اختصاصی طرفداری - مسابقات کشتی در المپیک 2016 ریودوژانیرو با اشتباهات پرشمار کوچک و بزرگ داوری به پایان رسید اما اتفاق عجیبی که در روز پایانی مسابقات مورد توجه تمام رسانههای بینالمللی قرار گرفت لخت شدن دو مربی کشتی آزاد مغولستان در اعتراض به رای داوران در مسابقه رده بندی وزن 65 کیلوگرم بود. جایی که گانزوریگ مانداخناران از مغولستان در حالی که یک امتیاز از اختیار نوروزوف ازبک پیش بود در ثانیههای پایانی اقدام به فرار و دویدن دور دشک کرد و در نتیجه با اخطار داوران روبرو شد و کشتی برده را در آخرین ثانیه به حریف واگذار کرد. طعنهآمیز اینکه تصمیم داوران در این کشتی جزو معدود آرای صحیح داوران در طول مسابقات بود!
اختیار نوروزوف، کشتیگیری که نباید به این مرحله میرسید
شاید پیش از برگزاری مسابقات المپیک کارشناسان کشتی اختیار نوروزوف ازبک را یکی از مدعیان اصلی کسب مدال محسوب نمیکردند اما نایب قهرمان سال 2015 جهان در دور اول ابتدا 7-7 آدام باتیروف کشتیگیر روسی الاصل بحرین را در حالی شکست داد که 6 امتیاز از 7 امتیاز وی در شرایط مشکوک به دست آمده بودند! اما اتفاق جنجالیتر در کشتی دوم وی در مرحله یک چهارم نهایی افتاد، نوروزوف در این مرحله مقابل فرانکلین گومز از پورتوریکو در حالی در پایان 8-5 به پیروزی رسید که در 30 ثانیه پایانی توسط حریف در بیرون از دشک به پل رفته بود اما به جای از دست دادن امتیاز در عین ناباوری دو امتیاز هم دریافت کرد! ناداوری در این کشتی به قدری واضح و آشکار بود که اتحادیه جهانی کشتی ساعاتی بعد مجبور به انجام واکنش شد و با انتشار بیانهای رسمی سه نفر از تیم داوری آن کشتی را محروم و از مسابقات اخراج کرد. نوروزوف در نیمه نهایی 18-7 مغلوب سوسلان رامونوف روس شد تا در دیدار ردهبندی در بعد از ظهر روز 21 آگوست 2016 مقابل کشتیگیر مغولی قرار بگیرد، حریفی که سال قبل در مسابقات جهان مغلوب نوروزوف شده بود. اما اتفاقاتی که صبح آن روز به نفع اختیار نوروزوف افتاد سبب شد تا مربیان مغول حتی پیش از شروع مسابقه نگران اتفاقات داوری این مبارزه باشند.
اهمیت بالای این کشتی برای مغولستان
کشور مغولستان تا پیش از این مسابقه موفق به کسب 26 مدال در تاریخ برگزاری المپیک در ورزشهای کشتی، بوکس، جودو و تیراندازی شده بود، شش مدال اول تاریخ این کشور در مسابقات المپیک همگی در ورزش کشتی آزاد به دست آمده بودند که نشان از اهمیت بالای ورزش کشتی در این کشور دارد. اما مغولستان بعد از المپیک 1980 مسکو دیگر موفق به کسب مدال در مسابقات کشتی آزاد مردان نشده بود و تنها یک مدال برنز در کشتی زنان حاصل کار این کشور در 36 سال اخیر مسابقات کشتی المپیک بود. اتفاقی که سبب شده تا ورزش جودو با سبقت گرفتن از کشتی به ورزش اول این کشور سه میلیون نفری تبدیل شود.
گانزوریگ مانداخناران که در سال 2010 قهرمان بازیهای آسیایی گوانگژو شده و در سالهای 2013 و 2014 هم به مدال برنز جهان رسیده بود به عنوان یکی از مدعیان مدال وزن 65 کیلوگرم پا به میدان المپیک 2016 گذاشت. وی در جریان مسابقات هم با دو پیروزی مقابل کشتیگیران هند و چین به مرحله یک چهارم نهایی رسید و پس از شکست 6-0 مقابل رامونوف در مرحله شانس مجدد هایسلان گارسیا از کانادا را پشت سر گذاشت تا در مهمترین رقابت دوران ورزشی خود مقابل نوروزوف قرار بگیرد، مسابقهای که برای ورزش کشتی در این کشور اهمیت فوقالعاده بالایی داشت، مانداخناران در صورت کسب مدال برنز میتوانست به طلسم 36 سال ناکامی کشورش در مسابقات کشتی آزاد مردان المپیک پایان دهد.
روند مسابقه
مانداخناران در 30 ثانیه نخست با خاک کردن حریف 2-0 پیش افتاد، نوروزوف در یک دقیقه پایانی تایم اول ابتدا با زیرگیری نتیجه را 2-2 کرد و سپس با استفاده از اشتباه حریف روی ضدحمله نتیجه را 4-2 به سود خود تغییر داد. در تایم دوم کشتیگیر مغولی به سرعت نتیجه را 4-4 مساوی کرد اما حریف ازبک در فاصله یک دقیقه تا پایان با خاک کردن مانداخناران 6-4 پیش افتاد. در حالی که تنها بیست ثانیه تا پایان زمان باقی مانده بود قهرمان بازیهای آسیایی روی زیرگیری اشتباه حریف در بیرون دشک موفق به خاک کردن نوروزوف شد، رای داور در این صحنه با اعتراض مربیان ازبک روبرو شد، اعتراضی که پذیرفته نشد تا 1 امتیاز دیگر هم به قهرمان مغول اضافه شود. مانداخناران که 7-6 پیش بود در فاصله چند ثانیه تا پایان رقابت در حین فرار کردن از دست حریف شروع به خوشحالی کرد، اقدامی که با اخطار و امتیاز از سوی هر سه داور روبرو شد تا مدال برنز المپیکی که مغولها 36 سال انتظارش را کشیده بودند به همین راحتی از دست برود.
در شرایط عادی کشتی فرار از دستان حریف برای بار اول با تذکر داور روبرو شده و تنها در صورت تکرار با اخطار و امتیاز جریمه میشود، اما طبق قانون انجام این عمل در 30 ثانیه پایانی بدون نیاز به تذکر میتواند مستقیما با اخطار و امتیاز داوران روبرو شود. در این صحنه هم هر سه داور از جمله هجران شریفوف داور وسط آذربایجانی و محمدابراهیم امامی داور کشورمان که به عنوان قاضی در این مسابقه حضور داشت رای به اخطار و امتیاز به سود کشتیگیر ازبک دادند. هرچند که شاید با اندکی اغماض میتوانستند از فرار کردن کشتیگیر مغولی در 5 ثانیه پایانی چشمپوشی کرده و تنها به یک تذکر بسنده کنند، موردی که قبلا برای کشتیگیران کشورهای دیگر اتفاق افتاده بود اما از دید قانونی اشکالی به رای صادره از سوی داوران وارد نیست.
چرا مربیان مغولی لخت شدند؟
دو مربی مغولی که در پایان کشتی از شدت خوشحالی هیجانزده شده بودند بعد از آگاه شدن از رای داوران کنترل خود را از دست دادند و به سبک "مغولی" دست به اعتراض زدند. یکی از این دو مربی سرنباتار سوگتبایار که خود پیش از این در سال 1993 به مدال برنز جهان رسیده بود شروع به درآوردن لباسهای خود کرد و دستیارش نیز بعدا به وی ملحق شد. مربی مغولستان در اقدامی جالب لباسهای خود را روی میز رئیس دشک گذاشت! در آوردن لباس در فرهنگ کشور مغولستان نوعی اعتراض بدون خشونت است، فرد معترض در این عمل با اشاره به اینکه از وی سرقت شده، لباسهای خود را نیز به فرد مقابل تقدیم میکند با این مضمون که "وقتی همه چیز ما رو بردی، لباسهای ما را هم ببر!"
اقدام مربیان مغولی با حمایت تماشاگران اکثرا برزیلی روبرو شد که با تکرار کردن نام کشور مغولستان به تشویق کشتیگیر و دو مربی مغولی پرداختند، در مراسم توزیع مدال هم کشتیگیر ازبک مدال برنز خود را همراه با سوت و هو شدن توسط تماشاگران بر گردن آویخت.
نتایج این اتفاق
بعد از این اتفاق که وجهه بدی از ورزش کشتی در رسانههای بینالمللی به نمایش گذاشت، اتحادیه جهانی کشتی در تصمیمی عجیب ابتدا به شکل غیررسمی کشور مغولستان را از شرکت در کلیه مسابقات رسمی محروم کرد! تصمیمی غیرقانونی که موجب شد کشتیگیران مغولی امکان شرکت در مسابقات قهرمانی جوانان جهان سال 2016 که چندی بعد از مسابقات المپیک برگزار شد را از دست بدهند، این محرومیت چندی بعد با عذرخواهی مقامات ورزش این کشور لغو شد و کمیته انضباطی اتحادیه جهانی کشتی در نهایت یک ماه بعد هر دو مربی مغولی را سه سال از شرکت در کلیه مسابقات داخلی و بینالمللی محروم کرد، فدراسیون کشتی مغولستان هم 50 هزار فرانک سوئیس جریمه مالی شد. اما در کشور مغولستان از گانزوریگ مانداخناران به عنوان قهرمان ملی یاد میشود، در سال 2016 پس از بازگشت به کشور هم از وی همانند یک قهرمان در فرودگاه استقبال شد.
پیش از این هم در المپیک 2008 پکن در مسابقات کشتی فرنگی آرا آبراهامیان کشتیگیر سوئدی که در مسابقه نیمه نهایی با رای مشکوک داوران مغلوب آندرهآ مینگوتزی از ایتالیا شده بود، در مراسم توزیع مدال مدال برنز خود را از گردن درآورد و در میانه دشک کشتی رها کرد. اقدامی که به وجهه کشتی در صحنه بینالمللی آسیب جدی زد و این ورزش باستانی تا آستانه حذف از المپیک هم در سال 2013 پیش رفت. فدراسیون جهانی کشتی که در آن زمان فیلا نام داشت، در آن هنگام هم در اقدام غیرقانونی مشابه، فدراسیون کشتی سوئد و تمام کشتیگیران سوئدی را تا مدتی از کلیه مسابقات محروم کرد!
ویدئوی کامل این حادثه