از بزرگترین عارفان سده چهارم و پنجم هجری ایران ، بهجت‌العلما از عارفان و عالمان بزرگ ایرانی ، شیخ امین‌الدین بلیانی عارف و شاعر ایرانی سده هفتم و هشتم هجری و ممدوح حافظ و خواجوی کرمانی ، شیخ اوحدالدین عبدالله بلیانی عارف سده هفتم هجری ، نصرالله مردانی شاعر و محقق و محمود پاک نیت بازیگر سینما و تلویزیون.
شهر کازرون از چند محله قدیمی تشکیل شده: محله آهنگران، محله پایین (مصلی)، محله بالا (علیا)، محله گنبد (گنبز)، محله کوزه‌گران، محله بازار، محله امامزاده، محله چهابی و چند محله دیگر که در حواشی شهر به مرور زمان به‌وجود آمده‌است، مثل سعادت آباد، محله قرچه (گل سُوزَکی)، کوی‌الزهرا (محله باغ آسیایی)، فرهنگ شهر و چند محله دیگر که همه این محله‌ها به هم چسبیده‌اند و شهر را به‌وجود آورده‌اند. به همراه چند شهرک به نام‌های انتظام، پردیس و شهید بهشتی و چند شهرک دیگر.
میرزا حسن عکاس (چهره‌نگار کازرونی) (پدر عکاسی ایران) نخستین عکاسخانه را در فارس و نیمروز ایران دایر کرد. قطب‌الدین کازرونی نیز از بزرگترین موسیقی دانان ایران بود. از معاصران نیز می‌توان به طاهر شیخ‌الحکمایی، رئیس انجمن مجسمه‌سازان ایران و استاد دانشگاه، محمود پاک‌نیت بازیگر مشهور ایرانی، فرشاد فرشته‌حکمت، نویسنده، کارگردان و مستندساز ایرانی، امین تارخ (بازیگر سینما و تلویزیون)، سیامک ایقانی (نوازنده)، افسر شهیدی (خواننده)، حمید عسکری (خواننده)، محسن پزشکیان (شاعر و نقاش) و بسیاری دیگر اشاره کرد.
قالی بافی، نمد مالی، گیوه دوزی، دولچه دوزی (از صنایع دستی خاص و از ابتکارات مردم کازرون)، اشیا فلزی، زینت آلات، وسایل چوبی، زنبیل و حصیر، وسائل گلی، وسایل سنگی و صنایع غذایی و… از صنایع دستی این استان هستند.
از ورزشکاران مشهور کازرون می‌توان به این افراد اشاره کرد:
داوود توکلی، رئیس کمیته داوران کنفدراسیون هندبال آسیا، ناظر ارشد فنی هندبال المپیک لندن، دارنده مدال طلای افتخاری المپیک لندن.
امین متوسل‌زاده، فوتبالیست.
مهدی رجب‌زاده، فوتبالیست.
محمد ابراهیمی، فوتبالیست.
علی رحیمی کازرونی، هندبالیست تیم ملی.
آدام جمیلی، دارنده مدال طلای المپیک لندن در دو و میدانی، فوتبالیست سابق تیم چلسی.
پروژه استخراج نفت در میدان نفتی شهرستان کازرون از حدود ۳ سال پیش شروع شده و تاکنون ۷۰٪ پیشرفت فیزیکی داشته وقرار است که در اسفند ماه ۱۳۹۰ تکمیل شد. این میدان نفتی در بخش خشت واقع شده‌است. نیروگاه سیکل ترکیبی کازرون با ۶ واحد گازی و ۳ واحد بخار مجموعاً با ظرفیت ۱۳۷۳ مگاوات به عنوان بزرگترین نیروگاه استان فارس و سومین نیروگاه سیکل ترکیبی بزرگ در ایران که یکی از مراکز مهم تولید انرژی برق در کشور است محسوب می‌شود.
کازرون روزگاری یکی از مراکز معروف پارچه بافی بوده و پارچه‌های خود را به بیشتر کشورهای دنیا صادر می‌کردند که «توزی» نام داشته‌است. یکی از علل معروف شدن این کالا نزدیکی با بندر بوشهر بوده‌است، چون تاجران و قافله‌های زیادی دررفت‌وآمد بوده‌اند که این کالا را به خارج از کشور و سایر نقاط ایران بفرستند. از خوراکی‌های سنتی کازرون می‌توان به کباب، دمپخت کازرون، آش سنتی کازرون (آش بازار)، آش کارده، آش ناربادمجان، آش شله قلم کار، پلو بابونه، چنگال، خورشت قورمه کلم بادنجان، لَلَک، آش آخورک (بادام کوهی) و چند خوراک دیگر اشاره کرد. از ره‌آوردهای کازرون می‌توان به ترشی گلک و موسیر و ترشی کِوِرَک، مسقطی کازرون، رب انار، ارده (روغن کنجد)، گل نرگس، خرما، رطب، خارک، نارنج، بلوط، بنه، گوجه، زیتون، عرقیات و بسیاری دیگر اشاره نمود. اقتصاد کازرون متکی بر کشاورزی است. گوجه، زیتون، پرتقال و مرکبات و سبزی و بسیاری دیگر از محصولات کشاورزی کازرون در منطقه مشهور است.
کازرونی‌ها همواره در سیاست ایران نقش مهمی ایفا نموده‌اند. از پایتختی بیشاپور در زمان ساسانیان تا نخستین مسلمان ایرانی سلمان فارسی که از این دیار بوده، تا دلاوری‌های ناصر دیوان کازرونی و همرزمان وی و انتشار اولین روزنامه ایران توسط میرزا محمدصالح کازرونی و اعلام حکومت نظامی در این شهر در دوران حکومت محمد رضا شاه پهلوی و ۱۱۰۰ کشته جمهوری اسلامی. پس از انقلاب نیز شخصیت‌های مشهور سیاسی چون محمد سلیمانی (وزیر ارتباطات)، غلامحسین نوذری (وزیر نفت)، شاهین محمدصادقی (عضو هیئت رئیسه مجلس)، شریعتمداری (معاون وزیر کشاورزی)، سراج‌الدین کازرونی (وزیر بازرگانی)، فریدون عباسی دوانی (معاون رئیس‌جمهور و رئیس سابق سازمان انرژی اتمی ایران)، اسدالله ایمانی (امام جمعه شیراز) و چهره‌های سیاسی دیگری چون، محمدباقر باقری‌نژادیان‌فرد، رجبعلی طاهری (استاندار تهران) و بسیاری دیگر اهل این شهر بوده‌اند.
فرمانداری شهرستان کازرون به عنوان نهمین فرمانداری فارس در سال ۱۳۲۵ تأسیس شد. ساختمان آن در بلوار ارتش قرار گرفته‌است. در سال‌های اخیر شهرستان‌های ممسنی، رستم و کوه‌چنار از کازرون جدا و مستقل شدند و بخش ارژن نیز به شهرستان شیراز پیوست. فرمانداری کازرون در ۱۰ مهر ۱۳۹۸ همزمان با ایجاد شهرستان کوه‌چنار، به فرمانداری ویژه ارتقا یافت. کازرون و مرودشت چهارمین و پنجمین شهرستان‌های فارس بودند که دارای فرمانداری ویژه شدند. شهرداری کازرون در سال ۱۳۱۰ به عنوان هفتمین شهرداری استان فارس تشکیل شد. شهرداری کازرون دارای شهرداری درجه ۹ می‌باشد و از این نظر، پس از شهرداری شیراز در کنار مرودشت و جهرم رتبه دوم را در استان داراست. شهرداری کازرون دارای دو سازمان وابسته به نام‌های مدیریت حمل و نقل و آتش نشانی و خدمات ایمنی است.
شهر کازرون با دو شهر خارجی تورینو ایتالیا و مدائن عراق خواهرخوانده است.
کازرون از شهرستان‌های غرب استان فارس است که وصف زیبایی‌هایش و طبیعت کم‌نظیرش غیرممکن است. دیدنی‌های کازرون به قدری زیاد هستند که در تمام فصول پاسخگوی مسافران و گردشگران مشتاق هستند. تماشای طبیعت بی‌بدیلش در فصل تابستان، آب‌تنی در چشمه‌سارها و رودخانه‌هایش در فصل تابستان، قدم زدن در باغ‌های مرکبات چشم‌نواز آن در پاییز و مدهوش شدن از بوی نرگس‌های زرد در فصل زمستان، همه جاذبه‌هایی هستند که گردشگران را شیفته خود می‌کنند.
جاذبه های کازرون
شهرتاريخی بيشاپور : شهر تاریخی بیشاپور از بزرگترین شهرهای دوران ساسانی به شمار می‌رود که در زمان خود با شهرهای مهم جهان نظیر «بیزانس» و «انطاکیه» برابری می‌کرده است. بیشاپور در فاصله ۲۳ کیلومتری شمال‌غربی کازرون در نزدیکی رودخانه شاپور قرار گرفته است. این شهر به خاطر نزدیکی به سواحل جنوبی خلیج فارس برای ساسانیان از اهمیت زیادی برخوردار بوده است. امروزه این شهر به دلیل حجاری‌ها، نقوش برجسته‌ای که از دوران ساسانیان به یادگار مانده و معبد آناهیتا، دارای اهمیت فراوان است و مورد توجه مردم قرار گرفته است.
دریاچه پریشان : دریاچه پریشان بزرگترین و زیباترین دریاچه آب شیرین کشور است که در ۱۲ کیلومتری جنوب‌شرقی کازرون قرار گرفته است. آب دریاچه پریشان بیشتر از بارش‌های سالانه تامین می‌شود و بیشترین مساحت خود را در اردیبهشت ماه پیدا می‌کند. همچنین اگر در زمستان به دیدن این دریاچه بروید، می‌توانید از ۵۰۲ نوع پرنده با بیش از ۱۰۰ گونه دیدن کنید.
امام زاده حسین: در شمال شهر تاریخی بیشاپور، در کنار روستای سید حسین در ۲۳ کیلومتری جاده کازرون به شیراز، یکی از مهم‌ترین امام‌زاده‌های شهر کازرون قرار گرفته است که «امام زاده حسین» نامیده می‌شود. امامزاده حسین از نواده‌های امام چهارم، «امام زین‌العابدین» است. این امامزاده به دلیل وجود چشمه «سراب اردشیر» و پوشش جنگلی درختان سرسبز و سر به فلک کشیده و باغ‌های مرکبات فراوان، میان گردشگران و اهالی کازرون بسیار محبوب است.
روستای دوان : روستای دوان در دو فرسخی شمال کازرون در ناحیه‌ای کوهستانی با آب و هوایی مطبوع و دلنشین قرار گرفته است. این روستا را به «ماسوله استان فارس» می‌شناسند، زیرا خانه‌های این روستا نیز مانند روستای ماسوله به صورت پلکانی ساخته شده، بطوری که حیاط یک خانه، بام خانه زیرین است.
سرو کلانی : در ۲۸ کیلومتری شمال‌شرقی کازرون روستایی به نام کلانی قرار گرفته است که بخاطر وجود سرو سر به فلک کشیده و کهنسالش معروف شده است. به جرات می‌توان گفت که سرو روستای کلانی پس از سرو معروف «ابرکوه» در یزد، کهنسال‌ترین سرو شناخته شده در کشور است. اهالی این روستا عمر این سرو را بیش از ۵۰۰ سال تخمین می‌زنند.
غار شاپور : غار شاپور در انتهای «تنگ چوگان» در دل کوه و در ارتفاع نزدیک به ۸۰۰ متری از سطح زمین قرار گرفته و به واسطه قرارگیری مجسمه شاپور در دهانه آن به غار شاپور معروف شده است. این مجسمه یکی از شاهکارهای پیکرتراشی ایران باستان است که بعد از گذشت نزدیک به ۱۷۰۰ سال هنوز در جای خود باقی مانده و آسیبی جدی به آن وارد نشده است. مجسمه شاپور تنها مجسمه سنگی به جای مانده از دوران باستان است که نزدیک به ۶ متر ارتفاع دارد.
گردشگاه ميان كتل : گردشگاه میان کتل در جنوب‌غربی دشت ارژن در ناحیه‌ای قرار گرفته که به «زیستگاه گوزن ایرانی» مشهور است. برخورداری از طبیعتی کوهستانی، پوشش جنگلی متراکم و انبوه درختان بلوط و قابلیت‌های گردشگری در تمام فصول سال باعث محبوبیت این گردشگاه شده است. از ویژگی‌های منحصر به فرد این گردشگاه می‌توان به کاروانسرایی اشاره کرد که از دوران صفویه به جای مانده است.
تنگ جیز: تنگ جیز در فاصله ۴ کیلومتری شهر «خشت» و ۶۴ کیلومتری شهر کازرون قرار گرفته است. تنگ جیز به واسطه وجود یک چشمه بی‌نظیر و بسیار زیبا، آثار به جای مانده از دوران ساسانی و اسلامی چون قلعه دختر، جوی آبی از جنس ساروج و حوضچه‌های سنگی از اهمیت خاصی برخوردار بوده و میان گردشگران پرطرفدار است.
نقش برجسته پل آبگینه (تیمور میرزا) : «تیمور میرزا» از نوادگان «فتحعلی شاه قاجار»، حاکم منطقه کازرون در دوران قاجاریه است. نقش برجسته او در ۱۲ کیلومتری جنوب شرقی کازرون، در نزدیکی دریاچه زیبای پریشان قرار گرفته است. در این نقش برجسته «تیمور میرزا» بر یک صندلی تکیه داده و شیری را رام کرده است. در نقاط مختلف این نقش برجسته، اشعاری در وصف تیمور میرزا به خط زیبای نستعلیق نیز دیده می‌شود.
دشت برم (دشت شقایق) : دشت برم یا دشت شقایق‌ها از جمله جاذبه‌های گردشگری شهر کازرون است که در فاصله ۲۰ کیلومتری آن در مسیر جاده جدید کازرون به شیراز قرار گرفته است. این منطقه بهشتی زیبا و دیدنی است که از درختان بلوط و گل‌های شقایق برخوردار است. برای دیدنی این منطقه بهشتی بهتر است که در اواخر زمستان و در فصل بهار به آن سفر کنید.
چهارطاقی بالاده (آتشکده کازرون): در فاصله ۵۰ کیلومتری کازرون در مجاورت جاده کازرون به فراشبند، تالاری مربع که هر وجه آن با طاقی بیضی شکل به بیرون راه دارد و برفراز آن گنبدی نهاده شده، قرار گرفته که «چهارطاقی بالاده» نامیده می‌شود. این بنا که به آتشکده کازرون نیز مشهور است یکی از چهار آتشکده بزرگی است که به دست «مهرنرسی» وزیر بزرگ «بهرام پنجم»، پادشاه ساسانی بنا شده است و تا به امروز همچنان پابرجا مانده است. در گذشته‌های دور از این بنا به‌عنوان مکانی برای نگهداری آتش مقدس استفاده می‌شده است.
نرگس زارهای کازرون: گل‌های نرگس و نرگس‌زارهای کازرون بی‌شک از زیباترین جاذبه‌های طبیعی و دیدنی این شهر هستند. سالانه هزاران کیلو گل نرگس از این شهر به کشورهای خارجی به‌ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر می‌شود. برای دیدنی این گل‌های نرگس می‌توانید اواخر دی ماه تا اواسط بهمن ماه به کازرون بروید.
بقعه علامه دوانی: علامه به‌نام، «جلال الدین دوانی» دانشمند و مفسر بزرگ قرآن‌کریم است که بقعه او در روستای تاریخی دوان در شمال‌غربی کازرون قرار گرفته است. ساختمان بقعه علامه دوانی دارای سابقه قدیمی‌تری است که باتوجه به نقشه بنا که تحت تاثیر چهارطاقی‌های ساسانی ساخته شده است، گفته می‌شود که بنای مذکور احتمالا در دوران ساسانیان کاربرد دیگری داشته است.
چشمه دادین: چشمه دادین از تعداد زیادی چشمه کوچک تبدیل شده است و یکی از نقاط گردشگری و دیدنی کازرون به شمار می‌رود. این چشمه در ۵۰ کیلومتری جنوب شهر کازرون در دهستان دادین واقع شده است.
آبشار حکیم باشی : آبشار حکیم باشی، آبشاری فصلی در روستایی با همین نام است که ارتفاع آن به ۲۵ متر می‌رسد. حرکت سیل‌آسا و شدت جریان آبشار موجب به وجود آمدن حوضچه‌های بسیار زیبا و نادری در پایین آبشار شده است، که بسیار دیدنی هستند.
.....................
آرشیو
