جمهوری آفریقای مرکزی (به فرانسوی: République centrafricaine) کشوری است در مرکز آفریقا که پایتخت آن شهر بانگی است. آفریقای مرکزی روز ۱۳ اوت ۱۹۶۰ از فرانسه استقلال یافت و این پس از آن صورت گرفت که دو سال پیش از آن به خودمختاری دست یافتهبود. کشور آفریقای مرکزی مدت ۳۰ سال توسط رؤسای جمهوری که قدرت را به زور و با انتخابات تقلبآمیز بهدست آوردهبودند اداره شد. نخستین انتخابات دموکراتیک در سال ۱۹۹۳ برگزار شد که در پی آن آنژ-فلیکس پاتاسه به ریاستجمهوری رسید. وی اما در سال ۲۰۰۳ توسط ژنرال فرانسوا بوزیزه کنار زدهشد؛ بوزیزه در انتخابات ۲۰۰۵ پیروز شد. پس از او فاوستین-آرچانگه توادرا در سال ۲۰۱۶ به ریاستجمهوری این کشور رسید.
۸۰ درصد جمعیت جمهوری آفریقای مرکزی را مسیحیان و ۱۵ درصد آن را مسلمانان سنی تشکیل میدهند. صلحبانان سازمان ملل متحد پس از بروز ناآرامی در جمهوری آفریقای مرکزی در سال ۲۰۱۴ مستقر شدند؛ زمانی که پس از سرنگونی رئیسجمهور وقت توسط شورشیان عمدتاً مسلمان که باعث خشم شبه نظامیان مسیحی شد، و اوضاع بحرانی شد. هزاران نفر در خشونتها کشته شدند و صدها هزار نفر به کشورهای همسایه گریختند. تنشهای قومی در جمهوری آفریقای مرکزی تاکنون منجر به فرار ۱۰ درصد از مردم شدهاست. بهرغم حضور ۱۱ هزار نیروی حافظ صلح سازمان ملل متحد، هنوز بسیاری از بخشهای این کشور تحت کنترل نیروهای شورشی و باندهای تبهکاری است. جمهوری آفریقای مرکزی از کشورهای فقیر جهان است. قوم آکا در این کشور ساکنند.
جمهوری آفریقای مرکزی ابتدا بخاطر مجاورت با رود اوبانگی به کشور اوبانگی معروف بودهاست که احتمالاً به دلیل وضعیت انسانی و سیاسی، اوبانگیشاری (Ubangishari) نیز نامیده میشدهاست. در قرن نوزدهم با تسلط استعمار فرانسه، این کشور با سیزده کشور دیگر آفریقایی مجموعاً به «آفریقای سیاه فرانسه» موسوم گشت. از سال ۱۸۹۱م تا ۱۹۱۰م به آفریقای مرکزی نام «کنگوی فرانسه» دادند. در جریان میارزات استقلال طلبانه مردم این کشور برای نخستین بار نام «آفریقای مرکزی» برای آن رایج شد چون در مرکز قاره آفریقا واقع شدهاست. در سال ۱۹۶۰م این کشور استقلال خود را بدست آورد و به جمهوری آفریقای مرکزی موسوم گشت که نام رسمی و بینالمللی آن نیز میباشد. این کشور شاهد بیشترین بهرهکشیهای استعمارگران فرانسوی در بین تمامی کشورهای آفریقایی بودهاست و بیشترین زیانهای دوران استعمار را تجربه کردهاست.
این کشور در جنوب کشور چاد، جنوب و جنوب غربی کشور سودان، شرق کامرون و شمال دو کشور جمهوری دموکراتیک کنگو (زئیر) و جمهوری کنگو (کنگوی برازاویل) قرار گرفتهاست. جمهوری آفریقای مرکزی محصور به خشکی است و از هیچ طرف به دریا راه ندارد. آب و هوای گرمسیری داشته و شمال آن را بیابان فراگرفتهاست و از جنوب نیز به رودخانه بانگوئی محدود است. بیشتر این کشور فلاتی پست است در حدود ۵۰۰ متر بالاتر از سطح دریا، که در امتداد مرز سودان با کوههای بونگوس و در غرب با کوههای کاره مرتفع میگردد، در شمال شرق کشور تپهماهورهای حاصلخیز و در جنوب غرب نیز تپههای پراکنده قرار دارند. در منطقه جنوب شرقی کشور پوشش گیاهی گرمدشتی (ساوانا) به حد وفور، به چشم میخورد. بیشتر نیمه شمالی کشور در ناحیه گرمدشت شرقی سودان واقع شده که در فهرست صندوق جهانی طبیعت قرار دارد. رودهای مهم آن اوبانگی، زئیر، و شاری و بلندترین نقطه کشور قله گائو با ۱۴۲۰ متر است. در علفزارهای استوایی شمال میزان بارندگی بین نوامبر تا مارس کم است. در مناطق جنوبی با دمای بالا و بارش سنگین، استوایی است. بیشتر مرز جنوبی این کشور را شاخههای رود کنگو تشکیل دادهاند. رودخانه مبومو در شرق با رودخانه اوئله ادغام میشود و رود اوبانگی را تشکیل میدهد که بخشی از مرز جنوبی جمهوری آفریقای مرکزی را تشکیل میدهد. رود سانگها در بخشی از مناطق غربی این کشور جریان دارد. مرز شرقی جمهوری آفریقای مرکزی در امتداد کنارههای حوضه آبریز رود نیل قرار گرفتهاست. در حدود ۸ درصد کشور را جنگلها پوشاندهاند. متراکمترین جنگلها در جنوب قرار دارند. جنگلهای این کشور تنوع بسیار زیادی دارند و گونههای مهم تجاری نظیر درخت قاب و ماهون ستونی در آن میرویند. نرخ جنگلزدایی در این کشور در حدود ۴ دهم درصد در سال است و تجارت غیرقانونی الوار در آن رواج زیادی دارد. در سال ۲۰۰۸ جمهوری آفریقای مرکزی در بین کشورهای جهان کمترین آلودگی نوری را داشت.
از آنجا که آفریقای مرکزی کشور نسبتاً وسیع و گستردهای میباشد، این کشور را از نظر جغرافیایی و طبیعی به سه منطقه تقسیم میکنند: منطقه شرقی آفریقای مرکزی: شامل ۵ استان منطقه مرکزی آفریقای مرکزی: شامل ۶ استان به همراه شهر بانگوئی، پایتخت منطقه غربی آفریقای مرکزی: شامل ۵ استان توجه داشته باشید که این سه منطقه از تقسیمات اداری یا سیاسی این کشور نمیباشند و تنها از نظر جغرافیایی به این سه منطقهٔ طبیعی تقسیم گردیدهاست. شهرهای مهم این کشور بربراتی، بامباری، امبایکی، بُودا، بیمبو، کارنوت هستند.
این کشور دارای رژیم جمهوری است. آفریقای مرکزی در سال ۱۹۶۰ به استقلال رسید و در همان سال نیز به عضویت سازمان ملل متحد درآمد. جمهوری آفریقای مرکزی از سال ۲۰۱۳ درگیر خشونتهای فرقهای شدهاست؛ کمی پس از آنکه ائتلافی از شورشیان عمدتاً مسلمان با عنوان «سلکا» رئیسجمهوری وقت آفریقای مرکزی، فرانسوا بوزیزه را در دسامبر ۲۰۱۲ از قدرت برکنار کردند. میشل جوتودیا، رهبر ائتلاف شورشیان که آقای بوزیزیه را از قدرت خلع کرد، خود را به عنوان اولین رئیسجمهور مسلمان در جمهوری آفریقای مرکزی با اکثریت شهروندان مسیحی معرفی کرد. همزمان مسیحیان راستگرای افراطی گروههای شبهنظامی «آنتی بالاکا» را برای دفاع از خود تشکیل دادهاند که بیشتر آنها به آقای بوزیزیه وفادار هستند. معنی بالاکا در زبان محلی، قمه یا قداره است. این گروهها غیرنظامیان مسلمان در آفریقای مرکزی را هدف حملات تلافیجویانه قرار دادند. پس از آن گروههای مسلح مسلمان نیز به تلافیجویی پرداختند. گروه شورشیان سلکا رسماً منحل شدهاست و بیشتر آنها به ارتش پیوستهاند. بر اساس اعلام سازمان ملل متحد در این درگیریها تا کنون هزاران نفر در این کشور کشته شدند و دهها هزار مسلمان مجبور شدند محل زندگی خود را رها کنند. بنا بر گزارشهای سازمان ملل متحد حدود دو میلیون و ۲۰۰ هزار نفر (نیمی از جمعیت این کشور) به کمک بشردوستانه نیاز دارند.
مداخله نیروی نظامی فرانسه در آفریقای مرکزی موسوم به «سانگاری» و پس از آن استقرار نیروهای صلحبان بینالمللی در این کشور موسوم به «مینوسکا» تا اندازه ای موجب بازگشت ثبات به این کشور شد و شرایط را برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری فراهم ساخت با این حال اوضاع در آفریقای مرکزی هنوز هم ناآرام و پیچیدهاست و دولت جدید آفریقای مرکزی نیز قادر نیست بر همه مناطق این کشور حاکمیت خود را اعمال کند. مأموریت صلحبانی سازمان ملل در جمهوری آفریقای مرکزی موسوم به «مینوسکو» شامل ۱۲ هزار و ۸۷۰ نظامی و پرسنل پلیس میشود. سازمان ملل در مارس ۲۰۱۳ نسبت به امکان نسلکشی در جمهوری آفریقای مرکزی هشدار داد. پس از آن دولت وقت ایالات متحده نیز نسبت به وقوع چنین اتفاقی ابراز نگرانی کرد. سلکا و آنتی بالاکا در ژوئیه ۲۰۱۴ پیمان آتشبس امضا کردند، اما خشونتها هنوز ادامه دارد. اکنون اگرچه جمهوری آفریقای مرکزی رسماً کشوری یکپارچه محسوب میشود، اما در واقع به دو بخش شمالی (تحت کنترل سلکا) و جنوبی (تحت کنترل آنتی بالاکا) تقسیم شده. فاوستین-آرچانگه توادرا، رئیسجمهور آفریقای مرکزی که از سال ۲۰۱۶ که زمام قدرت را به دست گرفتهاست تاکنون بارها بر لزوم و اهمیت انجام برنامه خلع سلاح گروههای مسلح و ایجاد صلح و یکپارچهسازی کشور که از زمان براندازی فرانسوا بوزیزه، رئیسجمهور سابق این کشور دچار شکاف و درگیر کشمکش شدهاست، تأکید کردهاست.
واحد پول این کشور فرانک جامعه مالی آفریقا موسوم به فرانک سی اف آ میباشد. جنگلهای درخت سارج در جنوب شرقی، الوار صادراتی را تأمین میکنند. همچنین در منطقه جنوب شرقی کشور پوشش گیاهی ساوانا به وفور، به چشم میخورد. صادرات این جمهوری شامل: قهوه – کاکائو – الوار – تنباکو – اورانیوم – الماس و مقدار کمی طلا میباشد. سه سال خشونت و بیخانمانی نزدیک به یک میلیون نفر در جمهوری آفریقای مرکزی کشاورزی را در این کشور مختل کرده و موجب افزایش بهای مواد غذایی در این کشور شدهاست. مدیر برنامه جهانی غذا در جمهوری آفریقای مرکزی در سال ۲۰۱۶ اعلام کرد که در این کشور بسیاری از خانوادهها با کمبود مواد غذایی مواجه هستند. به گفته او، نزدیک به دو میلیون و ۵۰۰ هزار نفر در حال حاضر با کمبود مواد غذایی مواجه هستند و این مسئله موجب شدهاست تا کودکان از ادامه تحصیل محروم شوند و خانوادهها به تکدیگری روی آورند. برنامه جهانی غذا و سازمان خواربار و کشاورزی در گزارشی اعلام کردهاست که تولید فرآوردههای کشاورزی در سال ۲۰۱۵ کمتر از متوسط نیمی از این محصولات پیش از آغاز بحران در جمهوری آفریقای مرکزی بودهاست. این کشور ۴،۸۳۰،۰۰۰ تن جمعیت دارد که بیشتر آنها از نژاد سیاه هستند و زندگی قبیلهای دارند. ۸۰٪ مردم این کشور مسیحی، پانزده درصد آنها مسلمان سنی و دیگران آنیمیست هستند. زبان رسمی این کشور نیز فرانسوی است. اما زبان ملی سانگو میباشد که در بین مردم بومی رایجتر است.
تولید ناخالص داخلی این کشور ۱۰۱/۳ میلیارد دلار است. نیروی کار آن یک میلیون و ۸۵۷ هزار نفر است و نرخ بیکاری ۸ درصد. نرخ تورم در آفریقای جنوبی چهار درصد است و ۵۵ درصد از تولید ناخالص داخلی آن در بخش کشاورزی تولید میشود. محصولات صادراتی این کشور شامل الماس، الوار، پنبه، قهوه و تنباکو است. محصولات وارداتی این کشور شامل مواد غذایی، منسوجات، محصولات پتروشیمی، تجهیزات الکترونیک، وسایل نقلیه موتوری، مواد شیمیایی و مواد دارویی است.
جمعیت این کشور محاصره شده در خشکی چهار میلیون و ۳۶۹ هزار و ۳۸ نفر است که میانگین سنی آنها ۵/۱۸ سال است. امید به زندگی برای زنان در این کشور ۷۹/۴۳ سال و برای مردان ۶۹/۴۳ سال است.بیماریهای باکتریایی ناشی از آب و غذای آلوده هم به شدت در این کشور رواج دارد. زبان رسمی این کشور فرانسوی است اما زبانهای محلی هم رایج است.
اين كشور از جنگلهاي استوايي بكر بهرهمند است و نيز گروههاي انبوهي از گوريلهاي سرزمينهاي پست و نيز فيلهاي جنگلي آفريقا در اين كشور زندگي ميكنند. خطرات طبيعي كه آفريقاي مركزي را تهديد ميكند شامل گرماي شديد هوا، خشكي، وزش بادهاي غبارآلود در نواحي شمال و نيز جاري شدن سيلابها هستند. در خصوص مهمترين مشكلات محيط زيستي رايج در اين كشور ميتـوان گفت كه آب لولهكشي آن قابل شرب نيست. شكار قاچاق نيز اعتبار اين كشور را به عنوان يكي از آخرين پناهگاههاي بزرگ حيات وحش از بين برده است. ايجاد بيابانها و تخريب جنگلها نيز از اين جمله مشكلات است. پايتخت آفريقاي مركزي "بانگي" نام دارد. اين كشور 3/9 ميليون نفر جمعيت دارد و واحد پول آن فرانك سي اف آ است. مهمترين گروههاي نژادي اين كشور شامل بايا، باندا، ماندجيا، سارا، مبوم، م باكا و يا كوما نام دارند. 35 درصد از مردم اين كشور معتقد به اديان بومي هستند و 25 درصد پروتستان، 25 درصد كاتوليك و 15 درصد ديگر نيز مسلمان هستند. زبانهاي متداول در افريقاي مركزي فرانسه به عنوان زبان رسمي، سانقو و زبانهاي قبيلهاي است. از عمدهترين منابع طبيعي آن ميتوان به ذخاير الماس، اورانيوم، طلا، نفت و نيروي آب اشاره كرد. اين كشور به رغم موقعيت توريستي بالقوهاي كه به لحاظ ساختار طبيعي دارد و نيز به رغم بهرهمندي از منابع كشاورزي، آب و منابع معدني از كشورهايي است كه كمترين ميزان توسعه را در اين قاره داشته است. كشور آفريقاي مركزي از زمان استقلالش از فرانسه در سال 1960 كشور بيثباتي بوده است.
جمهوری آفریقای مرکزی دارای کمترین میزان آلودگی نور و هوا در کل جهان بوده، و یک مکان عالی برای مشاهده زیباییهای آسمان است. بیابان "صحرا" در شمال، یک مکان مناسب برای ضبط بهترین عکسها در طول عمر هر کسی است. اگر شما در سفر به افریقای مرکزی به جنوب سفر میکنید، جنگل های گرمسیری بارانی، انواع حیوانات وحشی را دارند. اینجا یکی از بهترین مکانهای آفریقا برای دیدن فیلهای جنگلی و گوریلهای غربی است.
تعطیلات جمهوری آفریقای مرکزی برای آنها منحصر به فرد نیست، اما تعطیلات معمول را با سایر نقاط جهان جشن می گیرد. روز استقلال و روز ملی به طور گسترده ای در همه شهرها برگزار میشود و هر دو با نمایش های پر جنب و جوش و اجرای سنتی ترانه و رقص، به ویژه در شهر پایتخت، جشن گرفته میشوند. بسیاری از توریست ها در سفر به افریقای مرکزی در این جشنواره ها شرکت مینمایند.اگر در سفر به افریقای مرکزی به دنبال چیزی واقعا قابل توجه در یک تور یک روزه هستید، از آبشارهای رودخانه Mbali در نزدیکی بالی عظیم دیدن کنید. اگر شما در بانگی هستید، دیدن آبشار، ارزش سفر یک روزه را خواهد داشت. آبشارها با ابعاد نزدیک به 250 متر عرض و 50 متر ارتفاع، یک چشم انداز شگفت انگیز در طبیعت است. در زیر آبشار، 2 کارخانه هیدرولیک آبی، به نامهای Boali 1 و Boali 2 وجود دارند. آنها توسط وزارت انرژی آفریقای مرکزی اداره می شوند و اگر شما علاقه مند باشید می توانید نیروگاه برق آبی را در همان نزدیکی مشاهده کنید. این نیروگاهها تولید برق برای بانگی و همچنین بسیاری از شهرهای دیگر را عرضه می کند. گذشته از نیروگاه آبی تولید برق، بازدید از آبشار بالی یک راه عالی برای دیدن روستاهای سنتی است و میتوانید با مردم محلی در رستورانهای مجاور ارتباط برقرار کنید. به علاوه، اینجا یک مکان آرامش بخش، دور از شهر بزرگ و پرجمعیت است.
بهترین زمان برای سفر به افریقای مرکزی در طول فصل خشک است، بین ماههای دسامبر و مارس، و از ماه می تا ماه سپتامبر. بهتر است از فواصل زمانی پر باران از سفر به افریقای مرکزی اجتناب کنید، زیرا برخی از جاده های خاکی به خاطر باران و گل آلود بودن بسته میشوند. شلوغ ترین ماه برای گردشگری در بانگی، و جمهوری آفریقای مرکزی، ماه جولای است و به دنبال آن ماه های دسامبر تا می است. در طول این ماه ها، قیمت ها برای هتل ها و پروازها گران تر خواهد بود، اگرچه در صورت خریداری زودتر از موقع، میتوانید در هزینه سفر به افریقای مرکزی، صرفه جویی کنید. بعید است توریست ها در ماه آوریل به بانگی سفر کنند. کسانی که مایل به بازدید در این زمان هستند، احتمالا کمترین هزینه های سفر را پرداخت خواهند کرد.
فکت های آفریقای مرکزی
1- جمهوری آفریقای مرکزی در سال 1960 استقلال را از فرانسه به دست آورد.
2- زمین در اینجا بیشتر فلات هموار است که دارای تپه هایی در شمال شرقی و جنوب غربی است. ایده آل برای کاوش!
3- جمهوری آفریقای مرکزی دارای چندین گونه مختلف بومی از جمله موش Oubangui، اسکینک (مار مانند خزندگان) ، سینه سرخ Sangha و قورباغه Sternfield است!
4- در سال 2008 ، نشنال جئوگرافیک مقاله ای را منتشر کرد که می گوید جمهوری آفریقای مرکزی کشور دارای کمترین آلودگی است.
5- صنعت در اینجا شامل معادن الماس ، آبجو ، چوب و منسوجات است.
6- جمهوری آفریقای مرکزی همچنین الماس ، قهوه ، پنبه ، الوار و تنباکو را صادر می کند.
................................
آشنایی با کشورها (112) : پالائو
آشنایی با کشورها (111) : اسکاتلند (بریتانیا)
آرشیو مطالب