جزیره وایت (به انگلیسی: Isle of Wight) یکی از شهرستان‌ها و بزرگترین جزیره انگلستان است که در کانال مانش به طور میانگین در فاصله ۵ تا ۷ کیلومتری کرانه همپشر قرار گرفته‌است. تنگه سولنت این جزیره را از سرزمین اصلی جدا ساخته است. جزیره وایت دارای استراحتگاه‌های زیادی است که از دوره ویکتوریا به عنوان مقصدهای گردشگری در تعطیلات مورد استفاده قرار گرفته‌اند.این جزیره معروف است به سواحل خیره کننده و آب و هوای معتدل و فعالیت های موجود در منظره باز خود. تاریخ و میراثهای فرهنگی اینجا نیز بسیار دیدنی است. در غرب این جزیره، ۳ صخره بزرگ است که با فانوس دریایی احاطه شده اند. آب و هوای این جزیره اقیانوسی با تابستان معتدل است و حدود 141 هزار نفر در آن سکونت دارند. این جزیره در 123 کیلومتری لندن و 319 کیلومتری منچستر قرار دارد. پرچم جزیره وایت در ژانویه ۲۰۰۹ پذیرفته شد. از شهرهای معروف و پربازدید این جزیره می توان به شنکلین و راید و سنداون اشاره کرد. چارلز دیکنز نویسنده مشهور متولد این جزیره می باشد. 97 درصد مردم این جزیره سفید پوست ، یک درصد آسیایی و بقیه دورگه می باشند.
جزیره وایت Isle of Wight یکی از بزرگترین جزایر انگلستان است که موارد متعددی از فعالیت های پارانرمال (ما فوق طبیعه) در این جزیره دیده شده اند؛ اما دو نقطه از این مورد از رازآلود ترین جزایر دنیا بطور برجسته تر مورد توجه قرار گرفته اند. اولین نقطه، باغ گیاه شناسی جزیره بوده که در همان مکانی که قبل ها یک بیمارستان سلطنتی قرار داشته، ساخته شد. نمونه های متعددی از مردان عجیب که در این باغ به گریه و شیون مشغول بوده اند، گزارش شد. نقطه دیگر، خانه قدیمی نایتن جورجز است. این خانه از ابتدای قرن نوزدهم مورد تخریب قرار گرفت؛ اما پس از آن، هر شب در هنگام نیمه شب شبحی ترسناک از این خانه ظاهر می شود. نکته جالبتر اینجاست که این دو نقطه تسخیر شده و وحشت انگیز باعث ترسیدن گردشگران نمی شوند و آنها را از جزیره وایت Isle of Wight فراری نمی دهد. بلکه این مورد از مخوف ترین جزایر جهان به یکی از بهترین مقاصد گردشگری ویژه تعطیلات در بریتانیا تبدیل شده است.
قدیمی ترین سوابقی که از جزیره وایت مشاهده می شود مربوط به امپراطوری روم است. در زبان لاتین این جزیره وکتیس Vectis یا به یونانی ایکتیس Iktis نامیده می شد. گفته می شود. ریشه کلمه وایت Wight از زبان سلتیک می آید و به معنای محل تقسیم است و وجه تسمیه آن این است که این جزیره دو بازوی تنگه سولنت Iktis را تقسیم می کند.
اولین شواهد باستان شناسی در دوران پلیستوسن در خلیج پرایوری Priory Bay این جزیره یافت شده است. بیش از 300 نوع از ابزار سنگی از صنعت آشولی مربوط به فرهنگ های پارینه سنگی شامل شواهد کشف شده در این جزیره هستند. یک مجموعه موستری(موستِری نامی است که باستان شناسان به مجموع صنعت‌های ساختن ابزار سنگی (بازالت/جخماق) در عصر پارینه سنگی میانه داده اند) مربوط به پارینه سنگی میانه نیز متشکل از 50 تیشه دستی و تیغه دستی از مزرعه گرت پن Great Pan در دره مدینا Medina Valley یافت شده است. با این وجود از دوران پارینه‌سنگی زبرین در این جزیره هیچ شواهدی در دسترس نیست.
بر اساس گفته های ژولیوس سزار ، بلژیکی ها در حدود سال 85 قبل از میلاد این جزیره را تصاحب کرده بودند. سوتونیوس مورخ رومی نیز می گوید این جزیره توسط وسپاسیان از جکومت روم تصرف شده بود. رومی ها هیچ شهری در این جزیره احداث نکردند اما بقایای چند خانه ییلاقی در جزیره وایت کشف شده است. صادرات قرن اول این جزیره پوست ، بردگان ، سگهای شکاری ، غلات ، گاو ، نقره ، طلا و آهن بود.
با آغاز قرن پنجم و ششم، این جزیره شاهد تصاحب خود توسط مهاجرانی از نژاد ژرمن بود که در این جزیره حکومت کردند. یکی از این اقوام ژرمن، جوت ها بودند که در این جزیره حضور داشتند. در این زمان نشانه هایی از روابط تجاری گسترده این جزیره دیده می شود. در دوران حکومت جوت ها این جزیره دین پاگانیسم رواج داشت. پاگانیسم به مجموعهٔ ادیان غیر ابراهیمی یا چندخدایی در دوران باستان و نیز برخی ادیان قبیله‌ای گفته می‌شود. با شکست یکی از پادشاهان جوت از سلسله Wihtwara ، مردم این جزیره به دین مسیحیت گرویدند و این جزیره نیز به پادشاهی انگلستان در دوران آلفرد کبیر ضمیمه شد. این جزیره مقر پایگاه زمستانی وایکینگ ها نیز شناخته می شد و هنگامی که آنها قادر به رسیدن به نرماندی نبودند، در این جزیره ساکن می شدند.
پیروزی نورمن ها در سال 1066 و فتح جزیره وایت، این جزیره را به یک لرد نشین تبدیل کرد. فاتح این جزیره که ویلیام فاتح نام داشت، آن را به خویشاوند خود ویلیام فیتزاوسبرن William FitzOsbern واگذار کرد که در این دوران قلعه و صومعه کاریسبروک ساخته شد. بعد از مرگ او ، جزیره وایت به خانواده دردورس de Redvers که از بارون های شهر دوون انگلیس بودند، واگذار شد. این جزیره برای تقریبا 200 سال به عنوان یک منطقه نیمه مستقل فئودالی شناخته می شد. بعد از آنکه این جزیره به کنتس ایزابل دفورتیبوس Isabella de Fortibus رسید، او در هنگام مرگ خود این جزیره را به ادوارد یکم پادشاه انگلستان واگذار کرد تا این جزیره دوباره به پادشاهی انگلستان بازگردد.
این جزیره در چند مورد شاهد حملات بیگانه ها بود. از سال 1374 که توسط ناوگان کاستیله Castile مورد تهاجم قرار گرفت تا حملات فرانسوی ها در 1377 و آتش زدن چند شهر آن. حمله فرانسه در 21 ژوئیه 1545 نیز توسط شبه نظامیان دفع شد. در طول جنگ داخلی انگلیس ، پادشاه چارلز به جزیره وایت گریخت و معتقد بود که از سوی فرماندار این جزیره به نام رابرت هاموند پشتیبانی می شود اما این فرماندار، پادشاه را در قلعه کاریسبروک زندانی کرد. در طول جنگ هفت ساله ، این جزیره به عنوان ایستگاهی برای استقرار نیروهای انگلیسی مورد استفاده قرار گرفت که برای لشکرکشی به سواحل فرانسه از آن استفاده می کردند.
در دهه 1860 انگلیسی ها هزینه زیادی برای ساخت قلعه ها و دژهای مختلف به منظور ترس از حملات فرانسویان انجام دادند از جمله قلعه های پالمرستون Palmerston و فورت ویکتوریا. بعد از آنکه ملکه ویکتوریا در کودکی خود به این جزیره به منظور گذراندن تعطیلات آمد، به آن علاقه مند شد و خانه ای به نام آزبورن در این جزیره را خانه زمستانی خود نامید. به همین دلیل جزیره وایت به محلی تجملی و شیک برای بزرگان انگلیسی و سفر آنها شد از جمله چارلز دیکنز که کتاب دیوید کاپرفیلد را در این جزیره نوشت. تا قبل از حضور ملکه ، جزیره وایت از راه ماهیگیری، کشاورزی و قایقسازی امرار معاش می کرد اما بعد از حضور او گردشگری در آن رونق گرفت. رونق گردشگری منجر به توسعه شهری جزیره وایت شد. حضور منظم ملکه در این جزیره کمک کرد جزیره وایت" به عنوان مقصد تعطیلات و سلامتی ویکتوریا "بر روی نقشه قرار گیرد.
در 14 ژانویه 1878 ، الكساندر گراهام بل نسخه اولیه تلفن را به ملكه نشان داد و با شهرهای ساوتهمپتون و لندن ارتباط برقرار کرد. ملکه بعد از امتحان دستگاه آن را خارق العاده نامید و قرار بر این شد گراهام بل برای او یک تلفن شخصی تهیه کند تا از این جزیره با انگلستان در ارتباط باشد. اولین ایستگاه رادیویی جهان توسط ماركونی در سال 1897 در آتشبار نیدلز The Needles Batteries این جزیره ساخته شد. به منظور آزمایش ارتباط رادیویی با کشتی ها یک دکل به ارتفاع 168 فوت (51 متر) در نزدیکی یکی از هتل های جزیره ساخته شد که اکنون بنای یادبود مارکونی شده است. ملکه ویکتوریا در 22 ژانویه 1901 ، در سن 81 سالگی در خانه آزبورن جزیره وایت درگذشت.
جزیره وایت بین تنگه سولنت و کانال مانش قرار گرفته است و شکل ظاهری آن بر نقشه شبیه یک لوزی است. این جزیره دارای 100 مایل مربع (258 کیلومتر مربع) زمین کشاورزی ، 20 مایل مربع (52 کیلومتر مربع) مناطق توسعه یافته و 57 مایل (92 کیلومتر) خط ساحلی است. به دلیل منظره های متنوع به آن انگلستان مینیاتوری نیز می گویند. بلندترین نقطه در این جزیره سنت بونیفیس داون St Boniface Down در جنوب شرقی است که ارتفاعی به اندازه 791 فوت (241 متر) دارد.
این جزیره سه رودخانه دارد: رود مدینا River Medina از شمال سولنت جریان دارد ، رود یار شرقی Eastern Yar که از شمال شرقی به بندرگاه بمبریج Bembridge می ریزد و یار غربی که از خلیج فرشواتر Freshwater Bay تا مدخلی در یارموث Yarmouth جریان دارد.
جزیره وایت از انواع مختلف صخره ها تشکیل شده است که از اوایل کرتاسه Cretaceous (حدود 127 میلیون سال پیش) تا وسط پالئوژن Palaeogene (حدود 30 میلیون سال پیش) قدمت دارد. نیمه شمالی جزیره به طور عمده از خاک رس تشکیل شده است ، نیمه جنوبی آن نیز از گچ. اکثر سنگهای این جزیره رسوبی هستند مانند سنگ آهک، گلسنگ و ماسه سنگ. در این جزیره فسیل های دایناسور زیادی کشف شده و از این رو به آن جزیره دایناسور نیز می گویند.
مانند سایر مناطق انگلستان، این جزیره نیز از آب و هوای اقیانوسی برخوددار است اما تا حدودی معتدل تر و آفتابی تر است و همین باعث جذب گردشگران شده است. این جزیره سالانه 1800 تا 2100 ساعت آفتاب دارد. بعضی از سالها تقریباً در زمستان هیچ برفی ندارند و فقط چند روز یخبندان سخت دارند.
این جزیره یکی از معدود مناطق انگلیس است که در آن سنجاب قرمز یافت می شود. هیچ سنجاب خاکستری ای در این جزیره وجود ندارد. گوزن های وحشی و بزهای وحشی نیز در این جزیره زندگی می کنند. پروانه های گلانیویل فریتیلا Glanville fritillary نیز در لبه های صخره های جزیره یافت می شوند. در سال 2002 گل ارکیده هرمی Anacamptis pyramidalis به عنوان گل ملی جزیره شناخته شد.
زبان مردم این جزیره انگلیسی با لهجه محلی شبیه گویش سنتی همپشایر است. این جزیره واژه های محلی و منطقه ای خاص خود را دارد. همانند mallishag به معنی خون آشام ، gurt به معنی دراز و gallybagger به معنی مترسک. این جزیره پیشتر جزئی از همپشایر بود اما در سال 1890 هویت مستقلی از خود گرفت و پرچم خود را در سال 2009 پذیرفته شده دید. از ساکنان جزیره با نامهای Vectians و Caulkheads یاد می شود.
دوچرخه سواری ورزش محبوب این جزیره است و یکی از ده مکان برتر دوچرخه سواری جهان شناخته می شود. قایقرانی نیز از ورزش های سنتی این جزیره است و در ماه می 1999 گروهی از زنان محلی با قایقرانی کردن در این جزیره به اولین زنان قایق سوار تبدیل شدند. این جزیره در هاکی، فوتبال ، کریکت و دوی ماراتن نیز باشگاه ورزشی دارد و در حال فعالیت ورزشی است.
طبق سرشماری سال 2011 ، جمعیت این جزیره از 138،625 نفر از 61،085 خانوار تشکیل شده است. در مجموع 70٪ از خانوارها مالک خانه هستند. بزرگترین صنعت جزیره جهانگردی است اما در بخش کشاورزی و دامداری نیز این جزیره سرآمد است. از محصولات موفق کشاورزی در جزیره وایت می توان به گوجه فرنگی و خیار اشاره کرد. سالهاست که سیر با موفقیت در شهر نیوچورچ این جزیره کشت می شود و به فرانسه صادر می شود. بزرکترین بخش دامداری این جزیره گاوداری آن و تولید محصولات لبنی بوده که به دلیل برخی قوانین سخت گیرانه رو به زوال است. صنایع دریایی ، به ویژه ساخت پارچه های بادبانی و قایق سازی ، مدت هاست که با این جزیره ارتباط دارند. فعالیت تولیدی دیگر این جزیره، تولید مواد کامپوزیتی است. سه کارخانه آبجوسازی نیز در آن وجود دارند.
.................................
آرشیو
